Οπως δηλώνουν στην εφημερίδα εκπρόσωποι των ελαιουργικών φορέων, το ελαιόλαδο μπορεί να επιμολυνθεί με αρωματικούς υδρογονάθρακες παραφινελαίων (ΜΟΑΗ) σε δύο στάδια.
- Του ΣΑΚΗ ΤΡΕΧΑ – Εφημερίδα «Έλληνας Αγρότης»
Το πρώτο στάδιο επιμόλυνσης γίνεται στον ελαιώνα. Η επιμόλυνση οφείλεται στα βενζινοκίνητα αλυσοπρίονα και ελαιοραβδιστικά. Συνεπώς, για την αποφυγή επιμόλυνσης με τον ρυπαντή αυτόν θα πρέπει να αποφεύγονται το ταυτόχρονο κλάδεμα και η συγκομιδή ελιών, και να χρησιμοποιούνται στα εργαλεία λιπαντικά φυτικής προέλευσης στα αλυσοπρίονα (food grade). Εδώ θα πρέπει, όμως, να τονίσουμε ότι σε πολλές περιοχές στη χώρα μας γίνεται ταυτόχρονο κλάδεμα και συγκομιδή.
Το δεύτερο στάδιο επιμόλυνσης γίνεται στο ελαιοτριβείο. Η επιμόλυνση οφείλεται στη λίπανση στα διάφορα μέρη των μηχανημάτων του ελαιουργείου. Συνεπώς, για την αποφυγή επιμόλυνσης με τον ρυπαντή αυτό θα πρέπει να χρησιμοποιούνται λιπαντικά κατάλληλα για χρήση σε τρόφιμα (food grade).
Αν μειωθούν τελικά τα όρια ΜΟΑΗ στην Ε,Ε,, τότε θα υπάρξει σοβαρό πρόβλημα υπολειμμάτων σε ελαιόλαδα στη χώρα μας, τα οποία θα βγουν εκτός αγοράς. Γι αυτό ήδη από σήμερα θα πρέπει η ελληνική κυβέρνηση και το ΥπΑΑΤ να προχωρήσει σε συμμαχίες με άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε. που παράγουν ελαιόλαδα, για να μην περάσει αυτό το μέτρο.
Είναι απαραίτητη η εκπαίδευση
Ο Γιώργος Κόκκινος, πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ελαιοπαραγωγών «Νηλέας» από τη Μεσσηνία, δηλώνει ότι «το πρόβλημα το δημιουργεί η ίδια η δομή του ελληνικού ελαιώνα, μικροί διάσπαρτοι και ανοργάνωτοι παραγωγοί. Για να παραχθεί μια σοβαρή ποσότητα ελαιολάδου (1.000 τόνοι π.χ.), σύμφωνη με τις ισχύουσες προδιαγραφές εξαιρετικού παρθένου, θα πρέπει να “προσέξουν” ή αλλιώς να εφαρμόσουν συγκεκριμένους κανόνες 150-200 παραγωγοί και ίσως ακόμα περισσότεροι αλλά και 10-15 ελαιοτριβεία. Την ίδια ώρα, οι υπέρπυκνοι υπερεντατικοί ελαιώνες -που συνεχώς αυξάνονται και νομίζουμε ότι στερούνται ποιότητας- θα μπορούν να παράγουν πολύ μεγάλες ποσότητες σύμφωνες με τις ισχύουσες προδιαγραφές, διότι τις αποφάσεις για τη φυτοπροστασία και τις λοιπές καλλιεργητικές φροντίδες τις παίρνει ένας. Το μέλλον δεν θα είναι εύκολο για τους παραδοσιακούς ελαιώνες και ο αγώνας των παραγωγών για την επιβίωση ανηφορικός και δύσκολος. Είμαστε από τα λίγα επαγγέλματα που δεν χρειάζεται εκπαίδευση για να το ασκήσει κάποιος. Και ταΐζουμε κόσμο και προσέχουμε το περιβάλλον. Προτείνω υποχρεωτική εκπαίδευση τώρα με πτυχίο για να μπορούμε να πουλάμε τα προϊόντα μας. Γνώσεις και παιδεία είναι αυτά που πρέπει να αποκτήσει ο κλάδος. Επιδοτήσεις κομμένες και όλα τα λεφτά στην εκπαίδευση».
