Επίδειξη πολιτιστικής ανωτερότητος και πνεύματος διαπολιτισμικής κατανοήσεως επιδεικνύει η Ελλάς έναντι της νεοοθωμανικής λαίλαπος που απαγορεύει κατά βούλησιν επισκέψεις σε μονές ή τις μετατρέπει σε τζαμιά σε αντίθεση με μνημεία όπως λ.χ. το Τεμένος Χαμζά Μπέη, γνωστό ως Αλκαζάρ στην Θεσσαλονίκη που αποκαθίσταται οικεία βουλήσει και έχει ήδη καταστεί χώρος μαζικών εβδομαδιαίων προσκυνηματικών εξορμήσεων πολιτών της γείτονος!
- Από τον
Μάκη Δεληπέτρο
Συμφώνως με επίσημο ανακοίνωση «επιπλέον, από το ΥΠΠΟΑ χρηματοδοτούνται μελέτες για την τεκμηρίωση, συντήρηση, αποκατάσταση και διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου μνημείων οθωμανικής περιόδου, στη Θεσσαλονίκη (Μπέη Χαμάμ, Γιαχουντί Χαμάμ (Λουλουδάδικα), Λουτρά Φοίνικα, Μπεζεστένι, Αλατζά Ιμαρέτ, Γενί Τζαμί)» κ.λ.π.
Χωρίς να κάνουμε αναφορά σε απαγορεύσεις μετακινήσεων πιστών σε μεγάλα κέντρα της Ορθοδόξου Πίστεως με την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί ή την κατά περιόδους πλαισίωση της Παναγίας Σουμελά με τεράστια σε μέγεθος τουρκικά λάβαρα και σημαίες, αρκεί να αναφέρουμε ότι μόνον η Παναγία των Μογγολίων, ή Μουγουλίων, η γνωστή σε εμάς Παναγία του Μουχλιού ή Μουχλιώτισσα, στην συνοικία του Φαναρίουγια δεν έχει μετατραπεί σε τέμενος στην Κωνσταντινούπολη. Και αυτό χωρίς να αναφέρουμε άλλους ναούς που κατεστράφησαν από σεισμούς ή πυρκαιά όπως εδώ π.χ. το Τέμενος Βαγιαζήτ, στο Διδυμότειχο το οποίο θα είναι επισκέψιμο το προσεχές έτος, παρά το γεγονός ότι κατεκάη άνευ ευθύνης της ελληνικής πλευράς.
Η μετατροπή ναών σε τεμένη, ήρχισε το 2007 από την Αγία Σοφία της Βιζύης στην Ανατολική Θράκη. Ηκολούθησε το 2011 στην Νίκαια της Βιθυνίας, η εκκλησία της Αγίας Σοφίας. Το 2013 ήρθε η σειρά Το 2013 ήταν η σειρά της Αγίας Σοφίας στην Τραπεζούντα του Πόντου. Το 2021 άλλαξε χρήση πέραν των όσων επισυνέβησαν στην Ιουστινειάνειο Αγία Σοφία και ο ελληνορθόδοξος ναός του 12ου αι., της Αγίας Σοφίας, στον Αίνο της Αδριανουπόλεως. Δεν είχε καλυτέρα τύχη η Μονή της Χώρας, στην συνοικία Εντιρνέ Καπί, έξω από τα Θεοδοσιανά Τείχη, χωρίς να αναφέρουμε τις εκατοντάδες παλαιότερες περιπτώσεις εγκαταλείψεων, καταστροφής, αλλαγής χρήσεως ναών ανά την Τουρκική επικράτεια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο ορθόδοξος χριστιανικός ναός του Αγίου Γεωργίου στην Προύσα, ο αποκαλουμένος και “Αγία Σοφιά της Προύσας” που αφέθηκε στην τύχη του έως ότου κατέρευσε το 2020.
Όπως εδήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού «προχωρούμε στην άμεση αποκατάσταση ενός εμβληματικού μνημείου, του Τεμένους Χαμζά Μπέη, που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Οι περισσότεροι Θεσσαλονικείς αναφέρονται στο μνημείο ως Αλκαζάρ, λόγω της πολύχρονης χρήσης του ως αίθουσας κινηματογράφου. Το μνημείο γνώρισε πολλές επεμβάσεις, πολλές διαφορετικές φάσεις και χρήσεις, με αποτέλεσμα να επέλθουν σημαντικές αλλοιώσεις στη μορφολογία του. Με την ολοκλήρωση των έργων, από τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ, το Τέμενος θα αποδοθεί στην πόλη, πλήρως αποκατεστημένο. Το τέμενος Χαμζά Μπέη εντάσσεται στο πρόγραμμα αποκατάστασης και ανάδειξης του μνημειακού αποθέματος της Θεσσαλονίκης, όλων των ιστορικών περιόδων». Το Υπουργείο Πολιτισμού συμβάλλει αποφασιστικά όχι μόνο στην αποκατάσταση των μνημείων τα οποία είναι άρρηκτα δεμένα με το ιστορικό παλίμψηστο της πόλης αλλά και στην πολιτιστική λειτουργία και οικονομική ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης, πράγμα που αποτελεί σταθερό στόχο μας».
Η κ.Λίνα Μενδώνη, κατέληξε λέγουσα στις σχετικές δηλώσεις της ότι «το Υπουργείο Πολιτισμού συμβάλλει αποφασιστικά όχι μόνο στην αποκατάσταση των μνημείων τα οποία είναι άρρηκτα δεμένα με το ιστορικό παλίμψηστο της πόλης αλλά και στην πολιτιστική λειτουργία και οικονομική ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης, πράγμα που αποτελεί σταθερό στόχο μας».
Μετζητιέ Τζαμί στη Χίο
Επίσης ιδιαιτέρα μέριμνα ελήφθη για την «Αντιμετώπιση ετοιμορροπίας και αποκατάσταση ευστάθειας του Μιναρέ του Μετζητιέ Τζαμιού στην πόλη της Χίου. Το Μετζητιέ Τζαμί είναι το μεγαλύτερο μουσουλμανικό τέμενος της πόλεως της Χίου και ευρίσκεται στο κέντρο του αστικού ιστού, επί της κεντρικής πλατείας Βουνακίου. Ιδρύθη στα μέσα του 19ου αιώνος, αποτελώντας κοινωνικό, θρησκευτικό και πολεοδομικό πυρήνα της πόλεως της Χίου και η κατασκευή του έγινε με τη χορηγία του Σουλτάνου Αμπντούλ Μετζήτ, το 1843 η οποία ολοκληρώθη το 1845-46.
Το τέμενος Χαμιδιέ ή Μπαϊρακλί τζαμί
Το Οθωμανικό μνημείο Χαμιδιέ, στη Χίο, γνωστό και ως Μπαϊρακλί τζαμί, ένας συνοικιακός χώρος προσευχής «μετζίτ» εντός του φρουρίου παρεδόθη αποκατασταθέν από την Εφορεία Αρχαιοτήτων του νησιού. Συμφώνως με την επιγραφή στην είσοδο, εκτίσθη το 1892 με χορηγία του Αβδούλ (ή Αμπντούλ) Χαμίτ Β’, ο οποίος έμεινε στην Ιστορία ως «κόκκινος σουλτάνος» λόγω της Γενοκτονίας των Αρμενίων.
