Ανέκαθεν υπήρχαν εγκλήματα που σόκαραν την κοινωνία μας, όμως η δολοφονία της Καρολάιν ξύπνησε τα ένστικτα επιβίωσης απλών και καθημερινών ανθρώπων. Οι ληστείες είναι καθημερινό φαινόμενο σε όλη τη χώρα. Οι ληστείες μετά φόνου, όμως, άρχισαν να ξαναγίνονται πρωτοσέλιδα έπειτα από πάρα πολλά χρόνια στην Ελλάδα.
- ρεπορτάζ: Μάνος Μεϊμαράκης
Οι άνθρωποι που μιλούν στη συνέχεια έχουν ο καθένας τη δική του ιστορία στο κυνήγι του εγκλήματος και βιωματικές εμπειρίες να μεταφέρουν στον δημόσιο διάλογο. Απαντούν όλοι σε ένα και μοναδικό κοινό ερώτημα: Πού οφείλεται η ακραία βία στα τελευταία περιστατικά επιθέσεων και ληστειών στη χώρα μας; Γιατί τόση βία και τόσο μίσος από πλευράς των δραστών;
Καθένας φωτίζει το φαινόμενο από τη δική του πλευρά και με τη δική του εμπειρία.
Ανεξάρτητα από τις επιμέρους τοποθετήσεις, όλοι συμφωνούν ότι η ανθρωπογεωγραφία στον χώρο του εγκλήματος έχει υποστεί πολύ σοβαρές μεταβολές. Η αντιμετώπιση του εγκλήματος δεν είναι μόνο ζήτημα πρόληψης και καταστολής, αλλά, ίσως, πρωτίστως υποκείμενο διαπραγμάτευσης ανάμεσα σε δύο κόσμους, προκειμένου να διατηρηθούν οι κοινωνικές ισορροπίες.
Όμως, πλέον δεν διακρίνεται τέτοια διάθεση από την πλευρά του υποκόσμου, ο κόσμος ανησυχεί πάρα πολύ και η ατμόσφαιρα έχει ηλεκτριστεί επικίνδυνα. Αλλά, πάντα στην καταπολέμηση του εγκλήματος πιο στιβαρό ήταν το χέρι του νόμου και της τάξης.
«Οι ομάδες της νύχτας, έχουν χάσει τις ισορροπίες μεταξύ τους»
«Υπηρετώ τα τελευταία 15 χρόνια ως αξιωματικός στο Τμήμα Δίωξης Εκβιαστών της Διεύθυνσης Ασφάλειας Αττικής και τα τέσσερα προηγούμενα στο Τμήμα Εσωτερικών Υποθέσεων. Από την εμπειρία μου μπορώ να σας πω ότι τα εγκλήματα διαπράττονται ανάλογα με τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, τον τόπο και τον χρόνο. Παρατηρούμε ότι μέχρι το 1995 δεν υπήρχαν τα φαινόμενα αυτά στον χώρο των βίαιων εγκλημάτων, δηλαδή οι ληστείες με ανθρωποκτονίες ήταν σπάνιες, ενώ δεν υπήρχαν περιστατικά με μπράβους να σκοτώνονται ή να στήνουν ενέδρες και να δολοφονούν.
Ήταν πολύ διαφορετικό το έγκλημα τότε. Όμως, το έγκλημα μεταλλάσσεται και εξελίσσεται με τα χρόνια, και ακολουθεί την κοινωνία. Γενικά, πάντα υπήρχε βία στην κοινωνία, ενδοοικογενειακή βία, βία μεταξύ ανηλίκων ή βία στα γήπεδα. Αν εστιάσουμε συγκεκριμένα στο τοπίο του εγκλήματος, στη σημερινή εποχή συναντάμε ένα παράδοξο: Ενώ δεν έχουμε περισσότερα εγκλήματα συγκριτικά με άλλες εποχές -αντιθέτως, έχουν μειωθεί κατά πολύ ακόμα και σε σχέση με άλλες χώρες- σε κάποιες περιπτώσεις, μεμονωμένες ίσως, έχουμε πιο βίαια εγκλήματα.
