Η κυβέρνηση «δείχνει» τη ΡΑΕ, η ΡΑΕ «δείχνει» τη ΔΕΗ, η ΔΕΗ «δείχνει» τους ιδιώτες παρόχους και όλοι μαζί «γλεντάνε» τα λεφτά των νοικοκυριών. Αυτό είναι το «στημένο» παιχνίδι που εξελίσσεται με το ρεύμα. Ο μέσος καταναλωτής, ο οποίος παθαίνει ηλεκτροσόκ με τους ληστρικούς λογαριασμούς από τον περασμένο Αύγουστο, παρακολουθεί ανυπεράσπιστος το πλιάτσικο των χρημάτων του από μια οργανωμένη και απόλυτα συντονισμένη επιχείρηση σύγχυσης, συσκότισης και παραπληροφόρησης.
- Από τον
Βασίλη Γαλούπη
Μια απλή αναφορά όσων έχουν συμβεί τις τελευταίες ημέρες αρκεί:
- Ο κυβερνητικός βουλευτής Μπάμπης Παπαδημητρίου δήλωσε ευθέως ότι η ΡΑΕ υπέκυψε σε πιέσεις για να επιβάλει τη ρήτρα στη ΔΕΗ. Συνεπώς, κατά τον κυβερνητικό βουλευτή, δεν φταίει ο Στάσσης, φταίει η ΡΑΕ που έκανε το παιχνίδι των ιδιωτικών παρόχων.
- Η ΡΑΕ λέει με ανακοίνωσή της ότι η ρήτρα αποτελεί αμιγώς και αποκλειστικά επιχειρηματική απόφαση των προμηθευτών και δεν «επιβλήθηκε» από τη Ρυθμιστική Αρχή. Αρα, δεν φταίει η ΡΑΕ, φταίει η ΔΕΗ, η οποία αφήνει να διαρρεύσει ότι της επιβλήθηκε η ρήτρα.
- Οι ιδιώτες πάροχοι ισχυρίζονται ότι αν η ΔΕΗ δεν εφάρμοζε τη ρήτρα, τότε θα υπήρχε άνισος ανταγωνισμός. Και η ΔΕΗ αφήνει να διαρρεύσει ότι οι άλλοι πάροχοι πίεσαν τη ΡΑΕ.
Στην πραγματικότητα, όμως, δεν υπάρχει καμία διαφωνία. Μέσα από αυτό το επικοινωνιακό μπαλάκι ευθυνών υπάρχει μια άτυπη συμμαχία, η οποία, μέσω της σύγχυσης και της συσκότισης, πετυχαίνει την εκτόξευση των λογαριασμών, δίχως κανένας πολίτης να ξέρει γιατί πληρώνει τόσο.
Ετσι, η κυβέρνηση γεμίζει τα ταμεία της άκοπα μέσω των αυξημένων εσόδων ΦΠΑ από τους εκτοξευμένους λογαριασμούς, η ΔΕΗ και οι ιδιώτες πάροχοι αντί να έχουν απώλειες μέσα σε μια τέτοια ενεργειακή και πολεμική κρίση μετράνε μόνο κέρδη, αφού δεν έχουν κανένα επιχειρηματικό ρίσκο, και η «κολοβή» από αρμοδιότητες ΡΑΕ εισπράττει κάθε μήνα κανονικά τον μισθό της από το υστέρημα των πολιτών, υποδυόμενη ότι ρυθμίζει κάτι, άγνωστο τι.
Ακόμα, όμως, και τα μέτρα ελάφρυνσης δεν πληρώνονται από τη φορολόγηση των
υπερκερδών των παρόχων, αλλά από τους φορολογουμένους, όπως μας ενημέρωσε μέσα
στην εβδομάδα ο βουλευτής Μπ. Παπαδημητρίου. Οπως έχουμε ξαναγράψει, η ρήτρα
αναπροσαρμογής, που τόσο… δυσκολεύονται να εξηγήσουν στον κόσμο η κυβέρνηση, η ΡΑΕ και οι πάροχοι, είναι η μεταφορά του 100% των αυξομειώσεων στο Χρηματιστήριο Ενέργειας απευθείας στον οικιακό λογαριασμό. Μια ρήτρα απόλυτα χειραγωγήσιμη, που πουθενά αλλού στον κόσμο δεν ισχύει με αυτή την καταχρηστική μορφή.
