Επειδή βαρέθηκα να ακούω κάθε άσχετο να στέκεται μπροστά από ένα μικρόφωνο και να λέει ό,τι του κατέβει για τη Θράκη και τη μειονότητα, θα προσπαθήσω να ξεδιαλύνω σήμερα ένα βασικό θέμα που προκαλεί εντάσεις στον ασύντακτο διάλογο που διεξάγεται στα μέσα ενημέρωσης. Ερώτηση: Υπάρχει διαφορά στο να δηλώσει κάποιος ότι είναι τουρκικής καταγωγής από το να δηλώσει ότι είναι μέλος της «τουρκικής μειονότητας» της Θράκης; Απάντηση: Τεραστία! Αλλο ο ατομικός αυτοπροσδιορισμός κάθε ατόμου και άλλο το νομικό καθεστώς μιας αναγνωρισμένης από διεθνή συνθήκη μειονότητας.
Ο ατομικός αυτοπροσδιορισμός δεν απαγορεύεται, πόσο μάλλον αν αυτός αναγνωρίζεται από το άρθρο 5 του Συντάγματός μας (ανάπτυξη προσωπικότητας) και από τη Συνθήκη του ΟΑΣΕ, υπό την προϋπόθεση ότι η εθνοτική καταγωγή δεν ταυτίζεται απαραιτήτως με την εθνική συνείδηση. Κάθε Ελλην πολίτης μπορεί να δηλώνει τουρκικής καταγωγής, πομακικής καταγωγής, αθιγγανικής καταγωγής, αλβανικής καταγωγής. Ο,τι καταγωγής θέλει.
Αρκεί, όπως έχει ξεκαθαρίσει ο τέως πρόεδρος του ΟΑΣΕ Βαν ντερ Στουλ, το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού να μη στρέφεται κατά της εδαφικής ακεραιότητας του κράτους του οποίου αποτελεί πολίτη ο αυτοπροσδιοριζόμενος. Μερικά παραδείγματα έξω από τη μειονότητα. Η εκλιπούσα υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μαντλίν Ολμπράιτ ήταν Αμερικανή πολίτης ουγγρικής καταγωγής. Για τα συμφέροντα των ΗΠΑ μαχόταν, όχι της Ουγγαρίας. Ο Μάικλ Δουκάκης είναι Αμερικανός πολίτης ελληνικής καταγωγής. Αν εκλεγόταν πρόεδρος των ΗΠΑ, το Σύνταγμα των ΗΠΑ θα ορκιζόταν να τηρεί. Τα ελληνικά δίκαια θα τα βοηθούσε μόνο αν δεν υπήρχε σύγκρουση συμφερόντων. Ο Μπομπ Τένετ, τέως αρχηγός της CIA, είναι Αμερικανός πολίτης με καταγωγή από τη Βόρειο Ηπειρο.
Τα ίδια ισχύουν για αυτόν. Ο πρέσβης των ΗΠΑ Τζορτζ Τσούνης είναι Αμερικανός πολίτης ελληνικής, αιτωλοακαρνανικής καταγωγής. Τα ίδια ισχύουν για εκείνον. Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο επίσης. Είναι πολιτογραφηθείς Ελληνας πολίτης νιγηριανής καταγωγής. Μπορείς να είσαι υπερήφανος για την καταγωγή σου σε ατομικό επίπεδο και να δηλώνεις τουρκικής, πομακικής, αθιγγανικής, νιγηριανής, ουγγρικής καταγωγής, αρκεί να υπηρετείς τη χώρα σου και τα συμφέροντά της και να μην την υπονομεύεις. Μεταξύ 2015 και 2019 ο νομός Ροδόπης είχε ως βουλευτές τρεις Ελληνες πολίτες μουσουλμάνους στο θρήσκευμα τουρκικής καταγωγής και κανέναν χριστιανό. Δύο του ΣΥΡΙΖΑ, έναν του ΠΑΣΟΚ. Εδιναν σταθερά το «παρών» σε όλες τις δοξολογίες στην Εκκλησία και σε όλες τις παρελάσεις των εθνικών επετείων, όπως πράττει κάθε Ελλην βουλευτής, χωρίς να δώσουν το παραμικρό δικαίωμα για σχόλια.