Δεν είναι γενικός κανόνας η απόλυτη βία σε όλο το φάσμα του εγκλήματος. Οι αιτίες που οδηγούν σε βίαια εγκλήματα μπορεί να είναι ένα λάθος, ο φόβος, το μένος ή μια στιγμιαία παρόρμηση. Γενικά, δεν είναι τόσο ζήτημα πρόληψης, αλλά κυρίως κοινωνικό φαινόμενο. Ιδιαίτερα, δε, σε ό,τι αφορά το οργανωμένο έγκλημα στον χώρο της νύχτας, οι κύριες αιτίες που εξωθούν σε ακραία βία και δολοφονίες απορρέουν από προσωπικούς λόγους των εμπλεκομένων και ανταγωνισμούς από παλιά. Οι ομάδες έχουν χάσει τις ισορροπίες μεταξύ τους. Και παλαιότερα γίνονταν δολοφονίες σε αυτόν τον χώρο – έτσι λειτουργούν. Αλλά ούτε στον χώρο των μπράβων της νύχτας ισχύει ότι όλοι είναι σκληροί και σκοτώνουν.
Δεν είναι η παλιά εποχή, που έδιναν τα χέρια και έκλειναν τα θέματα – έχουν αλλάξει οι εποχές. Σίγουρα έχει επηρεάσει τη φύση των εγκλημάτων, όπως προκύπτει και από τα στατιστικά και από τις δικογραφίες, η παρουσία στη χώρα μας ανθρώπων που προέρχονται από χώρες με κοινωνικές αναταραχές, πολέμους ή οικονομική ένδεια. Αλλά σε καμιά περίπτωση δεν είμαστε Κολομβία και Μεξικό, κυρίως διότι δεν είναι η κουλτούρα μας αυτή. Αυτό που μπορώ να σας πω από τη θέση μου είναι ότι οι δικογραφίες τεκμηριώνονται με αποδείξεις και η Δικαιοσύνη λειτουργεί βάσει της εκάστοτε νομοθεσίας. Σίγουρα όσοι κρίνονται ένοχοι θα πρέπει να λογοδοτούν και να τιμωρούνται, όχι όμως να εξοντώνονται.
Επίσης, κρίσιμο είναι να μην υπάρχει απαξίωση των Αρχών, να μην υπάρχει ατιμωρησία και να μπορούμε αυτά να τα επιτύχουμε με επαγγελματισμό. Στην υπηρεσία μου επαγγελματισμός σημαίνει ότι σέβομαι την ανθρώπινη ζωή, δεν είμαι φίλος, ούτε εχθρός με τον κακοποιό και τον αντιμετωπίζω ως άνθρωπο και δίκαια, με ό,τι προκύπτει βάσει των στοιχείων σε βάρος του. Άρα, το ζητούμενο δεν είναι να αποσυμφορήσουμε τις φυλακές, αποφυλακίζοντας άτομα που θα συνεχίσουν την εγκληματική τους δράση, ούτε όμως να εξοντώσουμε ηθικά, ψυχικά ή σωματικά ανθρώπους που παρανόμησαν σε κάποια στιγμή της ζωής τους.
Όμως και οι ποινές πρέπει να προσαρμόζονται στον σωφρονισμό. Ο παιδεραστής δεν έχει καμία σχέση με κάποιον που έχει διαπράξει οικονομικό έγκλημα. Ο ληστής που μπήκε σε ένα σπίτι και σκότωσε δεν έχει καμία σχέση με έναν που άφησε μια επιταγή ακάλυπτη ή με κάποιον που έκανε υπεξαίρεση από την υπηρεσία, γιατί είχε καρκίνο το παιδί του. Πρέπει να γίνει κατηγοριοποίηση των ποινών ανάλογα με το έγκλημα, αλλά και ανάλογα με τις συνθήκες εντός των οποίων διαπράττονται τα εγκλήματα.
