Βιομηχανία κοπής χρήματος για συγκεκριμένα επιχειρηματικά συμφέροντα, φαίνεται πως έχει στηθεί στη χώρα μας γύρω από την ανακύκλωση, που θα οδηγήσει στο να πληρώσουν οι πολίτες αυτή τη σημαντική υπόθεση πολλές φορές πάνω από την πραγματική της αξία, μέσω φορολογίας ή δημοτικών τελών. Κι όλα αυτά, δυστυχώς, χωρίς ταυτόχρονα η Ελλάδα να επιτύχει, στο μεταξύ, τους εθνικούς και ευρωπαϊκούς στόχους που έχουν τεθεί.
- Από τις Μαρία Παναγιώτου, Eμμανουέλα Τσουδερού
ΜΕΡΟΣ 1ο
Οι διαγωνισμοί που έχουν προκηρυχθεί τόσο από το Υπουργείο Εσωτερικών όσο και από την Περιφέρεια Αττικής μέσω του Ειδικού Διαβαθμικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ), δηλαδή του φορέα διαχείρισης αποβλήτων Αττικής, οι οποίοι ξεπερνούν συνολικά τα 330.000.000 ευρώ και αφορούν και την ανακύκλωση, αποδεικνύουν την ύπαρξη αυτής της βιομηχανίας. Κυρίως, όμως, το αποδεικνύει το γεγονός πως μέρος αυτών των κονδυλίων θα δοθεί για συγκεκριμένο εξοπλισμό -ειδικά- της ανταποδοτικής ανακύκλωσης, τον οποίο υποστηρίζει μόνο μία εταιρία και τον οποίο, αφενός, οι πολίτες έχουν ήδη πληρώσει μέσω περιβαλλοντικών τελών, όπως αυτό που έχει επιβληθεί για την πλαστική σακούλα, αφετέρου, οι δήμοι δεν έχουν χώρο να τοποθετήσουν.
Εάν σε αυτό προσθέσουμε πληροφορίες της «κυριακάτικης δημοκρατίας», ότι σύντομα θα δοθούν κονδύλια με απευθείας ανάθεση, επίσης για ανταποδοτική ανακύκλωση, τότε κανείς δεν μπορεί σήμερα να υπολογίσει πόσες φορές θα κληθούμε να ξαναπληρώσουμε αυτόν τον… λογαριασμό. Το νομοσχέδιο που κατέθεσε ο υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος Κώστας Σκρέκας την περασμένη Δευτέρα με τίτλο «Ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη διαχείριση αποβλήτων», που βρίσκεται προς επεξεργασία στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, θεωρητικά συντάχθηκε για όλους τους καλούς λόγους, δηλαδή για να ενσωματώσει σημαντικές και χρήσιμες ευρωπαϊκές οδηγίες, που, εάν δεν ενσωματωθούν στην εθνική μας νομοθεσία, η χώρα μας θα πληρώσει βαρύ αντίτιμο.
Στην πραγματικότητα, όμως, περιλαμβάνει μία σειρά διατάξεων που δεν περιέχονται στην ευρωπαϊκή νομοθεσία, οι οποίες φαίνεται να ευνοούν σκανδαλωδώς -μεταξύ πολλών άλλων- τους φορείς Συλλογικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ). Και στις δύο περιπτώσεις, αυτή των διαγωνισμών και αυτή του νομοσχεδίου, πίσω από τις αποφάσεις φαίνεται να βρίσκεται ο ΣΣΕΔ Ανταποδοτική Ανακύκλωση Α.Ε., μια εταιρία με περίεργο παρελθόν και ακόμη πιο περίεργο παρόν.
Παράλληλα, αν και από το γενικό πνεύμα του νομοσχεδίου λαμβάνει κανείς την αίσθηση πως ενδυναμώνεται ο ρόλος του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), κοιτώντας κανείς με μια πιο προσεκτική ματιά, καταλαβαίνει πως στην πραγματικότητα αποδυναμώνεται, κυρίως σε ό,τι αφορά τον ελεγκτικό του ρόλο πάνω στους ΣΣΕΔ, δηλαδή και στην Ανταποδοτική Ανακύκλωση Α.Ε.
Κι όλα αυτά τη στιγμή που οι ΣΣΕΔ είναι, στην πραγματικότητα, διαχειριστές δημόσιου χρήματος και έχουν ήδη από τον ιδρυτικό τους νόμο (2939/2001), αλλά και από τους νόμους που ακολούθησαν καθαρά μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα, αφού απαγορεύεται να διανέμουν κέρδη στους μετόχους και στους εταίρους. Αποτελούν δηλαδή ένα υβριδικό μοντέλο ανώνυμης και μη κερδοσκοπικής εταιρίας, που έτσι κι αλλιώς από τη γένεσή του ήταν προβληματικό.
Ειδικώς, όμως, για την Ανταποδοτική Ανακύκλωση Α.Ε., εισήγηση αρμόδιας διεύθυνσης του ίδιου του ΕΟΑΝ πριν από λίγο καιρό διατύπωνε προβληματισμό για το πού κατευθύνονται τα χρήματα από τα ταμεία της. Οι υπάλληλοι, βέβαια, που συνέταξαν την εισήγηση για την οικονομική διαχείριση της εταιρίας, αλλά και την παράλληλη, μηδαμινή επίτευξη των στόχων της βρέθηκαν να απειλούνται και να καταγγέλλονται, ως μέλη εγκληματικής οργάνωσης. Σε αυτή την εταιρία πρόκειται να δοθεί μεγάλο μέρος από τα δημόσια κονδύλια.
