Τους υποδέχθηκαν ως τους σωτήρες και τους ανανεωτές της πολιτικής μας ζωής. Ως τους «ηγέτες» που με την ορμή τους θα «σαρώσουν» τον Κυριάκο Μητσοτάκη και θα φέρουν ξανά στο προσκήνιο την Κεντροαριστερά. Ως τους φορείς του «εκσυγχρονισμού» και της «αλλαγής». Σήμερα, έναν χρόνο μετά, κινδυνεύουν να πέσουν στα «αζήτητα» της Ιστορίας ως συγκυριακά τέκνα της συγκυρίας. Ο λόγος για τους κυρίους Στέφανο Κασσελάκη και Χάρη Δούκα. Τον πολιτικό που στα 35 του είναι «τέως» πρόεδρος κόμματος, τον δήμαρχο που στα 44 του είναι αποτυχών υποψήφιος αρχηγός κόμματος. Ο πρώτος αποκλείστηκε από τις εσωκομματικές εκλογές για την ανάδειξη νέου αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ, αφού προηγουμένως κατάφερε να εκπέσει του αξιώματος προτού συμπληρώσει χρόνο σε αυτό. Με τους χθεσινούς συμμάχους του, σημερινούς εχθρούς του. Κατόρθωμα.
Ο δεύτερος έχασε πανηγυρικά την προεδρία του ΠΑΣΟΚ από τον ευεργέτη του Νίκο Ανδρουλάκη κατατροπωθείς και εξευτελισθείς μέσα στα διοικητικά όρια του Δήμου Αθηναίων στον οποίο έχει εκλεγεί μόλις προσφάτως δήμαρχος με τη βοήθεια του Κυριάκου Μητσοτάκη (αν η Πολιτεία είχε απαγορεύσει την κάθοδο Κασιδιάρη στις δημοτικές, όπως στις εθνικές, θα είχε εκλεγεί ο Κώστας Μπακογιάννης από τον πρώτο γύρο). Κοιτώντας πίσω σήμερα διαπιστώνουμε ότι ο χρόνος και ο χώρος που δόθηκαν σε αυτούς τους δύο στη δημόσια σφαίρα απεδείχθησαν εντελώς αναντίστοιχοι συγκριτικά με τη μνημειώδη πολιτική ανεπάρκειά τους. Δεν φταίνε βεβαίως αυτοί ή, τουλάχιστον, μόνον αυτοί! Η μιντιακή εποχή, διψασμένη για νέα πρόσωπα, δείχνει δυστυχώς διατεθειμένη να συγχωρεί διαρκώς πολλά αμαρτήματα σε κάθε νέο παίκτη μέσα στην αγωνία της να τον στερεώσει και να τον επιβάλει. Το αποτέλεσμα; Αποφάσεις που απαιτείται χρόνος για να ωριμάσουν στα μυαλά των πρωταγωνιστών να λαμβάνονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Χωρίς «ζυγοστάθμιση». Παρασύρει προς αυτή την κατεύθυνση και το κενό ηγεσίας που υπάρχει στη χώρα. Είναι τόσο απελπισμένα το σύστημα και ο κόσμος από το κενό, ώστε δοκιμάζουν οτιδήποτε και οποιονδήποτε ακόμα και από το «πολιτικό πανέρι» χωρίς να το ψάξουν πολύ. Δεν υπάρχουν ένοχες ηγεσίες και αθώοι λαοί, που θα έλεγε και ο Θόδωρος Πάγκαλος. Μεγάλο μέρος της ευθύνης όμως βαρύνει και τους ίδιους τους πρωταγωνιστές. Δεν φταίει μόνο ο λαός. Αν ο Κασσελάκης ήταν δέκα χρόνια πιο ώριμος στο μυαλό, δεν θα διεκδικούσε την πιθανότητα να ηγηθεί της αξιωματικής αντιπολίτευσης του τόπου. Άγουρος, «ανιστόρητος», χωρίς παραστάσεις και εμπειρίες από όλα όσα συγκλονιστικά συνέβησαν στην Ελλάδα τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια (παρακολούθησε τη χρεοκοπία μέσα από τα γυάλινα κτίρια της Goldman Sachs), ήταν μοιραίο να κάνει τα λάθη που έκανε.