Δεν είναι όλα τα εγκλήματα ίδια. Πολλά εγκλήματα στο εξωτερικό τιμωρούνται με πρόστιμα – δεν πας φυλακή για μικροεγκλήματα. Επίσης και οι φυλακές δεν μπορεί να είναι ανεξέλεγκτες».
«Φαινόμενο σαν τα Γλυκά Νερά δεν είναι συνηθισμένο»
«Φαινόμενο σαν το τελευταίο στα Γλυκά Νερά δεν είναι συνηθισμένο στην ελληνική κοινωνία, παρότι ληστείες μετά φόνου έχουμε αρκετές στη διάρκεια των ετών. Τα περισσότερα θύματα που καταλήγουν είναι συνήθως ηλικιωμένοι άνθρωποι, οι οποίοι έχουν αρκετά υποκείμενα νοσήματα, με αποτέλεσμα πολλές φορές είτε να είναι δυσδιάκριτη η ανθρωποκτόνος πρόθεση του δράστη ή ακόμα και να μην επιβεβαιώνεται.
Πολύ απλά να το πούμε: Ένας ληστής μπορεί να μπει σε ένα σπίτι, να πλήξει με μια γροθιά έναν ηλικιωμένο και αυτός τελικά να καταλήξει, επειδή είχε άλλες συνοδούς παθήσεις. Όμως, υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά μεταξύ του τελευταίου εγκλήματος των Γλυκών Νερών με τα προηγούμενα, υπό την έννοια ότι δεν είναι συνήθης πρακτική οι ληστές να επιθυμούν παράλληλα να στερήσουν τη ζωή από τα θύματα της ληστείας.
Υπάρχουν κι άλλες περιπτώσεις, αλλά είναι αρκετά σπάνιες. Προφανώς, ένα από τα αίτια της βιαιότητας αυτής είναι η αντίσταση με οποιονδήποτε τρόπο των θυμάτων απέναντι στους δράστες. Επίσης, πολλές φορές γίνονται επιθέσεις από ανθρώπους οι οποίοι μπορεί να είναι μη νηφάλιοι, να έχουν κάνει χρήση ναρκωτικών ή άλλων ουσιών και να μην είναι πλήρως διαυγείς, ώστε να ελέγξουν όποια ανακλαστικά τους ή τις ενέργειές τους. Και, βέβαια, υπάρχουν -ευτυχώς ελάχιστες- περιπτώσεις στις οποίες έχουμε συνδυασμό εγκληματικών προσωπικοτήτων, ανθρώπους οι οποίοι έχουν απασχολήσει και στο παρελθόν με ποινικά αδικήματα, αλλά παράλληλα έχουν συμμετάσχει σε βίαια περιστατικά όπου τα θύματα οδηγήθηκαν στον θάνατο ή με σωματικές βλάβες.
Η βία είναι δυστυχώς ένα φαινόμενο που δύσκολα σταματά, αν κάποιος ξεκινήσει. Δηλαδή, ένας άνθρωπος, από τη στιγμή που θα έχει μια ζωή με βία είτε μέσα στην οικογένειά του είτε στο φιλικό του περιβάλλον, είναι σχεδόν βέβαιο ότι αυτή τη βία μπορεί να την εκφράσει σε αγνώστους. Οπότε αντιλαμβάνεστε ότι, αν έχουμε προσωπικότητες αυτού του είδους, είναι πιο εύκολο να μιλάμε για ανθρώπους οι οποίοι ναι μεν μπαίνουν για μια ληστεία, αλλά δεν θα διστάσουν, αν τους αντισταθεί το θύμα, ακόμα και να το οδηγήσουν στον θάνατο.
