Τσεκάρετε το εορτολόγιο για να μην ξεχάσετε κανέναν! Σήμερα λοιπόν (12/09/2021) εορτάζουν οι:
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΥΤΟΝΟΜΟΣ, Ιερομάρτυρας
Ο ΑΓΙΟΣ ΚΟΥΡΝΟΥΤΟΣ, Ιερομάρτυρας,επίσκοπος Ικονίου
Ο ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ, Ιερομάρτυρας, επίσκοπος Αλεξανδρείας
Ο ΑΓΙΟΣ ΙΟΥΛΙΑΝΟΣ, πρεσβύτερος Αγκύρας από τη Γαλατία.
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΜΑΚΕΔΟΝΙΟΣ, ΘΕΟΔΟΥΛΟΣ & ΤΑΤΙΑΝΟΣ
Ο ΟΣΙΟΣ ΔΑΝΙΗΛ, ο Θάσιος
Ο ΑΓΙΟΣ ΩΚΕΑΝΟΣ
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ, “ό εν τη Άτρώα”
Μνήμη αφωνίας και όρασης του Ζαχαρία
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΕΘΝΟΪΕΡΟΜΑΡΤΥΡΕΣ
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΜΟΣΧΟΝΗΣΙΩΝ (1922)
ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΙΚΟΝΙΟΥ (1911-1923)
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΚΥΔΩΝΙΩΝ (22 Ιουλίου 1908 – 3 Οκτωβρίου 1922)
ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΖΗΛΩΝ
Αναλυτικά:
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΥΤΟΝΟΜΟΣ Ιερομάρτυρας
Ό θεόπνευστος λόγος της Αγίας Γραφής λέει: “”Ως καιρόν έχομεν, εργαζώμεθα το αγαθόν προς πάντας”1. Έως ότου, δηλαδή, βρισκόμαστε στην παρούσα ζωή και μας δίνεται καιρός για αγαθοεργία, ας εργαζόμαστε το αγαθό προς όλους. Τέτοια εργατικότητα διέκρινε και τον ακούραστο εργάτη του αμπελώνα του Κυρίου, τον Άγιο Αυτόνομο. Ήταν επίσκοπος στην Ιταλία και αναγκάσθηκε να φύγει, διότι τον κατηγόρησαν ότι προσείλκυε πολλούς ειδωλολάτρες. Έφθασε στους Σωρεούς της Βιθυνίας, φιλοξενούμενος από έναν ευσεβή χριστιανό, τον Κορνήλιο, τον όποιο αφού κατάρτισε με τη διδασκαλία του, χειροτόνησε διάκονο. Συγχρόνως ανήγειρε ναό προς τιμήν του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Έπειτα, πήγε στη Λυκαονία και Ισαυρία, όπου κήρυξε το θείο λόγο, και όταν επέστρεψε στους Σωρεούς, χειροτόνησε τον Κορνήλιο Ιερέα. Όταν ο Διοκλητιανός άσκησε πίεση στους χριστιανούς της Βιθυνίας, ο Αυτόνομος έφυγε και πήγε να κηρύξει το θείο λόγο στις πόλεις του Ευξείνου Πόντου. Κατόπιν, αφού περιόδευσε σε πολλές πόλεις της Μ. Ασίας κηρύττοντας την αλήθεια του Ευαγγελίου, πήγε σε μια πόλη δίπλα στους Σωρεούς, τις Λίμνες. Εκεί οι ειδωλολάτρες πίεζαν τους χριστιανούς να θυσιάσουν στα είδωλα. Αυτοί, όμως, αντίθετα, τα συνέτριψαν. Οι ειδωλολάτρες, τότε, για να εκδικηθούν, την ώρα της Θείας Λειτουργίας εισέβαλαν στο ναό και σκότωσαν τον ανυπεράσπιστο Αυτόνομο, που τον θεωρούσαν υπεύθυνο. Το λείψανό του τάφηκε με την αρμόζουσα τιμή.
1. προς Γαλατάς, στ’ 10.
Απολυτίκιο. Ήχος α’. Της ερήμου πολίτης.
