Στην επικαιρότητα έρχεται εκ νέου η πρωτοφανής τραγωδία που σημειώθηκε στα μέσα του περασμένου Ιουνίου ανοιχτά της Πύλου με σκάφος με μετανάστες να βυθίζεται παρασέρνοντας στον θάνατο δεκάδες από αυτούς.
Ο Συνήγορος του Πολίτη, σύμφωνα με σημερινή ανακοίνωσή του, ξεκινά ανεξάρτητη έρευνα για το πολύνεκρο ναυάγιο
Σύμφωνα με την Ανεξάρτητη Αρχή, «είχαν προηγηθεί δύο επιστολές του επικεφαλής της Ανεξάρτητης Αρχής κ. Ανδρέα Ποττάκη προς τον κ. Αρχηγό του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής (Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ.), με τις οποίες ζητούσε να υπάρξει ενδελεχής διοικητική διερεύνηση τυχόν πράξεων ή παραλείψεων στελεχών του Λιμενικού που συνδέονταν με το τραγικό περιστατικό της 14.06.2023.
Κατόπιν της ρητής άρνησης να ξεκινήσει εσωτερική πειθαρχική έρευνα το Λιμενικό Σώμα, η Ανεξάρτητη Αρχή αποφάσισε να ξεκινήσει ιδία έρευνα, με την ειδική αρμοδιότητά της ως Εθνικού Μηχανισμού Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας για πράξεις ή παραλείψεις ένστολου προσωπικού του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. σχετικά με το ναυάγιο της Πύλου, θεωρώντας ότι η πλήρης διαφάνεια ως προς τη δράση των αρμόδιων στελεχών της Διοίκησης για το πολύνεκρο αυτό ναυάγιο αποτελεί στοιχειώδες δικαιοκρατικό αίτημα».
«Το γεγονός και μόνον του τραγικού θανάτου δεκάδων ανθρώπων», συνεχίζει ο Συνήγορος του Πολίτη «και η ύπαρξη εκατοντάδων αγνοουμένων θα αρκούσε για να στηρίξει την ανάγκη πλήρους και άμεσης διερεύνησης της διοικητικής αντιμετώπισης του συγκεκριμένου περιστατικού πλοίου που βρισκόταν σε κίνδυνο, για το οποίο την 13.06.2023 οι ελληνικές αρχές είχαν λάβει ειδοποίηση που είχε κοινοποιηθεί στον Συνήγορο του Πολίτη, πολλώ δε μάλλον πλοίου που εκτελούσε παράνομη μεταφορά μεταναστών, σε συνθήκες ευαλωτότητας κι επικινδυνότητας που γνωρίζει το Λιμενικό Σώμα από πολλές άλλες διασώσεις.
Το τραγικό ναυάγιο της 14.06.2023 ακολούθησε πληθώρα δημοσιευμάτων ελληνικών και
διεθνών ΜΜΕ, μεταξύ αυτών και βραβευμένη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διεθνής
δημοσιογραφική έρευνα, τα οποία παρουσιάζουν εκδοχές της αλληλουχίας των συμβάντων
διαφορετικές από την επίσημη εκδοχή του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. Η υπόθεση προσέλκυσε, επίσης, το
έντονο ενδιαφέρον της κοινής γνώμης αλλά και αρμόδιων υπηρεσιακών παραγόντων σε
επίπεδο ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών. Ήδη η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια ξεκινώντας σχετική έρευνα για την FRONTEX ζήτησε συντονισμό αντίστοιχων ενεργειών με τον Έλληνα Συνήγορο».
Καταλήγοντας η Ανεξάρτητη Αρχή αναφέρει:
«Για τον Συνήγορο του Πολίτη ήταν εξαρχής σαφές αυτό που προέτρεψε εις μάτην τα αρμόδια διοικητικά όργανα να πράξουν: ότι η ενδελεχής και αμερόληπτη διερεύνηση των σχετικών πράξεων και παραλείψεων στελεχών του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. θα συνέβαλε στην αξιόπιστη εικόνα του Λιμενικού Σώματος και σε τελική ανάλυση της Πολιτείας. Η Ανεξάρτητη Αρχή με πλήρη αίσθηση καθήκοντος ως προς την συνταγματική αποστολή της αναλαμβάνει πλέον την πρωτοβουλία δικής της έρευνας σύμφωνα με το νόμο (αρχικά αρ.56 ν.4443/2016, νυν αρ.188 ν.4662/2020) με την ειδική αρμοδιότητα του Εθνικού Μηχανισμού Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας και αναμένει την κατά νόμον συνεργασία όλων των κρατικών αρχών και οργάνων στα στοιχεία που ζητούνται για την ανεξάρτητη έρευνά της».