Οι παλαιότεροι ιατροδικαστές συχνά μάς λένε ότι αρκετές δεκαετίες πίσω τα πράγματα ήταν πολύ πιο ήρεμα, η ζωή μας ήταν πιο ήρεμη, ήταν πολύ λιγότερα τα περιστατικά και, φυσικά, πολύ λιγότερες οι ληστείες μετά φόνου. Τις τελευταίες δεκαετίες είναι ένα φαινόμενο σε αύξηση, όμως πρέπει να σας πω ότι, συγκριτικά με χώρες της Ε.Ε., αλλά και της Αμερικής, γενικά η εγκληματικότητα στη χώρα μας είναι σε αισθητά χαμηλά επίπεδα».
«Περιφερόμενες συμμορίες δεν διστάζουν για οτιδήποτε, σαν να ζούμε στον μεσαίωνα»
«Η αύξηση της βίας στην εγκληματική δράση σχετίζεται με το οργανωμένο έγκλημα. Τόσο η περίπτωση του Καραϊβάζ, όσο και του Κορφιάτη και του Καπίρη είναι οργανωμένες. Η υπόθεση στα Γλυκά Νερά διαφοροποιείται, αλλά οπωσδήποτε και σε αυτήν υπάρχει οργάνωση. Παρακολουθούσαν το σπίτι, έμειναν αρκετή ώρα μέσα, άσκησαν ακραία βία, όσα έκαναν δεν είναι συνηθισμένα για κάποιους τυχαίους, περιθωριακούς κλέφτες.
Το οργανωμένο έγκλημα παρουσιάζει αύξηση στη χώρα μας. Ηδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, με την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων και τη διάλυση του κοινωνικού ιστού σε αυτές τις χώρες, οι ομάδες του οργανωμένου εγκλήματος έχουν διεισδύσει και στην Ελλάδα. Στη συνέχεια, η παγκοσμιοποίηση, η κατάργηση διασυνοριακών ελέγχων και η νόμιμη μετακίνηση ατόμων από βαλκανικές χώρες οι οποίες εντάχθηκαν στην Ε.Ε. ή διευκολύνθηκαν η είσοδος και η έξοδός τους από τη χώρα βοήθησαν το εγχώριο οργανωμένο έγκλημα να κάνει χρήση αυτών των ομάδων και ατόμων για συγκεκριμένες αποστολές.
Όχι μόνο εγκληματικές ομάδες από τις πρώην κομμουνιστικές έφθαναν στις δυτικές χώρες, αλλά και το αντίθετο, ενώ η ανεξέλεγκτη μετακίνηση πληθυσμών μετά το 2011, και ιδίως το 2015, αύξησαν τις ευκαιρίες δράσης του οργανωμένου εγκλήματος. Πολλές ομάδες αποτελούνται από διαφορετικές εθνικότητες. Το 70% των οργανωμένων ομάδων, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Europol, είναι τουλάχιστον από τρεις χώρες. Στην Ελλάδα δρουν, εκτός από ελληνικές, αλβανικές, βουλγαρικές και ρουμανικές, ομάδες Γεωργιανών, Πακιστανών, Σύρων. Καταγράφονται επίσης αύξηση της βίας, αλλά και αύξηση της συχνότητας χρήσης της, καθώς και αύξηση της χρήσης όπλων από την πλευρά των οργανωμένων εγκληματικών ομάδων, ενώ έχουν γίνει πολύ ευέλικτες.
Η Αστυνομία μας, την καλύτερη πρόθεση να έχει, έχει δυνατότητες, αλλά αυτές εντοπίζονται σε κεντρικό επίπεδο. Όμως, για να αντιμετωπισθούν αυτά τα φαινόμενα πρέπει να είναι οργανωμένο κάθε αστυνομικό τμήμα. Δείτε τα αστυνομικά τμήματα σε περιοχές που έχουν επιβαρύνει με συγκεκριμένους πληθυσμούς οι δήμαρχοι και οι κυβερνώντες σε τι κατάσταση βρίσκονται. Δείτε τι συμβαίνει στην επαρχία, που τη λυμαίνονται περιφερόμενες συμμορίες κλεφτών και ληστών, οι οποίες δεν διστάζουν για οτιδήποτε, σαν να ζούμε στον Μεσαίωνα.
