Αρχίσαν να αυξάνονται οι φυλακισμένοι τζιχαντιστές στην Ελλάδα. Παρακολουθούνται και παρακολουθούν τα πάντα, παραμένουν επικίνδυνοι, δεν «σπάνε» και περιμένουν την αποφυλάκισή τους.
- Από τον
Μάνο Μεϊμαράκη
Κρατούμενοι σήμερα σε διάφορες φυλακές της χώρας είναι περίπου 15 τζιχαντιστές του Ισλαμικού Χαλιφάτου. Δεν κρατούνται όλοι υπό συνθήκες υψίστης ασφαλείας, καθώς από τη μία θα ήταν εξωφρενικά επικίνδυνο να συγκεντρωθούν όλοι σε μια φυλακή και από την άλλη διότι δεν θεωρούνται όλοι το ίδιο επικίνδυνοι.
Παρακολουθούνται, καθώς είναι διάχυτο το ενδιαφέρον διάφορων υπηρεσιών να μην έρχονται σε στενή επαφή με ευάλωτους κρατουμένους. Και αυτό διότι στις ελληνικές φυλακές αυτή την ώρα από το σύνολο των κρατουμένων μόνο το 10% είναι Έλληνες, περίπου 20% είναι Ρομά και το υπόλοιπο 70% είναι αλλοδαποί, κυρίως αραβικής καταγωγής.
Από το σύνολο των κρατούμενων τζιχαντιστών στην Ελλάδα σχεδόν κανείς δεν γνωρίζει ελληνικά, παρά μόνο ελάχιστα αγγλικά, ή προσποιούνται ότι δεν γνωρίζουν διεθνείς γλώσσες και η επικοινωνία μαζί τους είναι πάρα πολύ δύσκολη. Παραμένουν ριζοσπαστικοποιημένοι και θεωρούν ότι διώκονται για τις ιδέες τους.
Σε καμία περίπτωση δεν θεωρούν το ISIS ή άλλες οργανώσεις τις οποίες έχουν υποστηρίξει ή έχουν υπηρετήσει ως μουτζαχεντίν, τρομοκρατικές οργανώσεις και δεν παραδέχονται ότι έχουν διαπράξει εγκλήματα μίσους προς αλλόθρησκους, ορισμένα μάλιστα τόσο ειδεχθή, τα οποία μπορούν να χαρακτηριστούν και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Βιώνουν -και αυτό συμβαίνει και σε φυλακές σε ολόκληρη την Ευρώπη– την περίοδο κράτησής τους ως «μάρτυρες» για να μη «σπάσουν» στη φυλακή!
Πέρα από την εκπαίδευση σε όπλα, εκρηκτικά και επικοινωνίες στα στρατόπεδα εκπαίδευσης τζιχαντιστών σε Συρία, Ιράκ, Αφγανιστάν και αλλού, δεκάδες χιλιάδες τζιχαντιστές έχουν εκπαιδευτεί στη συνωμοτική δράση, στη διείσδυση σε άλλες χώρες, στην εξαπάτηση, αλλά και στη στρατολόγηση. Ένας ικανός στρατολόγος, εφόσον εντοπίσει ευαλωτότητες άλλων κρατουμένων, είναι θέμα χρόνου να τους προσηλυτίσει.
Στην Ελλάδα ευνοείται η ριζοσπαστικοποίηση
Σε χώρες με έντονες πολυπολιτισμικές διαφορές, αδύναμες κυβερνήσεις, υψηλή εγκληματικότητα και κρατική διαφθορά (όπως η Ελλάδα), τα γκέτο, θρησκευτικοί χώροι, τα κέντρα υποδοχής μεταναστών και οι φυλακές είναι σημεία στα οποία ευνοείται η ριζοσπαστικοποίηση.
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά στις φυλακές, ενώ οι τρομοκρατικές οργανώσεις του «αντάρτικου πόλης» συνήθως δεν θέλουν καμία σχέση με τους «ποινικούς», καθώς τους θεωρούν αναξιόπιστους, απείθαρχους και δυνητικά επιβλαβής για την υπόλοιπη ομάδα, πολλοί τζιχαντιστές κρατούμενοι θεωρούν καθήκον τους να διαδώσουν τις δοξασίες και την πολιτική ιδεολογία τους. Κατά συνέπεια θα εκμεταλλευτούν όποιες ευκαιρίες τούς προσφέρονται για να προσεγγίσουν άλλους κρατουμένους και να τους μετατρέψουν σε οπαδούς της τζιχάντ.
Σε αντίθεση με ό,τι πιστεύει ο πολύς κόσμος, η ριζοσπαστικοποίηση δεν έχει πάντα καθαρά ιδεολογικό χαρακτήρα. Μέσα στη φυλακή συχνά είναι απλώς μια ρεαλιστική επιλογή για κάποιον να ασπαστεί εξτρεμιστικά αφηγήματα, ιδιαιτέρως δε σε φυλακές όπου υπάρχουν σαφείς εθνοτικοί ή θρησκευτικοί διαχωρισμοί. Ειδικά οι νέοι κρατούμενοι πρέπει να κάνουν συμμαχίες μέσα στη φυλακή, αν θέλουν να επιβιώσουν, συνεπώς θα πρέπει να πλησιάσουν μια ομάδα.
