Πολύ πάνω από τις επιτυχίες, τις ανθρώπινες στιγμές τους, την αγάπη τους για τις μηχανές και τον κόσμο, οι Ζητάδες αισθάνονται συνεχιστές μιας πολύ μεγάλης αστυνομικής ιστορίας και κληρονομιάς.
- Από τον Μάνο Μεϊμαράκη
Για τη θρυλική Ομάδα Ζ μιλά αποκλειστικά στη «δημοκρατία», στην πρώτη του συνέντευξη, ο σημερινός διοικητής της, αστυνόμος Β’, Αθανάσιος Ζαρμακούπης (ένθετη φωτό).
Η Ομάδα Ζ ιδρύθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 1979 με απόφαση της τότε ηγεσίας της Αστυνομίας Πόλεων με διοικητή τον αστυνόμο Β’, Παναγιώτη Σταθάτο, και αρχιφύλακα τον Κλέωνα Μώρο. Οι πρώτοι εννέα Ζητάδες όργωναν καθημερινά την Αθήνα και σε λιγότερο από έναν χρόνο αυξήθηκαν σε 15. Η ηγεσία της Αστυνομίας τότε είχε «δει» πολλά χρόνια μπροστά και δικαιώθηκε, η Ομάδα Ζ εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο στιβαρούς αστυνομικούς θεσμούς.
Από το 1981 η δύναμη αυξάνεται σε 55 μοτοσικλέτες, πριν από το 2010 περιπολούσαν στους δρόμους περίπου 250 μηχανές, ενώ υπήρξαν περίοδοι όπου στην Ομάδα Ζ υπηρετούσαν μέχρι και 400 αστυνομικοί. Σήμερα υπηρετούν περίπου 100 Ζητάδες.
Επαγγελματισμός
Το ήθος, το θάρρος, η αποφασιστικότητα, ο ακέραιος χαρακτήρας, ο επαγγελματισμός, αλλά και η υψηλή δεξιότητα στην οδήγηση μοτοσικλέτας εξακολουθούν να είναι τα κριτήρια της επιλογής ενός αστυνομικού για να ενταχθεί στην ομάδα.
Στα 41 χρόνια ιστορίας της η προσφορά της Ομάδας Ζ στην κοινωνία είναι τεράστια, αλλά έχει πληρώσει και βαρύ φόρο αίματος. Οι Ζητάδες αποδυναμώθηκαν αριθμητικά κατά την πάροδο του χρόνου με τη δημιουργία άλλων μονάδων δίκυκλης αστυνόμευσης, όμως παραμένουν στην αιχμή του δόρατος της ΕΛ.ΑΣ.
Η «φιλοσοφία» τους
Οι συζητήσεις αλλά και η επαφή μαζί τους από το άδυτό τους στον 5ο όροφο της ΓΑΔΑ και από το γκαράζ με τις μηχανές τους στους δρόμους θα περιστραφεί γύρω από το θρυλικό Ζ και πώς αυτό γράφει στην ψυχή τους. Οι Ζητάδες δεν είναι μια μυστική ομάδα της Αστυνομίας, αλλά η παρουσία τους είναι μυστηριώδης.
Δύο είναι τα κυρίαρχα βιώματα των Ζητάδων, η αγάπη για τις μοτοσικλέτες και τον κόσμο, μου έλεγε, όπως με ξεναγούσε στους χώρους τους, ο διοικητής της Ομάδας Ζ. «Ο δικυκλιστής της Ομάδα Ζ έχει μια φιλοσοφία, μια κουλτούρα. Η μηχανή είναι η προέκταση της καθημερινότητας και της ζωής του. Δεν υπάρχει αστυνομικός της Ομάδας Ζ που να μην έχει και δική του μηχανή. Και από την άλλη, κάθε Ζητάς αγαπάει τον άνθρωπο. Επίσης εδώ καθένας από εμάς δεν το βλέπει ως επάγγελμα, με πρώτο εμένα τον ίδιο, που αγαπώ πάρα πολύ το αντικείμενό μου. Θα το δεις καθημερινά αυτό, οι Ζητάδες δεν βλέπουν την ώρα να πάνε για δουλειά και το κάνουν με πολλή χαρά, πολύ μεράκι και αγάπη για τον κόσμο».
