Υπάρχουν πολλές, ομολογουμένως, ομοιότητες στην προεκλογική περίοδο της Τουρκίας με αυτήν της Ελλάδας. Αποκλεισμοί κομμάτων, εκφοβισμοί υποψηφίων με ροζ αποκαλύψεις, αλληλοκατηγορίες για εκμαυλισμό βουλευτών, καταγγελίες για ανάμειξη του ξένου παράγοντα, ακόμη και υποψίες για επικείμενη νοθεία.
Απλά στη γειτονική χώρα η μάχη της επικοινωνίας γίνεται λίγο πιο χοντροκομμένα. Το καθεστώς δεν χρειάζεται Predator για να παγιδεύει τους πολιτικούς αντιπάλους του. Το κάνει με παραδοσιακά μέσα. Κι αν χρειαστεί, επιστρατεύει και λίγο… πετροπόλεμο.
Δεν υπάρχει αμφιβολία, λοιπόν, ότι όπως κι εδώ μια οικογενειακή φατρία εξουσιομανών έχει εξαπολύσει λυτούς και δεμένους για να παραμείνει στην κυβέρνηση, έτσι και ο Ερντογάν θα κινήσει γη και ουρανό για να διασφαλίσει την προεδρική καρέκλα του. Για τον απλούστατο λόγο πως έτσι και χάσει κινδυνεύει και αυτός με φυλακή, εκτός κι αν -επειδή όπως σας είπα- τα πράγματα στην Τουρκία είναι λίγο πιο πρωτόγονα και έχει την τύχη του διώκτη των Ελλήνων πρωθυπουργού Μεντερές, ο οποίος το 1961 κατέληξε κρεμασμένος σε μια αγχόνη.
Για μας τους Ελληνες, βέβαια, η ανάγνωση του εκλογικού τοπίου στην Τουρκία δεν μπορεί να έχει μόνο συναισθηματικό υπόβαθρο ή να υποκύπτει σε στερεότυπα περί δημοκρατικής ευαισθησίας που στη χώρα μας αποδείχτηκαν πρόσχημα εξόφθαλμα αντιδημοκρατικών μεθοδεύσεων. Υπεραπλουστευτικές προσεγγίσεις του τύπου «ο πολεμοχαρής δικτάτορας Ερντογάν» και ο Τούρκος ειρηνοποιός… Γκάντι Κιλιτσντάρογλου απέχουν παρασάγγας από την πραγματικότητα και αποσκοπούν στον αποπροσανατολισμό της ελληνικής κοινής γνώμης σχετικά με το ποιο αποτέλεσμα εξυπηρετεί το εθνικό συμφέρον.
Φοβούμαι, λοιπόν, ότι το ελληνικό εθνικό συμφέρον ακόμη μία φορά δεν ταυτίζεται με το ευρωπαϊκό ή το αμερικανικό συμφέρον που επιβάλλει άμεση αποκαθήλωση του σημερινού Τούρκου ηγέτη.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο η απομάκρυνση του Ερντογάν από την εξουσία αποτελεί ζητούμενο πρωτίστως για τη Γερμανία, που στο πρόσωπό του αντιμετώπισε έναν ιδιαίτερα σκληρό, ενίοτε και δύστροπο, διαπραγματευτή, ιδίως στο μείζον ζήτημα του Μεταναστευτικού.
Η Τουρκία κατάφερε από την περίοδο της Μέρκελ να αποσπάσει κονδύλια «μαμούθ», χωρίς να ανταποκριθεί ούτε στο ελάχιστο στις υποχρεώσεις που ανέλαβε για να συγκρατήσει τις «προσφυγικές» ροές προς την Ευρώπη. Η ανακολουθία της προκάλεσε τριγμούς στις παραδοσιακά φιλικές γερμανοτουρκικές σχέσεις και το Βερολίνο βιάζεται να τον ξεφορτωθεί για να προχωρήσει σε ολόθερμο εναγκαλισμό της διάδοχης κατάστασης, ξαναφέρνοντας στο προσκήνιο πιθανόν και την «ξεχασμένη» ευρωπαϊκή προοπτική της γείτονος.
