Ο επικοινωνιακός αντιπερισπασμός που επιχειρήθηκε στις 3 Απριλίου από τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, για τη δημιουργία μιας -έτσι χωρίς πρόγραμμα- υπουργούπολης, όπως αποκάλυψε η «κυριακάτικη δημοκρατία», στις εγκαταστάσεις των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων στον Υμηττό (πρώην ΠΥΡΚΑΛ), δεν επιβεβαίωσε μόνο την εμμονή για θυσία των δημόσιων χώρων προς όφελος των κρατικοδίαιτων επιχειρηματιών αλλά και την τεράστια ασέβεια και απαξίωση της αμυντικής βιομηχανίας της χώρας.
- Από την Ντίνα Ιωακειμίδου
Μιας βιομηχανίας που αναπτύχθηκε, απασχολώντας χιλιάδες εργαζομένους υψηλής επιστημονικής και τεχνικής επάρκειας, με αναντικατάστατη τεχνογνωσία διεθνούς αναγνώρισης, ένας κλάδος πρώτης γραμμής, τόσο στην παραγωγή προστιθέμενης αξίας στην ελληνική οικονομία όσο και στην πολύτιμη προσφορά της στην άμυνα της χώρας.
Πριν από 31 χρόνια ο τότε πρωθυπουργός, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, απέλυε από την ΠΥΡΚΑΛ χίλιους εργαζομένους. Πριν από λίγες ημέρες ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά τη μακρά πορεία της συρρίκνωσης και της απαξίωσης της αμυντικής βιομηχανίας της χώρας, δίχως αιδώ και τύψη, εξήγγειλε επί της ουσίας το κλείσιμο όλων των γραμμών παραγωγής πυρομαχικών, κάνοντας λόγο για μετεγκατάσταση στο εργοστάσιο του Λαυρίου.
Χωρίς σχέδιο
Το γεγονός ότι δεν προηγήθηκε κανένας σχεδιασμός μετεγκατάστασης, κανένα κονδύλι, καμία οικοδομική δραστηριότητα στις εγκαταστάσεις του Λαυρίου και καμία εργασία υποδοχής του μηχανολογικού εξοπλισμού αλλά και διαβούλευση, όπως σημειώνουν οι εργαζόμενοι, επιβεβαιώνουν τις προθέσεις της κυβέρνησης.
Σήμερα η «κυριακάτικη δημοκρατία» αποκαλύπτει το απίστευτο πλιάτσικο που διενεργείται σε βάρος των Ελλήνων φορολογουμένων και σε βάρος της ικανότητας της χώρας να παράγει αμυντικό υλικό. Και αυτό την ώρα που η γειτονική Τουρκία διαθέτει 55 εθνικά εργοστάσια αμυντικής βιομηχανίας.
Ομως, εδώ αυτό που σαφέστατα προαλείφεται είναι η εκχώρηση παραγωγικών δραστηριοτήτων σε μεσάζοντες, με τα σχέδια ιδιωτικοποίησης ή εκκαθάρισης των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων να βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα της κυβέρνησης. Οι εργαζόμενοι, πάντως, κάνουν λόγο για την απομύζηση της υψηλής τεχνογνωσίας σε μεσάζοντες. Μάλιστα, αναφέρουν και το παράδειγμα της ΒΙΟΧΑΛΚΟ, η οποία από προμηθευτής της πρώτης ύλης συνδιαλέγεται πλέον για την παραγωγή εξ ολοκλήρου του προϊόντος.
Εξάλλου, τον περασμένο Δεκέμβριο ο Θεόδωρος Σκυλακάκης στη Βουλή σημείωνε: «Η αμυντική βιομηχανία, για να υπάρξει και να πετύχει, χρειάζεται μια ριζική αλλαγή νοοτροπίας. Προωθείται αυτό σε άλλες βιομηχανίες, στην περίπτωση της ΕΛΒΟ με την είσοδο ενός στρατηγικού επενδυτή. Το ίδιο γίνεται και στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά».
