Ενώ επίκειται η υπογραφή της ύψους 3,05 δισ. ευρώ σύμβασης για την προμήθεια των τριών συν μίας (ως δικαίωμα προαίρεσης) νέων φρεγατών FDI-HN, σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται το πρόγραμμα προμήθειας των νέων κορβετών του Πολεμικού Ναυτικού (Π.Ν.), που υλοποιείται με τη διαδικασία διαπραγμάτευσης, όπως έγινε και με τις νέες φρεγάτες.
- Του Περικλή Ζορζοβίλη
Δυστυχώς, η κυβέρνηση, με πρόσχημα την ταχύτητα ένεκα της τουρκικής απειλής, την έχει αναγάγει σε αποκλειστική μέθοδο για τις προμήθειες μείζονος αμυντικού υλικού, εξοβελίζοντας τη διεξαγωγή ενός τυπικού διαγωνισμού ως… χρονοβόρα!
Τα χαρακτηριστικά του προγράμματος
Αν και η απαίτηση για προμήθεια έξι κορβετών περιέχεται, σύμφωνα με πληροφορίες, στη Δομή Δυνάμεων 2021-2034 του Π.Ν. (στην οποία συμπεριλαμβάνονται και 12 φρεγάτες), η ταχεία υλοποίηση του προγράμματος προέκυψε λόγω της οικονομικής στενότητας, που δεν επέτρεψε την προμήθεια τεσσάρων νέων φρεγατών. Ετσι η τέταρτη FDI-HN (το δικαίωμα προαίρεσης της σύμβασης των νέων φρεγατών) «μετατράπηκε» σε τέσσερις (τρεις συν μία ως δικαίωμα προαίρεσης) κορβέτες, με ορισμένες πηγές να αποδίδουν την πατρότητα της ιδέας στη γαλλική πλευρά.
Άλλο ένα ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του προγράμματος των νέων κορβετών είναι ότι δεν έχει ανακοινωθεί επίσημα ο προϋπολογισμός του. Το κόστος προκύπτει… λογιστικά, με βάση τη δήλωση του υπουργού Εθνικής Άμυνας κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού του 2022 στη Βουλή ότι το πρόγραμμα ενίσχυσης του Π.Ν. έχει οροφή 5 δισ. ευρώ και ότι, εκτός των νέων φρεγατών (3,05 δισ. ευρώ), περιλαμβάνει τον εκσυγχρονισμό μέσης ζωής (ΕΜΖ) των τεσσάρων φρεγατών τύπου MEKO-200HN («ΥΔΡΑ») και την προμήθεια τεσσάρων κορβετών. Για το πρώτο αναφέρεται προϋπολογισμός 400.000.000 ευρώ, οπότε για το πρόγραμμα των νέων κορβετών απομένουν περί τα 1,6 δισ. ευρώ.
Τρίτο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό είναι ότι ο αριθμός των προς προμήθεια πλοίων μεταβάλλεται ανάλογα με τις… συγκυρίες. Από τρεις συν μία, το τελευταίο διάστημα αναφέρεται ότι αυξήθηκε σε πέντε. Φυσικά, από πλευράς υπουργείου Εθνικής Άμυνας ουδεμία επίσημη ενημέρωση ή ανακοίνωση έχει υπάρξει. Είναι όμως προφανές ότι, αν τελικά αποκτηθούν πέντε κορβέτες, ο ΕΜΖ των φρεγατών τύπου MEKO-200HN («ΥΔΡΑ») είτε παραπέμπεται στις καλένδες είτε δεν πρόκειται να υλοποιηθεί. Εξάλλου, όπως έχει πλέον διαμορφωθεί η κατάσταση και αφού επί σχεδόν 20 χρόνια δεν έγινε δυνατό να υλοποιηθεί έγκαιρα ο ΕΜΖ, η σκοπιμότητα εφαρμογής του σε πλοία που βρίσκονται σε υπηρεσία από 24 έως 30 έτη είναι εξ ορισμού αμφίβολη. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, υπό εξέταση βρίσκονται σενάρια όπως ο ΕΜΖ μόνο δύο φρεγατών τύπου MEKO-200HN, η χρήση της τρίτης ως εκπαιδευτικού πλοίου και η μετατροπή της τέταρτης σε πηγή ανταλλακτικών. Στην εξίσωση πρέπει να προστεθεί και η παράμετρος των φρεγατών τύπου Karel Doorman («Μ») από το ναυτικό της Ολλανδίας, για τις οποίες στις 29 Οκτωβρίου 2021 υπεγράφη δήλωση προθέσεων (Letter of Intent) για πιθανή προμήθεια τους (περί τα 80.000.000 ευρώ ανά μονάδα).
Όμως το πιο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του προγράμματος των νέων κορβετών είναι αυτά καθαυτά τα πλοία. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η ένταξη έξι κορβετών στη Δομή Δυνάμεων 2021-2034 του Π.Ν. έγινε γιατί πολύ απλά οι οικονομικές δυνατότητες της χώρας δεν επιτρέπουν την αύξηση της οροφής των φρεγατών. Όπως εξάλλου έχει διαπιστωθεί, ακόμη και η αντικατάσταση των υφιστάμενων, στη συντριπτική πλειονότητά τους ηλικιωμένων φρεγατών, με ισάριθμες νέας ναυπήγησης, απαιτεί οικονομικούς πόρους που ακόμη και στα πιο αισιόδοξα σενάρια για τις επιδόσεις της εθνικής οικονομίας είναι αμφίβολη η διάθεσή τους.
