Συμπληρώνονται σχεδόν τρεις δεκαετίες εγκληματικής αδράνειας της Πολιτείας για το δημογραφικό πρόβλημα. Οπως αποκαλύπτει η «κυριακάτικη δημοκρατία» οι πολιτικοί ταγοί μας είχαν ασχοληθεί με τη βραδυφλεγή βόμβα του Δημογραφικού ήδη από το 1991, όποτε και συστάθηκε η πρώτη διακομματική επιτροπή της Βουλής, που είχε υποβάλει σωρεία προτάσεων για την επίλυση του ζητήματος, οι οποίες ωστόσο αγνοήθηκαν από όλες τις κυβερνήσεις.
Αποτέλεσμα, το Δημογραφικό να οξύνεται ολοένα και περισσότερο, η Ελλάδα γερασμένη να αργοπεθαίνει, ενώ και η δεκαετής οικονομική κρίση έχει φέρει την κατάσταση στο μη περαιτέρω. Ορισμένοι, μάλιστα, βρίσκουν την ευκαιρία να μας παρουσιάσουν τους μετανάστες ως λύση, προτείνοντας τη μετεγκατάστασή τους σε κατοικημένες περιοχές και την ένταξή τους στην αγορά εργασίας, ξεκινώντας από τον αγροτικό τομέα.
Η αμαρτωλή ιστορία υποβάθμισης και αδιαφορίας του κράτους ξεκινά στις αρχές του ’90, όταν η κατάσταση όσον αφορά το Δημογραφικό ήταν ήδη ανεξέλεγκτη. Τότε, το 1991, πριν από 29 ολόκληρα χρόνια δηλαδή, συστάθηκε η πρώτη διακομματική επιτροπή έπειτα από πρόταση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Πρόεδρος ορίστηκε ο Βασίλης Σωτηρόπουλος (Ν.Δ.), αντιπρόεδρος ο Βασίλης Γερανίδης (ΠΑΣΟΚ) και γραμματέας ο Μανόλης Δρεττάκης (ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ), ενώ συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, οι Πέτρος Τατούλης, Θόδωρος Κατσίκης, αλλά και οι Ανδρέας Καραγκούνης, Ντόρα Μπακογιάννη και Φάνη Πάλλη – Πετραλιά, οι οποίοι, ωστόσο, αντικαταστάθηκαν λόγω της ανάληψης υπουργικών καθηκόντων. Η επιτροπή της Βουλής μελέτησε επί δύο χρόνια το πρόβλημα και κατέθεσε τον Φεβρουάριο του 1993 το πόρισμά της, το οποίο και έγινε ομοφώνως δεκτό από τα κόμματα, σε μια σπάνια στιγμή εθνικής σύμπνοιας και ομόνοιας.
Δείτε επίσης: Έκτακτες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στη Μακεδονία ενόψει «Ηφαιστίωνος»
Αυτό δεν περιλάμβανε μόνο σοκαριστικές διαπιστώσεις, αλλά και συγκεκριμένες προτάσεις και μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του Δημογραφικού. «Στη χώρα μας, στην οποία σήμερα η γεννητικότητα είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη, το δημογραφικό πρόβλημα παίρνει τεράστιες εθνικές διαστάσεις, που μπορεί να απειλήσουν την εθνική μας ανεξαρτησία και εδαφική ακεραιότητα» ανέφερε τότε το πόρισμα, με τα κόμματα να συμφωνούν πως στόχος της πληθυσμιακής πολιτικής της χώρας μας πρέπει να είναι η αναστροφή της πτωτικής πορείας των δημογραφικών δεικτών με την κατάλληλη αντιμετώπιση όλων εκείνων των παραγόντων που επενεργούν αρνητικά στη δημογραφική ανάκαμψη.
Οπως είχαν διαπιστώσει το 1993 οι βουλευτές, ο δείκτης γεννήσεων ήταν στο 1,4 παιδιά ανά γυναίκα. Επρόκειτο για έναν από τους χαμηλότερους της Ευρώπης και ο πιο χαμηλός των χωρών της Βαλκανικής, ενώ ήταν πολύ κάτω του 2,1, που είναι το όριο ανανέωσης των γενεών. Την ίδια ώρα, ο συντελεστής γεννητικότητας, ο αριθμός, δηλαδή, των γεννήσεων ανά 1.000 κατοίκους, ο οποίος το 1950 ήταν στο 18,37, έπεσε το 1990 στο 10,03. Οσο για τον ακαθάριστο συντελεστή θνησιμότητας, αυξήθηκε μέσα σε τέσσερις δεκαετίες από το 7,24 στο 9,16, σύμφωνα με τους βουλευτές, λόγω της βαθμιαίας γήρανσης του πληθυσμού και παρά τη μείωση της θνησιμότητας σε κάθε ηλικία.