Η ακραία βία οφείλεται στη διαφορετική κουλτούρα για την αξία της ανθρώπινης ζωής. Οι δυτικές αξίες καταρρέουν, χωρίς να τις υπερασπίζεται κανείς, Δεν αντιδρά κανείς, τα ΜΜΕ αποθεώνουν τη βία, η κοινωνία πολλές φορές δικαιολογεί τη βία και, από την άλλη, έχουμε πληθυσμιακές ομάδες οι οποίες δεν δίνουν σημασία στην αξία της ανθρώπινης ζωής. Οι αξίες του Διαφωτισμού πλήττονται. Η μετανεωτερικότητα, η εποχή που ζούμε, αμφισβητεί αυτές τις αξίες».
«Σε εποχές διαδοχικών “κρίσεων” παρατηρείται αύξηση της βίας»
«Η υπερβολική βία των παραβατικών στις μέρες μας αγγίζει, κατά την άποψή μου, βαθύτερα αίτια και συνθήκες. Κατ’ αρχάς, το κοινωνικό περιβάλλον παίζει σημαντικό ρόλο. Σε εποχές διαδοχικών κρίσεων, όπως η σημερινή, φόβου και γενικευμένης ανασφάλειας, γενικά παρατηρείται σε όλο το κοινωνικό φάσμα αύξηση των επιπέδων βίας στις ανθρώπινες σχέσεις και συμπεριφορές.
Η βία συχνά απενοχοποιείται ως έκφραση εκτόνωσης έναντι ορατών και μη εχθρών. Οι παραβατικοί, ως κοινωνικά αποκλεισμένοι, συχνά χρησιμοποιούν περισσότερη βία στα εγκλήματα που διαπράττουν. Δηλαδή, η κλοπή, η ληστεία, κ.λπ. είναι το μέσον πορισμού εισοδήματος και η υπερβολική (ενίοτε και θανατηφόρα) βία η έκφραση του μίσους και της εκδίκησης έναντι της κοινωνίας που τους απέκλεισε.
Επίσης, η ανθρωπογεωγραφία του εγκλήματος έχει αλλάξει. Ομάδες μυημένες και εκπαιδευμένες σε πιο βίαιες και απάνθρωπες μεθόδους έχουν κάνει την εμφάνισή τους. Στη συνέχεια, το δικαστικό και σωφρονιστικό σύστημα αποτυγχάνει παταγωδώς να αποβάλει το μίσος και το αίσθημα αποκλεισμού – το αντίθετο, μάλιστα».
«Το σωφρονιστικό σύστημα ξεκάθαρα δεν λειτουργεί αποτρεπτικά»
«Η αύξηση της εγκληματικότητας σήμερα συνδυάζεται με ένα ιδιαίτερο φαινόμενο, αυτό της βιαιότητας των εγκληματιών προς τα θύματά τους. Ασφαλώς, η εξέλιξη και η μεταμόρφωση της κοινωνίας σε πολυπολιτισμική, με την έλευση νέων πληθυσμών, έχουν μεταβάλει το ιδεολογικό περιβάλλον του εγκλήματος. Δεν είναι η προσέγγιση ξενοφοβική, αλλά δεν μπορούμε να παραβλέψουμε πως ο αλλοδαπός πληθυσμός που εγκαθίσταται σε μια ξένη κοινωνία αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα προσαρμοστικότητας.
Αυτές οι δυσκολίες προσαρμογής σε συνδυασμό με το γεγονός πως οι άνθρωποι αυτοί έχουν διαφορετική κουλτούρα, διαφορετικές θρησκευτικές πεποιθήσεις, διαφορετική αντίληψη για την ανθρώπινη ζωή και την αξία της, όταν περάσουν στο έγκλημα, τους κάνουν να αισθάνονται ότι δεν έχουν να χάσουν όσα ενδεχομένως θα έχανε κάποιος που έχει οργανώσει τη ζωή του στην κοινωνία όπου μεγάλωσε.