Δραματική έκκληση προς ΥΠΕΘΑ
Στις 21 Μαρτίου το Σωματείο Εργαζομένων στα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα Υμηττού, αιφνιδιασμένο από τη διαρροή περί μετεγκατάστασης του συγκροτήματος, καθώς δεν είχε προηγηθεί καμία ενημέρωση και διαβούλευση, αποστέλλει εμπιστευτικό ενημερωτικό σημείωμα προς τον υπουργό Εθνικής Αμυνας, Νίκο Παναγιωτόπουλο, τονίζοντας τα εξής:
«Τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (Ε.Α.Σ. ΑΒΕΕ) είναι το αποτέλεσμα της ενοποίησης των εταιριών ΠΥΡ-ΚΑΛ και Ε.Β.Ο. Το παραγωγικό έργο της εταιρίας είναι:
1. Η παραγωγή – γόμωση πυρομαχικών μικρών – μεσαίων και μεγάλων διαμετρημάτων, των οποίων η κατασκευή μεταλλικών μερών γίνεται στο Συγκρότημα Εργοστασίων Υμηττού, και η γόμωση στο Συγκρότημα Εργοστασίων Λαυρίου. Η παραγωγή των πυρομαχικών έχει τη μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία για την εταιρία (φτάνει και το 80%).
2. Η παραγωγή και η συντήρηση – αναβάθμιση όπλων και οπλικών συστημάτων, εργασίες οι οποίες πραγματοποιούνται στο Συγκρότημα Εργοστασίων Αιγίου και στο Συγκρότημα Εργοστασίων Μάνδρας.
Ο παράγοντας του ανθρώπινου δυναμικού είναι κεντρικό στοιχείο για τη βιωσιμότητα της εταιρίας και αυτό διότι για την παραγωγή των προϊόντων αμυντικού υλικού απαιτείται εξειδίκευση και τεχνογνωσία, στοιχεία τα οποία αποκτούνται με τη μακροχρόνια απασχόληση και τη συσσώρευση τεχνικών πληροφοριών και εμπειριών από τους παλαιότερους προς τους νεότερους εργαζομένους.
Άρα, με την αύξουσα πορεία αποχωρήσεων (λόγω κινητικότητας και συνταξιοδοτήσεων), γίνεται δραματική απώλεια συσσωρευμένης τεχνογνωσίας με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πορεία των Ε.Α.Σ. στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον».
Το προσωπικό
Στο ενημερωτικό σημείωμα ακολούθως γίνεται αναλυτική αναφορά του μόνιμου προσωπικού (εργαζόμενοι αορίστου χρόνου) στα Εργοστάσια Υμηττού, Αιγίου, Μάνδρας και Λαυρίου, που, όπως τονίζεται, ανέρχονται σε 432 μαζί με το διοικητικό και επιστημονικό προσωπικό της κεντρικής διοίκησης στον Υμηττό, ενώ οι εργαζόμενοι μέσω βιομηχανικών συνεργασιών προσδιορίζονται στους 117.
«Η απασχόληση», προστίθεται, «εργαζομένων μέσω βιομηχανικών συνεργασιών δεν μπορούν να λύσουν το πρόβλημα της διατήρησης της τεχνογνωσίας. Η οικονομική ρευστότητα της εταιρίας δεν επιτρέπει την έναρξη της παραγωγής των περισσότερων από τις παραπάνω υπογεγραμμένες παραγγελίες (για αγορά […] και βοηθητικών υλών) και σε συνδυασμό με το πρόβλημα προσωπικού δεν επιτρέπουν στην εταιρία να κάνει τον κύκλο παραγωγή – παραδόσεις – έσοδα. Αυτό σημαίνει οικονομική ασφυξία, αποδυνάμωση και απαξίωσή της (…) Εύλογη εν μέρει η δυσπιστία εκ μέρους στελεχών των ΕΕΔ ως προς τις έγκαιρες παραδόσεις, όπως μας αναφέρατε, αλλά εάν δεν υπάρξει πολιτική απόφαση στήριξης των Ε.Α.Σ., τα προβλήματα θα παραμείνουν και θα ενταθούν.
