Πριν από 40 χρόνια, η Ελλάδα πρωτοπορώντας απέδειξε την ικανότητά της στη σχεδίαση και κατασκευή UAVs.
Η Πολεμική Αεροπορία (Π.Α) σε συνεργασία με την ΕΑΒ, κατασκεύασε το RPV “ΠΗΓΑΣΟΣ Ι”. Στη συνέχεια το αναβαθμισμένο “ΠΗΓΑΣΟΣ ΙΙ” από το 2005 είναι σε χρήση από την Π.Α. Παρόλα αυτά, η ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας έχει αντιμετωπίσει προβλήματα και αδράνεια σε διάφορα επίπεδα, με αποτέλεσμα την μη χρηματοδότηση αναβαθμίσεων και εκσυγχρονισμού και την μη επένδυση σε νέα εγχώρια συστήματα UAVs.
Παράλληλα η Τουρκία, με καθυστέρηση σε σχέση με την χώρα μας, την τελευταία δεκαετία έχει αναδειχθεί σε παγκόσμιο παίκτη στον τομέα κατασκευής και εξαγωγών drones, με έμφαση στην επιθετική χρήση τους στον στρατιωτικό τομέα.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι επιχειρήσεις του Ισραήλ κατά της Χαμάς καταδεικνύουν τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν τα drones στις σύγχρονες συγκρούσεις
Η πρόσφατη μαζική επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ με εκατοντάδες drones και πυραύλους ανέδειξε ένα νέο και διαφορετικό τρόπο διεξαγωγής των σύγχρονων πολέμων. Η χρήση τόσου μεγάλου αριθμού drones για την εκτέλεση μιας επίθεσης αποτελεί ένα νέο και επικίνδυνο «εργαλείο» πολέμου, που μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ζημιές και ανθρώπινες απώλειες. Οι εμπειρίες & τα διδάγματα από τις πρόσφατες πολεμικές επιχειρήσεις, αναδεικνύουν τη σημασία ενίσχυσης της αεράμυνας, ανάπτυξης εξειδικευμένων συστημάτων αντιμετώπισης drones και της εκπαίδευσης του προσωπικού ασφαλείας για την αντιμετώπιση τέτοιων απειλών.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η κακόβουλη χρήση των drones δεν αφορά μόνο σε επιθέσεις κατά στρατιωτικών στόχων, αλλά αφορά και σε επιθέσεις κατά πλοίων της εμπορικής ναυτιλίας, κατά ιδιωτικών-κρατικών υποδομών και παραβίασης της ιδιωτικότητας.
Στην Ελλάδα, υπάρχουν εταιρείες που με αυξανόμενο ρυθμό ασχολούνται με την κατασκευή ολοκληρωμένων συστημάτων drones, αισθητήρων εντοπισμού drones (EO/IR sensors) & σχετικού λογισμικού (Mission and Command & Control systems & ISR solutions κλπ). Παράλληλα, εμφανίζεται επιτακτική η ανάγκη για αντιμετώπιση των drones με εξελιγμένα συστήματα ανίχνευσης και αντιμετώπισης. Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα, μεγάλη πρόοδο έχει κάνει και η ΕΑΒ η οποία, πέρα από το radar εντοπισμού drones “ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ”, φέρεται να έχει προχωρήσει και σε συστήματα anti-drone.
Για να αντιμετωπισθεί αυτή η πρόκληση, είναι απαραίτητη η χαρτογράφηση του χώρου.
Η αξιοποίηση και ολοκλήρωση εγχώριων δυνατοτήτων και λύσεων για την αντιμετώπιση των drones, απαιτεί συνεκτικές δράσεις και κατάλληλο σχεδιασμό. Καταρχάς, απαιτείται η ανάπτυξη προηγμένων τεχνολογιών και συστημάτων ανίχνευσης και αντιμετώπισης drones, που θα είναι ικανά να αντεπεξέλθουν στις σύγχρονες απειλές. Αυτό περιλαμβάνει την ανάπτυξη εξειδικευμένου εξοπλισμού και λογισμικού που θα επιτρέπει την ανίχνευση, την ταξινόμηση και την αντιμετώπιση drones με ακρίβεια και αποτελεσματικότητα.
Ένα σημαντικό βήμα θα μπορούσε να είναι υιοθέτηση της συμμετοχής της εγχώριας βιομηχανίας σε προγράμματα προμηθειών συστημάτων drones & anti-drones (η πρόβλεψη να αφορά σε όλα τα αμυντικά οπλικά συστήματα), σε ποσοστό πχ όχι μικρότερο του 30%…
Επ’ αυτού προτείνεται η δημιουργία κουλτούρας και θεσμοθέτηση πρωτοβουλίας “Make in Greece” κατ αντιστοιχία με το “Make in India”. Υπενθυμίζεται ότι σε διάστημα ενός έτους τόσο ο κ. Πρωθυπουργός όσο και ο Νίκος Δένδιας επισκέφθηκαν την Ινδία. Το “Make in India” είναι μια πρωτοβουλία της κυβέρνησης της Ινδίας, για τη δημιουργία και την ενθάρρυνση εταιρειών να αναπτύσσουν, να κατασκευάζουν και να συναρμολογούν προϊόντα που κατασκευάζονται στην Ινδία και να δίνουν κίνητρα για ειδικές επενδύσεις στην κατασκευή.
Η πολιτική προσέγγιση αυτή θα δημιουργήσει, συνολικά αλλά και στον χώρο των anti-drones , ένα ευνοϊκό περιβάλλον για επενδύσεις, θα αναπτύξει μια σύγχρονη και αποτελεσματική υποδομή και θα ανοίξει νέους τομείς για ξένα κεφάλαια.