Τα κόμματα είχαν σταθεί ιδιαίτερα και στον αριθμό των διαζυγίων, ο οποίος παρουσίαζε μεγάλη αύξηση, καθώς στη δεκαετία του 1960 αντιστοιχούσαν πέντε διαζύγια σε 100 γάμους ετησίως, στο τέλος της δεκαετίας του 1970 έφτασαν στα 10 και στο τέλος της δεκαετίας του 1980 ο αριθμός αυξήθηκε ακόμη περισσότερο και έφθασε στα 13 διαζύγια. «Ο αριθμός αυτός των διαζυγίων αφορά κυρίως τις ηλικίες κάτω του 50ού έτους, ηλικίες που δεν έχουν ολοκληρώσει την αναπαραγωγική περίοδό τους, με δυσμενή δημογραφικά και κοινωνικοοικονομικά επακόλουθα» εξηγούσε τότε το πόρισμα.
«Η Ελλάδα μεταβάλλεται σε τόπο υποδοχής μεταναστών»
Ιδιαίτερη αναφορά είχε κάνει η διακομματική επιτροπή στην είσοδο μεταναστών στη χώρα μας και στις επιπτώσεις στη δημογραφική εξέλιξη του ελληνικού πληθυσμού. «Με την αθρόα είσοδο λαθρομεταναστών – αλλοδαπών κυρίως μουσουλμάνων από αφρικανοασιατικές χώρες», όπως ανέφερε το κείμενο, «η Ελλάδα μεταβάλλεται σε τόπο υποδοχής μεταναστών που δημιουργούν σοβαρά κοινωνικοοικονομικά προβλήματα, προστριβές στην αγορά εργασίας, αύξηση της εισφοροδιαφυγής με μεγάλες συνέπειες στους ασφαλιστικούς οργανισμούς, αύξηση εγκληματικότητας, διακίνηση ναρκωτικών, και δεν μπορούν να προσαρμοστούν προς την ελληνική κοινωνία λόγω του τελείως διαφορετικού πολιτισμού του Ισλάμ, που δεν είναι μόνο θρησκεία, αλλά και τρόπος ζωής».
Μεταξύ των παραγόντων που επιδρούσαν αρνητικά στο Δημογραφικό συγκαταλεγόταν και η κατοικία, πρόβλημα που είναι εξαιρετικά επίκαιρο. «Το 32% του πληθυσμού είναι εγκλωβισμένο στα διαμερίσματα και τα παιδιά δεν έχουν άνετο ελεύθερο χώρο» τόνιζαν οι βουλευτές, καταγγέλλοντας ότι η έλλειψη κατοικίας, το υψηλό κόστος απόκτησής της και τα υψηλά ενοίκια αναγκάζουν τα νερά ζευγάρια να περιορίσουν ή να μεταθέσουν την τεκνοποίηση στο μέλλον.
Οι βουλευτές υποστήριζαν, μάλιστα, ότι οι οικογένειες πρέπει να ολοκληρώνονται σε μικρές ηλικίες, καθώς η επιδίωξη των νέων ανθρώπων για καλές σπουδές και επιτυχημένη καριέρα οδηγούν στη δημιουργία οικογένειας σε μεγαλύτερες ηλικίες, γεγονός που έχει δυσμενείς συνέπειες στο Δημογραφικό. Οι ίδιοι είχαν καταγγείλει ότι η απομάκρυνση από τα παραδοσιακά ελληνικά πρότυπα ζωής και «η κοινωνική παρακμή με την υπονόμευση των αξιών του γάμου, της οικογένειας και των τέκνων» έχουν σημαντική επίδραση στο Δημογραφικό, ενώ αρνητικά επιδρούν, σύμφωνα με το πόρισμα, και ο « υπέρμετρος ευδαιμονισμός, η χαλάρωση των ηθών, τα ναρκωτικά, το AIDS και γενικά η κοινωνική υποβάθμιση και η παγκόσμια ανασφάλεια».
