Η Τελετή Μνήμης στο στρατιωτικό κοιμητήριο του Riccione στην μνήμη των Ελλήνων πεσόντων στην μάχη του Ρίμινι τον Σεπτέμβριο του 2019 έγινε παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου, Αλλά και του αείμνηστου πλέον Ζάχου Χατζηφωτίου ο οποίος είχε πολεμήσει στην λεγόμενη «Ταξιαρχία του Ρίμινι».
Αυτό που δεν γνωρίζουν πολύ είναι ότι ο Ζάχος Χατζηφωτίου φοβόταν τα αεροπλάνα και δεν πέταγε ποτέ. Στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως πείστηκε από τον πρόεδρο και μετέβησαν μαζί στην τελετή μνήμης. Πλάι σε όλους τους βετεράνους.
Να σημειωθεί ότι διοικητής της ταξιαρχίας ήταν ο Θρασύβουλος Τσακαλώτος, θείος του πρώην υπουργού Ευκλείδη Τσακαλώτου.
Η ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκοπίου Παυλοπούλου κατά την τελετή μνήμης, ήταν ένας πραγματικός φόρος τιμής στην ηρωική «Ταξιαρχία του Ρίμινι»:
Εκ μέρους της Ελληνικής Πολιτείας αποτίω, για μιαν ακόμη φορά, τον οφειλόμενο φόρο τιμής στους Ένδοξους Μαχητές της Ελληνικής Ταξιαρχίας, η οποία έγραψε το δικό της Έπος, απελευθερώνοντας το Ρίμινι από τους ναζί τις πρώτες πρωϊνές ώρες της 21ης Σεπτεμβρίου του 1944. Επιτρέψατέ μου να υπενθυμίσω, εν συντομία, το χρονικό της «Ταξιαρχίας του Ρίμινι», όπως έμεινε στην ιστορία του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου, με ανεξίτηλα γράμματα και απαράγραπτες μνήμες.
Η «Ταξιαρχία του Ρίμινι» συστάθηκε ως 3η Ελληνική Ορεινή Ταξιαρχία στην Μέση Ανατολή, αποτελούμενη από τρία Τάγματα Πεζικού.
Α.
Συγκεκριμένα, συστάθηκε στις 31 Μαΐου 1944 στον Λίβανο, έχοντας επικεφαλής Διοικητή τον Συνταγματάρχη Θρασύβουλο Τσακαλώτο.
Η πρωτοβουλία της σύστασής της ανήκε στην εξόριστη Κυβέρνηση του Εμμανουήλ Τσουδερού. Στις 19 Ιουνίου, η Ταξιαρχία μεταφέρθηκε στην Τρίπολη του Λιβάνου.
Β. Τον Αύγουστο του 1944, η 3η Ελληνική Ορεινή Ταξιαρχία διατάχθηκε να μεταβεί στην Ιταλία, προκειμένου να συνδράμει τις Συμμαχικές Δυνάμεις στις επιχειρήσεις για την απελευθέρωση της Ιταλίας από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής, μετά την κατάληψη της Ρώμης, στις 4 Ιουνίου του 1944, από τους Συμμάχους. Ειδικότερα, μετά την ημερομηνία αυτή, οι γερμανικές δυνάμεις συμπτύχθηκαν στην λεγόμενη «Γοτθική Αμυντική Γραμμή», η οποία εκτεινόταν από την Πίζα ως το Ρίμινι, στις ακτές της Αδριατικής Θάλασσας.
Γ. Η 3η Ελληνική Ορεινή Ταξιαρχία μεταφέρθηκε, με προσωπική εντολή του Τσώρτσιλ, από την Μέση Ανατολή – και συγκεκριμένα από το λιμάνι της Χάιφας, με το Ολλανδικό πλοίο «Ρουίς» – στον Τάραντα, στις 11 Αυγούστου 1944. Και, στην συνέχεια, ύστερα από την μετακίνησή της στην περιοχή του Σπολέτο, οδηγήθηκε, σιδηροδρομικώς, στο ιταλικό χωριό Κατόλικα, 20 χιλιόμετρα νοτίως του Ρίμινι. Εκεί εντάχθηκε, στις 8 Σεπτεμβρίου 1944, στις Συμμαχικές Δυνάμεις, αρχικώς υπό τις διαταγές της 2ης Νεοζηλανδικής Μεραρχίας και, στην συνέχεια, της 1ης Καναδικής Μεραρχίας.