Εκ Δυσμών άνατείλας ως αστήρ ουρανόφωτος, και προς την Έώαν έκλάμψας, ταις άκτίσι των τρόπων σου, τον Ήλιον της δόξης Ιησούν, έδόξασας άθλήσει σου στερρή· δια τούτο έδοξάσθης θεουργικώς, Αυτόνομε Πατήρ ημών. Δόξα τω δεδωκότι σοι ισχύν, δόξα τω σε στεφανώσαντι, δόξα τω ένεργούντι δια σου, πάσιν Ίάματα.
Ο ΑΓΙΟΣ ΚΟΥΡΝΟΥΤΟΣ Ιερομάρτυρας επίσκοπος Ικονίου
Ήταν γέννημα και θρέμμα της πόλης του Ικονίου, της οποίας κατόπιν έγινε Αρχιερέας. Βρισκόταν κάποτε σ’ ένα χωριό, Σούρσαλο ονομαζόμενο, και δίδασκε το λόγο της πίστης στους άπιστους. Οι εκεί όμως διώκτες του χριστιανισμού, τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στον ηγεμόνα Περίνιο. Αυτός, αφού τον βασάνισε σκληρά, τελικά τον αποκεφάλισε και έτσι ένδοξα έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου. (Ο Κυπριανός και Μαχαιράς τον αναφέρουν σαν Άγιο της Κύπρου, βλέπε 300 Αλαμανοί Α.Χ.Ε.Χ.).
Ο ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ Ιερομάρτυρας επίσκοπος Αλεξανδρείας
Ό Άγιος αυτός συνελήφθη από τους ειδωλολάτρες της Αλεξανδρείας, επειδή με ιδιαίτερο θάρρος κήρυττε τον Χριστό, και αφού τον στεφάνωσαν με ακάνθινο στεφάνι, τον χτυπούσαν στο πρόσωπο και τον τριγύριζαν αλυσοδεμένο στους δρόμους της πόλης. Υπέστη και άλλα βασανιστήρια, τελικά με διαταγή του άρχοντα, αποκεφαλίστηκε και έτσι έλαβε το αμάραντο στεφάνι της αιώνιας δόξας. (Ο Σ: Ευστρατιάδης στο Αγιολόγιο του αναφέρει ότι εσφαλμένα ο άγιος αυτός φέρεται σαν επίσκοπος Αλεξανδρείας και ότι ήταν ένας απλός θεοσεβής χριστιανός).
Ο ΑΓΙΟΣ ΙΟΥΛΙΑΝΟΣ πρεσβύτερος Αγκύρας από τη Γαλατία.
Καταγόταν από το χωριό Κριντεούς, που ήταν κοντά στην Άγκυρα της Γαλατίας και ήταν Ιερέας άξιος μεγάλου σεβασμού. Όταν ο Λικίνιος κήρυξε διωγμό κατά των Χριστιανών (307-323), ο Ιουλιανός μαζί με άλλους 42 χριστιανούς συμπολίτες του, κατέφυγε στα βουνά και κρυβόταν. Κάποτε όμως, κατέβηκε από τα βουνά να φέρει νερό, με αποτέλεσμα να τον δουν οι ειδωλολάτρες που πρόσφεραν θυσία στον εκεί ναό της Εκάτης. Συνελήφθη και οδηγήθηκε στον άρχοντα της Αγκύρας. Αυτός τον ρώτησε πού κρυβόταν οι υπόλοιποι χριστιανοί συμπολίτες του, όμως αυτός αρνήθηκε να τους καταδώσει και βασανίστηκε φρικτά. Αφού του έβαλαν πυρακτωμένη καλύπτρα στο κεφάλι, στο τέλος τον αποκεφάλισαν προσευχόμενο. (Άλλοι Συναξαριστές έχουν κάπως διαφοροποιημένη τη βιογραφία του).
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΜΑΚΕΔΟΝΙΟΣ, ΘΕΟΔΟΥΛΟΣ & ΤΑΤΙΑΝΟΣ
Υπήρξαν στα χρόνια του Ιουλιανού του Παραβάτη (360-363) και μαρτύρησαν στη Μυρόπολη της Φρυγίας. Όταν ο άρχοντας της Φρυγίας Αμάχιος διέταξε να καθαρίσουν τον ειδωλολατρικό ναό της Μυρόπολης και να επιμεληθούν τα αγάλματα μέσα σ’ αυτόν, οι τρεις αυτοί Άγιοι, μπήκαν κρυφά τη νύχτα στο ναό και συνέτριψαν τα αγάλματα. Για να μη κακοποιηθούν όμως άλλοι αθώοι χριστιανοί, φανερώθηκαν στον άρχοντα και είπαν ότι αυτοί συνέτριψαν τα αγάλματα. Ο σκληρός Αμάχιος, στη συνέχεια, επειδή δεν κατάφερε να τους πείσει να θυσιάσουν στα είδωλα, τους έψησε ζωντανούς πάνω σε πυρακτωμένη σχάρα.
