Αμείλικτα τίθενται πια τα ερωτήματα προς την κυβέρνηση Μητσοτάκη, αναφορικά με τον τρόπο τόσο της διαχείρισης της πανδημίας του νέου κορωνοϊού, όσο, όμως, και των συνεπειών της στην κοινωνία, αλλά και στην οικονομία.
Η χώρα εισέρχεται αύριο, Κυριακή, στον 5ο συνεχόμενο μήνα περιοριστικών μέτρων, στην παράταση -της… παράτασης- ενός «τυφλού» lockdown, του πιο σκληρού όσο και αυταρχικού σε ολόκληρη την Ευρώπη, με το «επιτελικό κράτος» να μη δείχνει ικανό να παρουσιάσει, πέρα από τα «έξυπνα μέτρα», ένα πραγματικά βιώσιμο σχέδιο εξόδου από αυτό.
Είναι χαρακτηριστικό πως ελληνική… πατέντα, στα όρια της ιδεοληψίας, αποτελεί, για παράδειγμα, το απαράδεκτο μέτρο της αποστολής SMS (με τα ερωτηματικά περί διαρροής προσωπικών δεδομένων να παραμένουν). Κανείς δεν έχει εξηγήσει στους πολίτες, επίσης, γιατί δεν επιτρέπεται το άνοιγμα του λιανεμπορίου με αυστηρότατες προϋποθέσεις και τήρηση των μέτρων, όπως και γιατί η κυβέρνηση επιμένει στα λουκέτα στον κλάδο της εστίασης και του πολιτισμού, που αποτελούν πυλώνες της οικονομίας.
Σε μια φάση κατά την οποία το σύνολο των χωρών-μελών της Ε.Ε. εναγωνίως αναζητά λύσεις προκειμένου να επιστρέψει, τουλάχιστον ως έναν βαθμό, στην κανονικότητα, η κυβέρνηση Μητσοτάκη, άγνωστο γιατί, επιμένει σχεδόν εμμονικά στη λήψη οριζόντιων περιοριστικών μέτρων, που περισσότερο κατασταλτικό, παρά υγειονομικό χαρακτήρα έχουν.
Ο μεγαλύτερος διασπορέας της Covid-19
Ο χρόνος υπήρχε. Τον έδωσε ο ελληνικός λαός, όταν «έμεινε σπίτι» αρχικά την περασμένη άνοιξη, για να βγει μόνο όχι για τα… μπάνια του λαού, αλλά για τα κέρδη των μεγάλων tour operators – που αποδείχθηκαν, τελικά, όχι το μεγαλύτερο όχημα τουριστικής ανάπτυξης, αλλά ο μεγαλύτερος διασπορέας της Covid-19.
Χρόνος χάθηκε, βέβαια, και το φθινόπωρο, όταν άρχισε να διαφαίνεται το φιάσκο. Οι γιατροί και οι νοσηλευτές έμειναν στο… χειροκρότημα, τα νοσοκομεία αφέθηκαν ανοχύρωτα, ενώ στα σχολεία μπήκε σε εφαρμογή το… σχέδιο «ανοιχτά παράθυρα στις τάξεις». Συγχρόνως, οι εικόνες που βλέπει κανείς καθημερινά στα μέσα μαζικής μεταφοράς, με τον κόσμο να συνωστίζεται σε αυτά, σε συνδυασμό με τα λουκέτα στις πόρτες των καταστημάτων της γειτονιάς, ακυρώνουν το αφήγημα περί «ατομικής ευθύνης» – παρά τη… φιλότιμη προσπάθεια που καθημερινά καταβάλλουν τα μισθωμένα από τη «λίστα Πέτσα» μέσα ενημέρωσης να πείσουν τον ελληνικό λαό για το αντίθετο.
Έναν λαό που ζει με επιδόματα στα όρια της ελεημοσύνης, έναν λαό που βλέπει να χάνει ό,τι του απέμεινε από τα Μνημόνια και πλέον… προαυλίζεται σε επίπεδο δήμου ή σε ακτίνα δύο χιλιομέτρων. «Δεμένος» από τον λαιμό με το σφιχτό λουρί της διαρκούς απειλής επιβολής προστίμων.
