Ούτε το νερό δεν θα μπορούμε να… απολαύσουμε έτσι όπως πάνε τα πράγματα, καθώς, εξαιτίας της οικονομικής ασφυξίας που έχει προκαλέσει η υπερβολική αύξηση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας, ορατός είναι, πλέον, ο κίνδυνος μεγάλων αυξήσεων στα τιμολόγιά της ΕΥΔΑΠ, αλλά και στα ανταποδοτικά τέλη σχεδόν στο σύνολο των δήμων της χώρας, με τους ΟΤΑ να είναι αντιμέτωποι με ζητήματα βιωσιμότητας και οι δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης αντιμέτωπες με χρεωκοπία.
Ήδη πολλές Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) λαμβάνουν μηνιαίους λογαριασμούς με προσαυξήσεις πάνω και από τους μηνιαίους προϋπολογισμούς τους, όπως σημειώνουν σε ερώτηση που κατέθεσαν 50 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, με πρωτοβουλία των τομεαρχών Περιβάλλοντος και Εσωτερικών, Σωκράτη Φάμελλου, Πέτης Πέρκα και Κώστα Ζαχαριάδη.
Οι ίδιοι οι δήμοι, πάντως, προειδοποίησαν ήδη από την περασμένη εβδομάδα, ύστερα από τη συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), ότι το ενεργειακό κόστος των ΟΤΑ αυξήθηκε σχεδόν κατά 100%, με τις αυξήσεις αυτές να προκαλούν σοκ στα οικονομικά τους, καθώς είναι πολύ μεγαλύτερες απ’ ό,τι είχε εκτιμηθεί αρχικά: «Οι δαπάνες των δήμων μόνο για την ενέργεια το 2019 ανήλθαν στα 300 εκ. ευρώ, ενώ σήμερα οι δήμοι δείχνει να επιβαρύνονται με άλλα τόσα, δηλαδή στο σύνολο 600 εκ. Ίδια είναι και η εικόνα που μας μεταφέρθηκε στην ΚΕΔΕ από την ΕΔΕΥΑ, σε σχέση με το ενεργειακό κόστος των ΔΕΥΑ της χώρας. Αυτό το κόστος δεν είναι δυνατόν να μετακυλιστεί στους δημότες μέσω της αύξησης των ανταποδοτικών τελών και των τιμολογίων των ΔΕΥΑ, αλλά δεν μπορεί και να απορροφηθεί από τους δήμους», σημείωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Δημήτρης Παπαστεργίου.
Κι αυτό, την ώρα που οι δήμοι έχουν να αντιμετωπίσουν το επιπλέον κόστος που προκαλεί η επιβολή του τέλους ταφής, αλλά και η πανδημία, η διαχείριση της οποίας προκαλεί σημαντικές δαπάνες στους δήμους, όπως τονίστηκε από τους δημάρχους.
Σύμφωνα, μάλιστα, με τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, το πρόβλημα στις ΔΕΥΑ –εξαιτίας της αδράνειας της κυβέρνησης- έχει ενταθεί τόσο, ώστε να υπάρχουν ήδη πληροφορίες για ρευματοκοπές σε εγκαταστάσεις τους. «Η απουσία πολιτικών και η απροθυμία της κυβέρνησης να στηρίξει τις ΔΕΥΑ, αποτελεί χαρακτηριστικό της συνολικής κυβερνητικής πολιτικής απαξίωσης των ΔΕΥΑ και αλλαγής του διοικητικού σχήματος παροχής υπηρεσιών νερού, με ιδιωτικοποίηση των λειτουργιών ύδρευσης – αποχέτευσης, όπως εξάλλου έχουν ήδη δηλώσει δημόσια κυβερνητικά στελέχη, εδώ και ένα χρόνο», επισημαίνουν.
Κίνδυνος χρεωκοπίας για τις ΔΕΥΑ
Από τον περασμένο Νοέμβριο, η Γενική Συνέλευση των μελών της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης – Αποχέτευσης (ΕΔΕΥΑ) στην απόφασή της είχε αναφερθεί στις ακόμα και τότε υπέρογκες ανατιμήσεις του ρεύματος που αύξησαν τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας των ΔΕΥΑ κατά περίπου 40% (τότε), και στο γεγονός ότι αυτό το αυξημένο κόστος έρχεται να προστεθεί στο ήδη υψηλό ενεργειακό κόστος που αντιμετωπίζουν οι ΔΕΥΑ. Προκειμένου να μην αυξηθούν τα τιμολόγια νερού, η ΓΣ είχε ζητήσει από τότε από την Πολιτεία την άμεση λήψη μέτρων και την απαλλαγή των ΔΕΥΑ από τη ρήτρα αναπροσαρμογής, καθώς παρέχουν υπηρεσίες κοινής ωφέλειας.