Επίσης, η ουσιαστική ατιμωρησία επιδρά καταλυτικά στα φαινόμενα ακραίας βίας, καθώς το σωφρονιστικό σύστημα στη χώρα μας φαίνεται ξεκάθαρα πως δεν λειτουργεί αποτρεπτικά. Αντιθέτως, ωθεί κάθε εγκληματία σε αποτρόπαιες εγκληματικές πράξεις, αφού γνωρίζει εξαρχής πως η τιμωρία θα είναι από μηδενική ως μηδαμινή. Περαιτέρω, η φύση ορισμένων εγκλημάτων επηρεάζεται διαχρονικά και από την ολοένα πιο σφοδρή επιθυμία εξασφάλισης παράνομου πλουτισμού και απόκτησης εύκολου χρήματος.
Όλα αυτά, εν τέλει, έχουν έναν κοινό παρονομαστή, και δεν είναι άλλος από τον ευτελισμό κάθε έννοιας σεβασμού στην ανθρώπινη ζωή και υπόσταση. Εκεί βρίσκεται το βαθύτερο αίτιο της βιαιότητας των εγκλημάτων. Δεν είναι πλέον ο σκοπός η αφαίρεση της ανθρώπινης ζωής, αλλά ο τρόπος αφαίρεσης της ανθρώπινης ζωής που θα κάνει την πράξη ιδιαίτερη.
Όσο η Πολιτεία δεν λαμβάνει μέτρα παραδειγματικής τιμωρίας των εγκληματιών, τόσο αυτά τα φαινόμενα θα αυξάνονται και δεν θα χαρακτηρίζονται πλέον “σοκαριστικά”. Η κοινωνία θα αφομοιώνει τη βιαιότητα ως καθημερινό φαινόμενο και δεν θα αντιδρά, επιβεβαιώνοντας το σύνδρομο του βραστού βατράχου και της προσαρμοστικότητάς του».
«Ο κορμός της αστυνόμευσης έχει αποδυναμωθεί»
«Και παλαιότερα υπήρχαν τέτοια φαινόμενα, όμως πλέον οι κακοποιοί έχουν εκτραχυνθεί, έχουν γίνει πολύ πιο βίαιοι και, αναλογικά στο σύνολο των σκληρών κακοποιών, οι αλλοδαποί είναι περισσότεροι. Το φαινόμενο κατά κύριο λόγο οφείλεται στο γεγονός ότι, ενώ συλλαμβάνονται και οδηγούνται στη Δικαιοσύνη, οι τιμωρίες που τους επιβάλλονται είναι μηδαμινές σε σχέση με τα εγκλήματα τα οποία έχουν διαπράξει.
Η Αστυνομία κάνει τη δουλειά της, όμως αυτοί είναι οι νόμοι μας. Με αποτέλεσμα, οι εγκληματίες να μη φοβούνται, να μένουν λίγο καιρό στη φυλακή, και εκεί όχι μόνο να μη σωφρονίζονται και να μη μετανοούν, αλλά να εκπαιδεύονται και να εκπαιδεύουν άλλους, νεότερους, δίνοντας παράλληλα εντολές στους εγκληματίες εκτός φυλακής για τη διάπραξη διαφόρων εγκλημάτων, όπως απαγωγές, ληστείες, κ.ά.
Επιπλέον, τα περιπολικά της Άμεσης Δράσης, που είναι ο κορμός της αστυνόμευσης και της αποτροπής, έχουν αποδυναμωθεί. Δεν επαρκεί η αστυνόμευση, και στο Αρχηγείο είναι πολύ φειδωλοί στη διάθεση αστυνομικών στα περιπολικά, ενώ πολλοί αστυνομικοί ζητούν να έρθουν στην Άμεση Δράση. Χαρακτηριστικά, η Ομάδα Ζ έχει κατακρεουργηθεί – κάποτε ήταν 20 ζευγάρια στον δρόμο, σήμερα είναι δύο ή τρία ζευγάρια, και αυτά ακίνητα, σε στόχους, ενώ, από τα 70 περιπολικά που βρίσκονταν στους δρόμους πριν από μερικά χρόνια, σήμερα για όλη την Αττική είναι λιγότερα από 30.
