Στην προμήθεια μεταχειρισμένων αμφίβιων τεθωρακισμένων (Τ/Θ) οχημάτων από τα αποθέματα του Σώματος των Πεζοναυτών των ΗΠΑ, μέσω διακρατικής σύμβασης (FMS), προσανατολίζεται το Γενικό Επιτελείο Στρατού, με σκοπό την αναβάθμιση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων της 32ης Ταξιαρχίας Πεζοναυτών (32 ΤΑΞ ΠΝ) «Mοράβας».
- Από τον Περικλή Ζορζοβίλη
Σύμφωνα με πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας, στις 24 Νοεμβρίου εγκρίθηκε από το ΓΕΣ η Μελέτη Ολοκληρωμένης Πρότασης Υποπρογράμματος (ΜΟΠΥ), η οποία αφορά την προμήθεια 76 οχημάτων AAV (Amphibious Assault Vehicle – αμφίβιο όχημα εφόδου), εκ των οποίων τα 14 είναι έκδοσης σταθμού διοίκησης AAVC7A1, τέσσερα έκδοσης περισυλλογής AAVR7A1 και τα υπόλοιπα 58 έκδοσης μεταφοράς προσωπικού AAVP7A1.
Το συνολικό κόστος του προγράμματος ανέρχεται σε περίπου 150.000.000 ευρώ και εκτός των 76 οχημάτων, τα οποία προτού παραληφθούν θα υποστούν ανακατασκευή ώστε να καταστούν πλήρως επιχειρησιακά, περιλαμβάνει επίσης:
- τον οπλισμό τους (πολυβόλο βομβίδων Mk 19 διαμετρήματος 40 χλστ. και βαρύ πολυβόλο M2HB διαμετρήματος 12,7 χλστ. για την έκδοση AAVP7A1),
- τα συστήματα επικοινωνιών τους,
- την εν συνεχεία υποστήριξή τους (FOS – Follow-On-Support),
- την απόκτηση της σχετικής βιβλιογραφίας, υπηρεσίες εκπαίδευσης των πληρωμάτων και του τεχνικού προσωπικού και
- την κατασκευή των απαραίτητων υποδομών, συμπεριλαμβανομένης και ειδικής εγκατάστασης (δεξαμενής), για εκπαίδευση στις διαδικασίες διαφυγής από βυθιζόμενο όχημα.
Τα οχήματα θα κατανεμηθούν στις τρεις οργανικές μονάδες ελιγμού της 32ης ΤΑΞ ΠΝ (505, 521 και 575 Τάγματα Πεζοναυτών).
Πρώτες εκδόσεις του ’70
Οι πρώτες εκδόσεις του AAV, που αποτελεί σχεδιαστική εξέλιξη της σειράς των αμφίβιων ερπυστριοφόρων οχημάτων που οι ΗΠΑ ανέπτυξαν κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, προκειμένου να υποστηρίξουν τις μεγάλης κλίμακας αμφίβιες επιχειρήσεις στο θέατρο επιχειρήσεων του Ειρηνικού, εισήχθησαν σε υπηρεσία τη δεκαετία του 1970.
Η κύρια αποστολή του οχήματος είναι η ταχεία (μέγιστη ταχύτητα κίνησης στο νερό 13,2 χλμ./ώρα) και υπό προστασία θώρακα μεταφορά των αποβατικών στρατευμάτων και εφοδίων από τα πλοία αμφίβιων επιχειρήσεων στην ακτή, και στη συνέχεια η εκτέλεση μηχανοκίνητων επιχειρήσεων.
