«Κοινωνία ώρα μηδέν» θα μπορούσε να είναι ο τίτλος για όσα δεινά έχει επιφέρει στα φιλανθρωπικά ιδρύματα και τις δομές η υπόθεση της «Κιβωτού του Κόσμου», με τις ανατριχιαστικές καταγγελίες κατά του πατρός Αντωνίου και της ομάδας του αναφορικά με όσα τραβούσαν ανήλικοι τρόφιμοι των δομών σε Κολωνό και περιφέρεια.
- Aποστολή: Νίκος Νικόλιζας
Αν και έχουν περάσει σχεδόν τρεις μήνες από την ημέρα που ξέσπασε το σκάνδαλο με την τεράστια περιουσία της «Κιβωτού», τίποτα δεν έχει ξεχαστεί για όλους τους φιλάνθρωπους χορηγούς άλλων ιδρυμάτων. Αποτέλεσμα; Να έχουν σταματήσει τις χορηγίες και τις δωρεές σε φτωχά ιδρύματα που παλεύουν να κρατηθούν ανοιχτά χωρίς να έχουν πόρους από άλλες πηγές.
Ιδρύματα φτωχά, χωρίς κρατικές επιχορηγήσεις, επιτελώντας θεάρεστο έργο στην ελληνική κοινωνία, που πλέον παρακαλάνε για τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης προκειμένου να κρατηθούν ανοιχτά και να μην πεταχτούν στον δρόμο δεκάδες ψυχές που δεν έχουν πού την κεφαλήν κλίναι. Το σημερινό αποκλειστικό ρεπορτάζ της «Espresso» είναι γροθιά στο στομάχι για όλη την ελληνική κοινωνία.
Ταξιδέψαμε μέχρι την Πάτρα, μετά την κραυγή απόγνωσης από τη δομή φιλοξενίας ανθρώπων με χρόνιες παθήσεις «Κιβωτός Αγάπης» και καταγράψαμε συγκλονιστικές στιγμές και μαρτυρίες από την ημέρα που «έσκασε» το σκάνδαλο με την «Κιβωτό του Κόσμου», το οποίο προκάλεσε ανεπανόρθωτη ζημιά σε όλα τα φιλανθρωπικά ιδρύματα.
Κωνσταντίνου Παλαιολόγου 29. Εκεί, σε ένα στενό του κέντρου της Πάτρας, ένα τετραώροφο κτίριο έχει γίνει το απάγκιο για 70 εγκαταλελειμμένες ψυχούλες. Εβδομήντα συνάνθρωποί μας εδώ και χρόνια μεγαλώνουν, σιτίζονται, κοιμούνται σε αυτό το φιλανθρωπικό ίδρυμα. Ανθρώπινες ψυχές που οι οικογένειές τους τις έχουν εγκαταλείψει από την ημέρα που είδαν το φως του κόσμου, όταν κατάλαβαν ότι γεννήθηκαν με ειδικές ανάγκες. Με το που περνάμε την είσοδο, προσπαθούμε να κάνουμε το δημοσιογραφικό μας καθήκον, με τα δάκρυά μας να γίνονται ένα με αυτά των ανθρώπων του ιδρύματος που έχουν κάνει μια τεράστια αγκαλιά αγάπης γι’ αυτές τις 70 αθώες παιδικές και εφηβικές ψυχές.