Αξίζει να τονίσουμε, όμως, ότι η εταιρία μας προ μηνών έλαβε τα συγχαρητήρια στελεχών των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων για τις έγκαιρες παραδόσεις πυρομαχικών. Aναγκαίες είναι και οι παραγγελίες προϊόντων αμυντικού υλικού που έχουν ανάγκη οι Ε.Δ., προϊόντα που μπορούν να παραχθούν από τα Ε.Α.Σ. Σας προτείνουμε να προχωρήσετε στην υπογραφή τέτοιων παραγγελιών και θέλουμε να σας διαβεβαιώσουμε ότι εφόσον υπάρξουν λύσεις ρευστότητας και επάρκειας προσωπικού, το αποτέλεσμα θα ικανοποιήσει ποιοτικά και χρονικά τις απαιτήσεις του υπουργείου σας. Η πτήση drones (λόγω μετεγκατάστασης) σε μια έκταση με απόρρητο χαρακτήρα εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την ορθότητα των πράξεών της! Οι κινήσεις (σ.σ.: μετεγκατάστασης) επίσης βρίσκονται σε πλήρη αντίφαση με την ορθή θέση που εκφράσατε, σύμφωνα με την οποία στην κρισιμότητα των καταστάσεων που βιώνουμε σε σχέση με τα εθνικά θέματα, εταιρίες σαν τα Ε.Α.Σ. πρέπει να έχουν μια συνεχή ροή εργασιών. Εάν η εταιρία αναζητεί έσοδα από αξιοποίηση ακινήτων της εταιρίας, αυτά μπορεί να προέρχονται από ακίνητα που δεν έχουν παραγωγικό έργον όπως είναι αυτό του πρώην ΚΕΒΟΠ στο Χαϊδάρι ή και αλλού».
Προσλήψεις ενοικιαζόμενων εργατών με εξωφρενικούς μισθούς, ενώ το μόνιμο προσωπικό συρρικνώνεται
Στις 26 Φεβρουαρίου η διοίκηση των ΕΑΣ εισηγείται και εγκρίνει τη διακήρυξη διαγωνισμού με κλειστή διαδικασία για τη σύναψη συμφωνίας-πλαίσιο που αφορά τη διάθεση βιομηχανικών εργατών (ενοικίαση εργαζομένων) και για τα τέσσερα εργοστάσια των ΕΑΣ. Ο αριθμός των εργατών και κάποιων γενικών καθηκόντων διοικητικών υπαλλήλων που απαιτείται προσδιορίζεται στους 204 και αφορά τεχνίτες, μηχανικούς συντήρησης, οξυγονοκολλητές, γενικών καθηκόντων παραγωγής και διοίκησης έργου.
Η σύμβαση ορίζεται για τρία έτη και ο προϋπολογισμός που εγκρίνεται ανέρχεται στα 26.000.000 ευρώ και συγκεκριμένα στα 25.953.200 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ 24%. Στη συμφωνία-πλαίσιο παρέχεται η δυνατότητα στην αναθέτουσα Αρχή, δηλαδή στη διοίκηση των ΕΑΣ, «ανάλογα με τις ανάγκες της να αναθέσει στον ανάδοχο πρόσθετες υπηρεσίες με αντικείμενο όμοιο με αυτές της παρούσας διακήρυξης συνολικού προϋπολογισμού μέχρι του 30% του προϋπολογισμού της παρούσας διακήρυξης. Η ανάθεση θα γίνει το αργότερο μέχρι τη λήξη της συμφωνίας-πλαίσιο με μια η περισσότερες μονομερείς δηλώσεις της αναθέτουσας αρχής».
