Τράπεζες, εταιρείες τηλεπικοινωνιών, ΔΕΗ, ΕΕΕΤ και ΔΕΔΔΗΕ βρέθηκαν στο στόχαστρο της κριτικής, όχι μόνο του Συνηγόρου του Καταναλωτή, αλλά και των μελών της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, που ενημερώθηκαν από τον επικεφαλής της Ανεξάρτητης Αρχής, Λευτέρη Ζαγορίτη, επί της ετήσιας έκθεσης του 2019.
Ο Συνήγορος του Καταναλωτή ενημέρωσε τα μέλη της επιτροπής για τις υπέρμετρες καταχρηστικές προμήθειες των τραπεζών και τις υψηλές χρεώσεις για την χρήση δεδομένων κινητής τηλεφωνίας από τις εταιρίες τηλεπικοινωνιών, σε μια περίοδο, όπως τονίστηκε από όλους, που η πανδημία του κορωνοϊού άλλαξε τα δεδομένα της αγοράς και τις ανάγκες των καταναλωτών.
Αίτημα για άμεση ενίσχυση και στελέχωση
Ο κ. Ζαγορίτης, χτύπησε «καμπανάκι κινδύνου» και για την «άμεση ενίσχυση και στελέχωση του Συνηγόρου του Καταναλωτή», τονίζοντας ότι από το 2020 που ξεκίνησε το πρόβλημα με την πανδημία, άρχισε να παρουσιάζεται και κατακόρυφη αύξηση των αναφορών. Όπως είπε, οι καταγγελίες αφορούν κυρίως τη χρήση του ηλεκτρονικού εμπορίου, ενώ τα 23 άτομα που στελεχώνουν την Αρχή, καλούνται να διεκπεραιώσουν έναν τεράστιο όγκο δουλειάς, αναλαμβάνοντας ο καθένας μέχρι και 80 υποθέσεις τον μήνα.
«Έχουμε 35 οργανικές θέσεις. Ήταν καλυμμένες οι 28, χάσαμε όμως μερικούς με απόσπαση και πέσαμε στους 23, ενώ έχουμε και δύο-τρεις περιπτώσεις που εργάζονται με προβλήματα υγείας. Ζήτησα να καλυφθούν 7 οργανικές θέσεις, μου δόθηκαν δύο οι οποίες εκκρεμούν στο ΑΣΕΠ. Ελπίζω οι αρμόδιοι υπουργοί να ενισχύσουν την Αρχή και να επιτρέπονται οι αποσπάσεις κατά παρέκκλιση, όπως ισχύει και για το ΑΣΕΠ, για να ανταποκριθούμε στις αυξημένες ανάγκες. Γιατί με 14.000 υποθέσεις δεν βγαίνει. Χρεώνεται με 60 και 80 υποθέσεις το μήνα ο κάθε συνάδελφος.
Τον Φεβρουάριο είχαμε 1262 αναφορές. Αντιλαμβάνεστε την ανάγκη ενίσχυσης προσωπικού. Ελπίζουμε ότι μέσα στο επόμενο τρίμηνο θα εγκριθεί το προσωπικό. Δεν είμαστε υπηρεσία που έχει πλεόνασμα. Κάνουμε ένα συνεχή αγώνα. Όμως έχει και η φιλοτιμία τα όρια της και ο επαγγελματισμός και εμείς ήδη τα έχουμε ξεπεράσει» ανέφερε ο επικεφαλής της Αρχής.
«Φοβάμαι για όταν θα ανοίξουν οι πλειστηριασμοί»
Αίσθηση προκάλεσε, η αναφορά του κ. Ζαγορίτη για το πρόβλημα των πλειστηριασμών, μετά από επισημάνσεις του βουλευτή της ΝΔ, Γιάννη Λοβέρδου, για την ανάγκη προστασίας των δανειοληπτών από ακραίες συμπεριφορές των ιδιωτικών εταιρειών διαχείρισης των «κόκκινων δανείων».
«Με το ελάχιστο προσωπικό που έχει η Αρχή, φοβάμαι για όταν θα ανοίξουν οι πλειστηριασμοί», απάντησε ο κ. Ζαγορίτης. «Γιατί πράγματι, πέρασαν από τις τράπεζες σε ιδιωτικές εταιρίες και δεν μπορώ να φανταστώ τι θα συμβεί όταν θα βγάλουν από το σπίτι τους, με τρόπο μαζικό, αυτούς που έχουν οφειλές. Οφείλω να παρακαλέσω και την επιτροπή σας να συνδράμει. Ζήτησα 10 άτομα από τον αρμόδιο υπουργό και άκουσα ένα ‘Αααα!’ και κατέβηκα στους έξι», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Ζαγορίτης.