Περίμενα ότι θα ήταν απλό για έναν αστυνομικό να μπει στην Ομάδα Ζ, αλλά όποιοι θέλουν να γίνουν Ζητάδες μπαίνουν στην ομάδα εθελοντικά, ενώ αρκετοί έχουν κάνει τέσσερα και πέντε αιτήματα μέχρι να καταφέρουν να βάλουν πάνω τους το σήμα της Ομάδας, ενώ θα πρέπει να έχουν και καλές συστάσεις από κάποιον συνάδελφο. «Οποιος μπαίνει στην υπηρεσία μας και φοράει το Ζητόσημο… αυτό χαράσσεται επάνω του!», μου λέει ο διοικητής δείχνοντάς μου έναν πίνακα στον οποίο βρίσκονται παλιές φωτογραφίες και δημοσιεύματα για την Ομάδα Ζ.
Αποστολή
Ειδικά δρομολόγια και συνοδείες κορυφαίων πολιτικών και θρησκευτικών προσωπικοτήτων και ξένων ηγετών, φυλάξεις στόχων υψηλής αξίας, όπου τα λάθη δεν επιτρέπονται, απόκριση σε σήματα του Κέντρου Επιχειρήσεων για παροχή βοήθειας σε πολίτες και αντιμετώπιση πολύ επικίνδυνων περιστατικών είναι μέσα στα καθήκοντα των Ζητάδων.
Η Ομάδα Ζ αριθμεί πολλές επιτυχίες, δεν ξεχνούν ποτέ όμως συναδέλφους που έχουν χάσει τη ζωή τους εν ώρα υπηρεσίας, τους θυμούνται με αγάπη και σεβασμό, και μιλούν γι’ αυτούς με κάθε ευκαιρία. Κι αν οι Ζητάδες φοβούνται κάτι, αυτό δεν είναι ο θάνατος, μου λέει με καθηλωτικό τρόπο ο διοικητής τους, αλλά να μη φτάσουν έγκαιρα σε περιστατικό για το οποίο έχουν κληθεί.
«Όταν καλούμαστε, η αδρεναλίνη εκτοξεύεται και το μόνο που επιθυμεί ο Ζητάς είναι να φτάσει άμεσα στο σημείο να παράσχει τις υπηρεσίες του και να βοηθήσει τον συνάνθρωπό του, πολλές φορές με κίνδυνο της ζωής τους. Εχουμε εννέα νεκρούς! Τους τιμούμε και τους θυμόμαστε πάντα και τελούμε και τις ανάλογες θρησκευτικές τελετές εις μνήμην αυτών των προσώπων και γι’ αυτό η πρώτη κουβέντα στην καθημερινή ενημέρωση είναι ότι όπως αρχίσαμε τη βάρδια, έτσι και να τελειώσουμε, όλοι μαζί παρέα, αρτιμελείς και όλοι παρόντες! Το βράδυ να γυρίσουμε όλοι στα σπίτια μας!»
Οι καλύτερες στιγμές ηρωισμού κι αυτοθυσίας
«Στην κορυφή του ιδεογράμματος της Ομάδας Ζ στέκουν ολοζώντανες οι μεγαλύτερες επιτυχίες τους. Αν αρχίσουμε να μετράμε πόσα έχει αποτρέψει και τι συλλήψεις έχει κάνει η Ομάδα Ζ, πιστέψτε με, θα χρειαστούμε πολλά χρόνια», μου λέει και περιμένω να δω από ποια ιστορία θα αρχίσει. Είναι πολλά αυτά που δεν γνωρίζουμε!
«Ενδεικτικά μόνο μπορώ να αναφέρω κάποια περιστατικά, ίσως τα πιο χαρακτηριστικά. Μπορούμε να αρχίσουμε με ένα συμβάν επί της λεωφόρου Αλεξάνδρας, όταν δύο δικυκλιστές μας βρήκαν έναν άνθρωπο ο οποίος είχε τυλίξει μια θηλιά γύρω από τον λαιμό του. Αμεσα, ενώ ο άνθρωπος αυτός είχε κρεμαστεί ήδη, ο ένας συνάδελφος τον κράτησε από τα πόδια και ο άλλος έκοψε το σχοινί. Εάν οι Ζητάδες έφταναν ένα λεπτό μετά, ο άνθρωπος δεν θα ζούσε σήμερα.
Σε άλλο περιστατικό δικυκλιστές της ομάδας σταμάτησαν διερχόμενο αυτοκίνητο στο οποίο επέβαιναν δύο άτομα, οι επιβαίνοντες ήταν συνεργάσιμοι και τίποτα δεν πρόδιδε αυτό που θα ακολουθούσε. Κατόπιν ελέγχου στο αυτοκίνητο, και συγκεκριμένα στον αερόσακο του συνοδηγού, βρήκαμε κρυμμένο όπλο. Στην Ομόνοια συλλάβαμε αλλοδαπό που λήστευε διερχόμενους με χρήση όπλου.
Λίγο παλιότερα είχε πιάσει φωτιά σε ένα εργοστάσιο πλαστικών και δύο Ζητάδες με αυτοθυσία μπήκαν μέσα στο φλεγόμενο εργοστάσιο και απεγκλώβισαν 15 άτομα. Σε άλλη περίπτωση, πέριξ της Ακροπόλεως, δύο Ζητάδες συνέλαβαν αιφνιδιαστικά πέντε αλλοδαπούς, οι οποίοι με απειλή βίας και χρήση μαχαιριών ενεργούσαν ληστείες σε βάρος τουριστών. Μάλιστα, ήταν τέτοιος ο αιφνιδιασμός που δέχθηκαν από τους συναδέλφους, που οι δράστες δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα.
Σε άλλη περιοχή, συνάδελφος, ο οποίος έχει σχολάσει από την υπηρεσία του, εντόπισε ένα αυτοκίνητο στην άκρη του δρόμου, το οποίο είχε εκτραπεί της πορείας του και είχε αρπάξει φωτιά. Ο οδηγός είχε παγιδευτεί μέσα. Αν ο συγκεκριμένος συνάδελφος δεν προέβαινε στον απεγκλωβισμό αυτού του ανθρώπου, θα είχε καεί ζωντανός. Είναι άπειρα τα περιστατικά!»
Το «Ζ» της ζωής τους
Αν θέλει κανείς να ξεχωρίζει τους Ζητάδες στον δρόμο, μπορεί να παρατηρήσει το επιβλητικό Ζ στην καρδιά, στους ώμους και στον αυχένα τους, αλλά και ότι σε κάθε μηχανή της Ομάδας Ζ επιβαίνει ένα άτομο. Επίσης, οι Ζητάδες κατά την κίνησή τους στους δρόμους δεν κινούνται ποτέ παράλληλα, μια μηχανή προπορεύεται πάντα στα δεξιά και πίσω αριστερά ακολουθεί η δεύτερη, ενώ στην πρώτη μηχανή βρίσκεται πάντα ο αρχαιότερος στην υπηρεσία, εκτός αν στον σχηματισμό υπάρχει ανώτερος σε βαθμό.
Όταν σταθμεύουν τις μηχανές τους, όλες θα στηθούν με τον ίδιο τρόπο η μία δίπλα στην άλλη και με το τιμόνι στριμμένο είτε δεξιά, είτε αριστερά, συμβολίζοντας έτσι την αρμονία, την πειθαρχία και τη φιλοσοφία που διέπει την ομάδα, και κάνουν το παν ώστε οι μηχανές τους να μην ακινητοποιηθούν από κάποια βλάβη, ώστε να μη λείψει ούτε ένας Ζητάς από τον δρόμο.
«Είμαστε ομάδα – οικογένεια – αδέλφια! Και το κληρονομήσαμε αυτό από τους παλαιότερους»
Τι είναι όμως η Ομάδα Ζ για τους ίδιους τους Ζητάδες; Ρωτάω τον διοικητή της ομάδας όσο γύρω μας οι άνδρες ετοιμάζονται για ανάληψη υπηρεσίας, όπου θα τους ακολουθήσουμε. «Η Ομάδα Ζ για εμάς είναι πρώτα πρώτα αυτό που λέει η λέξη, είμαστε ομάδα. Και κατ’ επέκταση, ομάδα – οικογένεια – αδέλφια! Και αυτό το κληρονομήσαμε από τους παλαιότερους, που κι εκείνοι με τη σειρά τους το κληρονόμησαν από τους προκατόχους τους. Όταν, π.χ., χτύπα ξύλο, μπει κάποιος στο νοσοκομείο, τρέχουμε όλοι δίπλα του.