Ανοίγουν (σταδιακά) όλα στη Γερμανία
Τη στιγμή που στην Ελλάδα συμβαίνουν όλα αυτά, στη Γερμανία, η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και οι κρατιδιακοί πρωθυπουργοί συζητούσαν επί δεκαώρου τους τρόπους να ανοίξουν ξανά την οικονομία τους. Είχαν lockdown και έκριναν πως ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, σταδιακά, να το χαλαρώσουν, με μια σειρά στοχευμένων και όντως έξυπνων μέτρων. «Η κοινωνία δεν μπορεί να μπει σε χειμερία νάρκη», είπε ο διευθυντής της Καγκελαρίας, Χέλγκε Μπράουν, υπερασπιζόμενος τη χαλάρωση των μέτρων. «Δεν μπορούμε να κρατήσουμε μια κοινωνία σε χειμερία νάρκη ύστερα από τέσσερις μήνες μέτρων. Γι’ αυτό και τα πρώτα αυτά βήματα προσεκτικής χαλάρωσης είναι ορθά», είπε.
Μεταξύ όσων αποφασίστηκαν στη Γερμανία είναι η παράταση ισχύος του γενικού lockdown έως την 28η Μαρτίου, με την ταυτόχρονη και σταδιακή άρση των περιορισμών από την ερχόμενη Δευτέρα 8 Μαρτίου. Κάθε βήμα θα οδηγεί στο επόμενο, υπό την προϋπόθεση ότι ο δείκτης νέων κρουσμάτων θα διατηρείται κάτω από τα 50.
Σύμφωνα με το κείμενο επί του οποίου συμφώνησαν ομοσπονδία και κρατίδια, το προσεχές διάστημα θα είναι εφικτή η επαναλειτουργία των σχολείων -με περιορισμένο αριθμό μαθητών στις τάξεις– και, κατόπιν, το άνοιγμα των καταστημάτων λιανικής πώλησης, αρχικά των ανθοπωλείων, των βιβλιοπωλείων και των επιχειρήσεων με είδη κήπου. Αργότερα θα ανοίξουν, με περιορισμό στον αριθμό πελατών που θα μπορούν να εισέρχονται στους χώρους τους, όλα τα καταστήματα, αλλά, αν ο αριθμός των κρουσμάτων υπερβαίνει το όριο, θα εφαρμόζεται το σύστημα «click-and-meet».
Οι εργοδότες θα πρέπει, μάλιστα, να φροντίζουν ώστε το προσωπικό που εργάζεται με φυσική παρουσία να υποβάλλεται τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα σε τεστ για τον νέο κορωνοϊό, το κόστος του οποίου δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί εάν θα αναληφθεί από το κράτος ή τον εργοδότη. Υπό τις ίδιες προϋποθέσεις για τον αριθμό των κρουσμάτων θα επαναλειτουργήσουν σταδιακά οι επιχειρήσεις εστίασης, για αρχή όσες έχουν τραπεζοκαθίσματα σε εξωτερικούς χώρους, τα θέατρα και οι κινηματογράφοι, με συγκεκριμένο αριθμό θεατών, ενώ σε μουσεία και ζωολογικούς κήπους θα πρέπει να έχει προηγηθεί κράτηση.
Κατόπιν, και πάλι υπό τους ίδιους όρους, προβλέπεται χαλάρωση των περιορισμών και στις αθλητικές δραστηριότητες. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί πως από την 1η Δεκεμβρίου, όταν η χώρα μπήκε σε «σκληρό» lockdown, έκλεισε σαφώς η εστίαση και περιορίστηκαν οι συναθροίσεις, ωστόσο τα καταστήματα λιανικού εμπορίου λειτούργησαν με τον κανόνα του ενός πελάτη ανά 10 τ.μ. ή 20 τ.μ., ανάλογα με το μέγεθός τους. Δεν έκλεισαν παιδικοί σταθμοί και σχολεία, αλλά επιβλήθηκε η χρήση μάσκας από την πρώτη γυμνασίου σε περιοχές με αυξημένο αριθμό κρουσμάτων.
Χαλάρωση των μέτρων στη Βρετανία
Στο ίδιο μοτίβο κινείται και η Βρετανία, που, έπειτα από μήνες lockdown, κατέστρωσε τώρα το σχέδιό της για επιστροφή στην ομαλότητα. Το Λονδίνο αποφάσισε πως τα μέτρα θα αρχίσουν να χαλαρώνουν από τις 8 Μαρτίου, μετά το τρίτο λουκέτο που επιβλήθηκε τον Γενάρη. Στην Αγγλία, τα σχολεία θα είναι τα πρώτα που θα επωφεληθούν από τη χαλάρωση των περιορισμών, αφού προβλέπεται ότι θα επαναλειτουργήσουν διά ζώσης στις 8 Μαρτίου.
