Το πρόγραμμα προμήθειας των νέων φρεγατών του Πολεμικού Ναυτικού μπορεί να αποτελεί την παρούσα περίοδο προτεραιότητα της κυβέρνησης και αντικείμενο ισχυρού ενδιαφέροντος των φορολογουμένων, αλλά είναι μόνο ένα «δέντρο» από το «δάσος».
Δηλαδή, την πληθώρα των επιχειρησιακών δυνατοτήτων-νέων τεχνολογιών που απαιτεί η αποτελεσματική αντιμετώπιση και εξουδετέρωση της τουρκικής απειλής, τις οποίες οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις (ΕΕΔ) Η κρίση άφησε «τρύπες» στην άμυνα – Που… κρύβονται οι σοβαρότατες ελλείψεις να αποκτήσουν, στο πλαίσιο που καθορίζουν δύο αρνητικοί παράγοντες:
- η υστέρησή μας σε ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους που μπορούμε να διαθέσουμε για την εθνική άμυνα,
- η παραχώρηση της πρωτοβουλίας στον αντίπαλο, αφού η επιλογή του προληπτικού χτυπήματος δεν έχει υιοθετηθεί από τη στρατηγική μας.
Δυστυχώς, αυτό πρέπει να επιτευχθεί ενώ υφιστάμεθα ακόμη τις οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης του Covid-19 και αφού έχει προηγηθεί η δεκαετία των Μνημονίων, που επέφερε καίριο πλήγμα στον εκσυγχρονισμό των ΕΕΔ. Τα στατιστικά στοιχεία είναι αδυσώπητα: Οι συμβάσεις που υπογράφηκαν από το 1998 μέχρι το 2008 για μείζονα εξοπλιστικά προγράμματα, δηλαδή για προγράμματα που συμβασιοποίησε η Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ) του υπουργείου Εθνικής Άμυνας και όχι τα Γενικά Επιτελεία, ανέρχονται σε 23,678 δισ. ευρώ.
Για σύγκριση, το ύψος των αντίστοιχων συμβάσεων για τη δεκαετία 2009-2018 είναι περίπου το 10% του προαναφερθέντος ποσού. Κατά την ίδια περίοδο, αντίστοιχα σημαντικές μειώσεις καταγράφηκαν και στους λειτουργικούς προϋπολογισμούς των κλάδων των ΕΕΔ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη συντήρηση, επισκευή και διαθεσιμότητα των μέσων.
Άρα, πρέπει να πορευθούμε με μέσα που στη μεγάλη πλειονότητά τους βρίσκονται κοντά στη λήξη του σχεδιασμένου ορίου επιχειρησιακής ζωής ή το έχουν υπερβεί κατά πολύ και επιπρόσθετα, έχουν «ταλαιπωρηθεί» σε ό,τι αφορά τη συντήρησή τους. Είναι εύκολα αντιληπτό ότι ύψιστες προτεραιότητες πρέπει να είναι η αποκατάσταση της διαθεσιμότητας μέσω της προμήθειας των απαραίτητων ανταλλακτικών και υλικών, οι καλά σχεδιασμένοι και επιλεκτικοί εκσυγχρονισμοί, που αποσκοπούν στην αύξηση της επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας κάθε πλατφόρμας (π.χ., F-16V Viper), καθώς και ο εμπλουτισμός των όπλων που αυτή χρησιμοποιεί.
Για παράδειγμα, στα μέσα του Πυροβολικού Μάχης, η αναβάθμιση των δυνατοτήτων, με λελογισμένο κόστος, μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση νέων ή βελτιωμένων πυρομαχικών με αυξημένες επιδόσεις (βεληνεκές, ακρίβεια, καταστρεπτικότητα επί του στόχου), την ενσωμάτωση της δυνατότητας αυτόματης τάξης και, γενικότερα, τη μετατροπή της πλατφόρμας σε αυτόνομη μονάδα πυρός.
Οι επιτυχείς δοκιμαστικές βολές των αναβαθμισμένων ρουκετών (διπλάσιο βεληνεκές, 30% αύξηση στην ακρίβεια) του πολλαπλού εκτοξευτή πυραύλων RM-70, που πρόσφατα έλαβαν χώρα στο Πεδίο Βολής Κρήτης, υλοποιούν πρόγραμμα αυτής της φιλοσοφίας. Αντίστοιχα, η απόκτηση πρόσθετων ποσοτήτων ή αναβαθμισμένων όπλων μεγιστοποιεί την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα των μέσων μας (όπως, για παράδειγμα, τα εξοπλισμένα ελικόπτερα αναγνώρισης OH-58D Kiowa Warrior).
Επίσης, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε «τραγωδίες» της περασμένης δεκαετίας, όπως υπερσύγχρονα υποβρύχια χωρίς νέας τεχνολογίας τορπίλες και άρματα μάχης χωρίς επαρκή αποθέματα πυρομαχικών. Ευτυχώς, στη μεν πρώτη περίπτωση διεξάγονται διαπραγματεύσεις για την κατάρτιση σύμβασης, ενώ στη δεύτερη αναμένονται εξελίξεις τους επόμενους μήνες. Πάντως, παρά την πρόοδο που καταγράφεται, λόγω της δεκαετούς αναγκαστικής «αργίας» οι ανάγκες είναι πάρα πολλές.