Τι περιλάμβανε, όμως, η δέσμη μέτρων που είχε προτείνει το ομόφωνο πόρισμα της διακομματικής επιτροπής του 1993; Οι βουλευτές και οι επιστήμονες είχαν προτείνει να γενικευτούν και να επεκταθούν τα μέτρα για την προστασία της γυναίκας κατά την κύηση και τον τοκετό, ενώ είχαν εισηγηθεί και τη θέσπιση ειδικού στεγαστικού προγράμματος για την απόκτηση ή την ενοικίαση κατοικίας από νέα ζευγάρια με χαμηλό εισόδημα που αποκτούν παιδί.
Επίδομα παιδιού
Επιπλέον, μία πρόταση που ακούγεται πολύ επίκαιρη είναι το επίδομα για το τρίτο παιδί να δίνεται έως τα 12 έτη και το ύψος του να αυξηθεί στο 50% του κατώτατου μηνιαίου μισθού, με προοπτική αύξησης. Την ίδια ώρα, η επιτροπή είχε εισηγηθεί οι τρίτεκνες οικογένειες να χαρακτηρίζονται πολύτεκνες, με σκοπό να απολαμβάνουν όλα τα ευεργετήματα που προβλέπονται για τις πολύτεκνες οικογένειες, αλλά και οι πολύτεκνες μητέρες να λαμβάνουν δύο χρόνια άδεια με αποδοχές σε κάθε τοκετό.
Είχαν ζητήσει, επίσης, από το τέταρτο παιδί και πάνω να χορηγείται σε οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα επίδομα διπλάσιο του προβλεπομένου. Το επίδομα αυτό είχε προταθεί να δίνεται και στο δεύτερο παιδί για τρία χρόνια, όταν το εισόδημα της οικογένειας είναι πολύ χαμηλό. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και η πρόταση για συγκρότηση σώματος βοηθών μητέρων από εκπαιδευμένες νέες, που θα αναπληρώνουν τις εργαζόμενες μητέρες (παιδιά τεσσάρων, πέντε οικογενειών μαζί).
Μεταξύ των προτάσεων που ακούγονται καταρχήν σωστές και σήμερα ήταν η χορήγηση επιδομάτων σπουδών σε ζευγάρια ως κίνητρο για να τεκνοποιήσουν σε νεαρότερες ηλικίες, αλλά και η καθιέρωση προτεραιότητας συμμετοχής νέων άνεργων γονέων στα αμειβόμενα σεμινάρια επαγγελματικής κατάρτισης. Ειδική μνεία είχε γίνει και στο μεταναστευτικό ζήτημα, σχετικά με το οποίο οι βουλευτές τόνιζαν την αδήριτη ανάγκη αυστηρών ελέγχων για τη νομιμότητα της εισόδου στη χώρα μας και για τη νόμιμη παραμονή και απασχόληση. Η επιτροπή είχε προτείνει και τη συγκρότηση ειδικών εποπτικών οργάνων, τα οποία θα παρακολουθούσαν -εάν είχαν συσταθεί τελικώς και η Πολιτεία δεν είχε αδιαφορήσει- την πορεία του Δημογραφικού.
Συγκεκριμένα, είχε αιτηθεί την ίδρυση Εθνικού Συμβουλίου Οικογένειας και Πληθυσμού και τη συγκρότηση μιας μόνιμης διακομματικής επιτροπής της Βουλής για το Δημογραφικό, αλλά και τον ορισμό υφυπουργού στο υπουργείο Οικονομίας για θέματα δημογραφικής πολιτικής. Καθίσταται σαφές πως, αν και έχουν περάσει σχεδόν 28 χρόνια από την ομόφωνη υπερψήφιση του πορίσματος, επί της ουσίας καμία από τις παραπάνω προτάσεις δεν υλοποιήθηκε. Το πόρισμα θα έμεινε μάλλον όλα αυτά τα χρόνια ξεχασμένο σε κάποιο συρτάρι. Οι προτάσεις αυτές, οι περισσότερες από τις οποίες είναι όχι μόνο λογικές, αλλά και εύκολα υλοποιήσιμες, αγνοήθηκαν επιδεικτικά από το σύνολο των κυβερνήσεων που βρέθηκαν στο τιμόνι της χώρας.
