Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και η τουρκική επιθετικότητα

Μερικοί από εσάς, οι οποίοι δεν θυμούνται τα γεγονότα του θέρους του 2020, με παρακάλεσαν να επαναφέρω το σημείωμα που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα μας στις 19 Σεπτεμβρίου 2020 με τον τίτλο «Η παγίδα τού dispute», το οποίο προκάλεσε τότε τη μήνη του προέδρου Ερντογάν. Το ενδιαφέρον είναι ότι το σημείωμα αυτό απευθυνόταν κυρίως στην ελληνική κυβέρνηση, θέτοντας υπ’ όψιν της κάποιες ιδέες για το πώς να αντιμετωπίσει την τουρκική επιθετικότητα με βάση την πολιτική του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Και, ανεξαρτήτως της αφορμής που προκάλεσε την ενόχληση του Τούρκου προέδρου, ισχύει σήμερα στο ακέραιο – δεν αλλάζω λέξη, δεν αφαιρώ λέξη. Στο μέλλον ίσως προσθέσω και μερικές. Ο πυρήνας του δημοσιεύματος έχει ως εξής:

«Το θέμα μου σήμερα εἶναι ὁ ἑλληνοτουρκικός διάλογος. Οἱ ὅροι καί οἱ προϋποθέσεις ὑπό τίς ὁποῖες θά προσέλθουμε σέ αὐτόν. Βασική ἀρχή τοῦ ἱδρυτῆ αὐτῆς τῆς παράταξης Κωνσταντίνου Καραμανλή -σέ ἀντίθεση μέ τόν Ἀνδρέα Παπανδρέου- ἦταν ὅτι δέν φοβόμαστε νά συζητήσουμε οἱαδήποτε θέματα, ἀφοῦ ἔχουμε τό δίκαιο μέ τό μέρος μας. Ἀλλά προσερχόμαστε στόν διάλογο ἔχοντας ἐπίγνωση τῆς ἱστορίας μας γιά νά ἐπικρατήσουμε, ὄχι γιά νά ὑποχωρήσουμε. Καί μάλιστα σέ βασικά ζητήματα τῆς ἐξωτερικῆς μας πολιτικῆς. Τό καθεστώς τῶν νήσων τοῦ Αἰγαίου καί ἡ ἀπόπειρα τῆς τουρκικῆς ἡγεσίας νά διχοτομήσει τήν ἑλληνική ἐπικράτεια μέσω τοῦ “ἀθώου” θέματος τῆς ὑφαλοκρηπίδας ἦταν βαθιά κόκκινη γραμμή γιά ἐκεῖνον ἀπό τό 1975. Γιά νά κάνουμε ἕνα ἅλμα στό σήμερα καί νά τό συνδέσουμε μέ τό χθές καί τό αὔριο, πρέπει νά σᾶς ἀποκαλύψω κάτι: ὁ κύκλος διανοουμένων πού ἔχει περικυκλώσει τό Μέγαρο Μαξίμου -εὐτυχῶς κρατεῖται μακριά ἀπό τό ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν- ἀποπειρᾶται ἐδῶ καί καιρό νά πείσει τήν πολιτική ἡγεσία τοῦ τόπου ὅτι ἡ αγλλική λέξη dispute (διεκδικῶ, ἀμφισβητῶ) καί τά παράγωγά της (disputed) δέν εἶναι βλάσφημος. Ὅτι δέν θά πρέπει νά τήν φοβόμαστε. Ὅτι μέ θάρρος πρέπει νά καθίσουμε στό τραπέζι μέ τούς Τούρκους, νά κωδικοποιήσουμε τά θέματα “disputed”, τίς ἀμφισβητούμενες, τίς διεκδικούμενες, τίς διαφιλονικούμενες περιοχές, νά τίς ἀποκαλέσουμε ἔτσι, νά τίς… συζητήσουμε μέ τήν γείτονα, καί ὅπου ἀπαιτεῖται, χωρίς