Περιφέρεια με έντονο «κτηνοτροφικό πρόσημο» και παράδοση αιώνων στην παραγωγή κρέατος, γαλακτοκομικών προϊόντων, η Ηπειρος των προβλημάτων αναζητάει διέξοδο, αλλά δεν βρίσκει. Μπορεί να μην την έπληξαν οι καταστροφικές φωτιές των τελευταίων χρόνων, όπως τον Εβρο ή τη Ρόδο πρόσφατα, μπορεί να μην υπέστη την καταστροφή του «Daniel», ωστόσο έχει χρόνιες παθογένειες και καινοφανή προβλήματα που δεν επιτρέπουν την ανάπτυξή της.
- Εφημερίδα «Έλληνας Αγρότης»
Ενα από αυτά ήταν μέχρι σήμερα η ελλιπής ή αναιμική εκπροσώπηση των κτηνοτρόφων στα σημεία λήψης αποφάσεων, με αποτέλεσμα ο λαλίστατος περιφερειάρχης Αλέξανδρος Καχριμάνης να σηκώνει το βάρος της υπεράσπισης των κτηνοτρόφων, της προβολής και της προώθησης των αιτημάτων τους. Ο θεσμικός του ρόλος όμως επιβάλλει μια συγκεκριμένη συμπεριφορά κι από αυτή είναι δύσκολο να αποκλίνει.
Στα σκαριά ο σύλλογος
Το τελευταίο διάστημα οι κτηνοτρόφοι της Ηπείρου αποφάσισαν να προχωρήσουν στη συγκρότηση αντιπροσωπευτικού οργάνου, του Συλλόγου Κτηνοτρόφων Ηπείρου, προκειμένου να λάβουν (καλύτερη) θέση στις εξελίξεις των επόμενων χρόνων που τους αφορούν. Η πρώτη συνάντηση για τη συγκρότηση του οργάνου, στην οποία συμμετείχαν πάνω από 50 κτηνοτρόφοι, πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο στη Φιλιππιάδα. Εκεί αποφασίστηκε πως ο σύλλογος πρέπει να είναι πανηπειρωτικός και να εκπροσωπεί τους κτηνοτρόφους, οι οποίοι εκτρέφουν αιγοπρόβατα και αγελάδες.
Μεταξύ εκείνων οι οποίοι πρωτοστάτησαν στη συγκρότηση του συλλόγου είναι ο Απόστολος Πλατσούκας από την Αρτα, πρώην δημοτικός σύμβουλος στον Δήμο Αρταίων και πρώην αντιπρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Αρτας. Ο «Ελληνας Αγρότης» επικοινώνησε μαζί του για να μάθει περισσότερα. «Εχει ετοιμαστεί το καταστατικό και αναμένεται νέα μάζωξη στις αρχές του φθινοπώρου, ίσως και νωρίτερα, προκειμένου να προχωρήσουμε. Ελπίζουμε πως θα ξεπεράσουμε τους δισταγμούς κάποιων συναδέλφων που για κάποιους λόγους δεν συμμετείχαν στην αρχική μάζωξη» μας είπε.
Η τιμή του γάλακτος
Αγελαδοτρόφος με παραγωγή που φτάνει τους 700 τόνους γάλα τον χρόνο, αλλά και πτηνοτρόφος που συνεργάζεται με κορυφαίες επιχειρήσεις, ο Απόστολος Πλατσούκας τοποθετείται για την τιμή του γάλακτος. «Το πρώτο ζήτημα είναι η τιμή του γάλακτος και ειδικά του αγελαδινού που είναι καταδικασμένο. Παλαιότερα, όταν το πρόβειο ήταν περίπου στα 85 λεπτά/λίτρο, το αγελαδινό βρισκόταν στα 40-42 λεπτά/λίτρο, ήμασταν δηλαδή περίπου στη μέση. Το πρόβειο όμως ανέβηκε, έφτασε στα 1,50-1,60 ευρώ/λίτρο, σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα έφτασε στα 1,70 ευρώ/λίτρο. Το αγελαδινό με το ζόρι ξεπέρασε τα 60 λεπτά. Αυτή τη στιγμή είναι περίπου στα 53 λεπτά/λίτρο. Οπως καταλαβαίνετε, η απόκλιση είναι μεγάλη» μας λέει.
