Παράπονο δεν πρέπει να έχουμε! Όλοι σχεδόν οι παίκτες της περιοχής έχουν ξεκαθαρίσει με διαύγεια σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών και πρέσβεων ποια είναι η θέση τους για τις εξελίξεις στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Όλοι, εκτός από έναν: τον απρόβλεπτο Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος απειλεί συνεχώς με ερευνητικά, φρεγάτες και χάρτες, προκειμένου να αναγκάσει τη Δύση να γονατίσει μπροστά του και να του δώσει αυτά που απαιτεί από τον ενεργειακό πλούτο της περιοχής. Και, από ό,τι φαίνεται μέχρι στιγμής, τα καταφέρνει. Οι νουθεσίες των Ματ Πάλμερ (βοηθός υφυπουργός Εξωτερικών ΗΠΑ) και Τζέφρι Πάιατ (πρέσβης) «για την αποφυγή μονομερών ενεργειών» δεν απευθύνονται σε αυτόν, αλλά αποκλειστικώς στην ακίνητη Ελλάδα! Ας δώσουμε, λοιπόν, την εικόνα στο σύνολό της.
1) Οι ΗΠΑ θέλουν -σε επίπεδο υπουργείων Εξωτερικών- την Ελλάδα και την Τουρκία απέναντι στη Ρωσία. Τις θέλουν καταρχάς ενεργειακά απέναντι. Μέσω Ελλάδας (αγωγοί TAP-ITGI) επιχειρούν να μειώσουν την εξάρτηση των Βαλκανίων από τη Ρωσία. Μέσω Τουρκίας, από την οποία επιθυμούν κατά βάθος να περάσει ο αγωγός EastMed, θέλουν επίσης να ακυρώσουν τα σχέδια των Ρώσων για περαιτέρω ενεργειακή κάθοδο στην περιοχή.
Στόχος τους, η ακύρωση του αγωγού Τurkish Stream. Ο πρέσβης Πάιατ το είπε ανοιχτά, άλλωστε, στην εξαιρετική εκδήλωση του «Δικτύου» της Αννας Διαμαντοπούλου: «Η Τουρκία μπορεί να γίνει ενεργειακό σταυροδρόμι λόγω της γεωγραφικής της θέσης». Οι ΗΠΑ επίσης θέλουν Ελλάδα – Τουρκία απέναντι στη Ρωσία στρατιωτικά. Την Ελλάδα, μέσω του λιμένος της Αλεξανδρουπόλεως.
Ο Πάιατ το είπε επίσης ανοιχτά: Η Αλεξανδρούπολη να χρησιμοποιηθεί από Ελλάδα και ΗΠΑ «ως στρατηγικό περιουσιακό στοιχείο για την ανάπτυξη αμερικανικών και νατοϊκών δυνάμεων στη Μαύρη Θάλασσα και στην περιοχή της Βαλκανικής». Την Τουρκία κατά μείζονα λόγο τη χρειάζονται για το Canal Instambul, τα νέα Στενά που σχεδιάζει ο Ερντογάν, παράλληλα προς τον Βόσπορο. Αν προχωρήσει το «τρελό» αυτό έργο, αναθεωρείται η Σύμβαση του Μοντρέ και η άνοδος αμερικανικών πλοίων προς τη Μαύρη Θάλασσα θα είναι στο μέλλον ελεύθερη (από τον Βόσπορο απαγορεύεται). Οι ΗΠΑ, λοιπόν, χρειάζονται και τις δύο χώρες για το στρατηγικό τους συμφέρον, που είναι, κατά το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο περιορισμός του Πούτιν «στην αυλή του». (Αν προχωρήσει το Canal, θα «τα σπάσουν» Ρωσία – Τουρκία).