Ανησυχία ελαιοτριβείων για παραεμπόριο και νοθεία
Συνάντηση μεταξύ του αντιπεριφερειάρχη Πρωτογενούς Τομέα Σταύρου Τζεδάκη και του Συλλόγου Ιδιοκτητών Ελαιουργείου Ν. Χανίων (ΣΙΔΕΧ), του Συνδέσμου Τυποποιητών Ελαιολάδου Κρήτης (ΣΥΤΕΚ) και του Συνδέσμου Ελαιουργείων Νομού Ηρακλείου έγινε στην Περιφέρεια Κρήτης. Συζητήθηκαν οι αυξανόμενες περιπτώσεις ανίχνευσης μη εγκριμένων φυτοπροσταυτευτικών ουσιών στην καλλιέργεια, με αποτέλεσμα να διακυβεύεται η φήμη του κρητικού ελαιολάδου.
Οι φορείς κατέθεσαν υπόμνημα, με προτάσεις τη βελτίωση και ενίσχυση:
α) του προγράμματος κρατικής δακοκτονίας,
β) των ελέγχων διάθεσης και χρήσης φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων, όπως ελέγχους χρήστη με δειγματοληψία από το χωράφι και από το ψεκαστικό υγρό, ελέγχους στα ελαιουργεία κατά την έκθλιψη του ελαιοκάρπου και στα καταστήματα εμπορίας γεωργικών φαρμάκων και
γ) των προγραμμάτων ενημέρωσης και εκπαίδευσης όλων των εμπλεκόμενων φορέων στην αλυσίδα παραγωγής.
Παράλληλα, τονίστηκε η ανάγκη λήψης μέτρων για πάταξη του παραεμπορίου, της νοθείας και της παράνομης διακίνησης απαγορευμένων φυτοφαρμάκων.
ΕΘΕΑΣ για ΟΕΦ: Κάποιοι είχαν προνομιακή ενημέρωση
Οπως τονίζει η ΕΘΕΑΣ, ύστερα από μήνες αδικαιολόγητης καθυστέρησης και χωρίς να προηγηθεί καμία διαβούλευση από το ΥπΑΑΤ, εκδόθηκε στις 15/7/2024 η απόφαση για την υποβολή των προγραμμάτων ΟΕΦ (Οργανώσεις Ελαιουργικών Φορέων). Αν και υπήρξε καθυστέρηση τουλάχιστον 15 μηνών, οι ελαιοκομικοί φορείς κλήθηκαν να συντάξουν και να υποβάλουν τα προγράμματα που αφορούν νέες δράσεις για μια τετραετία, μέσα σε 15 ημέρες (τέλος Ιουλίου).
Για πρώτη φορά χωρίς προδημοσίευση, όπως είχε ζητηθεί για ένα τέτοιο πρόγραμμα, εφαρμόζεται 15νθήμερη προθεσμία που πρέπει να αλλάξει. Ενας τέτοιος δραματικός χρονικός περιορισμός δεν θέλουμε να εικάσουμε «ότι χρησιμοποιήθηκε επωφελώς από ορισμένους, γιατί κάποια γραφεία είχαν προνομιακή ενημέρωση, όπως μας αναφέρθηκε από οργανώσεις μας, για προετοιμασία.
Ακόμη ο κύκλος εργασιών των 800.000 ευρώ, αν και μειώθηκε από το 1.000.000 ευρώ, παραμένει πολύ υψηλός για ορεινές και νησιωτικές περιοχές. Για άμβλυνση αυτής της δυσκολίας δεν υπήρξε κίνητρο και βαθμολογική ενίσχυση για συνενώσεις ελαιοκομικών φορέων με μικρό κύκλο εργασιών. Επίσης υπάρχει δυσκολία απορρόφησης της κοινοτικής χρηματοδότησης από όσα προγράμματα τύχουν έγκρισης.