Στην έκδοση μεταφοράς προσωπικού έχει τριμελές πλήρωμα και δυνατότητα μεταφοράς 21 ατόμων ή μεταφοράς φορτίου βάρους μέχρι 4.500 κιλών. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 το Σώμα των Πεζοναυτών ανέπτυξε το υψηλότερων κινητικών επιδόσεων (μέγιστη ταχύτητα κίνησης στο νερό 46 χλμ./ώρα), επιπέδου προστασίας και οπλισμού (πυροβόλο διαμετρήματος 30 χλστ.), Εκστρατευτικό Οχημα Μάχης (EFV – Expeditionary Fighting Vehicle), το οποίο όμως ακυρώθηκε ως πρόγραμμα τον Ιανουάριο του 2011. Το ίδιο έτος άρχισε το πρόγραμμα του Αμφίβιου Οχήματος Μάχης (ACV – Amphibious Combat Vehicle), το οποίο απέδωσε ένα τροχοφόρο (8×8), βασισμένο σε σχεδίαση της ιταλικής Iveco, που τον Δεκέμβριο του 2020 εισήλθε σε παραγωγή σειράς. Με βάση τον υφιστάμενο σχεδιασμό, το ACV αρχικά θα συμπληρώσει το AAV και σε βάθος χρόνου θα το αντικαταστήσει. Σήμερα το AAV χρησιμοποιείται από 11 χώρες, με μεγαλύτερο χρήστη το Σώμα των Πεζοναυτών των ΗΠΑ.
«Δεν είναι όχημα μάχης»
Ας διευκρινιστεί εδώ ότι το AAV είναι αμφίβιο Τ/Θ όχημα μεταφοράς προσωπικού (ΤΟΜΠ). Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο εγχειρίδιο του Σώματος Πεζοναυτών των ΗΠΑ, το «AAV δεν έχει σχεδιαστεί ως όχημα μάχης Πεζικού και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως τέτοιο. Δεν διαθέτει το επίπεδο προστασίας θωράκισης, σταθεροποιούμενο σταθμό όπλων, χαμηλή σιλουέτα και μέσα για το Πεζικό, ώστε να μάχεται από το όχημα χωρίς να εκτίθεται σε εχθρικά πυρά».
Η εισαγωγή του οχημάτων AAV σε ελληνική υπηρεσία συνεπάγεται αυτονόητη αναβάθμιση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων της 32ης ΤΑΞ ΠΝ, αφού σήμερα δεν διατίθεται όχημα αντίστοιχων δυνατοτήτων σε υπηρεσία. Για την αποβατική ενέργεια χρησιμοποιούνται αποβατικοί άκατοι (απόγονοι των σχεδιάσεων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου), που δεν παρέχουν προστασία στο επιβαίνον προσωπικό, αρματαγωγά (πέντε τύπου «Ιάσων») και πλοία ταχείας μεταφοράς (τέσσερα αερόστρωμνα τύπου Zubr), που πρέπει να προσγειαλωθούν (να επικαθίσουν το πρωραίο τμήμα τους στην ακτή), για να αποβιβαστούν οχήματα και προσωπικό.
Όμως η πλήρης εκμετάλλευση των δυνατοτήτων του AAV απαιτεί τη διαθεσιμότητα πλοίων αμφίβιων επιχειρήσεων με δεξαμενή, όπως είναι τα αποβατικά δεξαμενόπλοια (LSD – LPD – LHD – LHA). Δυστυχώς, από τον Ιανουάριο του 2000, όταν παροπλίστηκε το αποβατικό δεξαμενόπλοιο (LSD) «Ναυκρατούσα» L153, η Διοίκηση Αμφιβίων Δυνάμεων του Αρχηγείου Στόλου δεν διαθέτει παρόμοιο πλοίο.
Η χρήση των AAV από τα αρματαγωγά τύπου «Ιάσων» είναι δυνατή, αλλά υπό περιορισμούς. Μάλιστα, τη δεκαετία του 2000 (το 2001 άρχισε για πρώτη φορά η διαδικασία προμήθειας αμφίβιων τεθωρακισμένων οχημάτων) είχαν γίνει δοκιμές συμβατότητάς τους με τα AAV (με χρήση του καταπέλτη των πλοίων).