Για να υλοποιηθεί ο αμερικανικός σχεδιασμός, όμως, πρέπει να τα βρουν Ελλάδα – Τουρκία στη «μοιρασιά του Αιγαίου» και στο Κυπριακό (αν ο East Med περάσει μέσω Κύπρου στην Τουρκία). Και το να «τα βρουν» Ελλάδα – Τουρκία, που στο μυαλό τους λογίζονται ως ενιαίος γεωγραφικός χώρος, σημαίνει ότι οι Αμερικανοί κάποιον θα «ρίξουν» στη μοιρασιά, και μάλιστα πολύ. Αν διαβάσουμε την τελευταία συνέντευξη Πάλμερ («Νέα»), στην οποία λέει ότι «πρέπει να διατηρήσουμε την Τουρκία αγκυροβολημένη στο ΝΑΤΟ και στη Δύση», έχουμε μια ιδέα ποιον θα προτιμήσουν, πάντως.
2) Η Ρωσία, από την πλευρά της, ενημερώνει διά της εδώ πρεσβείας ότι σε τυχόν θερμό επεισόδιο δεν θα κινηθεί «ούτε υπέρ της Τουρκίας», με την οποία δεν είναι στρατηγικός σύμμαχος, «ούτε κατά της» όμως. Σημειωτέον, επίσης, ότι η Ρωσία ψήφισε υπέρ της αναγνώρισης της «Τουρκικής Ερυθράς» Ημισελήνου του ψευδοκράτους προσφάτως.
3) Το Ισραήλ, επίσης διά του πρέσβεώς του Γιοσί Αμρανί, διεμήνυσε στην πρόσφατη εκδήλωση του «Δικτύου» ότι κανείς δεν πολεμά τον πόλεμο του άλλου. Οπως είπε, «η επίλυση οποιασδήποτε σύγκρουσης πρέπει να έρθει από την ίδια την περιοχή που συγκρούεται – από την περιοχή για την περιοχή». Αξιοσημείωτο, επίσης, ότι χαρακτήρισε τα κοιτάσματα της περιοχής «πλούτο του κόσμου» (κοινά τοις πάσι, δηλαδή, όπως στην Ανταρκτική).
4) Τέλος, υπάρχει και η Γαλλία με το «Σαρλ ντε Γκωλ». Η μόνη που εμφανίζεται να έχει διάθεση ανάμειξης, αλλά με ηγέτη έναν Μακρόν που αποδυναμώνεται καθημερινώς στο εσωτερικό του.
5) Το σκηνικό συμπληρώνεται από την Ελλάδα, η οποία δείχνει να είναι πλήρως ενσωματωμένη στην αμερικανική στρατηγική. Γι’ αυτό και ο Πάιατ επαίνεσε τη στάση μας ως «ήρεμη και ώριμη». Η Ελλάδα, από την πλευρά της, τι κάνει; Με εμπροσθοφυλακή συνομιλητές της κυβέρνησης και του εξωτερικού παράγοντα, στέλνει εσχάτως ένα περίεργο μήνυμα προς όλους: «Αφήνω το Αιγαίο στο ράφι και συμφωνώ να λύσω τη διαφορά μου με την Τουρκία στη Μεσόγειο προσφεύγοντας από κοινού με τη Λιβύη στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για το ανυπόστατο μνημόνιο. Θέλω να λύσω, δηλαδή, τη διαφορά μου με την Τουρκία στη Χάγη δι’ αντιπροσώπου, χωρίς να δεσμεύεται η Τουρκία από την απόφαση -αφού δεν θα είναι διάδικος- και μόνο για τη Μεσόγειο». Με το Αιγαίο εκτός!