Αυθαιρεσίες τραπεζών: «Μας γράφουν στα παλιά τους τα παπούτσια»
Εκτενή αναφορά έγινε και από τους εκπροσώπους του Συνηγόρου του Πολίτη αλλά και εκ μέρους των βουλευτών που συμμετείχαν στην επιτροπή, για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι καταναλωτές από τις τράπεζες και τις εταιρίες τηλεπικοινωνιών.
Όπως είπε ο κ. Ζαγορίτης, από το 2019 υπάρχει μια αύξηση 13% των αναφορών σε σχέση με το 2018 και το 47% των καταγγελιών αφορούν τράπεζες για καταχρηστικούς όρους. «Έχουμε κάνει συστάσεις στις Τράπεζες, αλλά μας γράφουν στα παλιά τους τα παπούτσια και συνεχίζουν την ίδια πολιτική», ανέφερε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε: «Έχουμε παρέμβει σε αυθαιρεσίες τραπεζών για επιπλέον χρεώσεις κατά δανειοληπτών. Διαβιβάσαμε όλες τις περιπτώσεις στην Ένωση Τραπεζών για να μας πουν ποιες είναι οι απόψεις τους. Εμείς εξετάζουμε το ζήτημα, και αν διαπιστωθούν υπέρμετρες χρεώσεις, είμαστε υποχρεωμένοι να τις στείλουμε στην Τράπεζα της Ελλάδος για να επιληφθεί».
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η αναπληρώτρια Συνήγορος του Πολίτη Βασιλική Μπόλου που σημείωσε χαρακτηριστικά:
«Καλέσαμε τις τράπεζες να μειώσουν τις χρεώσεις διατραπεζικών χρεώσεων με ουσιαστικό τρόπο. Δυστυχώς δεν έχουν μειώσει τις προμήθειες τους. Είχαμε πολλές αναφορές για μεγάλες χρεώσεις για τα τηλεφωνικά κέντρα εξυπηρέτησης πελατών των τραπεζών, γιατί ήταν 5ψηφια νούμερα και οι καταναλωτές έπαιρναν τα ‘μπουγιουρτί’ με λογαριασμούς 15 ευρώ για 10 λεπτά. Χρέωναν τον χρόνο αναμονής. Κάναμε παρέμβαση και έβαλαν 10ψηφια νούμερα με χρέωση αστικής μονάδας. Το ίδιο κάναμε και προς την ΔΕΗ και τον ΔΕΔΔΗΕ, για να μην έχουν επιπλέον χρεώσεις οι καταναλωτές».
Αυθαιρεσίες εταιριών τηλεπικοινωνίας και αιχμές Ζαγορίτη για την ΕΕΕΤ
Το ίδιο έντονες ήταν και οι επικρίσεις για τις εταιρίες τηλεπικοινωνιών, με τον κ. Ζαγορίτη, να αφήνει αιχμές για μη καλή συνεργασία της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων με τον Συνήγορο του Καταναλωτή.
«Το διάστημα 2018-2019, ένα μεγάλο κομμάτι των υποθέσεων αφορούσε τις ηλεκτρονικές τηλεπικοινωνίες, ιδίως τα 5ψήφια νούμερα. Είχαμε βομβαρδισμό αναφορών και κυριολεκτικά κάναμε αγώνα, γίναμε πιεστικοί, αγενείς, για να αλλάξει ο κώδικας δεοντολογίας, πιέσαμε για αλλαγή της νομοθεσίας», ανέφερε ο κ. Ζαγορίτης και συνέχισε:
«Υπήρξε μεγάλη δυσκολία συνεννόησης με την ΕΕΤΤ. Στα 5ψηφια δώσαμε κυριολεκτικά αγώνα. Αναρωτιόμουν γιατί δεν κλείνει μια εταιρία. Άλλαξε ο κώδικας δεοντολογίας μετά από πίεση δική μας, άλλαξε αναγκαστικά η νομοθεσία και έκλεισαν οι εταιρίες αυτές που έβγαζαν λεφτά σε ένα δωματιάκι, γιατί τους έδιναν στέγη οι εταιρίες τηλεπικοινωνιών. Ζητήσαμε να γίνουν υπόλογες και οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών. Πώς μπορούσαν να παίρνουν τα ποσοστά τους αλλά να μην έχουν καμία ευθύνη».
