Της Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη
Πριν μερικές μέρες και η γνωστή ελβετική τράπεζα UBS ανακοίνωσε τα αποτελέσματα ερευνών της, για την περίοδο 2010-2024, σχετικά με την οικονομία μας. Αυτά επιβεβαιώνουν τα ήδη γνωστά και χιλιοειπωμένα, από πλήθος οικονομολόγων. Ότι, δηλαδή, στην Ελλάδα, δεν υπήρξε ίχνος ανάπτυξης τα τελευταία 15 χρόνια, αλλά αντιθέτως τραγικών διαστάσεων οικονομική καταστροφή.
Έκρουσα αναρίθμητες φορές τον κώδωνα του κινδύνου, στο διάστημα των τελευταίων αυτών ετών, και δεν ήμουν σίγουρα η μόνη. Επέμενα, με την ελπίδα ότι η υπαρξιακή αυτή απειλή θα είχε επιτέλους αναγνωριστεί, ως το υπ’αριθμόν 1 πρόβλημα της χώρας μας. Όμως, αντ’ αυτής, οι κυβερνήσεις μας των τελευταίων 15 ετών προτίμησαν να κρύβουν το σκιάχτρο κάτω από το χαλί. Και όχι μόνο, αλλά και στη θέση του να προβάλουν δήθεν αναπτυξιακά επιτεύγματα, και δήθεν ευρωπαϊκές πρωτιές.
Θα ήταν, φυσικά, άκρως επιπόλαιη η υπόθεση ότι οι κυβερνητικοί μας, της επίμαχης αυτής περιόδου, δεν ήταν και δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν την πραγματικότητα. Συνεπώς, το πρόβλημα οφείλει να αναζητηθεί προς εντελώς άλλη κατεύθυνση. Ιδιαίτερα, και αν συνυπολογιστεί το γεγονός, ότι κατά το συνέδριο της Καθημερινής, για τα 50 χρόνια της μεταπολίτευσης, ήταν σαφής ο σεβασμός κάποιας μορφής omerta, που απαγόρευε συζήτηση γύρω από τα Μνημόνια και ιδίως γύρω από τις συνέπειές τους. Να προσθέσω, ακόμη, ότι επικράτησε η ίδια αυτή υπόνοια περί ύπαρξης νόμου σιωπής, και στη σύναξη, στο Πολεμικό Μουσείο, παρότι οι δύο πρώην πρωθυπουργοί δεν τσιγκουνεύτηκαν την έντονη κριτική τους, εναντίον της πολιτικής της ΝΔ. Που σημαίνει ότι τα Μνημόνια εκλαμβάνονται, από όλα τα πολιτικά μήκη και πλάτη αυτής της χώρας ως θέμα, που δεν επιτρέπεται να συζητηθεί και κυρίως που οι συνθήκες του δεν αναθεωρούνται, έστω και αν αυτό σημαίνει (που σίγουρα σημαίνει) καταστροφή της Ελλάδας. Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι το σύνολο των πολιτικών, αυτής της επίμαχης περιόδου, αδιαφόρησε για τις ευκαιρίες αναθεώρησης των εγκληματικού περιεχομένου Μνημονίων (και δεν εννοώ, φυσικά, τη δέσμευσή μας να πληρώσουμε τα χρέη μας, αλλά τους απαράδεκτους όρους πληρωμής του). Έτσι ερμηνεύεται, και το ότι οι υπεύθυνοι αυτής της εθνικής τραγωδίας, δεν κατηγορούν ο ένας τον άλλον για ενδοτισμό. Που σημαίνει, ότι δεσμεύονται από την ύπαρξη σιωπηρής συμφωνίας που επιτρέπει την κριτική μεμονωμένων δεδομένων, τα οποία παρότι απορρέουν από τα Μνημόνια, προβάλλονται, ωστόσο με αποσπασματικό τρόπο, έτσι που να επιδέχονται την πρόταση οριακών βελτιώσεων χωρίς ουσία.
Πράγματι, οι εξελίξεις στην Ελλάδα, είναι μέχρι σήμερα αυτές, που πρόσφατα αναφέρει η σχετική έρευνα της UBS (εξυπακούεται ότι δεν είναι η πρώτη που διαπιστώνει το αδιέξοδο της ελληνικής οικονομίας, αλλά ίσως έχει ηχηρότερο λόγο από τους ιθαγενείς) δεν υπάρχει διέξοδος ούτε στο μέλλον. Συγκεκριμένα, δεν υπάρχουν αναπτυξιακές προοπτικές, μέσα από τα Μνημόνια και τους όρους στραγγαλισμού της οικονομίας.
