Του Πέτρου Αγρέβη – Χασάπη
Να το ξεκαθαρίσουμε από την αρχή ότι η συμφωνία με τις ΗΠΑ δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένο άρθρο για στρατιωτική συνδρομή σε περίπτωση που η Ελλάδα δεχτεί επίθεση από την Τουρκία. Ούτε τέτοιο άρθρο αμυντικής συνδρομής υπάρχει (όπως ήταν το άρθρο 2 της συμφωνίας με τη Γαλλία, άσχετα με το αόριστο του περιεχομένου του), ούτε η Τουρκία αναφέρεται ρητά σε όλο το κείμενο.
Η μόνη αναφορά που γίνεται για αμοιβαία προστασία της ασφάλειας, της κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας και της εδαφικήςακεραιότητας των δύο χωρών (και όχι φυσικά ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδας και γενικά εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων), είναι στις πανηγυρικές και εθιμοτυπικές διακηρύξεις του προοιμίου της συμφωνίας.
Όμως αυτολεξεί η ίδια αναφορά υπάρχει και στην αρχική συμφωνία του 1990 (Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας ΣΑΑΣ ή MDCA) η οποία τροποποιείται σε κάποια σημεία της με την παρούσα συμφωνία, όπως θα δούμε αναλυτικά πιο κάτω.
Συγκεκριμένα η ΣΑΑΣ του 1990 αναφέρει στο προοίμιό της, μεταξύ των άλλων, αυτολεξεί τα ακόλουθα:
«Η Ελλάς και οι Ηνωμένες Πολιτείες…, επαναλαμβάνουν τη σταθερή απόφασή τους να περιφρουρούν και να προστατεύουν αμοιβαίως την ασφάλεια, την κυριαρχία, την ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα των αντιστοίχων χωρών τους κατά ενεργειών οι οποίες απειλούν την ειρήνη, περιλαμβανομένης της ένοπλης επίθεσης ή της απειλής επίθεσης και επιβεβαιώνουν την απόφασή τους να αντιταχθούν ενεργά και ανεπιφύλακτα σε κάθε τέτοια απόπειρα ή ενέργεια και τη δέσμευσή τους να καταβάλλουν τις κατάλληλες μείζονες προσπάθειες για να αποτρέψουν τέτοια πορεία δράσης.»
Και η νέα τροποποιητική συμφωνία που υπέγραψαν οι κ.κ. Δένδιας και Μπλίνκεν, επαναλαμβάνει αυτολεξεί τα εξής:
«Επαναλαμβάνοντας τη σταθερή απόφαση τους να περιφρουρούν και να προστατεύουν αμοιβαίως την ασφάλεια την κυριαρχία, την ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα των αντίστοιχων χωρών τους κατά ενεργειών οι οποίες απειλούν την ειρήνη, περιλαμβανομένης της ένοπλης επίθεσης ή της απειλής επίθεσης και επιβεβαιώνοντας την απόφασή τους να αντιταχθούν ενεργά και ανεπιφύλακτα σε κάθε τέτοια απόπειρα ή ενέργεια και τη δέσμευσή τους να καταβάλλουν τις κατάλληλε μείζονες προσπάθειες για να αποτρέψουν τέτοια πορεία δράσης.»
Ο προσεκτικός αναγνώστης αμέσως θα συνειδητοποιήσει το εξής. Αφού τα ίδια ακριβώς λόγια περιείχε στο προοίμιό της η ΣΑΑΣ του 1990 με την τωρινή τροποποιητική συμφωνία, γιατί από τότε και μέχρι σήμερα προέκυψαν: το casus belli, τα Ίμια, οι συνεχείς παραβιάσεις της εθνικής κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας, τα ερευνητικά σκάφη των Τούρκων, η «Γαλάζια Πατρίδα», τα αλιευτικά σε όλη την ελληνική ΑΟΖ, το τουρκολυβικό σύμφωνο κ.λ.π.; Τώρα δηλαδή τι παραπάνω θα προσφέρουν τα ίδια λόγια, χωρίς καν μια προσπάθεια έστω και προσποιητής αλλαγής τους;
Πέρα από τις εθιμοτυπικές διακηρύξεις στο προοίμιο, η ίδια η τροποποιητική συμφωνία (λαμβανομένης υπόψη και της τροποποιητικής συμφωνίας της 5-10-2019) περιέχει τρία μόνο άρθρα:
Στο πρώτο άρθρο
1. Αντικαθίσταται η παράγραφος 1 του άρθρου VII της ΣΑΑΣ το οποίο έλεγε: «1.Κάθε Συμβαλλόμενο Μέρος δύναται να ζητήσει επίσημες διαβουλεύσεις, εφ’ όσον μία διαφορά, η οποία θα έχει προκύψει σχετικά με την ερμηνεία, εφαρμογή ή συμμόρφωση εκατέρου των Μερών προς τις διατάξεις της Συμφωνίας αυτής ή του Παραρτήματος της, δεν επιλυθεί με τα μέσα που ορίζουν τα άρθρα V και VI.»
Με τη νέα παράγραφο η οποία ορίζει ότι:
«Η παρούσα Συμφωνία, περιλαμβανομένου του παραρτήματός της, δύναται να τροποποιηθεί με αμοιβαία γραπτή συμφωνία των μερών,»
2. Αφαιρέθηκε η παράγραφος 2 του άρθρου VII. Η παράγραφος αυτή όριζε τις διαδικασίες για την εφαρμογή της ανωτέρω παραγράφου 1 και όπως ήταν φυσικό έπρεπε να καταργηθεί.
3. Το παλιό άρθρο ΧΙΙ της ΣΑΑΣ αντικαθίσταται ολόκληρο. Το άρθρο αυτό όριζε ότι η αρχική ΣΑΑΣ του 1990 θα ισχύσει για οκτώ χρόνια και μετά θα ανανεώνεται κάθε έτος. Τελευταία παράταση έγινε με την ανωτέρω τελευταία τροποποίηση της 5-10-2019 που δημοσιεύθηκε το 2020.
Αντίθετα το νέο άρθρο ΧΙΙ ορίζει ότι
«Η ΣΑΑΣ που τέθηκε σε ισχύ στις 6 Νοεμβρίου 1990, θα παραμείνει σε ισχύ για μία περίοδο πέντε (5) ετών από την ημερομηνία της θέσης σε ισχύ του Δεύτερου Πρωτοκόλλου Τροποποίησης της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίαςμεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης των ΗΠΑ. Η ΣΑΑΣ θα παραμείνει σε ισχύ στη συνέχεια, εκτός εάν τερματιστεί από κάποιο από τα Μέρη με γραπτή ειδοποίηση προς το άλλο Μέρος δύο χρόνια πριν, δια της διπλωματικής οδού.»
Με λίγα λόγια η παρούσα τροποποιητική συμφωνία θα ισχύσει για πέντε χρόνια και μετά τα πέντε χρόνια μετατρέπεται σε, αυτό που εμείς οι νομικοί λέμε «σύμβαση αορίστου χρόνου». Το κάθε Μέρος θα έχει το δικαίωμα να την καταγγείλει προς διετίας. Δηλαδή για κάθε μέρα που θα περνάει μετά τα πέντε χρόνια, η συμφωνία αυτή θα επεκτείνεται στο μέλλον τουλάχιστον για δύο ακόμα χρόνια. Αν για παράδειγμα περάσουν 6 χρόνια, η συμφωνία πάει στα 8, αν περάσουν 7 η συμφωνία πάει στα 9 κ.ο.κ.
Στο δεύτερο άρθρο
Ήδη είχαμε παραχωρήσει κατά το παρελθόν στους Αμερικανούς, πέραν της Σούδας και όλων των άλλων ευκολιών σε πολλά μέρη της χώρας, να κάνουν επιπλέον χρήση και:
Α. Της αεροπορικής βάσης της Λάρισας
Β. Της βάσης αεροπορίας στρατού στο Στεφανοβίκι
Γ. Διάφορες άλλες εγκαταστάσεις των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων
Δ. Του λιμένα Αλεξανδρούπολης
Ε. Τη δυνατότητα διαφόρων άλλων τοποθεσιών που θα συμφωνηθούν από κοινού.
Με την παρούσα συμφωνία παραχωρείται επιπλέον στους Αμερικανούς η δυνατότητα στρατιωτικών εγκαταστάσεων στα εξής:
Στ. Στρατόπεδο Γεωργούλα (Βόλος)
Ζ. Πεδίο Βολής Λιτόχωρου
Η. Στρατόπεδο Γιαννούλη (Αλεξανδρούπολη)
Θ. Ναυτική Βάση Σούδας
Στο τρίτο άρθρο
Απλά ορίζεται ο χρόνος έναρξης ισχύος της συμφωνίας.
