Ο Γιώργος Μπόμπολας «έφυγε» χθες στα 95 του. Κι ενώ ξέρουν όλοι το όνομά του, τη δυναμική και τις δραστηριότητές του, πρακτικά είναι ένας άγνωστος. Αν και πανίσχυρος «παίκτης» της ελληνικής πραγματικότητας επί τέσσερις δεκαετίες σε κατασκευές, μίντια και κατ’ επέκταση στην πολιτική ζωή του τόπου, φρόντιζε να παραμένει πίσω από τις κουρτίνες.
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Δεν θα βρει κανείς συνεντεύξεις, ομιλίες ή αρκετές φωτογραφίες του. Ακόμα και στα χρόνια της ακμής, οι δημόσιες εμφανίσεις του ήταν μετρημένες.
Αν κάποιος επεδίωκε να περιγράψει τον «εθνικό εργολάβο» Μπόμπολα, ήταν ένας άνθρωπος όλων των εποχών. Υπήρξε εαμίτης, μετά ξεκίνησε με μια μπουλντόζα να πάρει κάποια μικρά έργα, στη συνέχεια γιγαντώθηκε ελέγχοντας μεγάλο κομμάτι των δημόσιων έργων και του μιντιακού τοπίου.
Ηταν από τους πρώτους που τη δεκαετία του 1980 «καβάλησαν» το κύμα των εκδοτών που δεν ήταν δημοσιογράφοι, αλλά επιχειρηματίες. Η ιδιοκτησία ΜΜΕ του άνοιξε γρήγορα πόρτες επιρροής στις κυβερνήσεις.
Πάντως, το πρώτο εκδοτικό του επιχείρημα δεν ήταν με το «Εθνος» το 1981 «ως η πρώτη έγχρωμη, ταμπλόιντ εφημερίδα στη χώρα», αλλά λίγα χρόνια πριν. Το 1977 έφερε στην Ελλάδα τη «Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια». Στο ψυχροπολεμικό κλίμα της εποχής, η πρώτη εκδοτική του κίνηση προκάλεσε καχυποψία ειδικά στην Ευρώπη. Σύντομα κατηγορήθηκε από τον ανταποκριτή της βρετανικής εφημερίδας «Daily Telegraph» Παύλο Αναστασιάδη και στη συνέχεια από τον «Economist» ως «πράκτορας των Σοβιετικών». Στα δικαστήρια αθωώθηκε και ο ανταποκριτής καταδικάστηκε για συκοφαντική δυσφήμηση, ενώ ο «Economist» υποχρεώθηκε σε αποζημίωση.
Η εδραίωση του brand name του και η αποκαθήλωση του Ανδρέα
Τα δυο «οχήματα» για να καταφέρει ο Μπόμπολας να εδραιώσει το brand name του στο σύστημα εξουσίας της Ελλάδας ήταν η εταιρία Ελλάκτωρ και ο μιντιακός όμιλος Πήγασος. Το βαρύ πυροβολικό αρχικά ήταν το «Εθνος», που επανακυκλοφόρησε, υπό την ιδιοκτησία Μπόμπολα, λίγες μέρες πριν από τις εκλογές του 1981.
Αν και από τις κεντρώες εφημερίδες το «Εθνος» ήταν το πιο εκδηλωτικό υπέρ Παπανδρέου, ο Μπόμπολας ήταν τελικά αυτός που, ύστερα από συμφωνία με τους άλλους δύο μεγαλοεκδότες, Τεγόπουλο («Ελευθεροτυπία») και Λαμπράκη (ΔΟΛ), αποφασίστηκε να βγει μπροστά για την αποκαθήλωση του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ στο «βρόμικο ’89» με το σκάνδαλο Κοσκωτά. Ετσι, το πρωτοσέλιδο του «Εθνους» τον Οκτώβριο του 1981, «Νικητής ο λαός, ιστορική μορφή ο Ανδρέας», «αντικαταστάθηκε» τον Ιούνιο του 1989, στη νίκη του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, από το ιστορικό «Πέφτει ο φαύλος, παταγώδης αποτυχία ΠΑΣΟΚ, ο λαός επιβάλλει την κάθαρση».
Ηταν τότε που ο Μπόμπολας εντάχθηκε στο «κλειστό κλαμπ» των άλλων δύο πανίσχυρων εκδοτών. Λίγους μήνες αργότερα θα γινόταν και καναλάρχης με το 25% του Mega. Η εποχή της κυριαρχίας του μόλις άρχιζε.
Ξεκίνησε με αρχικό συνεργάτη τον μετέπειτα υπουργό Δημοσίων Εργων, Κουλουμπή. Υστερα έχτισε εξαιρετικές σχέσεις με πολλά υψηλόβαθμα στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Ο κατασκευαστικός οργασμός, όμως, ήρθε επί υπουργίας Γιώργου Σουφλιά στο Δημοσίων Εργων. Οι σχέσεις του μιντιάρχη με τον τότε υπουργό της Ν.Δ. οδήγησαν στο να παίρνει τη μια κατασκευαστική δουλειά μετά την άλλη, σε σκανδαλώδη βαθμό.