Από τις 29 Μαρτίου θα αρθεί η εντολή παραμονής στο σπίτι και θα επιτραπούν οι υπαίθριες συναθροίσεις. Μέχρι πρότινος επιτρεπόταν να συγκεντρώνονται μέχρι έξι άτομα ή πρόσωπα από δύο διαφορετικά νοικοκυριά. Τα καταστήματα, όπως τα κομμωτήρια, αλλά και οι παμπ που έχουν εξωτερικούς χώρους, καθώς και τα μουσεία θα περιμένουν τη σειρά τους, στις 12 Απριλίου. Κινηματογράφοι, ξενοδοχεία, στάδια -στα τελευταία, με μέγιστο αριθμό θεατών τους 10.000- και η εστίαση (σε εσωτερικούς χώρους) θα ακολουθήσουν στις 17 Μαΐου.
Μέτρα αναλόγως περιοχής σε Ιταλία και Ισπανία
Μια ιδιάζουσα περίπτωση είναι αυτή της Ιταλίας, που σε εθνικό επίπεδο ανακοίνωσε πως «ανοίγει» τη χώρα από τον Φεβρουάριο, διατηρώντας στοχευμένα μέτρα. Τα μπαρ και τα εστιατόρια, τα οποία μπορούσαν μέχρι τότε να προσφέρουν μόνο προϊόντα για το σπίτι, μπορούν πλέον να υποδέχονται τους πελάτες στα τραπέζια τους μέχρι τις 18.00, όμως σε περιορισμένο αριθμό και με σεβασμό στους κανόνες κοινωνικής αποστασιοποίησης.
Ύστερα από αυστηρά μέτρα την περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, τα 2/3 της Ιταλίας ανακηρύχθηκαν «κίτρινη ζώνη», ενώ, αντίθετα, αυτά δεν ισχύουν για τις «κόκκινες» περιοχές. Ταυτόχρονα, η Ιταλία επέτρεψε την επαναλειτουργία του Κολοσσαίου και της Καπέλα Σιστίνα στη Ρώμη, όπως και άλλων αξιοθεάτων και μουσείων, με όρο όμως να δέχονται κοινό μόνο τις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας και όχι τα Σαββατοκύριακα, ώστε να αποφευχθούν οι μεγάλες συναθροίσεις.
Ανάλογη είναι η κατάσταση στην Ισπανία, όπου τα επιδημιολογικά δεδομένα ποικίλλουν από περιφέρεια σε περιφέρεια. Η Καταλονία, επί παραδείγματι, η 2η πιο πληγείσα περιοχή της Ισπανίας ήρε κάποιους από τους περιορισμούς που είχε επιβάλει λόγω της πανδημίας, επιτρέποντας στα γυμναστήρια να λειτουργήσουν και πάλι και στους πολίτες να κινηθούν έξω από τα όρια των δήμων τους, καθώς ο αριθμός των κρουσμάτων και των εισαγωγών στα νοσοκομεία άρχισε να μειώνεται.
Ξεκινώντας από τη Δευτέρα και μια αρχική περίοδο 14 ημερών, τα μπαρ και τα εστιατόρια θα μπορούν να σερβίρουν πελάτες για μία ακόμα ώρα κατά τη διάρκεια του πρωινού και του μεσημεριανού, ενώ για το υπόλοιπο της ημέρας θα πρέπει να πάλι να προσφέρουν μόνο υπηρεσίες take away. Το καθεστώς lockdown, που απαγόρευσε στους πολίτες να μετακινούνται έξω από τα όρια του δήμου τους, αλλά και να μετακινούνται μετά τις 22.00-23.00, εκτός κι αν επρόκειτο για λόγους εργασίας ή υγείας, θα χαλαρώσει.
Τα γυμναστήρια, που ήταν κλειστά για έναν μήνα, θα μπορούν να λειτουργήσουν με το 30% της δυναμικότητάς τους, ενώ κάποια μαθήματα για πρωτοετείς φοιτητές θα μπορούν να γίνουν διά ζώσης. Αξίζει να σημειωθεί πως σε κάποιες περιοχές η εστίαση δεν έκλεισε καθόλου.
Άνοιξε τα σχολεία η Κύπρος, έρχεται και η εστίαση
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η πολύ κοντινή σε εμάς Κύπρος, που τηρεί μεν το μέτρο των SMS και των βεβαιώσεων για τις μετακινήσεις, ωστόσο προχώρησε στις αρχές του μήνα σε σταδιακή αποκλιμάκωση των μέτρων, ανοίγοντας τα σχολεία, ενώ στις 15 του τρέχοντος μήνα ετοιμάζεται να ανοίξει και την εστίαση.