Καθημερινός αγώνας
Η πρόεδρος του ιδρύματος είναι μια υπερήλικη γυναίκα που προσπαθεί νυχθημερόν να συγκεντρώσει τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης, προκειμένου κανένα από τα φιλοξενούμενα μέλη να μη μείνει χωρίς τα απαραίτητα. Στο πρόσωπό της σκιαγραφούνται η αγάπη της για τα φιλοξενούμενα μέλη και η αγωνία της για την επόμενη μέρα. Μπαίνοντας μέσα στο ίδρυμα, πιστεύαμε πως θα αντικρίσουμε ακόμα ένα ίδρυμα που συγκεντρώνει χρήματα για πλουτισμό. Αντιθέτως, στο συγκεκριμένο ίδρυμα/δομή η διοίκηση και το προσωπικό αγωνιούν για τα απολύτως απαραίτητα. «Αυτά τα παιδιά, δυστυχώς, είναι καταδικασμένα να μεγαλώσουν και να ζήσουν μέσα στο ίδρυμα. Οικογένειά τους είμαστε πλέον εμείς. Και αυτά τα παιδιά είναι η δική μας οικογένεια. Εμείς τα φροντίζουμε, εμείς τα πηγαίνουμε βόλτα, εμείς τους λέμε παραμύθια για να κοιμηθούν» λέει η πρόεδρος της δομής Κατερίνα Νικολάου και με δύο από τους 50 υπαλλήλους μάς παρακαλεί να μας ξεναγήσει στους τέσσερις ορόφους της δομής. «Το ίδρυμα λειτουργεί εδώ και 50 χρόνια. Κάθε Χριστούγεννα τα σχολεία έφερναν τρόφιμα για τα 70 άτομα που φιλοξενούμε. Στέλναμε μια επιστολή στην εκπαίδευση και τα σχολεία ανταποκρίνονταν. Φέτος αυτό που έγινε με την “Κιβωτό του Κόσμου” προκάλεσε τεράστιο πρόβλημα, με αποτέλεσμα να μην ανταποκρίνεται πλέον ο κόσμος σε δωρεές. Δυστυχώς, συνέπεσε το όνομά μας με αυτό της “Κιβωτού του Κόσμου”. Ολα τα ιδρύματα πλέον έχουν τεράστιο πρόβλημα. Σκεφτείτε ότι τα παιδάκια στα σχολεία έλεγαν: “Κυρία, πού θα πάμε; Στην ‘Κιβωτό’ που ακούμε στην τηλεόραση; Δεν θέλουμε”. Και οι δάσκαλοι τα καθησύχαζαν, λέγοντας ότι δεν έχουμε καμιά σχέση με την “Κιβωτό” της Αθήνας και όσα είχαν ακουστεί».
Το ασανσέρ σταματάει στον 4ο όροφο. Εκεί όπου το θέαμα με τα εγκαταλελειμμένα παιδιά νοητικής υστέρησης είναι αρκετά ελεγχόμενο για τα συναισθήματά μας. «Εδώ φιλοξενούνται παιδιά πιο λειτουργικά, που αντιλαμβάνονται νοητικά, και είναι σε θέση να παρακολουθούν το πρόγραμμα ημιαυτόνομης διαβίωσης που λειτουργεί στον όροφό τους και τους δίνει τη δυνατότητα να εκπαιδευτούν για τις καθημερινές ανάγκες ενός σπιτιού και στις ανάγκες ενός ατόμου» μας λέει η πρόεδρος και μας δείχνει τους χώρους.
Μάλιστα, η επισήμανσή της ότι σε όλα τα μπαλκόνια του κτιρίου υπάρχουν πολύ ψηλά κάγκελα, αφού δεν έχουν προαύλιο χώρο για να παίξουν τα παιδιά, δείχνει την έλλειψη πόρων, ώστε το ίδρυμα να μεταφερθεί σε μια καλύτερη και πιο ευρύχωρη δομή. «Στο ίδρυμα έχουμε 70 παιδιά με σοβαρά προβλήματα υγείας, ενώ έχουμε και 50 υπαλλήλους προκειμένου να είναι επί 24ώρου βάσεως ενεργή η δομή. Σκεφτείτε ότι τα έξοδα της δομής είναι σχεδόν 100.000 ευρώ τον μήνα, και όλα από χορηγίες. Οταν ξέσπασε το σκάνδαλο με την “Κιβωτό του Κόσμου”, ήταν κοντά στα Χριστούγεννα. Αμέσως κόπηκαν με το μαχαίρι από τον απλό κόσμο όλες οι δωρεές. Τα Χριστούγεννα, αντί για 50 σχολεία που έρχονταν και μας έφερναν είδη καθημερινότητας, ήρθαν μόλις οκτώ σχολεία. Δεν έχουμε τρόπο, πώς θα επιβιώσουν αυτά τα παιδιά» λέει συγκινημένη η πρόεδρος κυρία Νικολάου, η οποία, όπως τονίζει, κάνει αγώνα δρόμου τηλεφωνικώς ώστε να πείθει φίλους, συγγενείς και γνωστούς για να προσφέρουν στη δομή πράγματα.
«Τα βγάζουμε πολύ δύσκολα πέρα. Σταμάτησαν και οι δωρεές σε τρόφιμα, σταμάτησαν και οι καταθέσεις. Ηταν κάτι το τρομακτικό όλο αυτό που ζήσαμε και ζούμε από τα Χριστούγεννα. Εξαναγκαζόμαστε να βγαίνουμε συνεχώς στα ΜΜΕ και να λέμε πως δεν έχουμε σχέση με την “Κιβωτό του Κόσμου” και έχουμε ανάγκη να μας υποστηρίξετε όλοι. Πήραμε φίλους και γνωστούς να μας φέρουν κρέας, άλλοι να μας φέρουν τυροκομικά και γάλα. Ετσι επιβιώσαμε τους μήνες που ξέσπασε η ιστορία με την “Κιβωτό του Κόσμου”» επισημαίνει η κυρία Νικολάου.