Είναι σημαντικό να υπάρχει συνεργασία μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα για την ανάπτυξη και την εφαρμογή τεχνολογικών λύσεων. Οι εταιρείες του ιδιωτικού τομέα & τα πανεπιστήμια, μπορούν να παράσχουν την τεχνογνωσία για την ανάπτυξη και καινοτομία στον τομέα των drones και της αντιμετώπισής τους.
Τέλος, η συνεργασία μεταξύ διεθνών εταίρων και η θέσπιση διεθνών συμφωνιών και πρωτοκόλλων είναι σημαντική για την αντιμετώπιση των διασυνοριακών απειλών από drones. Η συνεργασία σε διεθνές επίπεδο μπορεί να διευκολύνει την ανταλλαγή πληροφοριών, την κοινή έρευνα και ανάπτυξη, και τη συντονισμένη αντίδραση σε περιπτώσεις απειλών από drones.
Προαπαιτούμενο για όλα τα πιο πάνω είναι, η εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου αντιμετώπισης εχθρικών drones, από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας κατά κύριο λόγο και δευτερευόντως από τα υπουργεία προστασίας του πολίτη και εμπορικής ναυτιλίας (για κακόβουλες επιθέσεις στόχων του τομέα τους). Αυτό το σχέδιο θα πρέπει να περιλαμβάνει τις απαιτήσεις, τον οδικό χάρτη υλοποίησης σε βάθος δεκαετίας και τον τρόπο και βαθμό εμπλοκής της εγχώριας βιομηχανίας.
Ο στρατηγικός σχεδιασμός θα πρέπει να περιλαμβάνει σαφείς στόχους και προτεραιότητες, καθώς και τη δέσμευση πόρων και προϋπολογισμού για την υλοποίησή του. Επίσης, πρέπει να περιλαμβάνει μια συνεκτική στρατηγική για τη συμμετοχή της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας και του ιδιωτικού τομέα στην ανάπτυξη και εφαρμογή τεχνολογικών λύσεων για την αντιμετώπιση των drones.
Ο σχεδιασμός πρέπει να περιλαμβάνει την ανάλυση των απειλών, τον καθορισμό των στόχων και των προτεραιοτήτων, καθώς και την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου εθνικού σχεδίου δράσης. Το ολοκληρωμένο σχέδιο πρέπει επίσης να λάβει υπόψη του την ανάγκη για διαρκή παρακολούθηση και αναθεώρηση των δράσεων, καθώς και την προσαρμογή στις αλλαγές στο περιβάλλον ασφαλείας και τεχνολογίας. Μόνο μέσω της συνεχούς ανανέωσης και βελτίωσης του σχεδίου μπορεί να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική αντιμετώπιση των απειλών από drones.
Για να αντιμετωπιστεί η πρόκληση των drones και να ενισχυθεί η εθνική ασφάλεια, απαιτούνται συγκεκριμένες δράσεις και μέτρα:
1. Εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Αυτό το σχέδιο θα πρέπει να περιλαμβάνει τις απαιτήσεις, τον οδικό χάρτη υλοποίησης σε βάθος δεκαετίας και τον τρόπο και βαθμό εμπλοκής της εγχώριας βιομηχανίας
2. Αξιοποίηση και στήριξη εγχώριων δυνατοτήτων και λύσεων για την αντιμετώπιση των drones, σε στρατιωτικό (και civil ) περιβάλλον, απαιτεί συνεκτικές δράσεις και κατάλληλο σχεδιασμό
3. Δημιουργία και νομοθέτηση πρωτοβουλίας “Make in Greece” κατ’ αντιστοιχία με το “Make in India”.
4. Επένδυση σε Έρευνα και Ανάπτυξη: Κυβερνητική χρηματοδότηση και ενθάρρυνση ιδιωτικών επενδύσεων σε ερευνητικά προγράμματα, με βάση το προαναφερθέν σχέδιο, για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών drones και συστημάτων αντιμετώπισης.
5. Συνεργασία μεταξύ διεθνών εταίρων & αξιοποίηση ευρωπαϊκών και νατοϊκών προγραμμάτων χρηματοδότησης
6. Εκπαίδευση και Επιμόρφωση: Δημιουργία ειδικών προγραμμάτων εκπαίδευσης και επιμόρφωσης για το προσωπικό ασφαλείας και τις ενόπλες δυνάμεις, προκειμένου να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τις απειλές από drones.
7. Ενίσχυση Εταιρικής Έρευνας: Υποστήριξη της συνεργασίας μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων για την ανάπτυξη και εφαρμογή τεχνολογικών λύσεων.
8. Ενίσχυση της Κυβερνοασφάλειας: Ανάπτυξη εξειδικευμένων τμημάτων κυβερνοασφάλειας για την ανίχνευση και αντιμετώπιση κινδύνων που σχετίζονται με τη χρήση drones.
9. Διαρκής παρακολούθηση και αναθεώρηση των δράσεων, καθώς και της προσαρμογής στις αλλαγές στο περιβάλλον ασφαλείας και τεχνολογίας
10. Ενημέρωση του Κοινού: Εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με τους κινδύνους που απειλούν από την κακόβουλη χρήση drones και τις προληπτικές δράσεις που μπορούν να ληφθούν
Συνοψίζοντας η Ελλάδα χρειάζεται, δημιουργία πρωτοβουλίας και κουλτούρας “Make in Greece”, εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου αξιοποίησης των εγχώριων δυνατοτήτων και λύσεων, προκειμένου να ανταπεξέλθει στις σύγχρονες απειλές των drones και να προστατεύσει τα εθνικά της συμφέροντα.
* Ταξίαρχος εν αποστρατεία Μηχανικός ΣΜΑ, πρώην Αντιπρόεδρος Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας
