Του Πέτρου Αγρέβη – Χασάπη
Η συμφωνία με τη Γαλλία δεν προσφέρεται για πανηγυρισμούς. Η αξία της θα φανεί σύντομα όταν η Τουρκία, με μαθηματική βεβαιότητα, θα επιδιώξει να τεστάρει τη σοβαρότητα αυτής της συμφωνίας. Μακάρι να είναι σοβαρή, όμως με προβληματίζουν πολλά σημεία της που με κάνουν δύσπιστο.
Να ξεκαθαρίσω ευθύς εξ αρχής ότι δεν είμαι αντίθετος σε μια στρατηγική αμυντική συνεργασία με τη Γαλλία. Εξάλλου είμαι από αυτούς που από τότε, εδώ και αρκετά χρόνια, που η Τουρκία άρχισε να δείχνει τις πραγματικές προθέσεις της σε βάρος της Ελλάδας, ζητούσα άμεσα στρατηγική αμυντική συνεργασία με τη Γαλλία, αφού το ΝΑΤΟ μένει αμέτοχο. Εκτός του ότι είναι η πρώτη στρατιωτική δύναμη στην Ευρώπη, είναι και η μόνη χώρα που μπορούμε να εμπιστευθούμε, τουλάχιστον σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η συγκεκριμένη όμως συμφωνία που υπογράφηκε στο Παρίσι, δεν με ησυχάζει ιδιαίτερα. Έχω διατυπώσει κατ’ επανάληψη την άποψη ότι οι δρόμοι Ελλάδας Τουρκίας θα διασταυρωθούν αναγκαστικά με πολεμική σύγκρουση. Και μάλιστα όσο πιο πολύ υποχωρητικότητα δείχνουμε, τόσο πιο κοντά έρχεται αυτή η διασταύρωση των δρόμων μας. Κάποτε η Τουρκία, είχε πάρει απόφαση το ισχύον statusquo σε Αιγαίο και Μεσόγειο. Όμως η ήττα του ελληνισμού το 1974 στην Κύπρο και στη συνέχεια η φοβία και η συνεχής υποχωρητικότητα, αύξησαν τα όνειρα και τις επιθυμίες των Τούρκων, τα οποία πολλαπλασιάστηκαν μετά τα Ίμια σε σημείο που πλέον δεν μαζεύονται, παρά μόνο με τα όπλα ή την ύπαρξη πολύ ισχυρής στρατιωτικής αποτρεπτικής δύναμης.
Το τελευταίο, δηλαδή την ύπαρξη ισχυρής στρατιωτικής αποτρεπτικής δύναμης, προφανώς επιζητεί η Ελλάδα στην επίμαχη συμφωνία με τη Γαλλία, καθώς και στην αγορά νέου πολεμικού υλικού (Rafale, Belharra, κορβετώνκ.λ.π.). Την εξασφαλίζει όμως αυτή η συμφωνία;
Η συμφωνία σε γενικές γραμμές είναι μια φλύαρη συμφωνία με πολλές αοριστολογίες. Το άρθρο που συγκεντρώνει όλο το ενδιαφέρον είναι το 2. Το άρθρο αυτό λέει ότι: «Τα Μέρη παρέχουν το ένα στο άλλο βοήθεια και συνδρομή, με όλα τα κατάλληλα μέσα που έχουν στην διάθεσή τους, κι εφόσον υφίσταται ανάγκη με τη χρήση ένοπλης βίας, εάν διαπιστώσουν από κοινού ότι μία ένοπλη επίθεση λαμβάνει χώρα εναντίον της επικράτειας ενός από τα δύο, σύμφωνα με το Άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.»
Εδώ υπάρχουν κάποια θέματα.
Α) Δεδομένου ότι μια πολεμική σύγκρουση με την Τουρκία θα είναι ή θα πρέπει να είναι κεραυνοβόλα και θα διαρκέσει το πολύ 3-4 μέρες, αναρωτιέμαι πότε άραγε θα υπάρξει χρόνος για να διαβουλευθούν Ελλάδα και Γαλλία για να διαπιστώσουν ότι η Ελλάδα (εν προκειμένω) δέχεται ένοπλη επίθεση; Το λογικό θα ήταν, να υπάρξει άμεση στρατιωτική εμπλοκή μόνο με ένα αίτημα από την πλευρά της Ελλάδας.
Β) Η όποια στρατιωτική εμπλοκή της Γαλλίας, θα λάβει χώρα, λέει η συμφωνία, μόνο αν (από κοινού διαπιστωθεί ότι) η Ελλάδα δέχεται επίθεση εναντίον της επικράτειάς της. Εδώ θέλει προσοχή. Επικράτεια είναι μόνο το έδαφος της χώρας και η θαλάσσια περιοχή μέχρι τα 6 νμ (στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο) και όχι η ΑΟΖ, όπου εκεί υπάρχουν μόνο κυριαρχικά δικαιώματα και δεν αποτελεί τμήμα της εθνικής επικράτειας. Όμως η Τουρκία, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση, δεν επιδιώκει επίθεση εναντίον της ελληνικής επικράτειας, αλλά αρχικά επιδιώκει αποστέρηση της Ελλάδας των κυριαρχικών της δικαιωμάτων, δηλαδή εκδίωξη της Ελλάδας από την ΑΟΖ της, όπως αυτή ισχύει με βάση το διεθνές δίκαιο και απεικονίζεται στον Χάρτη της Σεβίλλης. Επομένως, εάν οι Τούρκοι κτυπήσουν ελληνικά πλοία ή αεροπλάνα και σκοτώνουν Έλληνες έξω από τα 6 νμ αλλά εντός της ελληνικής ΑΟΖ, τι θα γίνει τότε, θα ισχύει ή όχι η συμφωνία; Κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται σε αυτή τη συμφωνία.