Μέσα από μια σχέση αλληλεξάρτησης με την εξουσία, ο Μπόμπολας κατέληξε να ελέγχει τον χώρο των κατασκευών στην Ελλάδα, τόσο προολυμπιακά όσο και μετά το 2004. Ο κατασκευαστικός κλάδος μεταβλήθηκε σε καρτέλ. Οποιος δεν ανήκε σ’ αυτό το καρτέλ δεν έπαιρνε ούτε χιλιόμετρο δρόμου. Γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου, Αττική Οδός, ΧΥΤΑ, εθνικές οδοί, σε όλα ήταν μέσα ο Μπόμπολας.
Όταν ο Καραμανλής επιχείρησε να περάσει τον «βασικό μέτοχο»
Ηταν τότε, στη δεκαετία του 1990, που μπήκε στην καθομιλουμένη ο όρος «διαπλοκή» για την τριγωνική σχέση επιχειρηματικών συμφερόντων – μιντιακών – πολιτικών. Το 2005, ο Καραμανλής επιχείρησε να περάσει τον «βασικό μέτοχο», «δείχνοντας» κυρίως τον Μπόμπολα. Η προσπάθεια του τότε πρωθυπουργού να απεμπλακούν τα ΜΜΕ από τον εναγκαλισμό με επιχειρηματικά συμφέροντα και έργα συνάντησε λυσσαλέα αντίσταση από το εσωτερικό και την Ε.Ε.
Ο «βασικός μέτοχος», που θα περιόριζε τη μονοκρατορία Μπόμπολα στα δημόσια έργα, δεν νομοθετήθηκε ποτέ. Ο Καραμανλής δέχθηκε πόλεμο από τα ΜΜΕ του επιχειρηματία σε όλη τη διάρκεια της θητείας του. Σε αντίθεση με τον Σημίτη, που ο ευνοούμενος εκδότης στήριζε σε βαθμό προκλητικό. Τα μίντια Μπόμπολα χρησιμοποιήθηκαν ως «μπουλντόζα» κατά του Καραμανλή και ως «ανυψωτήρας» για τον Σημίτη, που του έκανε όλα τα χατίρια.
Ο Μπόμπολας ήταν πολιτικός μηχανικός με ευρύ πλέγμα μόρφωσης. Αντιπαθούσε τους Γερμανούς επειδή τον είχαν συλλάβει στην Καστέλα ως έφηβο, όταν έγραφε συνθήματα, αλλά κι επειδή είχε δει μπροστά του μια εκτέλεση Ελληνα που προσπάθησε να πάρει λίγο ψωμί από γερμανικό φορτηγό. Μια αναφορά πρέπει να γίνει στην αντίθεσή του στο Σχέδιο Ανάν.
Από τότε που «βάρυνε» λόγω ηλικίας και ανέλαβαν τα παιδιά του όλες τις δραστηριότητες, ο Πήγασος κατέρρευσε και η πορεία των άλλων επιχειρήσεων έφθινε.
Ο Γιώργος Μπόμπολας ήταν ένας επιχειρηματίας «παλαιάς κοπής». Γιγαντώθηκε μιντιακά και κατασκευαστικά με αδηφαγία, σε μια πολύ σκοτεινή εποχή για τη χώρα. Πήρε τα περισσότερα δημόσια έργα από κάθε άλλον, εργαλειοποιώντας τα ΜΜΕ του, και το όνομά του έφτασε να γίνει συνώνυμο της «διαπλοκής» και του «κρατικοδίαιτου επιχειρείν». Χτίζοντας εν τέλει μια αυτοκρατορία επιρροής στα χρόνια που η πολιτική άρχιζε να περνά στη σκιά των επιχειρηματικών συμφερόντων, τάση που πια έχει παγιωθεί.
Βιογραφικό
Γεννήθηκε το 1928 στον Πειραιά και έφυγε χθες από τη ζωή σε ηλικία 95 ετών. Ο πατέρας του ήταν αντάρτης του ΕΛΑΣ. Στην περίοδο της γερμανικής κατοχής ο Γιώργος Μπόμπολας υπήρξε μέλος της ΕΠΟΝ. Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο Μετσόβιο και αρχικά ίδρυσε το 1977 την κατασκευαστική εταιρία Τεχνοδομή, με συνεταίρο τον μετέπειτα υπουργό Δημοσίων Εργων Ευάγγελο Κουλουμπή. Στη συνέχεια οι κύριες δραστηριότητές του επικεντρώθηκαν στην Ελλάκτωρ και την Πήγασος Εκδοτική («Εθνος», 25% του Mega, «Ημερησία» κ.ά.). Κατείχε ποσοστό στο Καζίνο Πάρνηθας, στην Αττική Οδό, στα ορυχεία χρυσού στη Χαλκιδική κ.α.