Η μόνη αστυνομική δύναμη που υπάρχει αυτή τη στιγμή στους δρόμους για την καταπολέμηση της εγκληματικότητας είναι η Ομάδας ΔΙΑΣ, που προσπαθεί τα μέγιστα».
«Θα βοηθούσε αν γινόταν καταγραφή όλων των αλλοδαπών»
«Η βιαιότητα που παρακολουθούμε στα τελευταία περιστατικά οφείλεται και στην έλλειψη επαρκούς αστυνόμευσης λόγω έλλειψης προσωπικού. Ναι μεν η Αστυνομία, υπό αντίξοες συνθήκες και με περίσσιο φιλότιμο, προσπαθεί, αλλά η εγκληματικότητα έχει ξεφύγει και χρειάζεται επανεκκίνηση απ’ όλους. Επίσης, η έλλειψη επαρκούς φωτισμού σε πολλά σημεία των πόλεων επιδεινώνει την κατάσταση. Όπως και η εισαγωγή κακοποιών στοιχείων από διάφορες χώρες και η συναναστροφή τους με ντόπιους κακοποιούς, οι οποίοι εκμεταλλεύονται την ατιμωρησία.
Ως ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα μπορώ να αναφέρω διαρρήκτη ο οποίος έχει συλληφθεί εκατό και πλέον φορές, και ακόμη κυκλοφορεί ελεύθερος. Επιπλέον, ορισμένοι συμπολίτες μας δεν είναι ενεργοί πολίτες – και το λέω διότι οι κακοποιοί, όταν στοχοποιήσουν κάποιο σπίτι ή μια οικογένεια, επιτηρούν μέρες πριν. Ποιος μπαίνει στον κόπο, όταν δει κάτι ύποπτο, να τηλεφωνήσει στην Αστυνομία; Δυστυχώς, έχουμε έναν ωχαδερφισμό. Θα βοηθούσε πολύ αν γινόταν καταγραφή όλων των αλλοδαπών που βρίσκονται στη χώρα, ώστε οι διωκτικές Αρχές να μπορούν άμεσα να εντοπίζουν κακοποιά στοιχεία όταν συμβεί κάποια εγκληματική ενέργεια.
Και θα ήθελα να επαναφέρω στον δημόσιο διάλογο την ανάγκη να εγκατασταθούν ακυρωτικά συχνοτήτων σε καταστήματα κράτησης, καθώς πλέον όλοι συμφωνούμε ότι μεγάλο ποσοστό εγκληματικών ενεργειών κατευθύνεται μέσα από τις φυλακές».
«Υπάρχει απύθμενο μίσος κατά των θυμάτων τους»
«Η υπέρμετρη ή αδικαιολόγητη πολλές φορές βία ασκείται συνήθως από εγκληματικές ομάδες που έχουν διαφορετική κουλτούρα ή και εθνικότητα από τη δική μας. Άτομα χωρίς αναστολές, χωρίς αυτοσεβασμό, χωρίς ενσυναίσθηση, που μεγάλωσαν σε περιοχές με ιδιαίτερα χαμηλό βιοτικό επίπεδο και ανύπαρκτο εκπαιδευτικό περιβάλλον. Είναι άτομα που συνήθως διαθέτουν χαμηλό πνευματικό επίπεδο. Για πολλά από αυτά, για παράδειγμα, η θέση της γυναίκας και του παιδιού είναι κατώτερη, όπως κατώτερη είναι και η θέση όλων των άλλων, των αλλοθρήσκων ή αλλοφύλων.