Ιδιαίτερα επικριτικός για την ΕΕΤΤ, εμφανίστηκε ο κ. Ζαγορίτης, και στο θέμα της ευρυζωνικής τηλεφωνίας:
«Πρέπει χθες, η Εθνική Επιτροπή Ταχυδρομείων και Τηλεπικοινωνιών, να είχε κάνει την εισήγησή της για την ευρυζωνική πρόσβαση στο διαδίκτυο, προς τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκο Πιερρακάκη, ώστε να βγει η υπουργική απόφαση για να μην οχυρώνονται οι εταιρίες πίσω από τον υπουργό. Δεν υπάρχει χρόνος. Χρειαζόμαστε το ίντερνετ να είναι παντού, γρήγορο, αποτελεσματικό και σε προσιτές τιμές. Έχουμε το πιο ακριβό ίντερνετ, παρά τις διαβεβαιώσεις για διόρθωση σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Υπάρχουν πολλές αναφορές για το ίντερνετ. Δεν μπορεί, ενώ η εταιρία έχει την υποχρέωση να δίνει ταχύτητα 24 και να την πληρώνει ο καταναλωτής, να έχει 2. Θα πρέπει η ΕΕΤΤ να κάνει κάτι. Να βγάλει την ευρυζωνική με ικανοποιητικές ταχύτητες και να μην την πληρώνουμε τόσο ακριβά», επεσήμανε ο κ. Ζαγορίτης.
Από την πλευρά του, ο βοηθός Συνηγόρου του Πολίτη, Ευθύμιος Τσίγκας, υπογράμμισε ότι «η νέα κατάσταση που δημιουργήθηκε λόγω της πανδημίας, ανέδειξε το πρόβλημα της τηλεργασίας σε σχέση με τις αυξημένες ανάγκες των καταναλωτών. Πολλοί καταναλωτές που απευθύνθηκαν στους παρόχους, διαπίστωσαν προβλήματα. Το κρίσιμο είναι να υπάρχει ισότιμη αποτελεσματική πρόσβαση στην τηλεργασία. Πρέπει να ληφθούν αποφάσεις. Η τηλεργασία δεν θα μειωθεί, αλλά θα αυξηθεί – και οι δικές μας προσπάθειες είναι στη κατεύθυνση για ισότιμη πρόσβαση».
Αύξηση των καταγγελιών για το ηλεκτρονικό εμπόριο
Το ηλεκτρονικό εμπόριο, μετά την εμφάνιση της πανδημίας, βρίσκεται ψηλά στη λίστα των καταγγελιών των καταναλωτών, με τον κ. Ζαγορίτη να κάνει λόγο για «κορυφή του παγόβουνου και έξαρση παραβατικότητας» και την αναπληρώτρια Συνήγορο του Πολίτη, Βασιλική Μπόλου, για «έντονη αυξητική τάση».
Όπως είπε μάλιστα ο κ. Ζαγορίτης, «ενώ το 2019 οι τηλεπικοινωνίες είχαν την πρώτη θέση και τη δεύτερη το λιανεμπόριο, το 2020 αντιστράφηκαν οι κλάδοι και είχαμε πρώτο το λιανεμπόριο με 37%, και στη δεύτερη τον κλάδο των τηλεπικοινωνιών, με 24% και 25% ποσοστό αναφορών».
«Μεγάλος όγκος των αναφορών αφορούσε την ενέργεια, την ύδρευση, μεταφορές και ταξίδια, όπου εκεί είχαμε μεγάλη αύξηση το 2020 λόγω της πανδημίας» σημείωσε και πρόσθεσε: «Από το 2020 είχαμε μια σταθερή αύξηση των υποθέσεων, λόγω της πανδημίας, της τάξεως του 15,7%, ειδικά για το λιανεμπόριο. Ναι μεν μειώθηκε ο τζίρος του, αλλά υπήρξε έξαρση της παραβατικότητας, κυρίως στο χώρο του ηλεκτρονικού εμπορίου. Βρέθηκαν εταιρίες που εισέπραξαν χρήματα μέσω διαδικτύου, ενώ δεν παρέδωσαν ποτέ παραγγελία.