Σύμφωνα με τον Απόστολο Πλατσούκα, μια τέτοια τιμή δεν είναι βιώσιμη για τους παραγωγούς. «Ξέρετε πόσα μαντριά θα κλείσουν στην Ηπειρο διότι οι κτηνοτρόφοι δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στην κατάσταση που έχει διαμορφωθεί; Ειδικά για τους μικρούς παραγωγούς με περίπου 100 ζώα, η κτηνοτροφία είναι ασύμφορη. Γιατί δεν στηρίζουν οι μεγάλες εταιρίες με καλύτερη τιμή στο γάλα τους μικρούς παραγωγούς που για τον άλφα ή τον βήτα λόγο δεν μπορούν να έχουν περισσότερα ζώα;». Απόλυτα λογικές αιτιάσεις που πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη από όσους σχεδιάζουν προγράμματα και εργαλεία στήριξης των κτηνοτρόφων.
Ενέργεια που… καίει
Το δεύτερο μεγάλο ζήτημα που θέτει στη συζήτησή μας ο κτηνοτρόφος Απόστολος Πλατσούκας είναι αυτό της ενέργειας (πετρέλαιο και ρεύμα), καθώς, όπως υποστηρίζει, στο τέλος κάθε μήνα ο μέσος κτηνοτρόφος της Ηπείρου βλέπει τα εισόδημά του να «εξαφανίζεται» λόγω των υψηλών πληρωμών που είναι υποχρεωμένος να κάνει. «Δεν είναι μόνο η ενέργεια που ταλαιπωρεί τους κτηνοτρόφους. Είναι οι ζωοτροφές ακριβές, είναι τα φάρμακα και οι βιταμίνες που έχουν ανάγκη τα ζώα. Εχω και πέντε παιδιά, οπότε καταλαβαίνετε».
Εκσυγχρονισμός, αλλά για ποιους;
Σύμφωνα με τον κτηνοτρόφο Απόστολο Πλατσούκα, στην Ηπειρο δυστυχώς δεν γίνεται ο αναγκαίος εκσυγχρονισμός των γαλακτοπαραγωγικών μονάδων. «Είναι λίγοι οι παραγωγοί που μπορούν να βάλουν το χέρι στην τσέπη για να αξιοποιήσουν κάποιο πρόγραμμα» μας λέει. Του αντιτείνουμε πως στη Μακεδονία η επενδυτική δραστηριότητα στη γαλακτοπαραγωγό αγελαδοτροφία είναι… ζωηρή. «Γιατί είναι δίπλα τους η Βουλγαρία και η Ρουμάνια, όπου μπορούν να ψωνίσουν αγροτικά εφόδια φθηνά κι να είναι ανταγωνιστικοί. Σε μας για να έρθει μια νταλίκα με βουλγάρικο καλαμπόκι θα πρέπει να υπολογίζετε ένα «καπέλο» μερικών λεπτών στο λίτρο» μας λέει.
«Ασφαιροι» οι σύλλογοι, αν δεν αλλάξει από τα πάνω ο κλάδος
Το ενθουσιώδες κλίμα που φέρνει πάντα μια προσπάθεια συλλογικής εκπροσώπησης των κτηνοτροφών, όπως αυτή που υλοποιεί ο Απόστολος Πλατσούκας, δεν το συμμερίζονται όλοι οι παράγοντες της αγοράς.
Ο «Ελληνας Αγρότης» επικοινώνησε με αγελαδοτρόφο από την Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων, ο οποίος έχει δημιουργήσει τα τελευταία χρόνια μια σύγχρονη μονάδα με 200 μάνες και έχει επενδύσει σχεδόν 1.500.000 ευρώ στον εκσυγχρονισμό της με σύγχρονα συστήματα διανομής τροφής και άμελξης. Ο τόνος της φωνής του κάθε άλλο παρά θετικός είναι για την προσπάθεια που βρίσκεται σε εξέλιξη.
«Δεν γνωρίζω τους ανθρώπους που έχουν αναλάβει την πρωτοβουλία, εύχομαι να πετύχουν, ελπίζω μόνο να μην είναι κάτι… κομματικό» μας λέει με νόημα κι εξηγεί: «Την προηγούμενη φορά που με πλησίασαν κάποιοι για τη δημιουργία συνεταιρισμού υπήρχε κομματική καθοδήγηση στην όλη υπόθεση. Μάλιστα, ο ένας από αυτούς που με πλησίασαν ήταν συνάδελφος που δηλώνει τα διπλάσια ζώα από αυτά που πραγματικά εκτρέφει και εισπράττει επιδοτήσεις που θα έπρεπε να κατευθύνονται σε αυτούς που πραγματικά τις έχουν ανάγκη γιατί είναι πραγματικοί κτηνοτρόφοι. Με έναν τέτοιο άνθρωπο, λοιπόν, θα πάω να συνεταιριστώ;» μας είπε ο συνομιλητή μας.
Σύμφωνα με τον Γιαννιώτη αγελαδοτρόφο, «αν αύριο το πρωί ισχύσουν για τις αιγοπροβατοτροφικές μονάδες της Ηπείρου -κι όχι μόνο, ασφαλώς της Ηπείρου- τα υψηλά στάνταρντ παραγωγής και ο αυστηρός ποιοτικός έλεγχος που υφιστάμεθα εμείς από τις μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες, για παράδειγμα για τον αριθμό των σωματικών κυττάρων και την ολική μεσόφιλη χλωρίδα στο γάλα, να είστε σίγουρος ότι θα κλείσει η πολύ μεγάλη πλειοψηφία των υφιστάμενων αιγοπροβατοτροφικών μονάδων».
Ο αγελαδοτρόφος από τον νομό Ιωαννίνων με τον οποίο μιλήσαμε είναι στα κάγκελα με την κατάσταση που επικρατεί στον ΟΠΕΚΕΠΕ και θεωρεί την ευρωπαϊκή επιτήρηση του συγκεκριμένου οργανισμού δείγμα της βαθιάς παθογένειας που επικρατεί στον αγροτικό τομέα της Ελλάδας.
Παρά το γεγονός πως προσπάθειες σαν κι αυτή που γίνεται με τον Σύλλογο Κτηνοτρόφων Ηπείρου στοχεύουν στην καλύτερη παρουσία των παραγωγών στα σημαντικά κέντρα λήψης αποφάσεων, ο ίδιος δεν φαίνεται να έχει πειστεί για την αξία μιας τέτοιας προσπάθειας. «Τι περιμένετε από έναν κτηνοτρόφο; Να πάρει την τσάπα και να ισοπεδώσει βουνά; Τι περιμένουμε από ένα συλλογικό όργανο όπως αυτό που είναι στα σκαριά; Να σταματήσει την κατάσταση που επικρατεί στον τομέα των επιδοτήσεων, όπου υπάρχουν κάποιοι που δηλώνουν κτηνοτρόφοι και επιδοτούνται χωρίς να έχουν καν στάβλο και ζώα; Η κατάσταση πρέπει να αλλάξει από ψηλά, από αυτούς που διοικούν και δεν ξέρω αν ένας σύλλογος μπορεί να αλλάξει την κατάσταση που επικρατεί» υποστηρίζει.
Οπως φαίνεται, οι περισσότεροι από 50 κτηνοτρόφοι που συγκεντρώθηκαν στη Φιλιππιάδα για να προετοιμάσουν ένα συλλογικό όργανο θα χρειαστεί να δώσουν μάχες και στο εσωτερικό της τάξης τους για να πείσουν για τις αγαθές προθέσεις τους.
Αιγοπρόβειο γάλα, η μεγάλη δύναμη της Ηπείρου
Η μεγάλη δύναμη της κτηνοτροφίας στην Ηπειρο είναι το αιγοπρόβειο γάλα. Σύμφωνα με στοιχεία του ΕΛΓΟ – Δήμητρα, το 2022 οι μέσες τιμές παραγωγού ήταν αντίστοιχα 1,2629 ευρώ/λίτρο και 0,7211 ευρώ/λίτρο από 3.405 παραγωγούς της περιφέρειας. Η μέση τιμή παραγωγού το 2023 ήταν για το πρόβειο 1,5155 ευρώ/λίτρο και για το γίδινο 0,9245 ευρώ/λίτρο από 3.160 παραγωγούς.
Η υποχώρηση του αριθμού των ασχολούμενων παραγωγών είναι μια ένδειξη, αν όχι απόδειξη, ότι υπάρχει πρόβλημα στην περιφέρεια.
Η εκτροφή αγελάδων για γάλα και κρέας
Μπορεί να μην είναι ισχυρή στο αγελαδινό γάλα η Ηπειρος, υπάρχει όμως κι εκεί μια μικρή ομάδα παραγωγών που επιμένουν να εκτρέφουν αγελάδες για γάλα και κρέας. Αλλά για πόσο;
Η μέση τιμή του 2022 στο αγελαδινό γάλα ήταν 0,5314 ευρώ/λίτρο, η παραγωγή ξεπέρασε τους 16.840 τόνους από 78 παραγωγούς, οι περισσότεροι εκ των οποίων στην Περιφερειακή Ενότητα της Πρέβεζας. Το 2023 παραδόθηκαν λίγο πάνω από 15.100 τόνοι αγελαδινού γάλακτος με μέση τιμή 0,5615 ευρώ/λίτρο από 68 παραγωγούς. Υποχώρηση κι εδώ, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία.
*ρεπορτάζ: Θανάσης Αντωνίο