«Σύννεφα» στον τομέα του ελαιολάδου
Με υπόμνημά τους οι φορείς του ελαιοκομικού τομέα, Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου (ΕΔΟΕ) και Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποίησης Ελαιολάδου (ΣΕΒΙΤΕΛ), τονίζουν την ανάγκη λήψης μέτρων για τα προβλήματα που επηρεάζουν την παραγωγή, την εμπορία και την εξαγωγή του ελαιολάδου.
Αρωματικοί υδρογονάνθρακες παραφινελαίων
Τα βασικά ζητήματα που αντιμετωπίζει την τρέχουσα περίοδο ο τομέας του ελαιολάδου είναι τα νέα όρια για αρωματικούς υδρογονάνθρακες παραφινελαίων (ΜΟΑΗ), τα οποία πρόκειται να ισχύσουν (και ήδη εφαρμόζονται σε μεγάλες εισαγωγικές χώρες), ύψους 2 ppm (10 ppm για το πυρηνέλαιο), και κινδυνεύουν να αποκλείσουν πολλά από τα ελληνικά ελαιόλαδα (εξαιρετικά παρθένα, παρθένα και μειονεκτικά καθώς και τα πυρηνέλαια) από την αγορά των καταναλωτών, εντός και εκτός της χώρας μας.
Το θέμα αυτό απαιτεί άμεσα την ενημέρωση των ελαιοπαραγωγών για την τήρηση των ορθών πρακτικών κατά τη συγκομιδή του ελαιοκάρπου, με τη μη χρήση ακατάλληλων λιπαντικών στα μηχανήματα ελαιοσυλλογής και γιούτινων σακιών συλλογής του καρπού και με πιθανή καθιέρωση ηλεκτρικών ελαιοραβδιστικών. Για το εν λόγω θέμα οι φορείς θεωρούν ως επιβεβλημένη την ανάγκη άμεσης συνεργασίας του ΥπΑΑΤ με τον ΕΦΕΤ και το ΓΧΚ για την ενιαία παρακολούθηση του θέματος, παράλληλα με την εκπροσώπηση μέσω της ΜΕΑ Βρυξελλών και τη δημιουργία κοινού μετώπου με τις λοιπές ελαιοπαραγωγικές χώρες για την ανάγκη επιπλέον μελετών και την ορθολογικοποίηση των προς θέσπιση ορίων.
Εξίσου αναγκαία είναι η άμεση ενημέρωση των ελαιοπαραγωγών για την τήρηση των ορθών καλλιεργητικών πρακτικών (ιδίως κατά τη συλλογή του ελαιοκάρπου με βενζινοκίνητα ελαιοραβδιστικά και το κλάδεμα των ελαιόδεντρων με λιπαινόμενα αλυσοπρίονα), των ελαιουργών για την υπεύθυνη και συνεπή διαδικασία ελαιοποίησης και τέλος την αυξημένη προσοχή όλων των ενδιάμεσων κλάδων σε θέματα ποιότητας, γνησιότητας και ασφάλειας.
Απαγορευμένες δραστικές ουσίες
Τελευταία έχουν αυξηθεί οι περιπτώσεις παρουσίας μη εγκεκριμένων ουσιών σε ελαιόλαδα, γεγονός το οποίο απειλεί την εικόνα του εθνικού μας προϊόντος σε διεθνές επίπεδο. Παράλληλα με τις περιπτώσεις της απαγορευμένης ουσίας phosmet, αλλά και της δραστικής chlorpyrifos, έχουν εμφανιστεί και άλλες αντίστοιχες περιπτώσεις ουσιών, όπως το etofenprox κ.λπ.