Πρόκειται, δηλαδή, για ένα κόλπο με το πράσινο φως της ΡΑΕ και της κυβέρνησης,
ώστε να αυξάνουν τα έσοδά τους και την κερδοφορία τους οι εταιρίες πάνω στις πλάτες
των καταναλωτών. Και μόνο ότι η ΔΕΗ εμφάνισε 800.000.000 ευρώ κέρδη το 2021, σε μια χρονιά που ο ευρωπαϊκός κλάδος της ενέργειας έπαθε το μεγαλύτερο κραχ των τελευταίων δεκαετιών, αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Με συνέπεια η ΔΕΗ, αντί να έχει εύλογες απώλειες από το κραχ, να μοιράζει μπόνους και μισθούς αυτοκράτορα στον Στάσση και τα γαλάζια golden boys που απλώς κοιτάνε τα έσοδα να αυξάνονται. Στις άλλες χώρες, όπως στη Βρετανία, οι πάροχοι βάζουν λουκέτα λόγω της κρίσης, όμως στην Ελλάδα κερδοφορούν κάνοντας πλιάτσικο στους πολίτες.
Σήμερα η «δημοκρατία» θα ξεδιπλώσει όλο το παζλ και θα αποκαλύψει το κάθε πρόσωπο
πίσω από τη μάσκα τύπου Casa de Papel στη μεγάλη ληστεία που γίνεται σε βάρος των
νοικοκυριών.
Η απάτη με τη ρήτρα αναπροσαρμογής που δήθεν… υπήρχε από παλιά
Ακόμα και ο πιο ενημερωμένος Ελληνας καταναλωτής άκουσε για πρώτη φορά τις ρήτρες αναπροσαρμογής τον περασμένο Αύγουστο, όταν τις επέβαλε η ΔΕΗ, που έχει πελάτες περισσότερα από 5.000.000 νοικοκυριά. Οι άλλοι πάροχοι τις είχαν εφαρμόσει λίγους μήνες νωρίτερα. Και όμως, ξαφνικά ακούμε ότι υπήρχε και πριν αυτή η ρήτρα. Μάλιστα, από το… 2013.
Στις 20.2.2020 η ΡΑΕ έπειτα από τις πρώτες καταγγελίες πελατών ιδιωτών παρόχων κάνει λόγο για παράπονα από «καταναλωτές που προέβησαν σε αλλαγή προμηθευτή και διαμαρτύρονται ότι δεν αντιλήφθηκαν κατά το προσυμβατικό στάδιο ότι αναλαμβάνουν κίνδυνο» με υπέρογκα ποσά ως «χρεώσεις προμήθειας».
Η ΡΑΕ αναφέρεται εκεί στα παράπονα «για την επονομαζόμενη ρήτρα αναπροσαρμογής της Οριακής Τιμής Συστήματος» (ρήτρα ΟΤΣ)», σημειώνοντας ότι οι καταναλωτές δεν ήταν επαρκώς ενημερωμένοι και τονίζοντας ότι αυτή η ρήτρα δεν μπορεί να ενεργοποιείται σε μόνιμη βάση. «Εχει διαπιστωθεί ότι κάθε προμηθευτής εφαρμόζει διαφορετική μεθοδολογία για τον υπολογισμό της» λέει, επίσης, η ΡΑΕ.
Η ρήτρα αναπροσαρμογής, λοιπόν, δεν ονομαζόταν έτσι από παλιά. Είναι νέο «φρούτο». Και ο κάθε προμηθευτής έχει το δικαίωμα να την προσαρμόζει όπως αυτός
θέλει, δίχως να ενημερώνει κανέναν, τσουβαλιάζοντας τη ρήτρα μέσα στις «χρεώσεις προμήθειας». Μάλιστα, για να υπάρξει η ρήτρα αναπροσαρμογής, δηλαδή η ρήτρα Οριακής Τιμής Συστήματος, όπως λεγόταν, προϋπέθετε η Ελλάδα να είναι στο Χρηματιστήριο Ενέργειας. Κάτι που συνέβη το 2020.