Αραγε, αν είχαν εφαρμοστεί έστω κάποια από τα παραπάνω μέτρα, το τοπίο θα ήταν ίδιο σήμερα;
Εφιαλτική πρόβλεψη το 2019 για το 2035
Τα 30 τελευταία χρόνια προκλήθηκε μια σειρά νέων προβλημάτων κυρίως λόγω του εγκλωβισμού της χώρας στο σπιράλ ύφεσης. Τα τρία Μνημόνια όξυναν έτι περισσότερο το δημογραφικό πρόβλημα, αναγκάζοντας τα κόμματα να συστήσουν νέα επιτροπή για το δημογραφικό το 2017, έπειτα από σχετική πρόταση της Φώφης Γεννηματά. Τα συμπεράσματα της επιτροπής και η εφιαλτική πρόβλεψή της ότι ο πληθυσμός θα μειωθεί το 2035 κατά 1.400.000 και το 2080 θα είναι 7.200.000 σοκάρουν.
Η νέα διακομματική επιτροπή της Βουλής επαναλαμβάνει στο πόρισμά της, που δόθηκε στη δημοσιότητα πέρυσι, ορισμένες διαπιστώσεις του 1993, προσθέτοντας και νέα ανησυχητικά στοιχεία, όπως ότι οι γυναίκες γεννούν όλο και λιγότερα παιδιά και αυτό όλο και σε μεγαλύτερη ηλικία λόγω του ευρύτερου κοινωνικού και οικονομικού περιβάλλοντος, που επιδεινώθηκε ακόμα περισσότερο από την πρόσφατη κρίση. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τους βουλευτές, το μέσο μέγεθος της οικογένειας μειώνεται, ενώ παράλληλα αυξάνεται ο αριθμός των οικογενειών χωρίς παιδιά.
Οι «300» επισήμαναν ότι ναι μεν η επιδοματική στήριξη βοηθά, ωστόσο αυτή δεν αρκεί, καθώς απαιτούνται ταυτόχρονα πολιτικές για την εναρμόνιση της οικογενειακής και της εργασιακής ζωής. Στις προτάσεις συμπεριλαμβάνονταν η υλοποίηση στεγαστικής πολιτικής για την ενίσχυση των νέων ζευγαριών ή των μόνων γονέων, όπως και η μείωση της φορολογίας αναλογικά με το μέγεθος και το εισόδημα των οικογενειών.
Μεταξύ άλλων, ζητήθηκαν η λήψη μέτρων για την επέκταση της προστασίας από απόλυση, η επέκταση του ωραρίου των παιδικών σταθμών και η δημιουργία του προγράμματος «Νταντά της γειτονιάς», με το οποίο όσοι ενδιαφέρονται να φυλάσσουν παιδιά προσχολικής ηλικίας θα μπορούν να το κάνουν αφού πιστοποιηθούν, κατά τα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Οι βουλευτές ζήτησαν επίσης, όπως άλλωστε είχαν πράξει και το μακρινό 1993, τη δημιουργία επιτελικής δομής για τον σχεδιασμό και την παρακολούθηση του Δημογραφικού.
Ημίμετρα για ένα τεράστιο ζήτημα
Η απραξία του κράτους όλα αυτά τα χρόνια για το μείζον εθνικό ζήτημα του Δημογραφικού σοκάρει. Αυτό, όμως, που προκαλεί τρόμο είναι το ενδεχόμενο η αδράνεια αυτή να συνεχιστεί και μελλοντικά. Ομολογουμένως, η Ν.Δ. έχει προχωρήσει στην υλοποίηση κάποιων μέτρων, όπως, για παράδειγμα, η θέσπιση επιδόματος γέννας ύψους 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που γεννιέται, η υπαγωγή των βρεφικών ειδών από ΦΠΑ 24% στο 13% και η κατάργηση του φόρου πολυτελούς διαβίωσης για το εξαθέσιο και άνω επιβατικό Ι.Χ. για τους πολυτέκνους. Αυτά τα μέτρα είναι ένα πρώτο θετικό δείγμα, ωστόσο είναι προφανές ότι δεν αρκούν για να αντιστρέψουν τη διαμορφωθείσα κατάσταση.
