Το κακό έχει γίνει συνήθεια και το ψέμα νόμος. Ενας περίπατος στο αθηναϊκό κέντρο πείθει για την ταχεία εξάπλωση, τον θρίαμβο της παρακμής στην ασθμαίνουσα πλέον καρδιά του χρεοκοπημένου κράτους, που χτυπά στον ρυθμό του αφελληνισμού.
Η θέα της συλλογική πτώσης στο χάσκον κενό σε καθηλώνει από τα πρώτα βήματα στο «ιστορικό» κέντρο. Οι αισθήσεις πολιορκούνται από τις εκδηλώσεις της νόσου που κατατρώγει τα σωθικά του έθνους. Η όψη της πόλης που αφιερώθηκε στη θεά Αθηνά φανερώνει το ήθος των ανθρώπων της, την άνευ όρων παράδοσή τους στο σκοτάδι. Σαν ηλικιωμένη τροτέζα του πεντάφραγκου μοιάζει κι είναι γεμάτη στίγματα. Τα γκράφιτι είναι σαν σημάδια σύφιλης ή τατουάζ φυλακής πάνω σε γέρικο, ρυτιδιασμένο δέρμα. Οι πολυκατοικίες, γκρίζα εξογκώματα γεμάτα από το πύον μιας άρρωστης καθημερινότητας. Η ασφυκτικά γεμάτη μεγαλούπολη όζει. Η οσμή της είναι εκείνης του απόπατου και σε σημεία, του τάφου. Κάτουρα, κόπρανα, σκουπίδια και άστεγοι σε απόσταση αναπνοής από τη Βουλή. Δεν είναι εικόνα από το μέλλον, αλλά αποτύπωση από το παρόν.
Ο ελληνικός κόσμος οδηγείται στον αφανισμό κι ύστερα στην έσχατη λήθη, τη λησμονιά. Το κενό νοήματος στη γενιά που απέμεινε να βολοδέρνει στα λερά σοκάκια του κέντρου ήδη χάσκει φρικτό.
Η Αθήνα είναι γεμάτη με ξένους. Αλλοι ξένοι, οι τουρίστες, πληρώνουν για να έρθουν και να ξεφαντώσουν ή να βιώσουν μια Ελλάδα που τους περιγράφηκε, αλλά δεν υφίσταται πια. Κι άλλοι ξένοι έφτασαν εδώ λάθρα με βάρκες για να πληρωθούν, για να ζήσουν ένα «ευρωπαϊκό» όνειρο, το οποίο οι περισσότεροι φιλοδοξούν να διαλύσουν μόλις γίνουν ισχυρότεροι από τους λιγοστούς ντόπιους ή, κάποια στιγμή, οι περισσότεροι.
Οι παραμένοντες, εκείνοι που δεν έχουν επιλέξει ακόμα να αποδράσουν από την πόλη που κατάντησαν σαν φυλακή, ζουν κι αυτοί σαν ξένοι, αποξενωμένοι από τον ίδιο τους τον εαυτό, παγιδευμένοι στα σκοτάδια της αυταπάτης. Νομίζουν ότι κάποια στιγμή τα πράγματα θα πάνε καλύτερα. Κάτι θα γίνει, θα γυρίσει άγνωστος, μυστηριώδης τροχός και θα αντιστραφεί η πορεία. Δηλαδή, θα γίνει αλλαγή προορισμού του «Τιτανικού», δίχως οι επιβάτες να έχουν δει το παγόβουνο, να έχουν κατανοήσει το γεωγραφικό στίγμα τους και χωρίς να έχουν ιδέα για το πού θέλουν να πάνε.
Είναι επείγον να βρεθεί το στίγμα του πλοίου μας, που βυθίζεται πλέον αύτανδρο. Είναι ακόμα πιο επείγον να αλλάξουμε ρότα, να ξεφύγουμε απ’ ό,τι διαγράφεται ενώπιόν μας σαν μοιραίο, αναπόφευκτο. Σ’ αυτή την εκ πρώτης όψεως ακατόρθωτη αποστολή μπορεί να μας βοηθήσει η παραβολή του σπηλαίου, το φοβερό σημείο της αρχής του βιβλίου της «Πολιτείας» του Πλάτωνος (514a–517a), που αποτέλεσε τη θεωρητική βάση για την αμερικανική ταινία «Matrix».
Θα έπρεπε αυτή η αλληγορία να είναι γνωστή σε όλους – τουλάχιστον στους… ελληνίζοντες. Αναφέρεται σε ανθρώπους που, από μικρά παιδιά, είναι αλυσοδεμένοι σε μια σπηλιά, δεν μπορούν να στραφούν δεξιά – αριστερά. Είναι υποχρεωμένοι διαρκώς να κοιτάζουν εμπρός, πίσω τους βρίσκεται μια φωτιά. Μπροστά από τη φωτιά περνούν αντικείμενα, τα οποία δεν τα βλέπουν οι φυλακισμένοι. Αντικρίζουν διαρκώς ένα θέατρο σκιών, τις σκιές των πραγμάτων που περνούν μπροστά από τη φωτιά. Αυτό θεωρούν οι φυλακισμένοι του σπηλαίου ότι είναι πραγματικότητα.
Υστερα, κάποιος, κάπως, κάποτε, τραβά έναν φυλακισμένο, τον εκθέτει στο φως του ήλιου, που λούζει την πλάση με τις ακτίνες του και ορίζει τις γραμμές και τις καμπύλες των αληθινών πραγμάτων. Κι ο πρώην δεσμώτης αντικρίζει αυτόν τον ξένον κόσμο που πολιορκεί τον νου του και η πρωτόγνωρη αίσθηση του φωτός προκαλεί άλγος στα μάτια του. Αλλά, τελικά, συνηθίζει το φως. Η επαφή του με το αληθές και η απομάκρυνσή του από το πεδίο που κυβερνούν οι σκιές τον κάνουν να μη θέλει να γυρίσει πίσω. Κι αν γυρίσει πάλι πίσω στα σκοτάδια, θα τον περιγελούν οι φυλακισμένοι, διότι τα μάτια του θα έχουν χάσει την εξοικείωση με τις σκιές. Οι δεσμώτες θα νομίσουν ότι τυφλώθηκε εκείνος που ελευθερώθηκε.
Εμείς, αν βρούμε τον δρόμο μας στο φως, ας μη γυρίσουμε πίσω. Δεν αξίζει τον κόπο η απόπειρα να πειστούν οι εθελόδουλοι. Ο αγώνας για την αλήθεια είναι ανειρήνευτος και ο πόλεμος αιώνιος. Ο δρόμος μοναχικός.
