Ο Ερντογάν είχε «στήσει» το παιχνίδι και φιλοδοξούσε να κερδίσει τις εκλογές της 14ης Μαΐου. Είχε μαζί του το 85% των μέσων μαζικής ενημέρωσης, τα χιλιάδες τζαμιά με τους ιμάμηδες, το κράτος με τη δοτή δικαιοσύνη, τις τράπεζες, τη στρατοχωροφυλακή, την αστυνομία και τους πολιτοφύλακες, τους επιχειρηματίες που επί είκοσι ένα χρόνια τους δωροδοκεί με έργα, με το… αζημίωτο φυσικά. Αυτά σε εσωτερικό επίπεδο.
- Του Σάββα Καλεντερίδη
Είχε όμως και τους εξωτερικούς φίλους, με κυριότερους το Κατάρ και τη Ρωσία.
Το Κατάρ έβαλε τα λεφτά και η Ρωσία την «τεχνογνωσία» για να κερδίσει ο Ερντογάν τις εκλογές. Σε ιδεολογικό επίπεδο, ο Ερντογάν επένδυε στον αντιδυτικισμό, στον αντιαμερικανισμό, στον αντιευρωπαϊσμό, στην αντιαποικιοκρατία, στην ισλαμική αλληλεγγύη.
Φυσικά, το σχέδιό του στηριζόταν και στο ιδιότυπο σχήμα της αντιπολίτευσης των έξι, που φιλοξενεί κεντροαριστερούς εθνικιστές (κεμαλικοί), φανατικούς ισλαμιστές, μετριοπαθείς ισλαμιστές, δεξιούς και ακροδεξιούς (αποσχισθέντες από τους Γκρίζους Λύκους) και εξ αυτού δεν μπορεί να έχει ενιαίο αντιπολιτευτικό λόγο. Η κοινή συνιστώσα της αντιπολίτευσης είναι ο αντιερντογανισμός, που όμως έχει πεπερασμένα όρια και επιρροή στην κοινή γνώμη και στο εκλογικό σώμα.
Πριν από τον σεισμό τα ποσοστά ήταν περί το 40% (+-4%) για τη συμμαχία Ερντογάν – Μπαχτσελί (ΑΚΡ-ΜΗΡ) και περί το 43% (+-4%) για τη συμμαχία των έξι, με το Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών να μετράται στο 12% (+-2%). Αυτά για τις βουλευτικές εκλογές.
Για τις προεδρικές ο Ερντογάν έχανε καθαρά από τον Ιμάμογλου, ενώ αν είχε απέναντί του τον Κιλιτσντάρογλου υπήρχαν πιθανότητες ο πρόεδρος του ΑΚΡ να κερδίσει τον αντίπαλό του. Ο Κιλιτσντάρογλου είναι Κούρδος αλεβίτης και δεν μπορεί να συσπειρώσει τους σουνίτες ψηφοφόρους.
Ομως τα πράγματα ανατράπηκαν από τον σεισμό, που προκάλεσε βιβλικές καταστροφές στις ιστορικές περιοχές της Κιλικίας – Μεσοποταμίας, στον οποίο φάνηκε η γύμνια του τουρκικού κράτους, ενώ αποκαλύφθηκαν με τον πιο τραγικό τρόπο τα πολιτικά εγκλήματα που έγιναν επί της διακυβέρνησης Ερντογάν στον κατασκευαστικό τομέα. Πάνω από το 50% των κτισμάτων στις περιοχές όπου έγιναν οι μείζονες καταστροφές κατασκευάστηκαν μετά το 2002, οπότε ανέλαβε την εξουσία το ΑΚΡ.
Ο Ερντογάν τώρα είναι υποχρεωμένος να διαχειριστεί μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση.
Πρώτον, αυτό που θα πρέπει να ρυθμίσει είναι ο χρόνος διεξαγωγής των εκλογών. Αν οι εκλογές γίνουν στις 14 Μαΐου ή τις 18 Ιουνίου είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο να κατευνάσει την οργή του κόσμου. Το πρόβλημα είναι ότι το άρθρο 5 του τουρκικού συντάγματος είναι σαφέστατο:
ΑΡΘΡΟ 5 – (1) Σε περίπτωση που η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας αποφασίσει ότι δεν είναι δυνατή η διεξαγωγή νέων εκλογών λόγω του πολέμου, οι προεδρικές εκλογές αναβάλλονται για ένα έτος.
(2) Εάν ο λόγος της αναβολής δεν έχει εκλείψει, η διαδικασία αυτή μπορεί να επαναληφθεί σύμφωνα με τη διαδικασία της απόφασης αναβολής.
Αρα, αν ο Ερντογάν θέλει να αναβάλει τις εκλογές για ένα έτος, όπως σχεδιάζει να κάνει, πρέπει να βρει τους 400 βουλευτές για να προσθέσει σχετικό άρθρο στο σύνταγμα, που δεν τους έχει. Το ΑΚΡ έχει 286 βουλευτές και το ΜΗΡ 47. Αρα, το μόνο που του μένει είναι ένα συνταγματικό πραξικόπημα. Υπάρχουν σκέψεις να προβάλει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που έχει επιβληθεί στους δέκα σεισμόπληκτους νομούς, ως ισοδύναμη με πόλεμο, και να μεταθέσει τις εκλογές για τις 31 Μαρτίου 2024, τότε που θα διεξαχθούν και οι δημοτικές εκλογές.
Το σχέδιο του Ερντογάν είναι να ολοκληρώσει την κατασκευή 30.000 διαμερισμάτων σε έναν χρόνο, να παραδώσει τα κλειδιά στους δικαιούχους και να φανεί ότι «κλείνει» τις πληγές που άνοιξε ο σεισμός.
Αν επιχειρήσει αυτό το συνταγματικό πραξικόπημα αναμένεται σφοδρή αντίδραση της αντιπολίτευσης, που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε… ανεξέλεγκτες καταστάσεις.
Το δεύτερο που έχει να ρυθμίσει είναι η αλλαγή της προεκλογικής του ρητορικής. Με τον σεισμό αποδείχτηκε ότι η Δύση ήταν αυτή που πρώτη έτρεξε για βοήθεια, την οποία εξ ανάγκης δέχτηκε ο Ερντογάν, την ώρα που το τουρκικό κράτος φάνηκε αδύναμο να διαχειριστεί την κατάσταση. Από τις 99 χώρες που προσέτρεξαν σε βοήθεια, με πάνω από 10.000 διασώστες, οι περισσότερες ήταν δυτικές. Αυτό το δεύτερο, φυσικά, θα επηρεάσει και τη συμπεριφορά της Τουρκίας με την Κύπρο και την Ελλάδα, θέμα το οποίο θα αναπτύξουμε στο άρθρο μας της Κυριακής.