Το κόμμα του ήταν ναρκοπέδιο κι εκείνος πρόθυμος να πατήσει όλες τις νάρκες, η δε χώρα εντελώς άγνωστη σε αυτόν. Η ιδιωτική του ζωή προεβλήθη κατά κόρον εις βάρος όποιας δημόσιας παρουσίας του. Του συγχωρέθηκαν πολλά από τους «συντρόφους» του, στο τέλος είχε και την απαίτηση να του συγχωρεθεί από το κόμμα του ότι είναι ένας πολυεκατομμυριούχος με «πόθεν έσχες» 6 εκατομμυρίων ευρώ που ισχυρίζεται ότι θα εκπροσωπήσει την εργατική τάξη. Και ο οποίος έλεγε για καιρό ψέματα για την οικονομική του κατάσταση. Τι περίμενε, άραγε; Να του πετάξουν και γαρίφαλα; Εάν ο Χάρης Δούκας ήταν επίσης δέκα χρόνια πιο ώριμος στο μυαλό και είχε υγιή φιλοδοξία (το βλέμμα του κρύβει την παιδική μελαγχολία κάποιου που αναζητά αποδοχή), δεν θα εγκατέλειπε για ένα ολόκληρο τρίμηνο το αξίωμά του, στο οποίο μόλις εξελέγη, για να τρέχει από χωρίου εις χωρίον για να διεκδικήσει το αξίωμα του προέδρου του ΠΑΣΟΚ και να επιτύχει μέσα σε έναν χρόνο πολιτικό τζακ ποτ. Θα χαμήλωνε το κεφάλι, θα έκανε έργο στην Αθήνα και θα περίμενε. Είναι μεγάλη αρετή στην πολιτική η υπομονή. Αλλά εκείνος βιαζόταν να εκτεθεί. Ετσι, ο «επιδραστικότερος καθηγητής του Πολυτεχνείου», σύμφωνα με διεθνείς μελέτες που επικαλούνταν οι συνεργάτες του, βρέθηκε να αγνοεί σε δημόσια θέα στο ντιμπέιτ βασικά πράγματα για την εξωτερική μας πολιτική και στην επισήμανση της άγνοιάς του να κοκκινίζει από ντροπή σαν μικρό αθώο παιδάκι. Η βιασύνη και των δύο είχε όμως και άλλες συνέπειες: Οταν διεκδικείς ή αναλαμβάνεις τέτοια υψηλά δημόσια αξιώματα (που έχουν ως δυνητική κατάληξη την πρωθυπουργία) απαράσκευος, απροετοίμαστος, ανενημέρωτος τόσο για τους πολιτικούς όσο και για τους κοινωνικούς συσχετισμούς και δεν δίνεις στον εαυτό σου τον χρόνο για να ωριμάσει και να ενημερωθεί, τότε φλερτάρεις ανά πάσα στιγμή με την κωμωδία. Και σε μερικές στιγμές γίνεσαι και κωμικός. Είναι αμαρτία αλλά συνέβη: Σε ορισμένες στιγμές ο Κασσελάκης και ο Δούκας προκάλεσαν τόσο αυθόρμητο γέλιο, ώστε θα συναγωνίζονταν άνετα στο Δελφινάριο τον Μάρκο Σεφερλή. Αλλά έκαστος στο είδος του. Ο Σεφερλής, αρέσει δεν αρέσει, είναι ένας και εκτός συναγωνισμού. Δεν χρειάζεται ο δημόσιος βίος πολιτικούς «Σεφερλήδες». Και τούτο για έναν ακόμα λόγο: Δεν προκαλούν ζημιά μόνο στους εαυτούς τους οι συγκεκριμένοι. Σκορπούν και απογοήτευση για την πολιτική στο κοινωνικό σώμα. Είμαι συντηρητικός και δεν το κρύβω. Η φύση δεν πρέπει να παραβιάζεται, ούτε οι επετηρίδες της αξιοκρατίας. Κάθε πράγμα στον καιρό του.
Στη διεκδίκηση για την ηγεσία πάσης φύσεως είμαι υπέρ της φυσιολογικής εξέλιξης των πραγμάτων, όχι υπέρ των βεβιασμένων εξελίξεων. Η ταχύτης είναι αδελφή της απειρίας. Η υπομονή, συνώνυμη της ωριμότητας και της σύνεσης. (Ακόμη και οι μαφιόζοι υποστηρίζουν ότι «ο κόσμος ανήκει στους υπομονετικούς»!) Και τέλος: Ο φανατισμός είναι ο πατέρας της μετριοπάθειας. Δεν μπορείς να είσαι μετριοπαθής, και άρα ώριμος ηγέτης, αν δεν έχεις υπάρξει στα νιάτα σου ανεύθυνος φανατικός. Τα αδιέξοδα του φανατισμού σε ωριμάζουν και σε βοηθούν να αποφασίζεις χωρίς περιττές φορτίσεις! Στις νεότερες ηλικίες το αίμα βράζει και το μυαλό θολώνει. Με εξαίρεση κάποιες ιστορικές προσωπικότητες, οι περισσότεροι νέοι ηγέτες «καίγονται». Δείτε τι έπαθε και στην Αυστρία ο άπειρος καγκελάριος Κουρτς. Εξέπεσε.
Λαμβανομένου υπ’ όψιν ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα γεμάτη από «τελειωμένους που δεν τελείωσαν», κανείς δεν μπορεί να είναι κατηγορηματικός ότι ο Κασσελάκης και ο Δούκας δεν θα επανακάμψουν ποτέ. Μπορεί να τους ξαναδούμε σε ρόλους στο μέλλον. Υπό μία προϋπόθεση όμως: Ότι θα έχουν γίνει άλλοι. Ότι έλαβαν το μάθημα που συμπυκνώνει η λαϊκή μας παροιμία με τη φράση «όποιος βιάζεται σκοντάφτει». Εάν μπορούν να σηκωθούν, από εκείνους εξαρτάται. Εφόσον πραγματικά αξίζουν, στην Ελλάδα κανείς δεν μπορεί να εμποδίσει τον δρόμο κανενός. Μόνον να τον καθυστερήσει μπορεί.