Εν ολίγοις, εκ προοιμίου δηλώνεται ότι έχουμε τη δυνατότητα να αυξήσουμε το ποσό των 26.000.000 κατά 30% επιπλέον! «Η παροχή των υπηρεσιών θα χωριστεί σε επιμέρους συμβάσεις-υποέργα και θα συνάπτεται μια εκτελεστική σύμβαση μεταξύ της αναθέτουσας Αρχής και του αναδόχου για κάθε επιμέρους υποέργο που θα αφορά τη διάθεση ανθρωποχρόνου εξειδικευμένων βιομηχανικών εργατών κατά κανόνα ανά εργοστάσιο ετησίως», όπως ορίζεται στη σύμβαση. Και αυτό γιατί «το ανεκτέλεστο έργο και οι ανάγκες ενίσχυσης σε παραγωγικό προσωπικό (απαιτείται) προς αποφυγή δυσμενών συνεπειών (ποινικές ρήτρες, κίνδυνος έκπτωσης)».
Ενώ, λοιπόν, το μόνιμο προσωπικό των ΕΑΣ συρρικνώνεται, συνταξιοδοτείται και μετατάσσεται, προσλαμβάνονται ενοικιαζόμενοι εργαζόμενοι με εξωφρενικούς μισθούς. Ετσι, η διοίκηση προχωρά σε μια ακόμη ανάθεση σε εξωτερικό φορέα για τους μισθούς που πρέπει να λάβουν οι ενοικιαζόμενοι. «Λόγω της δραματικής υποστελέχωσης της Διεύθυνσης Προμηθειών κρίθηκε σκόπιμο η κατάρτιση του τεύχους της νέας διακήρυξης να ανατεθεί σε εξωτερικό φορέα». Και ανατέθηκε στην εταιρία REMACO A.E Σύμβουλοι Επιχειρήσεων.
Η REMACO λοιπόν, αφού έκανε γενική έρευνα αμοιβών και παροχών για το έτος 2019, κατέληξε στα εξής: «Ενας διοικητικός υπάλληλος γενικών καθηκόντων που τα καθήκοντά του είναι να λαμβάνει, αρχειοθετεί, συγκεντρώνει έγγραφα και να καταρτίζει τυπικές αναφορές και με προϋπηρεσία 2-3 έτη θα πρέπει να λαμβάνει μηνιαίο μισθό μεικτά 1.535 ευρώ. Ενας υπάλληλος γενικών καθηκόντων που αποθηκεύει και διανέμει τα προϊόντα και χειρίζεται ανυψωτικό όχημα, με απολυτήριο λυκείου και με προϋπηρεσία 1-3 έτη, θα πρέπει να λαμβάνει μηνιαίο μεικτό μισθό 1.527 ευρώ. Ενας τεχνίτης που βελτιώνει την παραγωγική διαδικασία με επισκευές,διατηρεί τα αρχεία συντήρησης των μηχανημάτων κ.λπ., με απολυτήριο λυκείου και με 1-2 χρόνια προϋπηρεσία, ο μηνιαίος μισθός που πρέπει να λαμβάνει ανέρχεται στα 1.661 ευρώ».
Για να καθορίσει τις μισθολογικές αποδοχές, η REMACO έκανε έρευνα, σύμφωνα με την εισήγηση της διοίκησης. Προφανώς τη διενήργησε στη Σουηδία γιατί οι μόνιμοι εργαζόμενοι στα ΕΑΣ με 30 και 35 χρόνια προϋπηρεσία δεν υπερβαίνουν τα 1.000 ευρώ. Επίσης, οι μόνιμοι εργαζόμενοι λόγω ενιαίου μισθολογίου δεν λαμβάνουν 14 μισθούς, ούτε επίδομα ανθυγιεινής εργασίας, όπως ορίζεται για τους ενοικιαζομένους. Το αν οι μισθοί αυτοί διοχετεύονται στους ενοικιαζομένους και όχι στους μεσάζοντες συνιστά ένα ενδιαφέρον ερώτημα.
Ποια είναι η εταιρία ΟΝΕΧ, που παίρνει όλες τις συμβάσεις
Στην εισήγηση της διοίκησης των ΕΑΣ για τον διαγωνισμό μέσω του οποίου θα προσληφθούν ενοικιαζόμενοι εργαζόμενοι γίνεται αναφορά στην εταιρία ΟΝΕΧ S.A. Και συγκεκριμένα για τις παλαιότερες συμβάσεις που έχουν υπογραφεί με την ΟΝΕΧ για «εξειδικευμένο προσωπικό για την υλοποίηση του προγράμματος παραγωγής».