Σε μαραθώνιο αποκαταστάσεων τζαμιών επιδίδεται η Ελλάς
Απεκατεστάθη επίσης το οθωμανικό τέμενος Γενί Τζαμί, στον αστικό πυρήνα της Εδέσσης, στην πλατεία Μουσείου, μετά την ολοκλήρωση της αρχιτεκτονικής, της στατικής και της ηλεκτρομηχανολογικής μελέτης εφαρμογής για την αποκατάσταση και ανάδειξη του μνημείου. Το Γενί Τζαμί είναι το μοναδικό, από τα εννέα μουσουλμανικά τεμένη που υπήρχαν στην πόλη και διασώζεται ακεραία η κατασκευή με διασωζόμενο και τον μιναρέ. Όπως ανεκοίνωσε η πρόεδρος του Οργανισμού Διαχείρισης Κτημάτων Βακούφ Κω, κ.Ελβάν Κοτζαογλάν, λειτουργεί αποκατασταθέν πλέον μετά τον σεισμό το τέμενος που οικοδομήθη το 1778 από τον Αλγερινό Γαζή Χασάν Πασά. Παραλλήλως συνεχίζεται το έργο αποκαταστάσεως του τεμένους Ντεφτερντάρ το οποίο λειτουργεί ενώ προωθούνται οι διεργασίες και για τα υπόλοιπα τζαμιά. Παραλλήλως επροωθήθη η αποκατάστασις και ανάδειξις του Οθωμανικού τεμένους Βαλιδέ Τζαμί» ενταγμένου στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, οι εργασίες στερεώσεως και αποκαταστάσεως του Τζαμιού Καλούτσιανης, στην περιφέρεια Ηπείρου.
Τζαμιά με λεπτούς μιναρέδες, μεντρεσέδες, ιεροδιδασκαλεία, Ιμαρέτ, πτωχοκομεία, κάστρα, πύργοι, κουλέδες, χάνια και καραβάν- σεράι, ξενώνες, μπεζεστένια, σκεπαστές αγορές, πέτρινα γεφύρια, κρήνες και υδραγωγεία, διοικητήρια, νοσοκομεία και κονάκια- σπίτια αρχόντων, είναι μερικά από τα κοσμικά και θρησκευτικά μνημεία της Τουρκοκρατίας. Από το Επιχειρησιακό της Πρόγραμμα της εκεί περιφερείας εδώθη κονδύλιον για την αποκατάσταση του ιστορικού τεμένους Αράπ Τζαμί στην Δράμα. Το Αράπ Τζαμί εκτίσθη την περίοδο 1850-1875 στην παλαιά μουσουλμανική συνοικία της Δράμας, πλησίον της σημερινής πλατείας Δικαστηρίων, είναι χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο μνημείο και από το 2001 ανήκει στον Δήμο Δράμας. Από πολλά έτη έχει αποκατασταθεί και για το «Σαντιρβάν τζαμί», ένα μικρό τέμενος που βρισκόταν στην μουσουλμανική συνοικία της πόλεως. Συνολικώς απεκατεστάθισαν ή αποκαθίστανται και μελετώνται χώροι όπως τα τεμένη Εσκί και Γενί Τζαμί, στην Κομοτηνή, τα Τεμένη Αχμέτ Πασά και Ζινζιρλί, στις Σέρρες, το Ορτά (κεντρικό) Τζαμί που ευρίσκεται στο κέντρο της Βεροίας, το Τέμενος του Χαλίλ Μπέη (Παλιά Μουσική), στην Καβάλα, το Τζαμί του Εμίρ Ζαδέ, στην Χαλκίδα, το Κουρσούμ Τζαμί, στα Τρίκαλα κ.λ.π.
Δεν αναφέρουμε ώστε να μην εκληφθεί ως γενίκευσις στοχεύουσα στην δημιουργία εντυπώσεων τις ανά την επικράτεια εργασίες σε Τζαμιά με λεπτούς μιναρέδες, μεντρεσέδες, ιεροδιδασκαλεία, Ιμαρέτ, πτωχοκομεία, κάστρα, πύργοι, κουλέδες, χάνια και καραβάν- σεράι, ξενώνες, μπεζεστένια, σκεπαστές αγορές, πέτρινα γεφύρια, κρήνες και υδραγωγεία, διοικητήρια, νοσοκομεία και κονάκια, τα οποία αποτελούν τμήμα από τα κοσμικά και θρησκευτικά μνημεία της Τουρκοκρατίας.
Πηγή: Εστία της Κυριακής