Γ) Επιπλέον το άρθρο 2 αναφέρει ότι η στρατιωτική συνδρομή θα γίνει σύμφωνα με το άρθρο 51 του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ. Όμως το άρθρο αυτό λέει: «Τίποτε στο χάρτη αυτό δεν περιορίζει το δικαίωμα της ατομικής ή συλλογικής αυτοάµυνας, όταν µια ένοπλη επίθεση λαµβάνει χώρα εναντίον µέλους των ΗνωµένωνΕθνών, έως ότου το Συµβούλιο Ασφαλείας πάρει τα αναγκαία µέτρα για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας». Με λίγα λόγια το άρθρο αυτό μας λέει ότι η νόμιμη αυτοάμυνα θα ισχύει μέχρι το ΣυµβούλιοΑσφαλείας να πάρει τα αναγκαία µέτρα. Ποια μέτρα; Δηλαδή κάτι σαν αυτό που συνέβη στη μαρτυρική Κύπρο;Επομένως κι εδώ η ανωτέρω συμφωνία απαιτεί μεγάλη προσοχή και μπορεί να μας αφήσει ακάλυπτους στο έλεος των Τούρκων.
Δ) Στη συμφωνία δεν αναγνωρίζονται εκατέρωθεν τα όρια των κυριαρχικών δικαιωμάτων του κάθε μέρους. Και ναι μεν η Γαλλία έχει οριοθετημένη και μη αμφισβητούμενη ΑΟΖ, όμως δεν συμβαίνει το ίδιο με την Ελλάδα. Θα έπρεπε λοιπόν η συμφωνία να αναγνωρίσει ως έκταση της ελληνικής ΑΟΖ, που πρέπει να προστατευθεί σε περίπτωση ένοπλης επίθεσης, αυτή που απεικονίζεται στο «Χάρτη της Σεβίλλης» και να υπάρχει δέσμευση προστασία του χώρου αυτού.
Ε) Πέραν των άλλων το άρθρο 29 της συμφωνίας ορίζει ότι η εφαρμογή της συμφωνίας δεν συνεπάγεται ιδιαίτερες δαπάνες που υπερβαίνουν τις τακτικές λειτουργικές δαπάνες. Δεν το καταλαβαίνω αυτό, αφού σε μια ενδεχόμενη πολεμική σύγκρουση, η οικονομική επιβάρυνση των προϋπολογισμών των δύο χωρών θα είναι τεράστια. Πως λοιπόν δεν θα ξεπεραστούν οι τακτικές λειτουργικές δαπάνες; Εκτός φυσικά και αν το άρθρο εννοεί την εκτέλεση των υπολοίπων υποχρεώσεων της συμφωνίας, αλλά δεν το διευκρινίζει.
ΣΤ) Εντύπωση ακόμα προκαλεί η χαλαρότητα της συμφωνίας, αφού, σύμφωνα με το άρθρο 31, το κάθε μέρος μπορεί να την καταγγείλει οποτεδήποτε με ειδοποίηση προ ενός έτους, ενώ η ίδια η συμφωνία έχει διάρκεια μόνο πέντε έτη, δηλαδή μέχρι να παραληφθούν οι φρεγάτες και θα πρέπει να γίνει νέα συμφωνία για παράταση.
Επανερχόμενος όμως στο αρχικό και βασικό ζήτημα, είναι μαθηματικά βέβαιο πως η Τουρκία θα επιδιώξει σύντομα να τεστάρει τη σοβαρότητα αυτής της συμφωνίας και της πραγματικής πολιτικής βούλησης των κυβερνήσεων Ελλάδας και Γαλλίας. Το τεστάρισμα θα γίνει είτε με μια ακόμα και μάλιστα προκλητικότατη έρευνα στην ελληνική ΑΟΖ, είτε ακόμα χειρότερα με μια γεώτρηση στην ελληνική υφαλοκρηπίδα. Εκεί θα φανεί αμέσως αν έχει κάποια αξία αυτή η συμφωνία για προστασία και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων ή όχι.
Υπενθυμίζω ότι ο κ. πρωθυπουργός, αφενός δήλωσε ότι η κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται για τον υποθαλάσσιο πλούτο της χώρας (ποιος άραγε τον εξουσιοδότησε για κάτι τέτοιο;), αφετέρου επίσης δήλωσε ότι θα πρέπει να γίνουν αμοιβαίες υποχωρήσεις με την Τουρκία, στο μοντέλο των συμφωνιών με Ιταλία και Αίγυπτο, όπου η Ελλάδα ακρωτηρίασε κυριαρχικά της δικαιώματα με τη μειωμένη επήρεια των νησιών της. Επομένως, μην σπεύδουμε να πανηγυρίσουμε με τη συμφωνία αυτή. Σύντομα θα έχουμε πολλά να παρατηρήσουμε.
