Εθνικά δεξιός. Οικονομικά σοσιαλδημοκράτης έως αριστερός… Ιδεολογικά κοινωνιστής, στα πρότυπα της ιδεολογικής διακήρυξης του Λαϊκού Κόμματος των εκλογών του 1946 υπό τον Κωνσταντίνο Τσαλδάρη.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Και, βεβαίως, συναισθηματικός, βαθύτατα συναισθηματικός. Κάπως έτσι θα μπορούσε να περιγράψει κανείς την πολιτική και ιδεολογική μεταμόρφωση του Κυριάκου Μητσοτάκη κατά τη διακυβέρνηση. Ιδιαιτέρως μετά τις 29 Φεβρουαρίου 2020.
Ο Μητσοτάκης, με τον οποίο διαφωνήσαμε στην αντιπολίτευση και καμιά φορά παρεξηγηθήκαμε, φαίνεται πως δεν υπάρχει πια. Στην αντιπολίτευση ο Κυριάκος είχε συμβούλους που έβαλαν κατά του ΕΣΥ και ζητούσαν να πληρώνουν οι ασφαλισμένοι τις κλήσεις του ΕΚΑΒ από την τσέπη τους. Στην αντιπολίτευση θεωρούσε φυσιολογικές τις κοινωνικές ανισότητες.
Στην αντιπολίτευση αλλά και κατά τους πρώτους μήνες της διακυβέρνησης ο λόγος του ήταν φιλομεταναστευτικός. Στην αντιπολίτευση πολεμούσε τα επιδόματα. Είχε πει μάλιστα χιουμοριστικά απευθυνόμενος στον Τσίπρα τη φράση «Ξημερώματα δίνεις επιδόματα» (ΑΝΤ1).
Στη διακυβέρνηση όμως ο Μητσοτάκης εξελίσσεται σε έκπληξη. Πρώτα κέρδισε το στοίχημα της εμπιστοσύνης, με την ταχεία στελέχωση του κρατικού μηχανισμού και την ψήφιση βασικών νόμων. Εμπιστοσύνη την οποία εδραίωσε με την προ κρίσεως μείωση του κόστους δανεισμού της οικονομίας και επικύρωσε με την αποφασιστική στάση του στον Έβρο.
Ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζεται τις δύο μείζονες κρίσεις, του Μεταναστευτικού και του κορονοϊού, υπήρξε η θρυαλλίδα της μεταμόρφωσής του. Στον Έβρο ο Κυριάκος εγκατέλειψε σε ώρες όλα όσα έλεγε τον περασμένο Οκτώβριο στη Βουλή υπέρ της ένταξης των μεταναστών και υπέρ της πολυπολιτισμικής κοινωνίας. Ο Ερντογάν τον ξύπνησε. «Μάγκες, τελειώσαμε! Κλείνουμε τα σύνορα» είπε στους υπουργούς του στη σύσκεψη της 27ης Φεβρουαρίου στο Μαξίμου.
Αν μερικούς μήνες νωρίτερα κάποιος πρότεινε στον Μητσοτάκη να μιλήσει για «εισβολή», «απειλή», «πόλεμο», «λαθρομετανάστες» κ.λπ., ο Κυριάκος θα απέρριπτε την ιδέα και θα τον χαρακτήριζε «ακροδεξιό», «λεπενικό», «χρυσαυγίτη».
Μπορεί και να τον διέγραφε από τη Ν.Δ. Τελικά, όταν η κατάσταση έφτασε στο μη παρέκει, σήκωσε το γάντι, ένωσε τον λαό και συμπεριφέρθηκε πρώτη φορά ως εθνικός ηγέτης. Έχει δρόμο πολύ, βεβαίως, για να γίνει και πολλές λακκούβες μπροστά του, αλλά πρώτη φορά απέκτησε επαφή με το γνήσιο πατριωτικό ρεύμα. Ρεύμα στο οποίο η εικόνα του ήταν θολή λόγω της στάσης του στις Πρέσπες. Στον Έβρο, λοιπόν, ο Κυριάκος έγινε εθνικά δεξιός. Είτε θέλει να το παραδεχτεί είτε όχι, αυτή είναι η αλήθεια.
Στον κορωνοϊό πάλι γνωρίζουμε έναν νέο Κυριάκο, που συμπεριφέρεται από σοσιαλδημοκράτης έως αριστερός. Και προπάντων ως αντι-Τζόνσον. Αντινεοφιλελεύθερος. Ο αντικρατιστής που ξέραμε σε αυτή τη φάση υποχωρεί.
Στηρίζει το δημόσιο σύστημα υγείας, στηρίζει την επιδότηση μισθών υπαλλήλων του ιδιωτικού τομέα από το κράτος, στηρίζει τη δημόσια επιδότηση δόσεων δανείων, λέει «όχι» στις απολύσεις, εγκρίνει επιδόματα σε σκληρά εργαζόμενους δημόσιους υπαλλήλους, τάσσεται υπέρ της επεκτατικής πολιτικής σε κρίσιμες συγκυρίες, μελετά ακόμα και κρατικοποιήσεις επιχειρήσεων, αν οι περιστάσεις το επιβάλλουν. Η σοσιαλμανία του Παπαληγούρα και ο πραγματισμός του Καραμανλή τώρα δικαιώνονται. Ο Βενιζέλος δεν υπάρχει στο κάδρο σε αυτή τη στροφή. Η στροφή στο κράτος είναι πλήρης.
Το προφίλ του φιλελεύθερου κοινωνιστή θα κριθεί, βεβαίως, από το ποιες ρυθμίσεις των πράξεων νομοθετικού περιεχομένου που αφορούν τις εργασιακές σχέσεις (ευέλικτα ωράρια – τηλεργασία με μονομερή απόφαση και μείωση μισθού) θα ισχύσουν στο μέλλον ή θα καταργηθούν μετά το τέλος της πανδημίας.
Τώρα, πάντως, αυτή η εικόνα επικρατεί, του κοινωνιστή, ο οποίος καμία σχέση δεν έχει με την πολιτική του πατρός. Πάντως, προσεκτική μελέτη των διαγγελμάτων Μητσοτάκη δείχνει πως αξιοποιεί την κρίση για να φιλοτεχνήσει προς τα έξω το ιδεολογικό προφίλ του συμπονετικού συντηρητικού, με έντονα συναισθηματικό λόγο (κόντρα στο άκαρδο υπολογιστικό, βρετανικό μοντέλο του Μπόρις Τζόνσον) και προς τα μέσα για να φιλοτεχνήσει την εικόνα του πατέρα του έθνους. Στο πρώτο διακρίνουμε μια ευκαιρία. Στο δεύτερο μια παγίδα, την παγίδα του πατερναλισμού. Και τα δύο θα κριθούν από την πορεία της οικονομίας και της πανδημίας.
Για την ώρα, η Αριστερά παρακολουθεί έκπληκτη. Ειδικώς μετά τα εκκλησιαστικά! Τα οποία όμως ο Κυριάκος προσέγγισε ως οικογενειακή υπόθεση, αφού έδωσε χρόνο στην Ιερά Σύνοδο να αποφασίσει μόνη προτού τοποθετηθεί. Και εδώ το μοντέλο της φιλελεύθερης επιβολής εγκαταλείφθηκε… Γι’ αυτό και η Κουμουνδούρου, πλην Τσίπρα, βραχυκύκλωσε.