Δεν θα επαναλάβω τις σχετικές πολυάριθμες αναλύσεις μου. Θα συνοψίσω, απλώς, το που βρισκόμαστε. Η οικονομία έχει αποδεκατιστεί στα 15 τελευταία χρόνια. Ανάπτυξη, με την τρέχουσα έννοια της λέξης είναι αδύνατη, διότι αντιθέτως υπάρχει συνεχής επιδείνωση. Στα 15 αυτά χρόνια υποχώρησε το ΑΕΠ κατά 25%, και φυσικά δεν μπόρεσε να αναπληρωθεί, καθώς το σύνολο των υποδομών της οικονομίας έχει καταποντιστεί. Έχει πουληθεί το μεγαλύτερο τμήμα του δημόσιου πλούτου, και η επιχείρηση συνεχίζεται. Επενδύσεις, στην κυριολεξία της λέξης, δεν γίνονται. Υπάρχει πλήρης απουσία αναπτυξιακού προγράμματος, κατάλληλου για τη δική μας οικονομία, και αντ’αυτού ακολουθείται πειθήνια η πράσινη ανάπτυξη και τα ηλεκτρονικά αυτοκινητάκια. Οι πρωτογενής και δευτερογενής τομείς πνέουν τα λοίσθια, αλλά όμως εμφανιζόμαστε ικανοποιημένοι με την πλήρη εξάρτησή μας από τον τουρισμό, που εκτός των πολλαπλών προβλημάτων που ήδη αντιμετωπίζει, θα είναι ανύπαρκτος σε περίπτωση γενικευμένης σύρραξης στην περιοχή μας. Το σύμφωνο σταθερότητας, με τις γνωστές υπερβολικές, αλλά αναγκαίες για την επιβίωση του προβληματικού ευρώ, απαιτήσεις του, είναι λιγότερο καταστρεπτικό για την ήδη αναπτυγμένη Ευρώπη, από ότι για την οικονομικά κατεστραμμένη Ελλάδα, που έχει άμεση ανάγκη από επενδύσεις, χωρίς περιορισμούς, για να ξανασταθεί στα πόδια της. Συγκεκριμένα, η Ευρώπη, δεν είχε ανάπτυξη την τελευταία δεκαετία (4%), ενώ αντιθέτως οι ΗΠΑ διπλάσια (8%). Ειδικά η Ελλάδα, με την υποχρέωση των πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξης του 2% του ΑΕΠ (Μ.Ο.) χρειαζεται ετήσιο και συνεχή ρυθμό ανάπτυξης, γύρω στο 5.5%, προκειμένου να υπάρξει ελπίδα σταδιακής αναπλήρωσης των όσων εξαϋλώθηκαν την τρέχουσα δεκαπενταετία. Οπότε τότε και μόνο τότε, θα είναι σοβαρή η συζήτηση περί ανάπτυξης. Πρέπει βέβαια, να είναι ξεκάθαρο ότι αυτοί οι ρυθμοί αποκλείονται (και, άρα, και η όποια σκέψη για ανάπτυξη) με τους όρους λιτότητας που επιβάλλει η ΕΕ.
Το συμπέρασμα, πολυσύνθετο μεν, ξεκάθαρο δε, θα μπορούσε να συνοψιστεί ως εξής. Να αναγνωριστούν, χωρίς συγκαλύψεις, οι ευθύνες όλων των κυβερνήσεων της τελευταίας 15ετίας, ειδικά σε ότι αυτές αναφέρονται στα Μνημόνια. Να ξεκινήσει οργανωμένη επιχείρηση για γενικότερη αναθεώρηση των όρων των Μνημονίων, που να εξασφαλίζει, όχι απλώς ηπιότερους όρους διαχείρισης και πληρωμής του χρέους, αλλά δυνατότητα ανάπτυξης στην κυριολεξία της. Για κάτι τέτοιο, απαιτείται φυσικά εθνική ομοψυχία. Απαιτείται διαγραφή των ευθυνών όσων καταστρεπτικών έγιναν δεκτά στο παρελθόν, αλλά όχι και λήθη. Αντιθέτως, στο βαθμό που είναι εφικτό, απαιτείται αναθεώρηση και έναρξη νέου κεφαλαίου για την Ελλάδα.
Αν πετάξουμε, με τη δέουσα περιφρόνηση, τα γάντια της απόλυτης υποτέλειας, υπάρχουν πολλά που μπορεί να γίνουν, για την ανάσχεση της καταστροφής και την έναρξη της σωτηρίας μας. Δεν είναι ούτε προδότες, ούτε εναντίον της ΕΕ όσοι το πράττουν. Και, κυρίως, δεν είναι φασίστες, ούτε ακροδεξιοί, όσοι προσπαθούν να περάσουν τα εθνικά τους συμφέροντα πάνω από αλλότρια.
Μία σκέψη…. έτσι στον αέρα. Αλήθεια, γιατί δεν απαιτούμε την επιστροφή των γερμανικών χρεών, από τη ναζιστική κατοχή; Αν είναι αποδεκτή η μη καταβολή των χρεών, στην ΕΕ και στην ευρύτερη διεθνή σκηνή, τότε γιατί και η Ελλάδα να μην απαλλαγεί από την υποχρέωση καταβολής τους; Ακραίο; Εξαρτάται από την οπτική γωνία που τοποθετείται κανείς. Από την πλευρά του θύματος ή του θύτη.