Δεν θα υπεισέλθω στις λεπτομέρειες μιας συμφωνημένης ήττας. Όσα αναφέρει στην επιστολή του στον ΟΗΕ ο Σάρατζ για τα ακατοίκητα νησιά της Μεσογείου είναι οι αυτές θέσεις που έχουν η νομική υπηρεσία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και η Τουρκία! Είναι «Κερκόπορτα» αμφισβήτησης του νομικού καθεστώτος των νήσων με βάση τη Λωζάννη! Και, αν συμφωνήσουμε αυτή την ήττα, τότε συμφωνούμε και την επόμενη! Τυχόν απόφαση της Χάγης θα δημιουργήσει προηγούμενο για τα νησιά του Αιγαίου, που, αν αποκτήσουν τουρκική υφαλοκρηπίδα, είναι θέμα χρόνου να αποκτήσουν στο μέλλον και τουρκική κυριαρχία. Σκέφτεται κανείς τις επιπτώσεις που θα έχει σε ελληνικό νησί ο ναυτικός αποκλεισμός του από τουρκικά πλοία; Όποιος εμπιστεύεται τη Δύση στη χάραξη μιας τέτοιας στρατηγικής καλό είναι να διαβάσει μαρτυρίες (βιβλίο Μίμη Ανδρουλάκη) για το πόσο έκπληκτος – κεραυνοβολημένος έδειξε ο Ιωαννίδης τη βραδιά της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. Όταν συνειδητοποίησε ότι «τον πούλησαν».
6) Αν συνοψίσουμε τη στάση όλων των παικτών, θα διαπιστώσουμε ότι άπαντες, πλην Ρωσίας, δεν θέλουν σύρραξη. Και, αν υπάρξει, δεν θα αναμιχθούν. Αυτό υπαγορεύει το στρατηγικό τους συμφέρον. Θέλουν να κερδίσουν χρόνο και ειρήνη για να κάνουν τον δικό τους πόλεμο κατά της Ρωσίας. Ο Ερντογάν, άραγε, τι εισπράττει από όλα αυτά τα απεγνωσμένα; Εάν όλοι του λένε «μη!», αυτός αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να κάνει το ανάποδο: Επεισόδιο. Γιατί έτσι θα διαπραγματευτεί με τις ΗΠΑ (όχι με την Ελλάδα) από ακόμη ισχυρότερη βάση.
Όταν οι ΗΠΑ τού λένε γονυκλινείς (μετά το πραξικόπημα, για το οποίο τις υποψιάζεται) ότι «σε θέλουμε ενεργειακό σταυροδρόμι», τι καταλαβαίνει, αγαπητοί σύμμαχοι, ο Ανατολίτης; Καταλαβαίνει ότι πρέπει να το κάνει. Η αδυναμία της Δύσης «μυρίζει» από χιλιόμετρα. Τα περί «εγγυήσεως της ασφάλειάς μας» είναι για αφελείς. Όσο λάθος είναι η ελληνική εξωτερική πολιτική του κατευνασμού άλλο τόσο είναι και η δυτική εξωτερική πολιτική, όταν του κλείνει το μάτι πως «θα ρίξουμε τους Ελληνες στη μοιρασιά». Τον αποθρασύνει.
Γι’ αυτό, σε πρώτη φάση, ο πρέσβης του στην Ελλάδα Μπουράκ Οζουγκερκίν τάσσεται, για να αποφευχθεί η σύγκρουση, υπέρ «της οικοδόμησης μηχανισμών συνεργασίας μεταξύ όλων των νόμιμων ενδιαφερομένων». Κοινώς, η πρόταση Χόλμπρουκ μετά τα Ιμια, άνευ Χάγης: τετραμερής ή πενταμερής για το Αιγαίο και τη Μεσόγειο με Ελλάδα, Κύπρο, Τουρκία, Λιβύη, Αίγυπτο συν ΗΠΑ, ΟΗΕ (5+2). Kάτι που η Ελλάς δύσκολα μπορεί να δεχθεί, αν δεν θέλει να εξευτελιστεί.
Το επεισόδιο, λοιπόν, είναι προϋπόθεση για να επιτύχει η στρατηγική Ερντογάν. Αντί να το ξορκίζουμε, πρέπει να προετοιμαζόμαστε για να το εξουδετερώσουμε. Tο πρώτο βήμα είναι απλό: Όχι άλλος ραγιαδισμός στον δημόσιο λόγο. Ελλάδα και ΗΠΑ να στέλνουν σωστά μηνύματα απέναντι. Αν γίνεται. Ο Ερντογάν δεν είναι Τιμοσένκο και Γιανουκόβιτς, κύριε πρέσβη!