Γι’ αυτό και δεν είχαμε ξανακούσει κάτι γι’ αυτή τη δήθεν γνωστή ρήτρα αναπροσαρμογής. «Επιστρατεύθηκε» ως πατέντα σωτηρίας των παρόχων για το ενεργειακό κραχ, αποκτώντας πλέον μόνιμο χαρακτήρα, κι όχι έκτακτο, όπως λέει -αλλά δεν επιβάλλει- η ΡΑΕ.
Επειδή γίνεται συχνή αναφορά στον νόμο του 2013, η ρήτρα Οριακής Τιμής Συστήματος,
δηλαδή η ρήτρα αναπροσαρμογής όπως τη λέμε σήμερα, υπάρχει μόνο σε ένα σημείο και αφορά αποκλειστικά τους «μεγάλους» καταναλωτές. Οχι τους οικιακούς καταναλωτές. Ολα τα άλλα που λέγονται τώρα είναι εκ του πονηρού και παραφράσεις εκείνου του νόμου.
Για την ιστορία, η Οριακή Τιμή Συστήματος αναφέρεται για πρώτη φορά σε νόμο της
Ελλάδας στις 22 Δεκεμβρίου 1999 και ορίζεται ως εξής: «Η Οριακή Τιμή Συστήματος είναι η πιο υψηλή προσφερθείσα τιμή παραγωγής της ενεργού ισχύος που εντάσσεται στο σύστημα τη δεδομένη χρονική περίοδο».
Ο Χατζηδάκης επέλεξε τον πρόεδρο της Ρυθμιστικής Αρχής και τον Mr ΔΕΗ
Καθοριστικό ρόλο για να φτάσουμε μέχρι τη σημερινή απελπισία των πολιτών έπαιξαν δύο προσωπικές επιλογές του Κωστή Χατζηδάκη, ο οποίος ήταν υπουργός Ενέργειας από τις
εκλογές μέχρι και τον Ιανουάριο 2021. Αυτός πρότεινε τον «golden» Γιώργο Στάσση για τη ΔΕΗ τον Ιούλιο του 2019, αυτός και τον Θανάση Δαγούμα για τη ΡΑΕ τον Ιούλιο του 2020.
Η ΡΑΕ του Δαγούμα, επίκουρου καθηγητή Οικονομίας της Ενέργειας στο Πανεπιστήμιο
Πειραιά, είναι τυπικά Ανεξάρτητη Αρχή. Ουσιαστικά, όχι. Πρόκειται, δηλαδή, για…
ανεξαρτησία ελληνικού τύπου. Ο Σημίτης, όταν ίδρυσε τη ΡΑΕ το 1999, δηλαδή τότε που απελευθερώθηκε και η ενέργεια στη χώρα μας, πήρε όσα άρθρα ήθελε από την ευρωπαϊκή νομοθεσία για τις ρυθμιστικές αρχές ενέργειας και τις προσάρμοσε στα μέτρα του… ΠΑΣΟΚ.
Δηλαδή, η ανεξαρτησία της Αρχής να τελεί υπό την εποπτεία του εκάστοτε υπουργού
Ανάπτυξης που θα διορίζει και τα μέλη, όπως ανέφερε ρητώς ο νόμος. Ετσι, η ΡΑΕ δεν ανήκει στις ανεξάρτητες Αρχές που προβλέπονται από το Σύνταγμα (όπως π.χ. η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων), αλλά ούτε κι έχει εφοδιαστεί με τα πανίσχυρα νομοθετικά «όπλα» άλλων ανεξάρτητων Αρχών, όπως η ΑΑΔΕ.
Παρά ταύτα στην Ελλάδα λογίζεται ως ανεξάρτητη Αρχή… Οπως αναφέρει και η ίδια η ΡΑΕ στο καταστατικό της, με τον νόμο του 1999 «ανατέθηκαν στην Αρχή αρμοδιότητες, κυρίως γνωμοδοτικές, παρακολούθησης και ελέγχου της αγοράς ενέργειας σε όλους τους τομείς». Και με τις αλλαγές του 2011 «είναι εγγυητής της εύρυθμης λειτουργίας των ενεργειακών αγορών».
