Σε μια εποχή γεωπολιτικής αστάθειας και εδαφικών διαφορών, η δήλωση του Υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, στο 28th Annual Economist Government Roundtable, έχει το ενδιαφέρον της. Ο κ. Γεραπετρίτης, αναφερόμενος στην ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τόνισε ότι «όταν υπάρξει κάποιο ατύχημα πάνω από το Αιγαίο, τότε δεν θα υπάρχει VAR για να το διορθώσουμε». Η φράση αυτή υπογραμμίζει την ανάγκη για σταθερότητα και συνεπή προσέγγιση στη διαχείριση των διεθνών σχέσεων.
Σε θέματα που αφορούν την εθνική κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα, όπως οι εδαφικές διαφορές και οι θαλάσσιες ζώνες, ο διάλογος συχνά φέρνει στο προσκήνιο δυσκολίες και περιορισμούς. Η αντίληψη ότι ο διάλογος μπορεί να επιλύσει όλα τα ζητήματα, με παραχωρήσεις και διαπραγματεύσεις, δεν ισχύει πάντα. Ιδίως όταν πρόκειται για θέματα που άπτονται της εθνικής κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας, οι αποφάσεις είναι οριστικές και ουσιώδεις για την ασφάλεια και τη σταθερότητα της περιοχής.
Το VAR στην πολιτική σφαίρα δεν υπάρχει ως τεχνολογία που μπορεί να διορθώσει ή να ανατρέψει αποφάσεις μετά τη λήψη τους. Αντίθετα, η καλή διαχείριση των διαπραγματεύσεων απαιτεί σταθερή και σαφή προσέγγιση, η οποία δεν επιτρέπει περιθώρια για παραχωρήσεις σε θέματα που αφορούν τα θεμέλια της εθνικής ασφάλειας και της κυριαρχίας. Η πρόληψη “αυτογκόλ” σε αυτήν την περίπτωση είναι η αποφυγή ανεπιθύμητων εκβάσεων από ακατάλληλες ή εκτεθειμένες διπλωματικές κινήσεις.
Η περιορισμένη δυνατότητα επανόρθωσης στη διπλωματία υπογραμμίζει την ανάγκη για σταθερότητα και προβλεπτικότητα στις διεθνείς σχέσεις. Η Ελλάδα, ως ενεργό μέλος της διεθνούς κοινότητας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιδιώκει την ενίσχυση των συμμαχιών της και την προώθηση μιας ειρηνικής και σταθερής περιοχής. Αυτό περιλαμβάνει την επιμονή στις αρχές του διεθνούς δικαίου και την εξεύρεση διαλόγου που θα βασίζεται σε αμοιβαίο σεβασμό και συνεργασία.
Η απουσία ενός «VAR» στη διπλωματία υπογραμμίζει την ανάγκη για υπεύθυνες και καλά μελετημένες αποφάσεις στη διαχείριση διεθνών διαφορών.
Οι περιορισμοί στον διάλογο σε θέματα εθνικής κυριαρχίας απαιτούν την αποφυγή ριψοκινδύνων που μπορούν να οδηγήσουν σε μη αναστρέψιμες καταστάσεις. Η εμπειρία και η σοφία στη διαπραγμάτευση είναι το κλειδί για την αποφυγή των “αυτογκόλ” στην πολιτική σφαίρα, προάγοντας έτσι την ειρήνη, τη σταθερότητα και την αμοιβαία κατανόηση στην περιοχή.
Σε κάθε διπλωματική κίνηση, η προσέγγιση πρέπει να είναι προσεκτική και βασισμένη στη στρατηγική, αποφεύγοντας ανεπιθύμητες ενέργειες που μπορούν να επιφέρουν αρνητικές συνέπειες στις εθνικές συμφέροντα και την ασφάλεια. Η συνεπής εφαρμογή των αρχών του διεθνούς δικαίου και η διασφάλιση της εθνικής κυριαρχίας είναι θεμελιώδεις για τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή.
Οι διπλωματικές σχέσεις και η πολιτική δεν είναι παιχνίδι ποδοσφαίρου που μπορεί να ελέγχεται με VAR, αλλά απαιτούν συνεπή προσέγγιση, στρατηγική σκέψη και σοβαρότητα. Μόνον έτσι μπορούν να αποφευχθούν τα “αυτογκόλ” και να προωθηθεί μια ειρηνική και σταθερή συνύπαρξη στην περιοχή.
* Ταξίαρχος εν αποστρατεία Μηχανικός ΣΜΑ, πρώην Αντιπρόεδρος Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας
