Καταδίκη της Ελλάδας για τα γερμανικά Leopard 2HEL

«Γλυκιά ήττα» για την ελληνική πλευρά αποτελεί η πρόσφατη απόφαση του διαιτητικού δικαστηρίου του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου (ICC: International Chamber of Commerce), η οποία επιδίκασε αποζημίωση περίπου 23.000.000 ευρώ στη γερμανική εταιρία KNDS Deutschland (πρώην Krauss-Maffei Wegmann – KMW) για καθυστερημένες πληρωμές στη σύμβαση 016A/2003 για την προμήθεια των 170 αρμάτων μάχης Leopard 2HEL. Αν και επιβάλει την καταβολή αποζημίωσης, αυτή αποτελεί κλάσμα των απαιτήσεων της γερμανικής εταιρίας, που στην προσφυγή της αιτούνταν τουλάχιστον 174.000.000 ευρώ πλέον των τόκων υπερημερίας και του ανατοκισμού τους. Ας σημειωθεί ότι η αποζημίωση που επιδικάστηκε είναι περίπου το ποσό που είχε υπολογιστεί από επιτροπή που είχε συγκροτήσει για αυτό τον σκοπό, το 2011, η Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ) του υπουργείου Εθνικής Αμυνας.

• Του Περικλή Ζορζοβίλη

Πλέον το Ελληνικό Δημόσιο (Ε.Δ.) οφείλει να κινηθεί άμεσα, ώστε να προσφύγει στο διαιτητικό δικαστήριο του ICC, αιτούμενο αποζημιώσεις από τη γερμανική εταιρία για την απομείωση της αξίας των αρμάτων μάχης που προμηθεύτηκε λόγω των προβλημάτων που είχαν παρουσιάσει, αλλά και τα προγράμματα αντισταθμιστικών ωφελημάτων (ΑΩ) που δεν υλοποιήθηκαν. Επίσης, να προσφύγει στα αρμόδια δικαστήρια, διεκδικώντας αποζημιώσεις από την ίδια εταιρία που απορρέουν από την έκπτωσή της από τη σύμβαση 017A/2001 για την προμήθεια 24 αυτοκινούμενων οβιδοβόλων PzH-2000GR.

Η απόφαση της διεθνούς διαιτησίας αποτελεί την κατάληξη της διαδικασίας που άρχισε στις 27 Μαΐου 2019 (κατάθεση της προσφυγής από τη γερμανική εταιρία) και τα τελευταία δύο χρόνια αποτέλεσε αντικείμενο της δημοσιογραφικής έρευνας της «δημοκρατίας», που με σειρά δημοσιευμάτων ανέδειξε όλες τις πτυχές της αλλά και τους κινδύνους που ενείχε για το δημόσιο συμφέρον τυχόν αδράνεια των υπηρεσιών του Ε.Δ.

Ισως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούσε η απαίτηση της γερμανικής εταιρίας να επιδικαστεί υπέρ αυτής ποσό 28.000.000 ευρώ που κατά τους ισχυρισμούς της είχε παρακρατηθεί από τμηματικές καταβολές που έγιναν προς αυτή, προς ικανοποίηση των απαιτήσεων του Ε.Δ., που απέρρεαν από τον υπολογισμό ποινικών ρητρών σε βάρος της, εξαιτίας καθυστερημένων παραδόσεων συμβατικού υλικού προς το Ε.Δ.

Ενώ από το 2019 το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (ΝΣΚ), που έχει την αρμοδιότητα δικαστικής υποστήριξης και εκπροσώπησης του Ε.Δ. ενώπιον εθνικών και διεθνών διαιτητικών δικαστηρίων, είχε ζητήσει από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας την οριστικοποίηση της επιβολής των ποινικών ρητρών διά της επιβολής προστίμου, απαιτήθηκαν τέσσερα χρόνια (!) μέχρις ότου, σε αντίθεση με δύο προκατόχους του, τον Νικόλαο Παναγιωτόπουλο και τον Αλκιβιάδη Στεφανή, ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νικόλαος Δένδιας, με απόφασή του στις 8 Δεκεμβρίου 2023 επιδείξει πολιτική βούληση και το επιβάλει. Με αυτό τον τρόπο οριστικοποίησε τις ρήτρες που είχε επιβάλει το Ε.Δ., βάσει των οποίων είχε παρακρατηθεί, με σύμφωνη γνώμη της εταιρίας που είχε συνυπογράψει το σχετικό πρακτικό, το ποσό των 28.000.000 ευρώ από τις πληρωμές προς αυτή.

Περιέργως, η συγκεκριμένη πρόβλεψη του πρακτικού δεν συμπεριλήφθηκε ως ρητός όρος στην 7η τροποποίηση της σύμβασης 016A/2003, με αποτέλεσμα η γερμανική εταιρία να εγείρει στη διεθνή διαιτησία απαίτηση για την έντοκη επιστροφή των χρημάτων που είχαν παρακρατηθεί, με το συνολικό ποσό να ανέρχεται σε περισσότερα από 45.000.000 ευρώ. Είναι αυτονόητο ότι η μη συμπερίληψη της συγκεκριμένης πρόβλεψης του πρακτικού εξέθεσε το Ε.Δ. σε κίνδυνο καταβολής αποζημίωσης και ως εκ τούτου θα έπρεπε να αποτελέσει ζήτημα προς διερεύνηση.

Δυστυχώς, κατά τη διαιτητική διαδικασία που ολοκληρώθηκε, το Ε.Δ. δεν άσκησε ανταγωγή για τις απαιτήσεις του κατά της KNDS Deutschland, ώστε να συνεκδικαστούν, με συνέπεια να επιβάλλεται η κατάθεση προσφυγής στο διαιτητικό δικαστήριο του ICC με αίτημα την καταβολή αποζημίωσης από τη γερμανική εταιρία. Επίσης επιβάλλεται και η διερεύνηση του ζητήματος, καθώς η επιτροπή διαβούλευσης, που είχε συγκροτηθεί από τη ΓΔΑΕΕ, είχε έγκαιρα καταγράψει, για πρώτη φορά με τόσο αναλυτικό τρόπο, σε υπηρεσιακές αναφορές τις απαιτήσεις του Ε.Δ. Ο λόγος για τον οποίο το ΝΣΚ δεν είχε έγκαιρη υπηρεσιακή ενημέρωση από τη Διεύθυνση Αμυντικών Προγραμμάτων και Κύριων Συμβάσεων (ΔΑΠΚΣ) της ΓΔΑΕΕ για τις απαιτήσεις του Ε.Δ. που είχε καταγράψει η επιτροπή διαβούλευσης, ώστε να τις συμπεριλάβει στο νομικό του οπλοστάσιο, δεν έχει προκύψει μέχρι στιγμής από τη δημοσιογραφική έρευνα.

Ομως, αυτονόητα χρήζει διερεύνησης, καθώς στην περίπτωση που είχαν εγκαίρως περιέλθει σε γνώση και νομική αξιοποίηση οι απαιτήσεις του Ε.Δ., η έκδοση διαφορετικής απόφασης από το διαιτητικό δικαστήριο του ICC δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Υπενθυμίζεται ότι οι απαιτήσεις του Ε.Δ. για τη μείωση της αξίας των αρμάτων μάχης Leopard 2HEL λόγω προβλημάτων που παρουσιάστηκαν σε αυτά (ρωγμές στην οροφή των πύργων, οξείδωση στον σωλήνα του πυροβόλου, αντικατάσταση στοιχείων θωράκισης του πύργου και των βάσεων των θυρίδων στο σύνολο των αρμάτων μάχης, μη λειτουργικότητα του Συστήματος Διοίκησης και Ελέγχου – ΣΔΕ ΗΝΙΟΧΟΣ, απουσία γερμανικής κρατικής πιστοποίησης της επίδοσης της θωράκισης του άρματος, η περιβόητη υπόθεση «Εώρακα» [«gesehen»].κ.ά.), έχουν εκτιμηθεί από την επιτροπή διαβούλευσης σε ποσό 230.000.000-250.000.000 ευρώ. Επίσης απαιτήσεις έχουν εγερθεί από τη μη υλοποίηση προγραμμάτων ΑΩ συνολικής πιστωτικής αξίας 165.000.000 ευρώ, τα οποία περιλαμβάνουν υπόλοιπο υποχρέωσης από τη ΣΑΩ 13/03 αλλά και τα πιστωτικής αξίας 100.000.000 ευρώ προγράμματα ΑΩ από την επαναδιαπραγμάτευση της σύμβασης 016A/2003.

Οπως επίσης και για τα πιστωτικής αξίας περίπου 125.000.000 ευρώ προγράμματα ΑΩ της προμήθειας της «ενδιάμεσης λύσης» (183 Leopard 2A4 και 150 Leopard 1A5) το 2005. Στις δύο τελευταίες περιπτώσεις θα πρέπει επιπλέον να υπολογιστούν προσαυξήσεις λόγω διαφυγόντων κερδών από τη χρήση υλικών που θα παραδίδονταν ως ΑΩ.

Σήμερα, όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση, η προσφυγή του Ελληνικού Δημοσίου στο διαιτητικό δικαστήριο του ICC για τη διεκδίκηση αποζημίωσης από την KNDS Deutschland αποτελεί μονόδρομο. Για αυτόν τον λόγο απαιτούνται ο ακριβής υπολογισμός και η τεκμηρίωση της μείωσης της αξίας των αρμάτων από τον αρμόδιο επιχειρησιακό φορέα, στη συγκεκριμένη περίπτωση το Γενικό Επιτελείο Στρατού (ΓΕΣ), καθώς και ο υπολογισμός σε καθαρή αξία των απαιτήσεων από τα ανεκτέλεστα προγράμματα ΑΩ.

Επιβάλλονται οι κυρώσεις στον δρόμο που χάραξε ο Δένδιας

Το Ελληνικό Δημόσιο θα πρέπει να ολοκληρώσει τη διαδικασία που άρχισε ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νικόλαος Δένδιας ο οποίος με απόφασή του στις 19 Μαρτίου 2024 κήρυξε την KNDS Deutschland έκπτωτη από την κατακύρωση στο όνομά της και κάθε δικαίωμα που απορρέει από τη σύμβαση 017A/01, λόγω μη παράδοσης βλημάτων μακρού βεληνεκούς (40 χλμ.) και μη εγκατάστασης νέας έκδοσης λογισμικού στον ηλεκτρονικό υπολογιστή του αυτοκινούμενου οβιδοβόλου (MICMOS) και στον ηλεκτρονικό υπολογιστή ACCS. Οπως και στην προηγούμενη περίπτωση, οι αρμόδιες υπηρεσίες πρέπει να υπολογίσουν και να τεκμηριώσουν το ακριβές ύψος των αξιώσεων του Ε.Δ. λόγω της θετικής και αποθετικής ζημίας που έχει υποστεί ώστε στη συνέχεια το ΝΣΚ να αναλάβει το έργο της κατάθεσης αγωγής αποζημίωσης.

Πηγή: Κυριακάτικη Δημοκρατία