Και ενώ η εξιστόρηση της προέδρου πολλές φορές μάς κάνει να σταματάμε τη συζήτηση από συγκίνηση, το ασανσέρ φτάνει στον 3ο όροφο. Εκεί όπου φιλοξενούνται τρόφιμοι με βαριές νοητικές και σωματικές αναπηρίες. Σε αυτόν τον όροφο οι τρόφιμοι ηλικίας από 28 έως 40 ετών σηκώνονται με τη βοήθεια φυσικοθεραπευτών. Στον ίδιο όροφο, στην πτέρυγα 3Β, φιλοξενούνται τα μικρότερα παιδιά του ιδρύματος, τα οποία σιτίζονται με γαστροστομία. «Ακόμα και οι Ελληνες του εξωτερικού είχαν πρόβλημα με όσα ακούγονταν και δεν έκαναν δωρεές» αναφέρει, ενώ στην ερώτησή μας «το κράτος πού είναι;», επισημαίνει: «Το κράτος έδινε μια επιχορήγηση, όμως επειδή χάναμε τα χρήματα από τα νοσήλια δεν συνέφερε, γιατί η δομή δεν θα μπορούσε να επιβιώσει και θα έπρεπε να την κλείσουμε. Τώρα μας είπαν πως αυτό το σύστημα θα σταματήσει και μας πρότειναν να ξανακάνουμε τα χαρτιά, ώστε να μας επιχορηγήσουν. Φέτος δεν θα προλάβουμε την επιχορήγηση, γιατί τα χαρτιά είναι πολλά. Ετσι θα τα κάνουμε για την επόμενη χρονιά» αναφέρει η κυρία Νικολάου, ενώ τα νούμερα που μας παραθέτει είναι συγκλονιστικά: «Για να καταλάβετε το μέγεθος του προβλήματος, χρειαζόμαστε 250 με 300 πάνες την ημέρα, ώστε τα παιδιά να είναι συνεχώς καθαρά. Για εμάς είναι τα παιδιά μας και θέλουμε να είναι και να νιώθουν όπως στο σπίτι τους». Το ασανσέρ σταματάει στον 2ο όροφο, εκεί όπου φιλοξενούνται παιδιά με διαταραχή αυτιστικού φάσματος μεγαλύτερης ηλικίας των 17 ετών, με προβλήματα υπερκινητικότητας, ενώ στον 1ο όροφο φιλοξενούνται παιδιά με βαριά νοητική υστέρηση.
Λίγο προτού αποχαιρετήσουμε την «Κιβωτό Αγάπης», η πρόεδρος κυρία Νικολάου μάς δίνει ένα χαρτί. «Αν μπορείτε, σας παρακαλούμε, κοινοποιήστε το, ώστε να μπορέσουμε να σταθούμε στα πόδια μας» λέει συγκινημένη. Είναι μια λίστα με είδη πρώτης ανάγκης, καθώς και οι λογαριασμοί τραπεζών. Η δομή έχει απόλυτη ανάγκη σε: τυριά, κιμά, κοτόπουλο, κριθαράκι, ρύζι, όσπρια, παιδικές κρέμες, ντοματοπολτό, γάλα σε σκόνη, γάλα εβαπορέ, ζάχαρη, λάδι, πάνες ακράτειας, σαμπουάν, αφρόλουτρα, σκόνη πλυντηρίου, είδη καθαριότητας.
Σπαρακτικές ιστορίες παιδιών ενός κατώτερου Θεού
Στην πολύωρη επίσκεψή μας στο ίδρυμα η πρόεδρος Κατερίνα Νικολάου προσπάθησε με απλοϊκό τρόπο να μας ενημερώσει για όλες τις πτυχές του προβλήματος που ακούει στο όνομα «Κιβωτός Αγάπης». Οι ιστορίες εγκατάλειψης των παιδιών, πολλές και ποικίλες.