Συμπεριφέρονταν ως εκπρόσωποι όλων των κατοίκων, και της πλειονότητας και της μειονότητας. Απέδειξαν ότι είχαν ελληνική εθνική συνείδηση ανεξαρτήτως εθνοτικής καταγωγής. Μην ακούω λοιπόν ανοησίες από τέως υπουργούς ή υφυπουργούς που συνελήφθησαν να λένε σε πάνελ ότι ένας βουλευτής απαγορεύεται να αυτοπροσδιορίζεται.
Επιτρέπεται. Και επιτρέπεται να αυτοπροσδιορίζεται -έρχομαι τώρα στο δεύτερο θέμα, που αφορά το νομικό καθεστώς της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης- γιατί ο ατομικός αυτοπροσδιορισμός αποδεικνύει ότι η μειονότητα δεν είναι φυλετικά ομοιογενής. Δεν αποτελείται από «τουρκογενείς» στο σύνολό της, άρα δεν μπορεί να είναι εθνική μειονότητα, άρα δεν μπορεί να είναι τουρκική μειονότητα. Αρα ο μόνος συνεκτικός δεσμός που συνδέει τα τρία εθνοτικά στοιχεία που την αποτελούν είναι η θρησκεία. Τη μειονότητα δεν την ήθελε εθνική λόγω Κούρδων ούτε η ίδια η Τουρκία!
Οπως προκύπτει από τα πρακτικά της Συνθήκης της Λωζάννης, ο εκπρόσωπος της Τουρκίας δρ Ριζά Νουρ επέμενε να αποδοθεί καθεστώς θρησκευτικής μειονότητας στους μετριοπαθείς μουσουλμάνους κατοίκους της Θράκης. Για τον ίδιο λόγο (η μειονότητα είναι θρησκευτική) ο Ελευθέριος Βενιζέλος, προκειμένου μάλιστα να αισθανθούν ασφάλεια δικαίου τα μέλη της, αναγνώρισε ότι ο ιερός νόμος του Κορανίου (Σαρία) είναι υπέρτερος του ελληνικού νόμου, όταν εφαρμόζεται στις αστικές σχέσεις μεταξύ μουσουλμάνων (διαθήκες, διαζύγια, επιμέλεια τέκνων). Για τον ίδιο λόγο (η μειονότητα είναι θρησκευτική και όχι εθνική) στο γαλλικό κείμενο της Συνθήκης της Λωζάννης γίνεται αναφορά σε μειονότητες για να προστατευτούν και τα άλλα εθνοτικά στοιχεία που αποτελούν συνιστώσες της θρησκευτικής μειονότητας.
Τον ατομικό αυτοπροσδιορισμό λοιπόν τον θέλουμε εμείς η Ελλάς. Τον συλλογικό αυτοπροσδιορισμό τον απαιτεί η Τουρκία, η οποία ασκεί συστηματικά καταπίεση στις μειονότητες που ζουν εντός της μειονότητας με στόχο τη γλωσσική, πολιτισμική και εθνοτική εξόντωσή τους. Ακόμη και με αλλοίωση της παράδοσης και των εθίμων τους. Εάν η Ελλάς δεν αναγνώριζε το δικαίωμα στον ατομικό αυτοπροσδιορισμό, τότε κάθε δημοσιογράφος μειονοτικής εφημερίδας της Θράκης, που επικαλείται την τουρκική του καταγωγή, την πομακική του καταγωγή, την τσιγγάνική του καταγωγή, θα συρόταν στα δικαστήρια. Δεν σύρεται, όμως. Γιατί η Ελλάς είναι δυτική Δημοκρατία. Και κατά τούτο διαφέρει από την Τουρκία.
ΥΓ.: Περισσότερες πληροφορίες για τη διαφορά εθνικής καταγωγής, εθνικής συνείδησης και περί αυτοπροσδιορισμού στα οικεία κεφάλαια του βιβλίου μου «Θράκη, η μειονότητα σήμερα» (σελ. 29 έως 55), εκδόσεις Λιβάνη, 2000.