Υπό τα δεδομένα αυτά, και προκειμένου να διασπασθεί η γερμανική «Γοτθική Αμυντική Γραμμή», εξελίχθηκε, πάντα με στόχο την απώθηση του γερμανικού στρατού κατοχής, η μεγαλύτερη μάχη που έλαβε χώρα επί Ιταλικού εδάφους κατά την διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου.
Α. Η όλη Συμμαχική Επιχείρηση, με τα χαρακτηριστικά «ελιγμού τανάλιας», πήρε το όνομα «Επιχείρηση Ελιά» («Operation Olive») και την ανέλαβαν, στο σύνολό της, η 5η Αμερικανική Στρατιά, υπό τον Αντιστράτηγο Μάρκ Κλάρκ, στον δυτικό τομέα, και η 8η Βρετανική Στρατιά, υπό τον Αντιστράτηγο σερ Όλιβερ Λιζ, στον ανατολικό τομέα. Η 3η Ελληνική Ορεινή Ταξιαρχία εντάχθηκε, τελικώς, στην ως άνω 8η Βρετανική Στρατιά.
Β. Η 3η Ελληνική Ορεινή Ταξιαρχία ανέλαβε δράση από το βράδυ της 8ης Σεπτεμβρίου 1944, με αποστολή την κατάληψη του Ρίμινι. Βρισκόταν συνεχώς εκτεθειμένη στα ανελέητα γερμανικά πυρά, τα οποία απέκρουσε επιτυχώς υπό συνθήκες ηρωικής, κυριολεκτικώς, άμυνας. Και στις 13 Σεπτεμβρίου πέρασε σε μια αντεπίθεση που χαρακτηρίσθηκε «θυελλώδης», για να γράψει το δικό της «Έπος του Ρίμινι».
Γ. Στην προσπάθειά της η «Ταξιαρχία του Ρίμινι» υποστηριζόταν από το πυροβολικό και τα τεθωρακισμένα των Συμμάχων. Κερδίζοντας έδαφος, σπιθαμή προς σπιθαμή, με αγώνα και αίμα, και αφού κατέλαβε την πόλη Σάντα Μαρία ντε λε Κολονέλε, έφθασε στα περίχωρα του Ρίμινι. Στις 15 Σεπτεμβρίου επιτέθηκε στο, στρατηγικής σημασίας, αεροδρόμιο του Ρίμινι και το κατέλαβε μετά από τριήμερη σκληρή μάχη.
Ο δρόμος για την απελευθέρωση του Ρίμινι είχε ανοίξει, αν και οι μάχες ήταν ακόμη μπροστά. Στις 4.30’ μ.μ. της 20ης Σεπτεμβρίου του 1944, το Δεύτερο Τάγμα της «Ταξιαρχίας του Ρίμινι» έκαμψε την γερμανική αντίσταση. Κατά τις πρώτες πρωινές ώρες της 21ης Σεπτεμβρίου 1944 εισήλθε στο Ρίμινι και, στις 7.30’, ο Δήμαρχος της πόλης την παρέδωσε, άνευ όρων, στον Λοχαγό Μιχαήλ Αποστολάκη. Η Ελληνική Σημαία, ως προπομπός και σύμβολο των Συμμαχικών Δυνάμεων, κυμάτιζε στο Δημαρχείο του Ρίμινι.
Δ. Το τίμημα του Έπους της «Ταξιαρχίας του Ρίμινι» υπήρξε βαρύ: 116 νεκροί (10 αξιωματικοί και 106 οπλίτες) και 316 τραυματίες (23 αξιωματικοί και 293 οπλίτες). Όμως, με το αίμα αυτό οι Ηρωικοί Μαχητές της «Ταξιαρχίας του Ρίμινι» επιβεβαίωσαν, εν τέλει, την αποδιδόμενη στον Τσώρτσιλ ρήση: «Οι Ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες».