Η πρώτη επιστολή στο Λιμενικό (22/06/2023)
«Αξιότιμε κ. Αρχηγέ,
Το πρόσφατο ναυάγιο στα ανοιχτά της Πύλου της 14.06.2023 αποτελεί, πέρα από
πολύνεκρη τραγωδία και μια μεγάλη πρόκληση για το κύρος του ΛΣ-ΕΛΑΚΤ, δεδομένου και
του έντονου ενδιαφέροντος της κοινής γνώμης, ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών και
ΜΜΕ, και της πολιτικά φορτισμένης συγκυρίας της προεκλογικής περιόδου.
Ο Συνήγορος του Πολίτη ήταν μεταξύ των φορέων στους οποίους κοινοποιήθηκε το μήνυμα
ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του Watch the Med – Alarm Phone προς τις αρμόδιες ελληνικές
υπηρεσίες στις 17:53 της Τρίτης 13.06.2023, που ειδοποιούσε για τις συντεταγμένες πλοίου
σε κίνδυνο, στο οποίο φέρονταν να επιβαίνουν εκατοντάδες άτομα.
Ο Συνήγορος του Πολίτη, όπως γνωρίζετε, στο πλαίσιο της ειδικής αρμοδιότητας του
Εθνικού Μηχανισμού Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας, παρεμβαίνει, μεταξύ άλλων,
και στις περιπτώσεις βασανιστηρίων, παράνομης εκ προθέσεως προσβολής κατά της ζωής,
σωματικής ακεραιότητας, υγείας, γενετήσιας και προσωπικής ελευθερίας και κάθε πράξης
που διενεργείται με ρατσιστικό κίνητρο ή συνιστά διακριτική μεταχείριση (άρ. 1 παρ.1 ν.
3938/2011 όπως αντικαταστάθηκε από το άρ. 56 ν. 4443/2016 και στη συνέχεια από την
παρ. 1 του άρ. 188 ν. 4662/2020, Α΄ 27 7/2/2020), είτε διερευνώντας ο ίδιος την υπόθεση,
είτε παρακολουθώντας τη διερεύνησή της από το αρμόδιο πειθαρχικό όργανο. Σύμφωνα με
την παρ. 3 του άρ.1 ν. 3938/2011, όπως ισχύει, οι αρμόδιες υπηρεσίες διαβιβάζουν αμελλητί
στον Εθνικό Μηχανισμό Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας τις διαταγές διενέργειας
διοικητικής εξέτασης για τυχόν πράξεις ή παραλείψεις του ένστολου προσωπικού, μεταξύ
άλλων, του ΛΣ-ΕΛΑΚΤ, σχετικά με περιστατικά που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του, όπως
εν προκειμένω η προσβολή του δικαιώματος στη ζωή.
Παγίως η Ανεξάρτητη Αρχή επισημαίνει τη κρισιμότητα της διενέργειας πλήρους, ενδελεχούς, αμερόληπτης και σύμφωνης με τις δικονομικές αρχές και εγγυήσεις εσωτερικής διοικητικής εξέτασης, τόσο για το κύρος του σώματος, όσο και για την αξιοπιστία της ίδιας της πειθαρχικής διαδικασίας, ανεξάρτητα από οιαδήποτε άλλη έρευνα κρατικής αρχής που δεν υποκαθιστά το έργο των εσωτερικών πειθαρχικών οργάνων του σώματος. Η αρχή της αυτοτέλειας της πειθαρχικής διαδικασίας συμβάλλει κατ’ αυτόν τον τρόπο στην εμπέδωση της εικόνας νομιμότητας, λογοδοσίας, και εν τέλει αξιοπιστίας του ίδιου του Λιμενικού Σώματος.
Μάλιστα, η πειθαρχική διαδικασία καθιερώνεται ρητά από το νόμο ως ανεξάρτητη
και αυτοτελής ακόμη και ως προς την ποινική διαδικασία (άρ. 38 παρ. 7 ν. 4504/2017). Ως
προς τη θέση αυτή για την αναγκαιότητα και τη σημασία εσωτερικής διερεύνησης
αναφέρομαι και στις προηγούμενες επιστολές μου σχετικά με το από 19.05.2023 δημοσίευμα
των New York Times.
Παρακαλώ, συνεπώς, για την ενημέρωση της Αρχής ως προς την τυχόν διαταγή
διενέργειας ΕΔΕ για το ναυάγιο της Πύλου στην διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου
gramemidipa@synigoros.gr, στο πλαίσιο της ειδικής αρμοδιότητας του Εθνικού Μηχανισμού
Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας.
Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων για τη συνεργασία».
Η δεύτερη επιστολή
«Αξιότιμε κ. Αρχηγέ,
Επανερχόμαστε στην επιστολή μας της 22.06.2023 (α.π. 30357) σχετικά με την ανάγκη
διοικητικής διερεύνησης των συνθηκών του ναυαγίου της Πύλου της 14.06.2023.
Στην επιστολή μας αυτή δεν έχουμε λάβει μέχρι σήμερα απάντηση, ωστόσο, στο πλαίσιο της
ειδικής αρμοδιότητας του Εθνικού Μηχανισμού Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας,
είχαμε αναδείξει τη σημασία της διενέργειας πλήρους, ενδελεχούς, αμερόληπτης και
σύμφωνης με τις δικονομικές αρχές και εγγυήσεις εσωτερικής διοικητικής εξέτασης, τόσο για
το κύρος του σώματος, όσο και για την αξιοπιστία της ίδιας της πειθαρχικής διαδικασίας,
ανεξάρτητα από οιαδήποτε άλλη έρευνα κρατικής αρχής. Στην ίδια κατεύθυνση, εκπρόσωποι
διεθνών οργανισμών, όπως ενδεικτικά η Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του
Συμβουλίου της Ευρώπης, καλούν δημόσια τις ελληνικές αρχές για τη διεξαγωγή αξιόπιστης
και αμερόληπτης έρευνας για τις συνθήκες του τραγικού ναυαγίου της Πύλου.
Ήδη, μάλιστα, η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια ξεκίνησε αυτεπάγγελτη έρευνα για να
διευκρινίσει τις περιστάσεις που οδήγησαν στο ναυάγιο της Πύλου και την ενδεχόμενη
εμπλοκή της FRONTEX (https://www.ombudsman.europa.eu/el/press-release/en/172857)
και ανακοίνωσε ότι θα συνεργαστεί με τον Έλληνα Συνήγορο του Πολίτη ως προς τις
ενέργειες των ελληνικών αρχών.
Ευελπιστούμε, συνεπώς, στη συνεργασία σας, κατ’ εφαρμογή του ισχύοντος θεσμικού
πλαισίου που αφορά στη διοικητική εξέταση, τον πειθαρχικό έλεγχο ενεργειών και
παραλείψεων του ένστολου προσωπικού των σωμάτων ασφαλείας της χώρας, και
παρακαλούμε εκ νέου για την ενημέρωσή μας ως προς την τυχόν διαταγή διενέργειας ΕΔΕ
για το ναυάγιο της Πύλου στην διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου
gramemidipa@synigoros.gr.
Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων για τη συνεργασία».
Η τρίτη επιστολή (8/9/2023)
«Αξιότιμε κ. Αρχηγέ,
Σε συνέχεια της ανωτέρω σχετικής υπό στοιχείο (γ΄) απάντησης σας, ως προς την διενέργεια πειθαρχικής διερεύνησης της υπόθεσης του ναυαγίου ανοικτά της Πύλου, που έλαβε χώρα στις 14.06.2023, και στο πλαίσιο της θεσμικής λειτουργίας του Συνηγόρου του Πολίτη ως Εθνικός Μηχανισμός Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρ. 188 του Ν. 4662/2020, η Αρχή, στο βαθμό που η συγκεκριμένη υπόθεση εμπίπτει στις αρμοδιότητες της, επεξεργάζεται το ενδεχόμενο διεξαγωγής ιδίας έρευνας.
Προς τούτο, κρίνεται απαραίτητο να μας παράσχετε ενημέρωση για μια σειρά από στοιχεία
και συγκεκριμένα σε σχέση με:
α) το επιχειρησιακό σχέδιο που κλήθηκε να εκτελέσει και εκτέλεσε η δύναμη του Λ.Σ. /
ΕΛΑΚΤ που παρακολουθούσε επί μακρόν το πλοιάριο,
β) τον αριθμό, τον τύπο, τα ονόματα και διακριτικά των σκαφών που το εν λόγω σχέδιο
περιελάμβανε και που τελικά συμμετείχαν,
γ) τα πλήρη στοιχεία του/ων πληρώματος/μάτων που επάνδρωναν το/α σκάφος/η,
δ) τα πλήρη στοιχεία του επικεφαλής του επιχειρησιακού σχεδίου και την δύναμης που
παρακολουθούσε το πλοιάριο, και
ε) τα ηλεκτρονικά ηχητικά αρχεία και τις απομαγνητοφωνημένες συνομιλίες μέσω
ασυρμάτου, που καταγράφηκαν κατά τη διεξαγωγή της επιχείρησης.
Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων για τη συνεργασία».