Συμπέρασμα:
Μετά από όλα τα ανωτέρω καλείται ο αναγνώστης να αναρωτηθεί σε τι εξυπηρετεί τα ελληνικά συμφέροντα η συμφωνία αυτή;
Όπως παρατηρούμε, οι Αμερικανοί απέφυγαν πάση θυσία να κάνουν χρήση στρατιωτικών εγκαταστάσεων σε νησιά (πλην Κρήτης) και ειδικά σε αυτά του Ανατολικού Αιγαίου, όπου οι Τούρκοι διατείνονται ότι δεν πρέπει να υπάρχουν στρατιωτικές εγκαταστάσεις ή στη Σκύρο που είναι η βάση που ελέγχει ολόκληρο το Αιγαίο. Βλέπουμε πως οι Αμερικανοί έχουν μετατρέψει ολόκληρο το «σώμα» της Ελλάδας σε ένα πεδίο βολής όπου θα ασκούνται αμερικανοί φαντάροι (για να παραφράσουμε το σχετικό τραγούδι) αλλά αφήνουν ορθάνοικτη την πόρτα στα ανατολικά προφανώς για να μην ενοχλήσουν ή και να διευκολύνουν (θα πει κάποιος «κακόπιστος») την Τουρκία στα σχέδιά της για τη «Γαλάζια Πατρίδα».
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη μας λέει ότι πήρε επιστολή του Αμερικάνού ΥΠΕΞ κ. Μπλίνκεν, αλλά αυτή δεν λέει τίποτα το δεσμευτικό, ούτε έχει την ισχύ διακρατικής συμφωνίας. Νόμος του κράτους είναι η ανωτέρω συμφωνία και όχι η επιστολή ενός αξιωματούχου. Επιστολή είχε λάβει και πάλι η Ελλάδα, με πολλές υποσχέσεις, κατά την υπογραφή της ΣΑΑΣ το 1990, από τον Αμερικανό πρέσβη Μάϊκ Σωτήρχο, αλλά αυτό δεν εμπόδισε σε τίποτα την Τουρκία για να φτάσει στη σημερινή κατάσταση.
Ειδικότερα ο κ. Μπλίνκεν αναφέρει ότι «Πιστεύουμε ακράδαντα στον σεβασμό της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας, καθώς και των κυριαρχικών δικαιωμάτων και της δικαιοδοσίας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο της θάλασσας». Τι σημαίνει δηλαδή ότι οι Αμερικανοί πιστεύουν στο σεβασμό, μεταξύ των άλλων και των κυριαρχικών δικαιωμάτων κατά το Διεθνές Δίκαιο (σημειωτέον ‘ότι Αμερικανοί και Τούρκοι δεν έχουν υπογράψει την UNCLOS); Κι εμείς πιστεύουμε στο Διεθνές Δίκαιο, αλλά δεν τολμάμε να επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα στα 12 ν.μ. ούτε να ανακηρύξουμε ΑΟΖ στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο λόγω του casusbelli της Τουρκίας. Και τι λέει η επιστολή αυτή ότι θα κάνουν οι Αμερικανοί γι’ αυτό το θέμα; Τίποτε απολύτως.
Και το χειρότερο είναι ότι στην επιστολή του ο κ. Μπλίνκεν εκφράζει και την ικανοποίησή του για τη δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης για «διάλογο με τους γείτονές της». Με λίγα λόγια, ο κ. Μπλένκεν αποκαλύπτει ότι δεσμευτήκαμε στους Αμερικανούς να συνεχίσουμε το διάλογο με τους Τούρκους. Όμως για ποιο λόγο διάλογο; Ποιο είναι το αντικείμενο του διαλόγου; Οι διεκδικήσεις της Τουρκίας σε βάρος μας; Δεν πάμε καθόλου καλά έτσι.
Δηλαδή με την παρούσα συμφωνία, τα δίνουμε όλα στους Αμερικανούς, οι οποίοι έχουν προφανή στόχο τη Ρωσία και γενικά τα Βαλκάνια και όχι την Τουρκία και δεν παίρνουμε απολύτως τίποτα, ούτε καν «χάντρες για ιθαγενείς» παρά μόνο «τσάϊ και συμπάθεια». Με λίγα λόγια οι Αμερικανοί μας πέρασαν εντελώς για «αμερικανάκια» με την έννοια που αποδίδει ο ελληνικός λαός στη λέξη αυτή.