Μία από τις χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις ριζοσπαστικοποίησης κρατουμένων σε φυλακές της Ευρώπης αφορά έναν νέο κρατούμενο σε φυλακή της Γαλλίας. Όταν τον πλησίασαν ακραίοι ισλαμιστές κρατούμενοι, προσφέροντας του προστασία και ένα κινητό τηλέφωνο για να επικοινωνεί με την οικογένειά του, σε αντάλλαγμα για πέντε προσευχές την ημέρα, δεν υπάκουσε.
Αλλά διάβαζε το Κοράνι, φορούσε τα ανάλογα αραβικά ρούχα και σταμάτησε να ακούει μουσική στο κελί του. Ήταν ο μόνος τρόπος να μην τον ενοχλούν, μέχρι τη στιγμή κατά την οποία τον ρώτησαν αν ήταν έτοιμος να συμμετάσχει σε αποστολή τζιχάντ, συγκεκριμένα αν προσφερόταν να βοηθήσει στην οργάνωση μιας επίθεσης έξω από τις φυλακές. Αρνήθηκε, με αποτέλεσμα να τον βιάσουν, απειλώντας τον ότι, αν μιλήσει, θα τον σκότωναν.
Αυτές οι τακτικές εξαναγκασμού και εκφοβισμού δεν διαφέρουν από τις τακτικές «παραδοσιακών» συμμοριών των φυλακών και από τη φύση της αυτή η μέθοδος στρατολόγησης στοχεύει ευάλωτους κρατουμένους, ενώ η προσφορά υλικών παροχών, μέσα κι έξω από τη φυλακή, για τους ίδιους ή για τις οικογένειές τους, μπορεί να πειθαναγκάσει τους κρατουμένους να νιώσουν υποχρεωμένοι και να γίνουν πιο δεκτικοί σε εξτρεμιστικά αφηγήματα.
Περιπτώσεις κρατουμένων που στρατολογήθηκαν
Στην Ελλάδα η πιο χαρακτηριστική περίπτωση αφορά Αλγερινό, ο οποίος μπαινόβγαινε στη φυλακή για μικροκλοπές, ληστείες και χρήση ναρκωτικών, όταν μια ημέρα ξαφνικά, στα τέλη Οκτωβρίου 2019, άρχισε από τον λογαριασμό του στο Facebook να αναμεταδίδει ακραία τζιχαντιστική ρητορική, υποκινώντας ωμή βία.
Άλλη περίπτωση αφορά έτερο αλλοδαπό, ο οποίος, αν και γνώριζε ότι παρακολουθείται από την Αντιτρομοκρατική, τον Μάρτιο του 2020, με μήνυμά του σε κοινωνικό δίκτυο, καλούσε αλλοδαπούς στην Ελλάδα να πάρουν τα όπλα και να μεταβούν στον Έβρο να ανοίξουν τα σύνορα για τους χιλιάδες αλλοδαπούς που είχαν συγκεντρώσει οι Τούρκοι στρατοχωροφύλακες στις Καστανιές.
Σε ακόμα μια περίπτωση, που δείχνει τις διαθέσεις κρατούμενων τζιχαντιστών έναντι των Αρχών, τζιχαντιστής του ISIS, ο οποίος έπεσε κατά τύχη στα χέρια της Αστυνομίας, έπειτα από ταραχές σε καμπ μεταναστών στην Αθήνα, άρχισε να ξεστομίζει κατάρες και απειλές ότι θα σφάξει τους αστυνομικούς που τον συνέλαβαν.
Αν δεν βρισκόταν τυχαία στο αστυνομικό τμήμα εκείνο το βράδυ ο μεταφραστής που τον άκουσε τι έλεγε να ενημερώσει τους αστυνομικούς, πολύ πιθανό σήμερα να κυκλοφορούσε ελεύθερος. Έπειτα από λίγες ώρες άρχισε να ξετυλίγεται το κουβάρι που οδηγούσε σε βίντεο με τον ίδιο να συμμετάσχει σε βασανισμούς κρατουμένων του ISIS στη Συρία.
Η διαχείριση των τζιχαντιστών κρατουμένων δεν ήταν ποτέ εύκολο έργο, αλλά έχει γίνει πολύ πιο δύσκολο τα τελευταία χρόνια για τις υπηρεσίες φυλακών σε ολόκληρη την Ευρώπη, καθώς πρέπει να είναι έτοιμες να αντιμετωπίσουν ένα ευρύ φάσμα παραβατών: από αφοσιωμένους τζιχαντιστές με πολυετή πολεμική εμπειρία και ικανότατους στην εξαπάτηση μέχρι ποινικούς -ημεδαπούς ή αλλοδαπούς-, οι οποίοι φλερτάρουν με εξτρεμιστικές ιδέες.