«Τα φιλοξενούμενα παιδιά έχουν δικαιώματα όπως όλοι εμείς οι υπόλοιποι που έχουμε την υγειά μας. Για να σκεφτείτε, ήταν ένα παιδί τρία ολόκληρα χρόνια στο “Αγία Σοφία”. Ηρθε με εισαγγελική παραγγελία σε εμάς. Εμεινε 19 χρόνια. Οταν πέθανε, πήρε τηλέφωνο ο διευθυντής του ιδρύματος και είπε στην οικογένεια ότι “έφυγε” από αυτόν τον μάταιο κόσμο. Η απάντηση της οικογένειας ήταν: “Και εμείς τι θέλετε να κάνουμε;” Η μητέρα αυτή το γέννησε και το παράτησε στο νοσοκομείο. Τα παιδιά αυτά δεν μπορεί να μεγαλώνουν στα νοσοκομεία. Είναι ντροπή και αμαρτία για την κοινωνία μας» λέει συγκινημένη.
Για την κυρία Νικολάου οι ιστορίες εγκατάλειψης παιδιών (και μάλιστα από κάθε γωνιά της Ελλάδας) δεν έχουν τέλος: «Υπήρχε άλλη μια περίπτωση με ένα κοριτσάκι το οποίο είχε ψυχιατρικά προβλήματα. Γι’ αυτά τα παιδιά δεν υπάρχουν δομές. Είδαμε τον φάκελο, το πήραμε το παιδάκι, με εισαγγελική παραγγελία, ώστε να μη μείνει στα αζήτητα στο νοσοκομείο. Ωστόσο, στον φάκελο δεν υπήρχε μέσα ειδική μνεία για ψυχιατρικά αίτια. Δεν μπορείτε να διανοηθείτε τι τραβήξαμε. Τρώγαμε ξύλο, οι πάντες από αυτό το κοριτσάκι. Είχε χτυπήσει μια εθελόντρια τόσο πολύ στο μάτι, που δεν ξέραμε πώς θα την κάνουμε καλά. Μια μέρα ήταν σε έξαλλη κατάσταση, είχε έρθει ο πατέρας της και το κορίτσι έφυγε από το ίδρυμα. Πήγε σε μια εκκλησία, εδώ κοντά, καλέσαμε την Αστυνομία, τη βρίσκουν και την πηγαίνουν σε νοσοκομείο ώστε να γίνει καλά. Σε είκοσι ημέρες ο εισαγγελέας βγάζει το κοριτσάκι από το νοσοκομείο, λέγοντας ότι έγινε καλά και όλοι μάς ζητάνε να το δεχτούμε πίσω. Επειδή ξέραμε την περίπτωση, είπαμε ότι δεν μπορούμε να αναλάβουμε παιδιά με ψυχιατρικά προβλήματα. Ξέρετε τι πάθαμε; Μας πήγαν δικαστικώς όλο το συμβούλιο του ιδρύματος για απείθεια».
Σύμφωνα με την πρόεδρο, από τα 70 φιλοξενούμενα παιδιά μόλις 10 γονείς είναι αυτοί που επισκέπτονται τη δομή για να δουν τα σπλάχνα τους. «Για να καταλάβετε τον ρόλο που έπαιξε η υπόθεση με την “Κιβωτό του Κόσμου”, θα σας πω το εξής: μια μητέρα από την Κρήτη έχει το παιδί της σε εμάς. Πάντρευε, λοιπόν, το άλλο παιδί της και ζήτησε από τον παπά που θα τελούσε τον γάμο να πει στο εκκλησίασμα ότι δεν θέλει δώρα και αντ’ αυτού τα χρήματα να δοθούν σε εμάς, στην “Κιβωτό της Αγάπης”. Γυρίζει ο παπάς και της απαντάει: “Να πω εγώ τη λέξη ‘Κιβωτός’; Τι λες, καλή μου”. Και η γυναίκα κλαίγοντας έφερε κάποια χρήματα δικά της και μας είπε: “Συγγνώμη, οι άλλοι συγχωριανοί μου δεν έδωσαν”».
Λίγο προτού ολοκληρώσουμε την πολύωρη επίσκεψή μας στο ίδρυμα της Πάτρας, η κυρία Νικολάου στέλνει το δικό της μήνυμα στον κόσμο: «Θέλουμε ο κόσμος να μας εμπιστευτεί. Ο,τι δώσει στο ίδρυμα θα αξιοποιηθεί και υπάρχει πλήρης διαφάνεια. Εμάς ο κόσμος μας βοηθάει, από τον απλό κόσμο στεκόμαστε στα πόδια μας. Εκπέμπουμε SOS για να μην πεταχτούν στον δρόμο αυτές οι ψυχές».