Πρακτικά, δηλαδή, η ΡΑΕ για θέματα όπως αυτά που «καίνε» τώρα την ελληνική κοινωνία
δεν έχει, νομοθετικά, την εξουσιοδότηση να αποφασίζει μόνη της, αλλά απλά να παρακολουθεί, να… εισηγείται στην εκάστοτε κυβέρνηση και να κάνει τον τροχονόμο. Η ΡΑΕ είναι μια ακόμα ελληνική πρακτική που ισχύει και για άλλες ανεξάρτητες Αρχές, οι οποίες συστάθηκαν απλά και μόνο επειδή ήταν συμβατική υποχρέωση της Ε.Ε. Γι’ αυτό και ο κ. Μητσοτάκης είπε στη Βουλή ότι η κυβέρνησή του είναι αυτή που θα επιβάλει την ποινή για τυχόν υπερκέρδη των παρόχων, όχι η ΡΑΕ. Δεν έχει τη δικαιοδοσία να το κάνει η ΡΑΕ, δηλαδή. Οπως και δεν μπορεί να επιβάλει τη ρήτρα αναπροσαρμογής στους παρόχους.
Ετσι στρώθηκε το χαλί πέρσι τον Μάιο
Το χαλί για τη ρήτρα αναπροσαρμογής στη χονδρεμπορική στρώθηκε στις 27 Μαΐου
2021. Τότε, σύμφωνα με όσα δημοσιοποιήθηκαν, ο κ. Στάσσης προσήλθε κατά προτεραιότητα στην Ολομέλεια της ΡΑΕ επειδή η Ρυθμιστική Αρχή είχε ήδη θέση στη
διοίκηση της ΔΕΗ το ζήτημα κατάργησης της ρήτρας CO2 και της αντικατάστασής της με Ρήτρα Οριακής Τιμής (χονδρεμπορικής τιμής ρεύματος).
Η ΔΕΗ είχε ενσωματώσει μια ρήτρα διοξειδίου στα οικιακά τιμολόγια ρεύματος από τον Νοέμβριο του 2019, αλλά δεν την είχε εφαρμόσει μέχρι τον Απρίλιο του 2021, όταν και αυξήθηκαν οι τιμές ρύπων πάνω από 50 ευρώ/τόνο. Οι αυξήσεις στους λογαριασμούς μέχρι τον Μάιο, όμως, ήταν μόνο 7% για τους καταναλωτές της ΔΕΗ, με κάπως μεγαλύτερες για τους ιδιώτες παρόχους.
Παρά ταύτα η ΡΑΕ και η ΔΕΗ συμφώνησαν να εφαρμόσουν την εφεύρεση της ρήτρας
αναπροσαρμογής. Ετσι, στις 7 Ιουνίου 2021 γνωστοποιήθηκε από τη ΔΕΗ ότι έπειτα από
υποδείξεις της ΡΑΕ καταργείται η ρήτρα Ρύπων CO2 και από 5 Αυγούστου βάζει στα
τιμολόγιά της τη Ρήτρα Αναπροσαρμογής Χρέωσης Προμήθειας.
Η ΔΕΗ τότε έκανε «διαρροές», σε μια απόπειρα να αποποιηθεί των ευθυνών της για
τους μελλοντικούς εξοντωτικούς λογαριασμούς, ότι δέχθηκε πιέσεις από τη ΡΑΕ. Στην πραγματικότητα, υπήρξε συμφωνία. Απόδειξη, ότι στις 6 Ιουλίου στη διαρκή επιτροπή εμπορίου της Βουλής έδωσε το «παρών» και ο Γιώργος Στάσσης. Εκεί ο υπουργός Ενέργειας κ. Σκρέκας δήλωσε «ότι η ΡΑΕ έχει καλέσει όλους τους προμηθευτές για να της παρουσιάσουν τη δομή του κόστους έτσι ώστε να γίνεται κατανοητή από τους πολίτες. Κάνει πολύ καλή δουλειά η ΡΑΕ».
Ετσι, από τις 5 Αυγούστου η ΔΕΗ αυξάνει τα έσοδά της και προφυλάσσει τους μετόχους της
σε βάρος των καταναλωτών.