Για τις ΗΠΑ, η ανατροπή του Ερντογάν αποτελεί πλέον φανερή στρατηγική επιδίωξη. Υπάρχουν ανοιχτοί λογαριασμοί από το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 που φούσκωσαν απότομα με την ουδετερόφιλη στάση της Τουρκίας στο Ουκρανικό και την ανέλπιστη αλληλεγγύη προς τη Ρωσία του Πούτιν. Η σημερινή τουρκική ηγεσία αποτελεί «αγκάθι» για την ενότητα του ΝΑΤΟ και απειλή για την εξοπλιστική ομπρέλα των Αμερικανών στην Ευρώπη, ενώ δημιουργεί συνεχείς ενοχλήσεις με την «αυτόφωτη» πολιτική της στον ευαίσθητο χώρο της Μέσης Ανατολής.
Ολα αυτά, βεβαίως, ενισχύουν την πεποίθηση πως αν ο Ερντογάν υποστεί εκλογική ήττα Αμερικανοί και Γερμανοί θα σπεύσουν να στηρίξουν με κάθε μέσο τον εξωκομματικό συνασπισμό του Κιλιτσντάρογλου, που περιλαμβάνει κυριολεκτικά κάθε… καρυδιάς καρύδι και βεβαίως εξέχοντα μέλη του ακραίου εθνικιστικού χώρου, όπως η Μεράλ Ακσενέρ, γνωστή με το προσωνύμιο… λύκαινα.
Η στήριξη αυτή του ξένου παράγοντα είναι βέβαιον πως θα μετουσιωθεί σε ωμή πίεση εις βάρος της Ελλάδας. Από τους μεν Αμερικανούς πίεση για συγκεκριμένες παραχωρήσεις εθνικής κυριαρχίας που θα διευκολύνουν την ενεργειακή συνεργασία (βλέπε συνεκμετάλλευση) στο Αιγαίο και από τους Γερμανούς πίεση για «ελαστικότερη» στάση στη φιλοξενία λαθρομεταναστών με στόχο να αποσυμπιεστεί η Τουρκία ως χώρος πρώτης υποδοχής.
Ομως, όλη αυτή η απροκάλυπτη παρέμβαση απειλεί να βυθίσει τη γειτονική χώρα σε μια εσωτερική διαπάλη που αγγίζει τα όρια του εθνικού διχασμού. Μια ματιά στην πάνω φωτογραφία με τα πρωτοσέλιδα σύσσωμου του ευρωπαϊκού και αμερικανικού τύπου, που παρουσιάζουν τον Ερντογάν ως σύγχρονο… Βελζεβούλη, πείθουν και τον πιο ανυποψίαστο πως κάποιος παίζει, άγαρμπα και επικίνδυνα, με την εθνική αξιοπρέπεια του τουρκικού λαού. Τέτοιου είδους υποκινούμενη «δράση» πυροδοτεί και ισχυρή αντίδραση. Ιδίως όταν μια πολύ μεγάλη μερίδα Τούρκων ψηφοφόρων θεωρεί τον Ερντογάν (μάλλον όχι αδίκως) αναμορφωτή της χώρας τους.
Η Τουρκία, λοιπόν, με σημαντική ευθύνη του ατλαντικού παράγοντα που επιχειρεί να εκβιάσει την εκθρόνιση του Ερντογάν, κινδυνεύει να οδηγηθεί σε χάος και εμφύλιο σπαραγμό με στοιχεία εθνοτικής και θρησκευτικής αντιπαράθεσης. Ο μεν Τούρκος πρόεδρος είναι… πολύ σκληρός για να πεθάνει, διαθέτει λαϊκό έρεισμα και θα χρησιμοποιήσει όποιο μέσο έχει στη διάθεσή του για να αγκιστρωθεί στην εξουσία, ενώ η αντιπολίτευση, παρότι μπορεί να εκφράζει μια οριακή πλειοψηφία, δεν φαίνεται να διαθέτει τη δυναμική για να τον γκρεμίσει χωρίς σοβαρά παρατράγουδα.
Μακάρι να διαψευστώ, αλλά πιστεύω ότι η σημερινή εκλογική αναμέτρηση στην Τουρκία δεν θα είναι ούτε εύκολη ούτε απρόσκοπτη πιθανόν ούτε και αναίμακτη. Το πρόβλημα είναι ότι, όποτε η γειτονική χώρα οδηγείται σε αστάθεια, η κρίση εξάγεται προς δυσμάς. Με πρώτο σταθμό, φυσικά, το Αιγαίο. Τα πράγματα δεν είναι καθόλου απλά. Ας έχουν γνώση οι φύλακες.