Επίσης, όπως έχουμε κληθεί και εμείς να συνδράμουμε για να φτάσει γρήγορα στο μαιευτήριο μια κυρία που μπορούσε να γεννήσει από στιγμή σε στιγμή, αυτό έχει συμβεί και σε συνάδελφό μας, γεννούσε η γυναίκα του, κάλεσε το 100 και αυτομάτως κάλεσε και εμάς! Με αυτό θέλω να σου πω ότι η Ομάδα Ζ είναι τρόπος ζωής και είμαστε πολύ δεμένοι μεταξύ μας. Είμαστε ο ένας για τον άλλον σε ό,τι χρειαστεί, και όλοι μαζί για τον κόσμο, γιατί βλέπουμε ως δικούς μας ανθρώπους και τους πολίτες που μας ζητούν να τους συνδράμουμε.
Αυτή είναι η κληρονομιά που μας άφησαν οι παλαιότεροι κι εμείς θα το μεταλαμπαδεύσουμε στους επόμενους. Και δεν σας κρύβω ότι βλέπω στους ανθρώπους έξω ότι σε μια κακιά στιγμή που θα τους συμβεί μας βλέπουν ως το μοναδικό αποκούμπι, είτε πρόκειται για γυναίκα που δέχεται ενδοοικογενειακή, βία είτε για κάποιον που του έκλεψαν το αυτοκίνητο ή για μια νοικοκυρά που της διέρρηξαν το σπίτι και της αναστάτωσαν το νοικοκυριό, ή είναι μια γιαγιά η οποία έχει πέσει από το κρεβάτι της και μας καλεί σε βοήθεια».
Ο ίδιος συνειδητοποίησε τι εστί Ομάδα Ζ μόλις τις πρώτες ημέρες υπηρεσίας του με τους θρυλικούς δικυκλιστές. «Το αναφέρω συχνά στους συναδέλφους, μόλις είχα πρωτοέρθει στην Ομάδα Ζ, ήταν 2 το μεσημέρι και είχαμε κληθεί να συνδράμουμε για τη μεταφορά ενός παιδιού που είχε καταπιεί μη πόσιμο υγρό, από τα δυτικά προάστια, στο νοσοκομείο και ακόμα και οι συνάδελφοι που εκείνη την ώρα είχαν σχολάσει ή κλείνανε τις μηχανές, με το που άκουσαν στον ασύρματο “επιθυμούμε ενίσχυση στη συνοδεία παιδιού για το Παίδων”, όλοι της πρωινής βάρδιας που είχαν σχολάσει γύρισαν πίσω και ήρθαν και εκείνοι, με αποτέλεσμα να φτάσουμε σε λιγότερο από πέντε λεπτά και μάλιστα σε ώρα αιχμής της κυκλοφορίας. Ανατριχιάζω κάθε φορά που το θυμάμαι και το συζητάμε ακόμα και σήμερα. Εκείνη τη στιγμή κατάλαβα πού είχα έρθει, εκείνη τη στιγμή συνειδητοποίησα το δέσιμο αυτής της ομάδας!»
Ο σημερινός διοικητής της Ομάδας Ζ, αστυνόμος Β’, Αθανάσιος Ζαρμακούπης, γαλουχήθηκε σε αστυνομική οικογένεια με βαρύ όνομα και μυήθηκε αρκετά νέος στο «μυστικό» των Ζητάδων και στον τρόπο ζωής τους. Πρόσφατα ένιωσε ακόμη μια φορά να τεντώνει στο στομάχι του το νήμα της ζωής. Παλαιότερα είχε εγκλωβιστεί μαζί με άλλους έξι Ζητάδες από δεκάδες χούλιγκαν.
Είχε κληθεί να αντιμετωπίσει περιστατικό με μεθυσμένο άτομο σε περιοχή των Πετραλώνων, όταν στην παρουσία του ο μεθυσμένος έκανε μια κίνηση να τραβήξει ένα μαχαίρι που έκρυβε στην πλάτη του. Προτού προλάβει να επιτεθεί, συνάδελφός του αστυνομικός της ΔΙ.ΑΣ., ο οποίος μόλις είχε φτάσει στο συμβάν, αιφνιδίασε τον μεθυσμένο από πίσω αφοπλίζοντάς τον.
Κλείνοντας την αφήγησή του αυτή θα μου πει με βαθύ βλέμμα: «Μας ενώνουν όλους η στολή που φοράμε και η αγάπη μας για τον συνάνθρωπο!» Σε λίγη ώρα άρχιζε το οδοιπορικό μαζί τους στους δρόμους της Αθήνας.