«Πράσινο φως» από ΡΑΕ και κυβέρνηση να βάζουν ό,τι θέλουν οι πάροχοι
Η κυβέρνηση απέφευγε επί μήνες να ακούσει καν για την πιθανότητα υπερκερδών των
παρόχων, σε μια εποχή που μόνο στη Βρετανία από τον Αύγουστο μέχρι τον Οκτώβριο 2021, στο πρώτο δίμηνο της ενεργειακής κρίσης, έβαλαν λουκέτα 12 πάροχοι ενέργειας. Ομως, η ελληνική κυβέρνηση, που ευαγγελίζεται το μαγικό χέρι της ελεύθερης αγοράς, έκανε τα πάντα ώστε όλοι οι πάροχοι, ιδιώτες και μη, να προστατέψουν την κερδοφορία τους, μετακυλίοντας τον λογαριασμό στους πολίτες.
Τον Αύγουστο 2021, στην αρχή της ενεργειακής κρίσης, η ΡΑΕ δημοσίευσε την
πρότασή της στους παρόχους. Δίνοντάς τους το ελεύθερο να ορίζουν όποια ρήτρα
αναπροσαρμογής επιθυμούν, ενώ ταυτόχρονα υποσχόταν μηνιαίους… ελέγχους.
Ανέφερε η Ρυθμιστική Αρχή: «Σε σχέση με τη ρήτρα ο κάθε προμηθευτής δύναται να
προσδιορίσει δική του ρήτρα αναπροσαρμογής με βάση το ρίσκο του, συνδεδεμένη όμως σε
προσβάσιμους κι επαληθεύσιμους δείκτες, π.χ. τιμή χονδρεμπορικής».
Με τους πρώτους φουσκωμένους λογαριασμούς να φτάνουν στα σπίτια από τον
Νοέμβριο, η ΡΑΕ αρχίζει και κατακλύζεται από εξοργισμένους καταναλωτές. Στις 2 Δεκεμβρίου η Ρυθμιστική Αρχή, κι αφού «μαλώνει» πρώτα τις εταιρίες επειδή δεν
ενημερώνουν σωστά για τη ρήτρα αναπροσαρμογής τους καταναλωτές, προχωρά
ουσιαστικά στην ομολογία ότι δεν τίθενται οι πάροχοι σε ρίσκο αλλά οι πολίτες:
«Ειδικότερα, λαμβάνοντας υπόψη την πρωτόγνωρη συγκυρία που επιδρά στο κόστος των αγορών χονδρεμπορικής, η κατάλληλη σήμανση των τιμολογίων, ώστε να αντιλαμβάνεται ο καταναλωτής τον βαθμό και την έκταση του κινδύνου στον οποίο εκτίθεται, συνιστά την αναγκαία συνθήκη για τη βέλτιστη δυνατή διαμόρφωση της επιλογής του, κατά τρόπο που να εξυπηρετούνται ειδικότερες ανάγκες του».
Παρά όσα λέγονται, ο κ. Στάσσης ουδέποτε εξέφρασε δημοσίως κάποια αντίρρηση για την
απόφαση της ΡΑΕ, ενώ στις 24 Ιανουαρίου ο πρόεδρος της ΡΑΕ έπλεξε το εγκώμιο της
κυβέρνησης που τον διόρισε, μιλώντας για μέτρα προς τη σωστή κατεύθυνση. Οσο για τα κυβερνητικά ψέματα που ακούγαμε επί μήνες, ότι δεν μπορεί να γίνει τίποτα αν δεν δώσουν το πράσινο φως η Ε.Ε. και η Σύνοδος Κορυφής, έχουν ήδη καταρρεύσει από τις 8 Μαρτίου, όταν η Κομισιόν δημοσίευσε εκτάκτως τους νέους κανόνες που επιτρέπουν παρεμβάσεις των κυβερνήσεων στον καθορισμό των τιμών ενέργειας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δηλαδή, έχει δώσει το πράσινο φως εδώ και δύο μήνες στις κυβερνήσεις για μηχανισμούς ρύθμισης των τιμών που θα βοηθήσουν στην προστασία
των καταναλωτών. Επιτρέποντας στα κράτη- μέλη, στις τρέχουσες εξαιρετικές περιστάσεις, να καθορίζουν τις τιμές λιανικής για τα νοικοκυριά και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις.