Γιατί υιοθετούμε «συνταγή» περασμένων δεκαετιών;
Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η αναβάθμιση της εθνικής δυνατότητας αμφίβιων επιχειρήσεων απαιτεί και την αναβάθμιση της Διοίκησης Αμφιβίων Δυνάμεων με την απόκτηση τουλάχιστον δύο αποβατικών δεξαμενοπλοίων (LSD). Με βάση τη δεδομένη κατάσταση της χώρας έπειτα από δέκα χρόνια οικονομικής και δύο χρόνια υγειονομικής κρίσης και τις πιεστικές ανάγκες που έχουν συσσωρευτεί από την παρατεταμένη υποχρηματοδότηση των Ενόπλων Δυνάμεων, η υλοποίηση προγράμματος ναυπήγησης νέων πλοίων τύπου LSD δεν φαίνεται πιθανή.
Φυσικά, μπορεί να υπάρξει η δυνατότητα προμήθειας πλοίων της κατηγορίας από αυτά που πρόκειται να παροπλίσει (τύπου Whidbey Island, μέγιστη δυνατότητα μεταφοράς 64 AAV) το Ναυτικό των ΗΠΑ, αλλά σχεδόν όλα βρίσκονται στην τέταρτη δεκαετία της ζωής τους (από 29 έως 36 ετών).
Τα ανωτέρω, σε συνδυασμό με τη μεταβαλλόμενη φύση του χώρου επιχειρήσεων λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων και τη φύση και τα χαρακτηριστικά της απειλής, επιβάλλουν τη ριζική επανεξέταση των αμφίβιων δυνατοτήτων της χώρας και της μελλοντικής εξέλιξής τους.
Αντί, λοιπόν, να υιοθετούμε και μάλιστα κατά ένα μέρος μία «συνταγή» περασμένων δεκαετιών, μήπως θα ήταν προτιμότερο να επιλέξουμε ένα νέο μοντέλο εθνικών αμφίβιων δυνατοτήτων και να διοχετεύσουμε τους περιορισμένους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους στην υλοποίησή του;
Μήπως, για παράδειγμα, αντί να δαπανήσουμε περί τα 150.000.000 ευρώ για την προμήθεια των AAV, να επιλέξουμε την εγχώρια ναυπήγηση επαρκούς αριθμού ταχύπλοων (μέγιστης ταχύτητας 45+ κόμβων) αποβατικών σκαφών, εξοπλισμένων για αυτοάμυνα και σε κάποιο βαθμό υποστήριξη διά πυρών της αποβατικής δύναμης που μεταφέρουν και μεταφορικής ικανότητας τουλάχιστον μίας διμοιρίας Πεζοναυτών και μικρού αριθμού τετράτροχων μοτοσικλετών παντοδαπού εδάφους ή ελαφρών οχημάτων παντοδαπού εδάφους ως φορέων όπλων;
Ή σε συνδυασμό με το ανωτέρω να αξιολογήσουμε και την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα μιας εκδοχής των υψηλών ταχυτήτων πλοίων ναυσιπλοΐας, μεταφορικής ικανότητας συγκροτήματος λόχου, ισχυρά οπλισμένων για αυτοάμυνα και προσβολή στόχων επιφανείας και εδάφους, που θα ενσωματώνει τεχνολογίες αποβίβασης προσωπικού, μέσων και υλικών σε ακτές με μηδενικές ή ελάχιστες λιμενικές υποδομές (π.χ., Stern Landing Vessel);
Ταυτόχρονα, δε, να μετεξελιχθεί η 32η ΤΑΞ ΠΝ σε δύναμη που θα μπορεί να επιχειρεί αποκεντρωμένα, εξοπλισμένη με μέσα εκπομπής πυρός, που να μπορούν να προσβάλλουν τόσο επίγειους όσο και ναυτικούς στόχους, και να επικεντρωθεί σε αποστολές όπως η αμφίβια καταδρομή, η ταχεία ενίσχυση νήσου και οι ειδικές αμφίβιες επιχειρήσεις;