Πράγματι η ΟΝΕΧ κατέχει δεσπόζουσα θέση στη συνεργασία της με την ΕΑΣ, καθώς επί σειρά ετών συνάπτει συμβάσεις που επιμερίζονται σε υπο-έργα Αιγίου, Λαυρίου και Υμηττού ενώ ακολούθως δίνονται συνεχείς παρατάσεις συμβάσεων, όπως τον Ιούνιο και τον Δεκέμβριο του 2020. Στην εισήγηση για τη νέα διαγωνιστική διαδικασία, ορίζεται πως οι υφιστάμενες συμβάσεις με την ΟΝΕΧ παρατείνονται αυτοδίκαια. Και συγκεκριμένα «μετά τη λήξη τους εφόσον δεν έχει ολοκληρωθεί η διαγωνιστική διαδικασία, για το χρονικό διάστημα μέχρι την ολοκλήρωσή της».
Η ΟΝΕΧ όμως δεν είναι μια τυχαία εταιρία. Στην ΟΝΕΧ έχουν περιέλθει τα Ναυπηγεία του Νεωρίου της Σύρου, ενώ υπήρξε και η συμφωνία για την πώληση του πλειοψηφικού πακέτου των ναυπηγείων Ελευσίνας. Συμφωνία που εσχάτως επιβεβαιώθηκε ότι αντιμετωπίζει πολλές δυσκολίες, όπως είχε αποκαλύψει η «δημοκρατία». Η ONEX S.A και η θυγατρική της SKYCOM διέθεταν ενοικιαζόμενο προσωπικό και στα ΕΛΤΑ COURIER.
Μάλιστα, σύμφωνα με καταγγελίες των σωματείων εργαζομένων, «οι ενοικιαζόμενοι
με τις συμβάσεις του ενός μήνα αμείβονται με τον βασικό μισθό των 600 ευρώ, την ίδια στιγμή που τα ΕΛ.ΤΑ. και τα ΕΛ.ΤΑ. COURIER πληρώνουν τις εργολαβικές εταιρίες ενοικιαζόμενης εργασίας, όπως η ΟΝΕΧ και η θυγατρική της, 1.300 ευρώ ανά εργαζόμενο».
Στην σύναψη πλαίσιο πάντως για τη διαγωνιστική διαδικασία των 26.000.000 ευρώ περιλαμβάνεται διάταξη που ορίζει: «Ο υποψήφιος για την παραδεκτή συμμετοχή του στην παρούσα διαδικασία πρέπει να πληροί σωρευτικά τα ακόλουθα κριτήρια τεχνικής ικανότητας:
1. Να έχει ολοκληρώσει προσηκόντως δυο έργα συναφή με το παρόν, δηλαδή δύο έργα με αντικείμενο τη διάθεση εξειδικευμένων βιομηχανικών εργατών εντός των τελευταίων τριών ετών πριν από την ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού.
2. Να έχει ολοκληρώσει προσηκόντως έργα συναφή με το παρόν αθροιστικής αξίας παρασχεθεισών υπηρεσιών τουλάχιστον ίσης με το 20% του προϋπολογισμού της παρούσας συμφωνίας-πλαίσιο εντός του ίδιου παραπάνω χρονικού διαστήματος. Σε περίπτωση που ο υποψήφιος είναι ένωση ή κοινοπραξία, η ανωτέρω προϋπόθεση πρέπει να καλύπτεται από ένα τουλάχιστον μέλος της ένωσης ή κοινοπραξίας».
Τον περασμένο Φεβρουάριο 52 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσαν επερώτηση στη Βουλή για το θέμα των ΕΑΣ, υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων πως «οι καταγγελίες προς την Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων για στημένους διαγωνισμούς πληθαίνουν». Το ΚΙΝ.ΑΛ. παράλληλα διά του Βασίλη Κεγκέρογλου με ερώτησή του εξέφραζε την ανησυχία του Κινήματος Αλλαγής για την οικονομική και παραγωγική κατάσταση των ΕΑΣ.