Ο ΟΣΙΟΣ ΔΑΝΙΗΛ, ο Θάσιος
Ευσεβής από την παιδική του ηλικία, αμέσως από τη νεότητά του, έγινε πρόθυμος κήρυκας του Ευαγγελίου, πρόμαχος και συνήγορος της Ορθοδοξίας. Ο όσιος και θεοφόρος Δανιήλ έζησε τον 9ο μ. Χ. αιώνα, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Λέων ο Αρμένιος, ο εικονομάχος. Όταν πλέον έγινε άντρας ο Δανιήλ, ίδρυσε μοναστήρι στο νησίδιο Κραμβούσα, που βρίσκεται δίπλα στη νήσο Θάσο. Η φήμη της μεγάλης αρετής του ιδρυτή έφερε εκεί πολλούς μοναχούς από τη Θάσο και απ’ άλλου. Ο όσιος Δανιήλ αγαπούσε τόσο την πνευματική ζωή και ήταν τόσο πολύ ταπεινόφρων ώστε όταν στη Θάσο ήλθε ο μέγας Ιωαννίκιος, ο Δανιήλ εγκατέλειψε την ηγουμενική του θέση και έτρεξε κοντά στον φημισμένο εκείνο όσιο άντρα, για να πάρει διδάγματα από την τόσο προσεκτική και ενάρετη ζωή του. Ο Ιωαννίκιος προσπάθησε να τον εμποδίσει λέγοντάς του ότι μπορούσε και μόνος του να τελειοποιεί τον εαυτό του με την προσευχή, τη μελέτη και τη χάρη του αγίου Πνεύματος. Ο Δανιήλ όμως επέμενε και ο Ιωαννίκιος υποχώρησε. Μετά από καιρό ο Ιωαννίκιος, υποχρέωσε τον Δανιήλ να επιστρέψει στη μονή του, διότι οι μοναχοί της τον ζητούσαν επίμονα, επειδή δεν έβρισκαν άξιο αντικαταστάτη του. Ο Δανιήλ υπέκυψε και επανήλθε στη μονή του. Σε βαθιά γεράματα αποδήμησε στον Κύριο και τάφηκε, κατά την επιθυμία του, στο νησίδιο του κοντά στα κύματα, δίπλα στα οποία, πρωί και βράδυ, πολλές φορές έστελνε την προσευχή του και ύμνους στο Θεό.
Ο ΑΓΙΟΣ ΩΚΕΑΝΟΣ
Μαρτύρησε δια ξίφους. (Κατ’ άλλους μαρτύρησε δια πυρός).
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ “ό εν τη Άτρώα”
Αναφέρεται στον συναξαριστή Delehaye με υπόμνημα παρόμοιο μ’ αυτό του Αγίου Πέτρου “εν τη Ατρώα” (βλέπε 13 Σεπτεμβρίου). Ο Ανδρόνικος έζησε επί βασιλείας του Νικηφόρου και Σταυρακίου και Πατριάρχου Ταρασίου. Ήταν γιος του Κοσμά και της Άννας και καταγόταν από την Έλαια της Ασίας. Έζησε με αυστηρή άσκηση στην Άτρώα και απεβίωσε ειρηνικά.
Μνήμη αφωνίας και όρασης του Ζαχαρία
Η μνήμη αυτή βρίσκεται στο Ιεροσολυμιτικό Κανονάριο σελ. 112.
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΕΘΝΟ-ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΕΣ
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ, Μητροπολίτης Σμύρνης,
ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ, Μητροπολίτης Μοσχονησίων,
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ, Μητροπολίτης Κυδωνιών,
ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ Μητροπολίτης Ικονίου,
ΕΥΘΥΜΙΟΣ Μητροπολίτης Ζήλων.
και οι συν αύτοίς άναιρεθέντες κατά την Μικρασιατικήν καταστροφήν (+ 1922).