ΙΙΙ. Η μάχη του Ρίμινι, με εμβληματική πρωταγωνίστρια την Ελληνική «Ταξιαρχία του Ρίμινι», σηματοδότησε ένα μεγάλο βήμα στην υποχώρηση των γερμανικών δυνάμεων και στην εξασθένηση της γερμανικής «Γοτθικής Αμυντικής Γραμμής». Για την αποτίμηση της συμβολής της «Ταξιαρχίας του Ρίμινι» στην πορεία του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου επί Ιταλικού εδάφους παραπέμπω, και για λόγους αδιαμφισβήτητης ιστορικής αλήθειας, στην έκθεση του τότε Διοικητή των Συμμαχικών Στρατευμάτων στην Ιταλία, Βρετανού Στρατάρχη Χάρολντ Αλεξάντερ, με τίτλο: «Οι Συμμαχικοί Στρατοί στην Ιταλία, από την 3η Σεπτεμβρίου 1943 ως τη 12η Δεκεμβρίου 1944». Εκεί σημειώνει με έμφαση: «Στις 20 Σεπτεμβρίου 1944, έπειτα από πάλη χωρίς ελπίδα, εκκαθαρίσθηκε το Σαν Φορτουνάτο και, κατά την διάρκεια της νύχτας, οι Έλληνες, υπό τη Διοίκηση της 1ης Καναδικής Μεραρχίας, εισήλθαν στο Ρίμινι. Ήμουν ευτυχής, γιατί η επιτυχία αυτή είχε τόσο έγκαιρα λαμπρύνει το πεπρωμένο της Ηρωικής αυτής Χώρας, που ήταν η μόνη μαχόμενη Σύμμαχος στο πλευρό μας σε στιγμές ζοφερές. Αλλά και γιατί μια νέα νίκη στην Ιταλία είχε προστεθεί στην δόξα που αποκτήθηκε στα βουνά της Αλβανίας».
Τιμώντας εμπράκτως την Ιερή Μνήμη των Αγωνιστών της Ταξιαρχίας του Ρίμινι εμείς, οι Έλληνες, και σήμερα αποδεικνύουμε ότι είμαστε πάντοτε παρόντες στους μεγάλους αγώνες για την υπεράσπιση της Ειρήνης και της Ελευθερίας. Και μάλιστα όχι μόνο στην Πατρίδα μας αλλά και στο πλαίσιο της Διεθνούς Κοινότητας εν γένει, ιδίως δε στο πλαίσιο της Μεγάλης Ευρωπαϊκής μας Οικογένειας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και τούτο διότι καθένας γνωρίζει ότι όταν σήμερα υπερασπιζόμαστε το Έδαφος και τα Σύνορα της Ελλάδας, υπερασπιζόμαστε και το Έδαφος και τα Σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρα την Ευρωπαϊκή και την Διεθνή Νομιμότητα. Γι’ αυτό και σε τούτο τον δίκαιο αγώνα εναντίον οιουδήποτε επιβουλεύεται την Ευρωπαϊκή και την Διεθνή Νομιμότητα, θεωρούμε αυτονόητη την στήριξη των Εταίρων μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και των Συμμάχων μας στο ΝΑΤΟ.
Τέλος, ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας θέλω από εδώ την Ιταλία, να σας πω ότι εμείς οι Έλληνες μπορεί να έχουμε διαφορές, αλλά αυτό είναι και το νόημα της Δημοκρατίας. Όμως σε ό,τι αφορά τα μεγάλα και κυρίως τα Εθνικά θέματα, όλοι οι Έλληνες δημοκράτες είμαστε ενωμένοι, και θα υπερασπισθούμε τον Τόπο μας καθώς και την Διεθνή και την Ευρωπαϊκή νομιμότητα υπό όρους αρραγούς ενότητας.
Τιμή και δόξα στους Ηρωικούς Μαχητές, ζώντες και τεθνεώτες, της Ένδοξης «Ταξιαρχίας του Ρίμινι».