Πολλές φορές υπάρχει απύθμενο μίσος κατά των θυμάτων τους, γιατί απλώς και μόνο έτυχε να γεννηθούν σε ένα οικονομικά άνετο περιβάλλον. Αυτή είναι η μία κατηγορία. Η άλλη έχει να κάνει με σκληρούς κακοποιούς, πολλοί από τους οποίους είναι ακόμη και ψυχικά διαταραγμένοι, λόγω χρήσης ναρκωτικών και ψυχοτρόπων ουσιών. Ο σαδισμός προς τα θύματά τους είναι μέρος του “παιχνιδιού”, για να μπορέσουν να αποσπάσουν πληροφορίες για την αποκάλυψη κρυμμένων χρημάτων και χρυσαφικών. Κάποιοι, ωστόσο, είναι έντονα συμπλεγματικές προσωπικότητες και η άσκηση ακραίας βίας τούς κάνει να αισθάνονται ανώτεροι, ότι έχουν την απόλυτη εξουσία στο θύμα τους, εξουσία στη ζωή και στον θάνατο.
Υπάρχει, τέλος, μια κατηγορία εγκληματιών νέας γενιάς που δεν έχουν αναστολές, καθώς συγχέουν στο μυαλό τους την πραγματικότητα με την εικονική πραγματικότητα των video games. Είναι άτομα που δεν έχουν εκπαιδευτεί να αντιμετωπίζουν τις συνέπειες αντικοινωνικών πράξεων και συμπεριφορών. Ζουν σε ένα αυτοκαταστροφικό, όπως εξελίσσεται, υπερπροστατευτικό περιβάλλον, που τους δίνει την ψευδαίσθηση ότι πάντα θα υπάρχει κάποιος που θα τους προστατεύει ό,τι κι αν κάνουν, όσο μακριά κι αν φτάσουν, χωρίς την παραμικρή τιμωρία. Εδώ, το κίνητρο συνήθως δεν είναι κατ’ ανάγκην οικονομικό, αλλά ικανοποιεί τα χαμηλότερα ένστικτά τους».
«Έχουμε συνηθίσει τον φόβο και την βία»
«Η αύξησης της εγκληματικότητας και κυρίως της βίας σε διάφορες μορφές είναι άθροισμα πολλών μικρών κακών, στα οποία η Πολιτεία γυρίζει εδώ και χρόνια την πλάτη. Σόκαρε και προκάλεσε την αντίδραση της κοινής γνώμης το έγκλημα στα Γλυκά Νερά και στη Μακρινίτσα, η δολοφονία του Γιώργου Καραϊβάζ, η απαγωγή του 10χρονου κοριτσιού στη Θεσσαλονίκη, ο παρ’ ολίγον παιδεραστής δάσκαλος και ό,τι συνέβη στο κοριτσάκι που βρέθηκε νεκρό στα βράχια στην Κρήτη.
Σοκάρει όμως και η πικρή διαπίστωση πως ολοένα περισσότεροι άνθρωποι, για “ψύλλου πήδημα”, για μια απλή διένεξη, ασκούν ή είναι έτοιμοι να ασκήσουν σωματική βία εναντίον άλλων στον δρόμο, στο σούπερ μάρκετ, στο σχολείο των παιδιών μας, παντού… Ίσως φταίει, λοιπόν, ότι πια είμαστε “αγράμματοι” και “ξεχάσαμε” τα Μαθηματικά. Ή που έχουμε συνηθίσει τον φόβο και τη βία.
Έχει ευθύνη μεγάλη η Πολιτεία, που επιμένει να γυρίζει την πλάτη στα πολλά μικρά κακά που προκαλούν το μεγάλο. Λέμε για ατιμωρησία. Να το δεχτώ, είναι και αυτός ένας παράγοντας που επιδεινώνει την κατάσταση. Αλλά ποιος, επιτέλους, θα παραδεχτεί πως όποιος μπαίνει στη φυλακή δεν σωφρονίζεται, αλλά βγαίνει χειρότερος από εκεί μέσα, σχεδόν “λυσσασμένος” για να κατασπαράξει όποιο καλό βρει στον δρόμο του;
Κοστίζει η αναμόρφωση των φυλακών, αλλά όσο αυτή η αναμόρφωση δεν προχωρά, κοστίζει περισσότερο στην κοινωνία σε ανθρώπινες ζωές».