μαξιμαλισμούς, νά… ὑποχωρήσουμε. Εὐτυχῶς, ὁ πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ἀπορρίπτει γιά τήν ὥρα τίς ὡραῖες αὐτές εἰσηγήσεις, ἀλλά ἡ φιλελεύθερα ἐλίτ τῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς ἐπιμένει καί τόν πιέζει. Ἡ χρήση αὐτῆς τῆς λέξης -dispute, ἐπαναλαμβάνω- ἔχει λάβει χαρακτῆρα πανδημίας στό λεξιλόγιο τῶν ξένων ΜΜΕ ἀλλά καί δυτικῶν διπλωματῶν, ὅταν ἀναφέρονται στίς ἑλληνοτουρκικές διαφορές. Τή διακρίνετε καί στό ἀπαράδεκτο δημοσίευμα τοῦ CNN πού ἀμφισβητεῖ τήν ἑλληνικότητα τοῦ Καστελλορίζου. Νομίζω ὅτι, ἐν προκειμένω, ὅσοι τά εἰσηγοῦνται αὐτά καί θέλουν νά περάσουν στά κείμενα τῶν διαγραφόμενων συμφωνιῶν τήν ὁρολογία “ἀμφισβητούμενες περιοχές” κάνουν ἕνα διπλό μεθοδολογικό λάθος. Δέν γίνεται, τήν ὥρα πού οἱ Τοῦρκοι ἐπιδίδονται σέ ρεσιτάλ μαξιμαλισμοῦ, θέτοντας ἑκατό θέματα γιά διάλογο, καί τήν ὥρα πού ἐμπράκτως διακηρύσσουν (“Ὀρούτς Ρέις”) ὅτι οἱ θάλασσές μας εἶναι δικές τους, ἐμεῖς νά κατεβοῦμε στό τερραίν μέ τήν φράση “αὐτά δέν εἶναι δικά μας, ἀλλά ἀμφισβητούμενα καί ὑπό συζήτηση, ἴσως καί στήν κρίση τῆς Χάγης”. Θά ἔχουμε ξεκινήσει τρώγοντας γκόλ ἀπό τά ἀποδυτήρια. Δέν εἴμαστε ἐμεῖς κάποιοι οὐδέτεροι τρίτοι γιά νά “ζωγραφίζουμε” τήν διαφορά μέ λεξοῦλες. Ἰδιοκτῆτες εἴμαστε. Κυρίαρχοι. Μᾶς πῆρε αἰῶνες γιά νά ἀνακτήσουμε κάθε περιοχή πού θέλουν νά βάλουν σήμερα οἱ Τοῦρκοι πρός διαπραγμάτευση πάνω σέ μιά κόλα χαρτί. Αὐτό εἶναι τό πρῶτο λάθος. Καί τό δεύτερο λάθος, ἐπακόλουθο τοῦ πρώτου: στόν διάλογο πρέπει νά πᾶμε μέ τίς ἐθνικές μας θέσεις στό μάξιμουμ. Ὄχι στό μίνιμουμ. Τό μάξιμουμ, ναί, σοῦ ἐπιτρέπει νά κάνεις κάποια κίνηση πού μοιάζει μέ ὑποχώρηση ὥστε νά ἔχεις ὁδό διαφυγῆς ἀπό τήν κατηγορία τοῦ ἀδιάλλακτου. Ἀλλά, ἄν πᾶμε μέ τίς ἐθνικές μας θέσεις στό μίνιμουμ, τότε μετά τό πρῶτο καί τό δεύτερο βῆμα ὑποχώρησης θά κοιτάξουμε πίσω μας καί θά ἀντικρύσουμε τόν ἐθνικό γκρεμό. Θά συνειδητοποιήσουμε ὅτι διαπραγματευόμαστε ἐλάσσονες διαφορές, ὅπως νήσους, κυριαρχία, ἐδαφική ἀκεραιότητα, ἄμυνα, ἀποχώρηση στρατιωτικῶν δυνάμεων κ.λπ. Δέν εἶναι πρός διαπραγμάτευση ὅλα αὐτά! Προσοχή, λοιπόν, νά μήν γκριζάρουμε τό δίκαιό μας διά τοῦ dispute”».

Δυστυχώς, τέσσερα χρόνια μετά, όλα τα παραπάνω είναι τραγικά επίκαιρα. Επειδή όμως εσχάτως ο πρωθυπουργός επικαλείται τακτικά τον Καραμανλή, ποτέ δεν είναι αργά για να τον μιμηθεί σε κάτι…