Εταιρία ανακύκλωσης που δεν ανακυκλώνει, αλλά ανακυκλώνεται
Ο νόμος 4496 για την εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων, που ψηφίστηκε τον Νοέμβριο του 2017, ξεκινώντας από την απλή διαπίστωση ότι η ανακύκλωση στη χώρα μας δεν έχει λειτουργήσει, επέβαλε στα Συλλογικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ), που λαμβάνουν κρατικούς πόρους για τις εργασίες τους, την υποχρέωση να καταθέσουν εκ νέου φάκελο και επιχειρησιακό σχέδιο, προκειμένου να λάβουν άδεια λειτουργίας.
Μέσα από μία δαιδαλώδη διαδικασία με κινηματογραφική υφή, που θα εξηγήσουμε στις επόμενες μέρες της έρευνας, που ξεκινάει σήμερα στην «κυριακάτικη δημοκρατία», φτάνουμε στον Νοέμβριο του 2020, οπότε κατατίθεται η προαναφερθείσα εισήγηση της αρμόδιας διεύθυνσης του ΕΟΑΝ, για την Ανταποδοτική Ανακύκλωση Α.Ε., η οποία μεταξύ άλλων ανέφερε:
- Η εταιρία δεν κατάφερε να υλοποιήσει τις εργασίες εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων συσκευασίας
- Η παρακολούθηση και η διαχείριση του συστήματος εναλλακτικής έχει ανατεθεί κατ’ αποκλειστικότητα σε υπεργολάβο, χωρίς ο κάθε φορέας να έχει τη δυνατότητα παρακολούθησης των εργασιών (σ.σ.: ο λόγος για την εταιρία ΤEXAN ΑΒΕΕ, που αποτελεί θυγατρική εταιρίας αμερικανικών συμφερόντων)
- Συνέβαλε σε πολύ μικρό ποσοστό στους εθνικούς στόχους ανακύκλωσης της χώρας (0,8-4%)
- Δίνει ασαφείς και αντικρουόμενες πληροφορίες σε σχέση με τον εξοπλισμό της
- Τα ποσοστά δανεισμού της είναι πολύ υψηλά, ενώ προβαίνει σε προμήθεια νέου εξοπλισμού, επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο την οικονομική της κατάσταση.
Επιβραβεύεται
Και ενώ το επιχειρησιακό σχέδιο της Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης Α.Ε. δεν έπρεπε καν να έχει εγκριθεί, βάσει αυτής της εισήγησης και η εταιρία θα έπρεπε να έχει χάσει την άδειά της, σήμερα όχι μόνο ετοιμάζεται να λάβει πόρους από το ταμείο του ΕΟΑΝ, αλλά και «φωτογραφίζεται», όπως προαναφέραμε, τόσο η ίδια όσο και ο υπεργολάβος σε μία σειρά διαγωνισμών-μαμούθ.
Συγκεκριμένα:
- Στην πρόσκληση ΑΤ04 του Υπουργείου Εσωτερικών, που αφορά χρηματοδότηση συνολικού ύψους 220.000.000 ευρώ, στο πλαίσιο του προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης», περιγράφεται με σαφήνεια πως η χρηματοδότηση μπορεί να αφορά «προμήθειες εξοπλισμού για διαλογή στην πηγή, με παροχή οικονομικού εργαλείου για τους δημότες». Δηλαδή, για ανταποδοτική ανακύκλωση.
- Στην περίληψη διακήρυξης από τον Ειδικό Διαβαθμικό Σύνδεσμο Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ) προβλεπόταν πως από τον συνολικό διαγωνισμό, ύψους 112.000.000 ευρώ, θα διατεθούν 27.000.000 ευρώ σε πολυκέντρα ανακύκλωσης. Τη δουλειά, διάρκειας τεσσάρων ετών, έχει αναλάβει ήδη η ΤΕΧΑΝ ΑΕΒΕ, η οποία έχει δικαίωμα προαίρεσης για άλλα τέσσερα χρόνια. Δηλαδή, μπορεί να διεκδικήσει επιπλέον 27.000.000 ευρώ για άλλα τέσσερα χρόνια.
Βεβαίως, για να γίνουν όλα τα παραπάνω, χρειάστηκε να φύγουν από τη θέση τους δύο υπουργοί: Ο πρώην υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος (κεντρική φωτό) και ο πρώην υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος Κωστής Χατζηδάκης. Οι λόγοι αυτής της αλλαγής προσώπων στα σχετικά υπουργεία, με τους οποίους θα ασχοληθούμε και στη συνέχεια, σχετίζονται, σύμφωνα με πηγές, και με την υπόθεση της Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης Α.Ε.
- Δείτε εδώ το 2ο μέρος: Ανακύκλωση: Τα πρόσωπα της διαπλοκής σε μια εταιρία