Η Γαλλία δεν έκλεισε ποτέ
Εντελώς διαφορετικό δρόμο χάραξε εξαρχής η Γαλλία, όπου ετοιμάζεται μεν τώρα για ενδεχόμενη χαλάρωση του lockdown, από τα μέσα Απριλίου, ωστόσο ακόμα και την περίοδο του σκληρών μέτρων επέλεξε να μην κλείσει την οικονομία. Η Γαλλία, μάλιστα, που είχε -όπως και εμείς- επιβάλει απαγόρευση κυκλοφορίας μετά τις 18.00, είδε πως αυτό το μέτρο δεν έχει καμία αποτελεσματικότητα και εξετάζει την αντικατάστασή του.
Η εστίαση εξακολουθεί να μη λειτουργεί, όμως το λιανεμπόριο και τα σχολεία συνεχίζουν κανονικά, με την κυβέρνηση να διαμηνύει πως ένα γενικό lockdown δεν βρίσκεται στην ατζέντα ούτε για τα Σαββατοκύριακα.
«Ζόρια» σε Ουγγαρία και Σλοβακία
«Ανεστραμμένη» είναι η κατάσταση στην Ουγγαρία, η οποία διευρύνει τα μέτρα και ετοιμάζεται τώρα (08-22 Μαρτίου) να κλείσει όλα τα καταστήματα, εκτός των προμηθευτών τροφίμων και των φαρμακείων, ενώ και τα δημοτικά σχολεία θα ενταχθούν στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, μετά τα γυμνάσια και τα λύκεια, καθώς σημειώνεται ταχεία εξάπλωση της επιδημίας. Τα περιοριστικά μέτρα που ίσχυαν από τον Νοέμβριο περιλάμβαναν νυχτερινή απαγόρευση κυκλοφορίας, διακοπή λειτουργίας ξενοδοχείων και καταστημάτων εστίασης, απαγόρευση συγκεντρώσεων και εξ αποστάσεως λειτουργία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Και στη Σλοβακία, όπου καταγράφεται επί του παρόντος ο υψηλότερος δείκτης θνησιμότητας της Covid-19 στον κόσμο, άρχισε στις αρχές της εβδομάδας να εφαρμόζεται η απαγόρευση της νυχτερινής κυκλοφορίας. Οι πολίτες δεν επιτρέπεται να βγαίνουν από τα σπίτια τους, παρά μόνο αν διαθέτουν ειδική άδεια, από τις 20.00 ως τις 05.00.
Ακόμη και κατά τη διάρκεια της ημέρας συστήνεται στον κόσμο να μένει στο σπίτι, με μερικές εξαιρέσεις, ιδίως τις επισκέψεις σε γιατρούς, τη μετάβαση στους χώρους εργασίας, τις βόλτες με τα ζώα συντροφιάς ή το περπάτημα στη φύση. Τα μέτρα θα διαρκέσουν για αρχή μέχρι τη 19η Μαρτίου, με ενδεχόμενη παράταση.
Φως στην άκρη του τούνελ για Πολωνία, Ελβετία και Ολλανδία
Φως στην άκρη του τούνελ, όμως, άρχισαν να βλέπουν αυτές τις μέρες και οι Πολωνοί, οι Ελβετοί και οι Ολλανδοί. Η Πολωνία χαλάρωσε κάποιους περιορισμούς στα τέλη του περασμένου μήνα, ανοίγοντας και πάλι τα χιονοδρομικά κέντρα καθώς και τους κινηματογράφους, τα ξενοδοχεία και τα θέατρα με το 50% της δυναμικότητάς τους, ενώ και η Eλβετία επιστρέφει στην κανονική ζωή: Η κυβέρνηση έδωσε το «πράσινο φως» για το άνοιγμα πολλών δραστηριοτήτων, όπως τα καταστήματα, τα μουσεία και οι υπαίθριες αθλητικές εγκαταστάσεις.
Την 1η Μαρτίου, τα καταστήματα, τα μουσεία και οι αίθουσες ανάγνωσης στις βιβλιοθήκες ανοίγουν ξανά, όπως και οι υπαίθριες αθλητικές εγκαταστάσεις και χώροι αναψυχής. Αντίστοιχα, στην Ολλανδία, από τις αρχές Μαρτίου έχουν ανοίξει τα σχολεία και ανοίγουν καθημερινά διάφορες δραστηριότητες, όπως τα κομμωτήρια και το λιανεμπόριο. Εντούτοις, η απαγόρευση κυκλοφορίας (21.00 έως 04.30) θα ισχύει ως τα τέλη Μαρτίου.