Ας σημειωθεί εδώ ότι από την εμφάνισή της η κορβέτα θεωρούνταν το χαμηλότερο στην κατάταξη, από πλευράς δυνατοτήτων, πολεμικό πλοίο γραμμής. Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η κορβέτα γνώρισε άνθηση ως χαμηλού κόστους, μαζικής παραγωγής πλοίο περιπολίας και συνοδείας νηοπομπών με ανθυποβρυχιακές δυνατότητες. Στο Π.Ν. υπηρέτησαν τέσσερις κορβέτες τύπου Flower, από το 1943, όταν παραχωρήθηκαν από το ναυτικό της Βρετανίας, έως το 1952. Τα τελευταία χρόνια η συγκεκριμένη κατηγορία πλοίων επιφανείας έχει επανέλθει στο προσκήνιο, με κύριο χαρακτηριστικό την κατά μέσο όρο αύξηση του εκτοπίσματος.
Γάλλοι, Ολλανδοί και Ιταλοί στις διαπραγματεύσεις
Με βάση όσα έχουν γίνει γνωστά, στη διαδικασία διαπραγμάτευσης για τις νέες κορβέτες συμμετέχουν η γαλλική Naval Group, η ιταλική Fincantieri και η ολλανδική Damen. Σε γενικές γραμμές το οπλικό σύστημα των τριών υποψηφιοτήτων είναι παρόμοιο και περιλαμβάνει σόναρ τρόπιδας και σόναρ μεταβλητού βάθους, οκτώ κατευθυνόμενα βλήματα (Κ/Β) επιφανείας – επιφανείας, 16 κάθετα εκτοξευόμενα Κ/Β επιφανείας – αέρος, κύριο πυροβόλο διαμετρήματος 76 χλστ., ελικοδρόμιο και υπόστεγο με δυνατότητα υποστήριξης ελικοπτέρου βάρους 10-11 τόνων.
- Η Naval Group προτείνει την εκτοπίσματος 2.800 τόνων σχεδίαση Gowind (σ.σ. στην κύρια φωτό η απεικόνιση της κορβέτας Gowind που προτείνεται για το ΠΝ, που πρόσφατα αποδέσμευσε η Naval Group), η οποία έχει επιλεγεί από Αίγυπτο, Αργεντινή, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μαλαισία και Ρουμανία. Το κόστος για τέσσερα πλοία, συμπεριλαμβανομένων όπλων και εν συνεχεία υποστήριξης, με όσα έχουν γίνει γνωστά, ανέρχεται σε 1,8 δισ. ευρώ.
- Η Fincantieri, την εκτοπίσματος 3.250 τόνων σχεδίαση Doha. Το οπλικό σύστημα περιλαμβάνει επίσης σόναρ αποφυγής ναρκών και σύστημα αντιβληματικής προστασίας RAM, ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες, στην έκδοση που προτείνεται στο Π.Ν. θα εγκατασταθούν σόναρ τρόπιδας και σόναρ μεταβλητού βάθους. Σημειώνεται ότι οι τέσσερις κορβέτες για το ναυτικό του Κατάρ, που αποτελεί τον μοναδικό χρήστη του τύπου, είναι εξοπλισμένες με το Κ/Β επιφανείας – αέρος Aster 30 Block 1NT, που προσδίδει αυξημένες δυνατότητες αντιαεροπορικής – αντιβαλλιστικής άμυνας. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην αρχική προσφορά που κατατέθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο το κόστος των τεσσάρων πλοίων ανέρχεται σε περίπου 1,6 δισ. ευρώ, χωρίς όπλα και εν συνεχεία υποστήριξη.
- Η Damen, την εκτοπίσματος 2.800 τόνων σχεδίαση Sigma 10514HN, έκδοση του τύπου 10514 που έχουν επιλέξει η Ινδονησία και το Μεξικό. Το οπλικό σύστημα περιλαμβάνει και σύστημα αντιβληματικής προστασίας RAM. Για την προσφορά της Damen δεν έχουν γίνει γνωστά στοιχεία, αλλά είναι γενικά αποδεκτό ότι επειδή ασκεί επιθετική τιμολογιακή πολιτική, θα είναι τουλάχιστον ανταγωνιστική των δύο άλλων.
Σε ό,τι αφορά τη βιομηχανική διάσταση του προγράμματος και σε αντίθεση με τις νέες φρεγάτες, διαφαίνεται ότι η πρόθεση της κυβέρνησης είναι να επιτευχθεί αυξημένη εγχώρια βιομηχανική συμμετοχή και ιδιαίτερα της ναυπηγικής βιομηχανίας, χωρίς όμως να είναι γνωστό αν έχει προσδιοριστεί επακριβώς. Η μεν Fincantieri εμφανίζεται μονοσήμαντα προσανατολισμένη στα Ναυπηγεία Ελευσίνας (η ανάθεση του προγράμματος έχει συνδεθεί με τη συμμετοχή της στο νέο ιδιοκτησιακό καθεστώς των ναυπηγείων), ενώ η Naval Group έχει πραγματοποιήσει επαφές με το νέο ιδιοκτησιακό καθεστώς της Ελληνικά Ναυπηγεία Α.Ε. (Σκαραμαγκάς). Στο τραπέζι βρίσκεται και η κατασκευή τομέων στην Ελλάδα και η ατμοπλοϊκή μεταφορά τους στη Γαλλία για την τελική συναρμολόγηση.
Τέλος, είναι άγνωστη η βαρύτητα στην τελική επιλογή του κριτηρίου της ομοιοτυπίας με τα συστήματα – υποσυστήματα των νέων φρεγατών, και πόσο εφικτή και με τι κόστος είναι η πλήρης ολοκλήρωση των νέων ελικοπτέρων ναυτικών επιχειρήσεων MH-60R, τα οποία θα επιχειρούν και από τις νέες κορβέτες.