Το 2018 είχαμε το 8% των υποθέσεων αυτών που αφορούσαν το λιανεμπόριο, γύρω δηλαδή στις 814 υποθέσεις, το 2019 ανέβηκαν στις 1.400 και το 2020 εκτινάχτηκαν στις 4.000 οι αναφορές για αγορές ηλεκτρονικού εμπορίου, γιατί κάποιοι λειτούργησαν με τρόπο μη παραδεκτό». Όπως είπε ο κ. Ζαγορίτης, «στους παραβάτες προμηθευτές επιβάλαμε πρόστιμα, ενώ πήραμε και πιο δραστικά μέτρα, καταθέτοντας μηνυτήριες αναφορές στον εισαγγελέα, για να ελεγχθούν τα αδικήματα απάτης και υπεξαίρεσης».
Καταγγελίες για τη ΔΕΗ: «Έχει κάνει κινήσεις που παραβιάζουν το νόμο»
Απαντώντας, σε επισημάνσεις βουλευτών σχετικά με τις «κρυφές χρεώσεις» που πληρώνουν οι ανυποψίαστοι καταναλωτές, ο κ. Ζαγορίτης, ανέφερε ότι «την μερίδα του λέοντος για κρυφές ρήτρες χρεώσεων την έχει η ΔΕΗ».
«Η ΔΕΗ έχει κάνει κινήσεις που παραβιάζουν το νόμο, όπως οι χρεώσεις έγχαρτων λογαριασμών. Δεν γίνεται να χρεώνεις ένα ευρώ τον καταναλωτή δηλαδή 6 ευρώ το χρόνο, δηλαδή να εισπράττει η ΔΕΗ 42 εκ ευρώ ετησίως. Αν θέλει λεφτά, να το ζητήσει. Στείλαμε έγγραφα και στο υπουργείο Ανάπτυξης για να ζητήσει να σταματήσει να επιβάλει 6 ευρώ χρεώσεις το χρόνο», ανέφερε.
ΔΕΔΔΗΕ και «Μήδεια»
Αιχμηρός υπήρξε όμως ο κ. Ζαγορίτης, και για τις ευθύνες του ΔΕΔΔΗΕ, σε σχέση με τις ζημιές που υπέστησαν οι καταναλωτές με την πρόσφατη κακοκαιρία «Μήδεια».
«Θα πούνε ‘ανωτέρα βία’. Όμως ο καθαρισμός κλαδιών γίνεται το καλοκαίρι. Δεν περιμένεις ένα έκτακτο γεγονός να συμβεί και να πληρώσει ο κόσμος. Το ζητούμενο είναι να μην υποστεί ο καταναλωτής την ταλαιπωρία και μάλιστα σε αστικές περιοχές – αυτά είναι απαράδεκτα. Δεν μπορεί ο ΔΕΔΔΗΕ να συμπεριφέρεται με τον τρόπο που συμπεριφέρεται στους καταναλωτές, ούτε μπορεί να έχεις ξοφλήσει ένα λογαριασμό, να έχεις φύγει από την εταιρία και να έχεις πάει σε άλλο πάροχο και να έρχεται μετά από πέντε χρόνια και να σου στέλνει φουσκωμένες χρεώσεις».
Σύμφωνα με τα στοιχεία που κατέθεσε ο κ. Ζαγορίτης, το «ποσοστό επίλυσης των εξωδικαστικών διαφορών φθάνει στο 82% έως 83%, με το 72% να είναι υπέρ των καταναλωτών και το 11% να επιλύονται υπέρ των προμηθευτών».
Προτάσεις και καταγγελίες βουλευτών
Από την πλευρά, τόσο του προέδρου της επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας, Θανάση Μπούρα, όσο και των βουλευτών, αναγνωρίστηκε το θετικό έργο του Συνηγόρου του Καταναλωτή, καθώς και η ανάγκη άμεσης στελέχωσής του με επιστημονικό προσωπικό, ενώ κατατέθηκαν και συγκεκριμένες προτάσεις.
Ο βουλευτής της ΝΔ Γιώργος Βλάχος, μετέφερε καταγγελία σύμφωνα με την οποία, «δικηγορική εταιρία στέλνει σε συνταξιούχους μήνυμα ότι πρόκειται να τους κοπεί η σύνταξη και τους καλεί να πληρώσουνε παράβολα για να είναι έτοιμοι για την αγωγή…Φοβίζει συνταξιούχους ότι θα τους κοπεί η σύνταξη, αν είναι δυνατόν, και να πληρώσουν για να είναι έτοιμοι. Πρέπει αυτοί οι άνθρωποι να συλλαμβάνονται και οι ποινές εναντίον τους να είναι τελειωτικές», τόνισε ο κ. Βλάχος. Χαρακτήρισε επίσης ως «εντελώς απαράδεκτο», οι τράπεζες να ζητούν 70 ευρώ για να δώσουν προσημείωση ότι εξοφλήθηκε το στεγαστικό δάνειο.