Στις δυτικές χώρες η ιστορία έχει διδάξει ότι η φυλάκιση δεν αποθαρρύνει τους τζιχαντιστές, κυρίως επειδή η προσήλωσή τους στον τζιχαντισμό κατευθύνει την τάση τους για βία, και αρκετοί αποφυλακίζονται περισσότερο δεσμευμένοι στους σκοπούς της τζιχάντ και πιο επικίνδυνοι απ’ ό,τι ήταν όταν φυλακίστηκαν.
Όπως και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι φυλακές είναι γενικά υπερπλήρεις, γεγονός που δυσκολεύει τις Αρχές να τους παρακολουθούν και να τους ελέγχουν, και αξίζει να σημειωθεί ότι οι αναλύσεις κινδύνου για κρατούμενους τζιχαντιστές συνήθως είναι εντελώς ανακριβείς. Αρκετοί ακόμα και μία ημέρα μετά την απελευθέρωσή τους προέβησαν σε τρομοκρατικές ενέργειες, αφήνοντας νεκρούς πίσω τους.
«Αυτός ο εχθρός, ο οποίος απειλεί σήμερα ολόκληρο τον δυτικό πολιτισμό, δεν μοιάζει με κανέναν άλλον», τονίζουν σε αναλύσεις τους ειδικές αντιτρομοκρατικές υπηρεσίες του δυτικού ημισφαιρίου. «Οι σημερινοί τρομοκράτες είναι πιο απρόβλεπτοι και πολύ πιο βίαιοι από τους προκατόχους τους», τονίζουν.
Κρύβει κινδύνους η λάθος αντιμετώπιση των κρατούμενων εξτρεμιστών
Μεταξύ 10 χωρών της Ευρώπης μόνο η Σουηδία, η Νορβηγία και η Ελλάδα δεν διαθέτουν εξειδικευμένα εργαλεία ανάλυσης κινδύνων, καθώς θεωρούν ότι οι κρατούμενοι τζιχαντιστές δεν διαφοροποιούνται από τους ποινικούς. Σε όλες φυλακές της Ευρώπης κοινοί χώροι κρατουμένων έχουν μεταβληθεί σε γόνιμο έδαφος για την ανάπτυξη εξτρεμιστικών ομάδων και ιδεολογιών, ενώ πολλοί εγκληματίες βλέπουν τον βίαιο εξτρεμισμό -όσο παράδοξο κι αν φαίνεται- ως μια μορφή λύτρωσης για τα εγκλήματά τους.
Στις ελληνικές φυλακές, όπως και πουθενά στη χώρα μας, δεν λειτουργεί κανένα πρόγραμμα αποριζοσπαστικοποίησης, αλλά και κανένα ανάλογο πρόγραμμα σε δυτική χώρα δεν πέτυχε. Δαπανήθηκαν ασύλληπτα ποσά σε πολλές χώρες για τέτοια προγράμματα, μέχρι να αποδειχθεί ότι απέτυχαν δραματικά.
Άλλωστε, είναι δεκάδες οι υποθέσεις τζιχαντιστών οι οποίοι δέχθηκαν ή υποχρεώθηκαν να ενταχθούν σε αυτά και -όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια- όχι μόνο εξαπατούσαν τις Αρχές, αλλά και δεν μετακινήθηκαν καθόλου από τις ακραίες θέσεις τους.
Όσο οι ευρωπαϊκές αντιτρομοκρατικές υπηρεσίες αναζητούν ιδανικές λύσεις στη διαχείριση των φυλακισμένων τζιχαντιστών, δύο συγκυρίες έρχονται να απασχολήσουν επίσης πολύ σοβαρά την προσοχή τους. Την προσεχή διετία 2022-2023 αναμένονται στην Ευρώπη εκατοντάδες αποφυλακίσεις τζιχαντιστών, οι οποίοι θα έχουν εκτίσει τις ποινές τους, ενώ ταυτόχρονα το Ισλαμικό Κράτος, μετά τη συντριπτική ήττα το 2019, πλέον ανασυντάσσεται τόσο στο Ιράκ, όσο και στη Συρία.
«Με δεκάδες εκατομμύρια δολάρια, ίσως και περισσότερα, στα ταμεία του η κεντρική οργάνωση του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και στο Λεβάντε μπορεί ακόμα να λειτουργήσει ως το κεντρικό νευρικό σύστημα ενός παγκόσμιου δικτύου τρομοκρατικών οργανώσεων, οι οποίες είναι πρόθυμες να υιοθετηθούν από το Ισλαμικό Χαλιφάτο», υπογραμμίζουν αναλυτές ειδικών υπηρεσιών σε Ευρώπη και Αμερική.