[Συμφώνως με την υπ’ αριθμ. 2556/5-7-1993 εγκύκλιο της Ιεράς Συνόδου, ή εορτή αυτών των Αγίων θα τιμάται κάθε έτος την Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού]
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
Ό εθνομάρτυρας Χρυσόστομος Καλαφάτης γεννήθηκε στην Τριγλία της Προποντίδας το 1867. Υπήρξε μητροπολίτης Σμύρνης από το 1910 έως το 1922. Σπούδασε στη θεολογική Σχολή Χάλκης (1884-1891) και υπηρέτησε ως αρχιδιάκονος του μητροπολίτη Μυτιλήνης Κωνσταντίνου Βαλιάδη, ο οποίος αναδείχθηκε Οικουμενικός Πατριάρχης ως Κωνσταντίνος Ε’ (1897). Χρημάτισε πρωτοσύγκελος της Μεγάλης ‘Εκκλησίας και το 1902 χειροτονήθηκε από τον Πατριάρχη Ιωακείμ Γ μητροπολίτης Δράμας (1902-1910). Οι αγώνες του εναντίον της βουλγαρικής προπαγάνδας και για την τόνωση του εθνικού φρονήματος ενόχλησαν την Υψηλή Πύλη, η οποία αξίωσε από το Πατριαρχείο την άμεση ανάκλησή του (1907). Αποχωρίστηκε με πικρία το ποίμνιό του και αποσύρθηκε στην Τριγλία με την ελπίδα της επιστροφής στην μητρόπολη Δράμας, η οποία κατέστη δυνατή το 1908 με τη ψήφιση του νέου τουρκικού συντάγματος. Η ενθουσιώδης υποδοχή που του επιφύλαξε ο λαός της Δράμας, συνδέθηκε με την έξαρση του εθνικού αγώνα, γι’ αυτό και χαρακτηρίστηκε από την Υψηλή Πύλη επικίνδυνος για την δημόσια τάξη. Ανακλήθηκε εκ νέου από την μητρόπολη Δράμας (20 Ιανουαρίου 1909) και αποσύρθηκε πάλι στην Τριγλία μέχρι την μετάθεση του στην μητρόπολη Σμύρνης (11 Μαρτίου 1910).
Στην Μητρόπολη Σμύρνης συνέχισε τους εθνικούς του αγώνες, οργάνωσε πάνδημο συλλαλητήριο για να καταγγείλει τις βιαιότητες των Βουλγάρων στην Μακεδονία εναντίον των Ελλήνων, την υποστήριξη των τουρκικών αρχών προς την βουλγαρική προπαγάνδα και τις γενικότερες καταπιέσεις της Υψηλής Πύλης εναντίον του Ελληνισμού του Οθωμανικού κράτους. Oι τουρκικές αρχές της περιοχής θορυβήθηκαν και πέτυχαν την απομάκρυνσή του από την μητρόπολη Σμύρνης (1914), στην οποία επέστρεψε μετά την ανακωχή του Μούνδρου (1918). Κατά την περίοδο της ελληνικής διοίκησης της Σμύρνης (1919-1922), λειτουργούσε ως αναμφισβήτητος εθνάρχης του μικρασιάτικου Ελληνισμού και ως εμπνευσμένος ηγέτης της “Μικρασιατικής Άμυνας” για την δημιουργία αυτόνομου κράτους σε περίπτωση ήττας του ελληνικού στρατού. Η κατάρρευση όμως του μικρασιάτικου μετώπου (Αύγουστος 1922) απογοήτευσε τον μεγαλόπνοο μητροπολίτη, ο όποιος αποδοκίμασε τα σχέδια των Μεγάλων Δυνάμεων για την απομάκρυνση του ελληνικού στοιχείου από την Μικρά Ασία. Η εισβολή των Τούρκων στην Σμύρνη υπήρξε η δοκιμασία των εθνικών του οραμάτων. Αρνήθηκε να εγκαταλείψει το λαό του, παρά την πίεση των προξένων της Αγγλίας και της Γαλλίας. Στις 27 Αυγούστου 1922 συνελήφθη από τον Τούρκο φρούραρχο της πόλης Νουρεντίν πασά, μετά το τέλος της θείας Λειτουργίας στο ναό της Αγίας Φωτεινής, και παραδόθηκε στον εξαγριωμένο τουρκικό όχλο. Έπειτα από φρικτά βασανιστήρια βρήκε μαρτυρικό θάνατο. Ο εκφραστής των εθνικών πόθων κατέστη πλέον το σύμβολο των τραγικών πεπραγμένων του Γένους. Το δίτομο έργο του Περί Εκκλησίας, τα άρθρα του στα περιοδικά Εκκλησιαστική Αλήθεια και Ιερός Πολύκαρπος και η όλη κηρυκτική του δράση αναδεικνύουν την υπέροχη πνευματική μορφή του εθνομάρτυρα Ιεράρχη.
ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΜΟΣΧΟΝΗΣΙΩΝ (1922)
Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού Ιεροσολύμων και στη θεολογική Ακαδημία του Κιέβου. Υπήρξε εφημέριος σε πολλές ελληνικές κοινότητες της Κριμαίας (Θεοδοσίας, Συμφεροπόλεως, Σεβαστουπόλεως). Το 1913 χειροτονήθηκε βοηθός επίσκοπος της Μητροπόλεως Σμύρνης με τον τίτλο Ξανθουπόλεω και αναπλήρωσε τον εξόριστο μητροπολίτη κατά τη διάρκεια του Α’ παγκοσμίου πολέμου. Το 1919 χρησιμοποιήθηκε ως πατριαρχικός έξαρχος στα Μοσχονήσια καιτο 1922 έγινε Μητροπολίτης Μοσχονησίων. Κατά τη Μικρασιατική καταστροφή τάφηκε ζωντανός από τους Τούρκους μαζί με άλλους εννέα (9) Ιερείς σε λάκκο έξω από την πόλη των Κυδωνιών (15 Σεπτεμβρίου 1922).
ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ, ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΙΚΟΝΙΟΥ (1911-1923)
Προηγουμένως επίσκοπος Αμφιπόλεως (1894-1899) και Μητροπολίτης Δυρραχείου (1899-1906) και Φιλαδέλφειας (1906-1911). Ήταν και αυτός μεταξύ των εθνο-ιερομαρτύρων εκείνων των χρόνων.
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ, ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΚΥΔΩΝΙΩΝ (22 Ιουλίου 1908 – 3 Οκτωβρίου 1922)
Προηγουμένως διετέλεσε και μητροπολίτης Τιβεριουπόλεως και Στρωμνίτσης (12 Οκτωβρίου 1902- 22 Ιουλίου 1908). Το κοσμικό του όνομα ήταν Αναστάσιος Αντωνιάδης ή Σαατσόγλου και, κατά μεταγλώττιση δική του, Ωρολογάς. Γεννήθηκε στη Μαγνησία της Μικράς Ασίας το 1864. Ως Ιεροκήρυκας ανήκει στους πρώτους που στο κήρυγμα χρησιμοποίησαν τη δημοτική γλώσσα. Και στις τρεις μητροπόλεις που υπηρέτησε εργάστηκε με ζήλο και επιτυχία για την προάσπιση των εθνικών ελληνικών δικαίων και ιδιαίτερα συνεργάστηκε γι’ αυτά με τον μητροπολίτη Δράμας, Χρυσόστομο Καλαφάτη (1902-1910), τον κατόπιν εθνομάρτυρα μητροπολίτη Σμύρνης (1910-1922). Στις 12 Οκτωβρίου 1902 χειροτονήθηκε μητροπολίτης στη σπουδαία, από εθνικής απόψεως, επαρχία Τιβεριουπόλεως και Στρωμνίτσης στην οποία αγωνίστηκε όχι μόνο κατά των τούρκων αλλά ιδιαίτερα εναντίον του βουλγαρικού κομιτάτου, μέλη του οποίου προσπάθησαν, πολλές φορές, να τον δολοφονήσουν (1905). Η τουρκική κυβέρνηση, όταν πληροφορήθηκε την εθνική δράση του Γρηγορίου, ανάγκασε το Οικουμενικό Πατριαρχείο να απομακρύνει τον Γρηγόριο, μεταθέτοντάς τον στη νεοσύστατη μητρόπολη Κυδωνιών στις 22 Ιουνίου 1908, όπου ο Γρηγόριος συνέχισε την εθνική του δράση. Το 1918 κατηγορήθηκε από τους Τούρκους για εσχάτη προδοσία, δικάστηκε δύο φορές στο Στρατοδικείο της Σμύρνης, καταδικάστηκε και φυλακίστηκε. Μετά την αποφυλάκιση του (16 Οκτωβρίου 1918) και την κατάληψη των Κυδωνιών από τον ελληνικό στρατό (19 Μαΐου 1919), ο Γρηγόριος δεν απομακρύνθηκε από την επαρχία του, για υποθέσεις της οποίας πολλές φορές ήλθε σε αντίθεση με τον ύπατο αρμοστή στη Σμύρνη, Αριστείδη Στεργιάδη. Μετά την αποχώρηση των ελληνικών πολιτικών και στρατιωτικών αρχών από τις Κυδωνιές, ο Γρηγόριος, σε σύσκεψη με τη δημογεροντία, εισηγήθηκε την αναχώρηση των κατοίκων των Κυδωνιών και τη μεταφορά τους στη Μυτιλήνη, για να αποφύγουν τη σφαγή από τους Τούρκους, αλλά δυστυχώς οι υποδείξεις του δεν έγιναν αποδεκτές. Έτσι το δράμα των κατοίκων των Κυδωνιών άρχισε στις 22 Αυγούστου 1922, όταν άτακτος τουρκικός στρατός κατάσφαξε κοντά στην κωμόπολη Φράνελι του Άδραμυττηνού Κόλπου 4.000 Έλληνες κατοίκους των Κυδωνιών. Ο μητροπολίτης Γρηγόριος, παρά τους εξευτελισμούς που υφίστατο από τις τουρκικές αρχές, τις επισκεπτόταν και αγωνιζόταν να σώσει και να θρέψει το ποίμνιό του. Όταν στις 15 Σεπτεμβρίου πληροφορήθηκε τη σφαγή του μητροπολίτη Μοσχονησίων Αμβροσίου και των 6.000 κατοίκων τους από τους Τούρκους, ο Γρηγόριος αγωνίστηκε υπεράνθρωπα και κατόρθωσε να συγκαταθέσουν οι Τούρκοι να έλθουν ελληνικά πλοία από τη Μυτιλήνη με αμερικανική σημαία και με την εγγύηση του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού, και να παραλάβουν 20.000 Έλληνες από τις 35.000 που κατοικούσαν τις Κυδωνιές. Ο Γρηγόριος αρνήθηκε να αναχωρήσει και στις 30 Σεπτεμβρίου οι Τούρκοι τον συνέλαβαν και τον φυλάκισαν. Στη φυλακή βασανίστηκε φρικτά και στις 3 Οκτωβρίου, μαζί με άλλους Ιερείς και προκρίτους των Κυδωνιών που είχαν επίσης συλληφθεί θανατώθηκε.
ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΖΗΛΩΝ
Ό Ευθύμιος Αγριτέλης υπήρξε επίσκοπος Ζήλων από το 1912 έως το 1921. Μοναχός της Ιεράς Μονής Λειμώνας, σπούδασε στη Θεολογική σχολή της Χάλκης και κατόπιν έκανε διδάσκαλος και Ιεροκήρυκας στη Λέσβο και πρωτοσύγκελος στη μητρόπολη Μηθύμνης. Στις 12 Ιουνίου 1912 χειροτονήθηκε επίσκοπος Ζήλων. Ως επίσκοπος ανέπτυξε μεγάλη θρησκευτική και εθνική δράση. Όταν η δράση του έγινε γνωστή στους Κεμαλιστές Τούρκους, συνελήφθη και φυλακίστηκε μαζί με άλλους πρόκριτους της επαρχίας Αμασείας στις 21 Ιανουαρίου 1921. Με αίτησή του, ζήτησε από την κεμαλική κυβέρνηση της Άγκυρας να θεωρηθεί μόνο αυτός ένοχος και να απαλλαγούν οι υπόλοιποι συλληφθέντες. Μάλιστα, μπροστά στο δικαστήριο απολογήθηκε με θαυμάσια αγόρευση. Στη φυλακή υπέστη πολλά βασανιστήρια, από τα όποια και πέθανε στις 29 Μαΐου 1921. Μετά το θάνατό του ήλθε και η καταδικαστική απόφαση του τούρκικου δικαστηρίου!