Καθώς όμως αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα του παρόντος, θα πρέπει ταυτόχρονα να αρχίσουμε να επενδύουμε σε νέες επιχειρησιακές δυνατότητες / τεχνολογίες. Ενδεικτικά, θα αναφερθούμε εδώ σε τρεις, που επιλέχθηκαν λόγω της δυνατότητας επίτευξης υψηλής εγχώριας βιομηχανικής και τεχνολογικής συμμετοχής και συνεπώς μπορούν να επιτύχουν σε σημαντικό ποσοστό την ανακύκλωση στην εθνική οικονομία των πιστώσεων που πρέπει να δαπανηθούν:
- Η ολοκληρωμένη, διαρκής παρατήρηση, επιτήρηση, εντοπισμός, αναγνώριση και πρόσκτηση στόχων σε όλες τις διαστάσεις του χώρου μάχης. Εφόσον επιτευχθεί σε τακτικό, επιχειρησιακό και στρατηγικό επίπεδο, καθίσταται δυνατή η ανάκτηση της πρωτοβουλίας από τον αντίπαλο και δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την επιτάχυνση του φίλιου κύκλου «Παρατήρησης – Προσανατολισμού – Απόφασης – Ενέργειας», γνωστού ως «OODA loop» (Observe – Orient – Decision – Act), που θεμελίωσε θεωρητικά ο Αμερικανός σμήναρχος John Boyd. Ως αποτέλεσμα επέρχονται ο αποσυντονισμός του αντιπάλου και η αδρανοποίηση όποιου ποσοτικού ή και ποιοτικού πλεονεκτήματός του. Προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση έχουν γίνει βήματα, όπως, π.χ., η μίσθωση μη επανδρωμένων αεροχημάτων Heron από το Ισραήλ, η με πολύχρονη καθυστέρηση έναρξη υλοποίησης του Εθνικού Συστήματος Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Επιτήρησης (ΕΣΟΘΕ), η ολοκλήρωση κάποιων σχετικών προγραμμάτων του Πολεμικού Ναυτικού κ.λπ. Παρ’ όλα αυτά, οι ανάγκες παραμένουν μεγάλες καθώς πλέον ο χώρος εθνικού ενδιαφέροντος έχει επεκταθεί στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και λόγω της εγγενώς δυναμικής φύσης της διαδικασίας.
- H μαζική εισαγωγή σε υπηρεσία μη επανδρωμένων οχημάτων (αέρος, επιφανείας, υποβρυχίων και εδάφους). Σήμερα, η γενίκευση της χρήσης των μη επανδρωμένων αεροχημάτων ως αισθητήρων συλλογής πληροφοριών και φορέων όπλων επεκτείνεται στα επιφανείας, υποβρύχια και εδάφους, και ταυτόχρονα έχει γίνει πραγματικότητα η άμεση επιχειρησιακή σύζευξή τους με επανδρωμένες πλατφόρμες. Τα μη επανδρωμένα, λόγω των εγγενών χαρακτηριστικών τους (σημαντικά μικρότερο κόστος σε σχέση με τα επανδρωμένα, εκμηδένιση απωλειών ζωής), καθιερώνονται πλέον ως υποκατάστατο / συμπλήρωμα των επανδρωμένων πλατφορμών για ευρύ φάσμα αποστολών, και στην περίπτωση της χώρας μας αποτελούν ελκυστική και οικονομικά βιώσιμη μακροπρόθεσμη λύση. Ηδη, η εγχώρια βιομηχανία δραστηριοποιείται στην ανάπτυξη μη επανδρωμένων οχημάτων αέρος και επιφανείας, και εκτιμάται ότι η εμπλοκή της στους υπόλοιπους δύο τομείς, υποβρύχια και εδάφους, είναι εφικτή. Το μόνο που απαιτείται είναι να δημιουργηθεί η διαδικασία ώστε τα προϊόντα της να αρχίσουν να εντάσσονται σε υπηρεσία με τις ΕΕΔ και να ανατροφοδοτηθεί ο κύκλος σχεδίασης, ανάπτυξης και παραγωγής συνεχώς βελτιούμενων επιδόσεων εκδόσεων.
Το «πάθημα» της Κριμαίας και το μάθημα Ηλεκτρονικού Πολέμου
- Ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος (Η.Π.): Απαιτήθηκαν δέκα περίπου χρόνια και η σε βάθος μελέτη όσων έλαβαν χώρα στις ρωσικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία (προσάρτηση της Κριμαίας) αλλά και στη Συρία, ώστε η Δύση να αντιληφθεί τη σημασία μιας αθόρυβης επανάστασης που έλαβε χώρα στις ένοπλες δυνάμεις της Ρωσίας, το 2009, με τη συγκρότηση των στρατευμάτων Η.Π. Πλέον, έγινε αντιληπτό ότι ο Η.Π. αποτελεί τη ρωσική ασύμμετρη απάντηση στην τεχνολογική υπεροχή των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στους τομείς διοίκησης, ελέγχου, επικοινωνιών, υπολογιστών και πληροφοριών (C4I). Για αυτόν ακριβώς τον λόγο θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο ισχυρού ενδιαφέροντος των ΕΕΔ.