Ο βουλευτής της ΝΔ Ευριπίδης Στυλιανίδης, τόνισε ότι είναι «θεσμική υποχρέωση της Πολιτείας η ίση πρόσβαση στο διαδίκτυο, καθώς, πάνω από το 15% των συναλλαγών γίνονται ψηφιακά. Άμεσα πρέπει να διορθωθεί η αδικία και να επιστραφούν από τις τράπεζες τα χρήματα που πληρώνουν οι μικρές επιχειρήσεις για το POS, καθώς είναι κλειστές λόγω πανδημίας» συμπλήρωσε.
Σημειώνεται επίσης και η παρέμβαση του βουλευτή της ΝΔ, Γιάννη Λοβέρδου σχετικά με το ζήτημα των κόκκινων δανείων: «Τα κόκκινα δάνεια έχουν πουληθεί σε ιδιωτικές εταιρίες οι οποίες είναι περίεργες. Όσο ήταν στις τράπεζες, ήταν καλώς. Από τη στιγμή όμως που το δάνειο το πήρε ιδιωτική εταιρία, μπορεί να δούμε σκηνές φαρ ουέστ. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτούς τους κινδύνους πριν συμβούν, γιατί στην Ελλάδα έχουμε πολύ μεγάλο αριθμό δανειοληπτών με ‘κόκκινα δάνεια’ και η Πολιτεία πρέπει να τους προστατέψει από ακραίες συμπεριφορές» πρότεινε.
Έμφαση στις υψηλές προμήθειες των τραπεζών, της ΔΕΗ και των εταιρειών τηλεπικοινωνιών έδωσε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Γιάννης Σαρακιώτης, κάνοντας λόγο για απουσία ελέγχων και εφαρμογής αποτρεπτικών μέτρων.
Ο βουλευτής του ΚΙΝΑΛ, Μιχάλης Κατρίνης, έδωσε έμφαση «στη μεγάλη αύξηση των καταγγελιών για τις απαράδεκτες και υπέρμετρες χρεώσεις-προμήθειες των τραπεζών» και «στις υπερβολικά υψηλές χρεώσεις για τη χρήση δεδομένων κινητής τηλεφωνίας. Η αγορά τηλεπικοινωνιών είναι πλήρως «καρτελοποιημένη. Μόλις ξεκίνησε η εφαρμογή της νέας μορφής του εμπορίου, λόγω κορονοϊού, έγιναν χιλιάδες και οι καταγγελίες. Από το 25% αυξήθηκε στο 50% το ηλεκτρονικό εμπόριο, ενώ οι αναφορές και οι καταγγελίες αυξήθηκαν κατά 28% για τα ηλεκτρονικά καταστήματα», ανέφερε ο κ. Κατρίνης.
Για φαινόμενα που είναι αποτέλεσμα των αντιλαϊκών πολιτικών της Ε.Ε. οι οποίες ενισχύουν τους επιχειρηματικούς ομίλους, μίλησε ο βουλευτής του ΚΚΕ, Μανώλης Συντυχάκης.
Από την πλευρά του, ο βουλευτής της Ελληνικής Λύσης Αντώνης Μυλωνάκης, ανέφερε περίπτωση συνταξιούχου, που όπως είπε, ενώ είχε πάρει τη βεβαίωση από τη ΔΕΗ ότι δεν χρωστά τίποτα και πήγε σε άλλο πάροχο, εκ των υστέρων του ήρθε παλιό χρέος που ξεπερνούσε τα 1200 ευρώ.
Αποδέκτης παραπόνων κατά της ΔΕΗ ότι «στέλνει εκ των υστέρων λογαριασμούς για χρέη» δήλωσε ότι είναι και η βουλευτής του ΜεΡΑ25, Σοφία Σακοράφα.
Ο πρόεδρος της επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, Θανάσης Μπούρας, με τη σύμφωνη γνώμη όλων των βουλευτών, δεσμεύτηκε να διαβιβάσει τα πρακτικά της συνεδρίασης, τόσο στους αρμόδιους υπουργούς όσο και στην Εθνική Επιτροπή Ταχυδρομείων και Τηλεπικοινωνιών.