Ο Γ. Μαρινάκης, Πρόεδρος ΕΔΕΥΑ, στην εναρκτήρια ομιλία του είχε αναφέρει ότι οι ΔΕΥΑ βρίσκονται ακόμα μία φορά σε αδιέξοδο, με το ενεργειακό κόστος να έχει εκτοξευθεί σε μη διαχειρίσιμα επίπεδα, τονίζοντας ότι η Πολιτεία και η ΔΕΗ «αγνοώντας συστηματικά τον κοινωφελή χαρακτήρα των Δ.Ε.Υ.Α. και τα βιομηχανικά χαρακτηριστικά των εγκαταστάσεών τους, είχαν ως αποτέλεσμα αυξημένο ενεργειακό κόστος των ΔΕΥΑ, σε ΔΕΥΑ που δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στην άδικη τιμολόγηση, σε κίνδυνο για διακοπή ρεύματος σε εγκαταστάσεις ζωτικής σημασίας και στην στοχοποίηση των ΔΕΥΑ ως επιχειρήσεων με ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις».
Σύμφωνα με στοιχεία της ΔΕΥΑ Βόλβης στην ΠΕ Θεσσαλονίκης, οι χρεώσεις για τη ρήτρα αναπροσαρμογής, έχουν ξεπεράσει το κόστος ρεύματος ήδη από το Δεκέμβριο και ολοένα αυξάνονται, καθώς ήταν 34.488 τον Νοέμβριο του 2021, 49.993 τον Δεκέμβριο του 2021 και 64.987 τον Ιανουάριο του 2022, ενώ το κόστος ρεύματος ήταν 38,378.
Αντίστοιχα, στην περίπτωση ενός αντλητικού συγκροτήματος με παροχή ηλεκτρισμού μέσης τάσης του Δήμου Θέρμης, στο λογαριασμό του Νοεμβρίου 2021 η χρέωση για ισχύ και ενέργεια ανέρχεται σε 11.008 ευρώ ενώ η ρήτρα αναπροσαρμογής σε 39.082 ευρώ! Δηλαδή 355% πάνω από την αξία της κατανάλωσης ρεύματος.
Από στοιχεία της ΔΕΥΑ Φλώρινας, προκύπτει ότι το αντίτιμο για την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας το Δεκέμβριο του 2021 στο βιολογικό καθαρισμό της πόλης ανέρχεται σε 11.501,68 ευρώ, ενώ η επιπλέον χρέωση λόγω ρήτρας αναπροσαρμογής ανέρχεται σε 20.940,32 ευρώ, είναι δηλαδή πρακτικά διπλάσια από την κανονική χρέωση προμήθειας. Σχεδόν διπλάσια του αντίτιμου κατανάλωσης είναι και η χρέωση της ρήτρας αναπροσαρμογής και για το διυλιστήριο πόσιμου νερού.
Σύμφωνα με δηλώσεις του Δημάρχου Ορεστιάδας και προέδρου της ΠΕΔ Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης, για τη ΔΕΥΑ Ορεστιάδας το κόστος ρεύματος το 2020 ανήλθε σε 615.000 ευρώ, το 2021 σε 734.000 ευρώ και το 2022 προβλέπεται να ανέλθει σε 1.150.000 έως 1.330.000 ευρώ.
Συνολικά, από έρευνα σε πολλές ΔΕΥΑ προκύπτει –σύμφωνα με τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ- ότι η επιπλέον επιβάρυνση λόγω της χρέωσης ρήτρας αναπροσαρμογής για τη χαμηλή τάση, έφτασε έως το 180% της αξίας της κατανάλωσης το Δεκέμβριο. Η κατάσταση στη μέση τάση είναι ακόμα πιο δραματική καθώς το Δεκέμβριο η χρέωση της ρήτρας αναπροσαρμογής κατά μέσο όρο υπερβαίνει το 290% της αξίας κατανάλωσης.
«Τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι για μια ΔΕΥΑ με προϋπολογισμό 1.000.000 ευρώ η επιβάρυνση -εκτός προβλέψεων- ξεπερνά τις 500.000 ευρώ. Είναι προφανές ότι μια τέτοια υπέρβαση κόστους λειτουργίας καθιστά αδύνατη τη λειτουργία της ΔΕΥΑ, οδηγεί πρακτικά σε ληξιπρόθεσμες οφειλές και χρεωκοπία, διότι κανείς δεν μπορεί να επιβάλλει στους καταναλωτές αυξήσεις στην τιμή του νερού πάνω από 50% μέσα στην οικονομική κρίση», επισημαίνεται στο κείμενο της ερώτησης.
Υπέρογκες χρεώσεις
Αναφορικά με τις εξαγγελθείσες επιδοτήσεις από την κυβέρνηση, οι βουλευτές αναφέρουν ότι ελάχιστα επαρκούν, καθώς ανέρχονται μόλις στο 28-30% των αντίστοιχων τιμών της ρήτρας αναπροσαρμογής, ενώ ήδη οι ΔΕΥΑ έχουν επιβαρυνθεί με υπέρογκες χρεώσεις τους μήνες Αύγουστο-Δεκέμβριο 2021, για τους οποίους δεν υπήρχε καμία ουσιαστική ελάφρυνση.
Προσθέτουν επίσης ότι το μέτρο της αναστολής των πληρωμών των χρεώσεων για ΥΚΩ που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση, έχει πρακτικά ελάχιστη συνεισφορά, καθώς αποτελούν μικρό ποσοστό του λογαριασμού ρεύματος, που απλά μεταφέρεται στους επόμενους μήνες και, κατά συνέπεια, δεν αποτελεί ελάφρυνση των ΟΤΑ.
Όπως σημειώνουν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, οι επιλογές της κυβέρνησης πιέζουν τους Δήμους και τις ΔΕΥΑ να μεταφέρουν το επιπλέον κόστος στους καταναλωτές, κάτι που θα οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση των τιμολογίων νερού, καθώς το ενεργειακό κόστος αποτελεί ιδιαίτερα μεγάλο μέρος του συνολικού λειτουργικού κόστους των ΔΕΥΑ. Παράλληλα, έχουν ως αποτέλεσμα τη συμπίεση των ΔΕΥΑ να καταστεί ελλειμματική η διαχείρισή τους, ώστε να δικαιολογηθεί και να αποκτήσει «επικοινωνιακή νομιμοποίηση το σχέδιο ιδιωτικοποίησης που προωθεί η κυβέρνηση».
Οι πενήντα βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης ρωτούν τους αρμόδιους υπουργούς:
- Σχεδιάζουν να λάβουν πρόσθετα αναδρομικά μέτρα για τη στήριξη των ΔΕΥΑ κατά την περίοδο Αύγουστος-Δεκέμβριος 2021, προκειμένου το αυξημένο ενεργειακό κόστος να μην μετακυλιστεί στους λογαριασμούς των καταναλωτών;
- Προτίθενται να λάβουν πρόσθετα βραχυπρόθεσμα μέτρα για τη στήριξη των ΔΕΥΑ έναντι του ενεργειακού κόστους που αντιμετωπίζουν, αναγνωρίζοντας ότι οι ΔΕΥΑ είναι φορείς που διαχειρίζονται το κοινωνικό αγαθό του νερού και της παροχής υπηρεσιών αποχέτευσης;
- Ποιος ο σχεδιασμός για να ενισχυθεί η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ και από τις ΔΕΥΑ για την κάλυψη των ιδίων ενεργειακών τους αναγκών, αξιοποιώντας μεταξύ άλλων, και το εργαλείο των ενεργειακών κοινοτήτων;
- Προτίθενται να προχωρήσουν στη μείωση του ΦΠΑ στο νερό από το 13% στο 6% προς όφελος όλων των καταναλωτών;
- Αποτελεί στρατηγική της κυβέρνησης Μητσοτάκη η ιδιωτικοποίηση των ΔΕΥΑ και της διαχείρισης του νερού και για το λόγο αυτό οδηγούν τις ΔΕΥΑ και τους Δήμους στη χρεωκοπία;