Οι επιχειρήσεις τυποποίησης, και ως τελικός αποδέκτης πρώτης ύλης, είναι απολύτως απαραίτητο να γνωρίζουν τα ανώτατα όρια (MRLs) ανίχνευσης υπολειμμάτων για όλες τις φυτοδραστικές ουσίες στο ελαιόλαδο και μέσω της ΕΔΟΕ & του ΣΕΒΙΤΕΛ να συμβάλουν στην προσπάθεια να βρεθεί η καλύτερη δυνατή λύση εξάλειψης αυτών των φαινομένων.
Χύμα ελαιόλαδο
Τα άρθρα 4,5,6,9 του Καν. Ε.Ε. 2022/2014 είναι ξεκάθαρα, αλλά δεν εφαρμόζονται, ενώ θα έπρεπε να εφαρμοστεί απαγόρευση πώλησης χύμα και ανεξέλεγκτου προϊόντος (αφορά περίπου το 34%-37% ή 34.000-39.000 τόνους της εσωτερικής κατανάλωσης ελαιολάδου), απαγόρευση πώλησης κενών προτυπωμένων μεταλλικών δοχείων ελαιολάδου στην ελεύθερη αγορά και αντικατάστασής αυτών με ατύπωτα δοχεία που θα φέρουν ειδική σήμανση με στόχο την προστασία της υγείας των καταναλωτών και την αποφυγή εξαπάτησής του.
Αμεσο αποτέλεσμα μπορεί να προκύψει με την εφαρμογή του προταθέντος από την ΕΔΟΕ, ηλεκτρονικού μητρώου καταγραφής (ιχνηλασιμότητα) της παραγωγής και της διακίνησης ελαιολάδων σε όλα τα στάδια, από τα ελαιουργεία μέχρι και τα σημεία κατανάλωσης. Σχετική πλατφόρμα έχει ήδη αναπτυχθεί από την ΕΔΟΕ, παρέχεται δωρεάν και έχει παρουσιαστεί στην ΑΑΔΕ, η οποία έχει σαφώς τοποθετηθεί υπέρ της, ωστόσο για άγνωστους σε εμάς λόγους η υιοθέτηση και εφαρμογή της έχουν παγώσει.
(Λέξεις 520)
Δεν δικαιολογούν πτώση τιμών
Οι ποσότητες ελαιολάδου που έχουν απομείνει δεν δικαιολογούν μείωση τιμής πριν από την έναρξη της νέας συγκομιδής. Οπως υποστηρίζει η ASAJA-Jaén, «η Ισπανία στα τέλη Ιουνίου είχε παραγωγή 415.022 τόνων ελαιολάδου, εκ των οποίων οι 251.521 στα ελαιουργεία και οι 162.179 στα συσκευαστήρια. Σε τρεισήμισι μήνες, μέχρι να αρχίσουν να βγαίνουν τα νέα ελαιόλαδα, προβλέπεται να υπάρχουν μηδενικά αποθέματα. Επίσης, η Ιταλία δεν έχει σχεδόν καθόλου αποθέματα και πρέπει να εισαγάγει για να καλύψει τη ζήτηση. Αρα δεν υπάρχει λόγος μείωσης της τιμής αυτήν την περίοδο».
«Αν μειωθούν τελικά τα όρια ΜΟΑΗ στην Ε,Ε,, τότε θα υπάρξει σοβαρό πρόβλημα υπολειμμάτων σε ελαιόλαδα στη χώρα μας, τα οποία θα βγουν εκτός αγοράς. Γι αυτό […] να μην περάσει αυτό το μέτρο.»
Ρε πού τους βρήκαν αυτούς τους κηφήνες; Αντί να κάνουν ό,τι μπορούν για να μειωθούν στο ελάχιστο οι καρκινογόνοι ΜΟΑΗ στο ελαιόλαδο, αυτοί ζητούν να συμμαχήσει η Ελλάδα με άλλες χώρες για να ΜΗΝ μειωθούν (προς όφελος της υγείας του καταναλωτή φυσικά) τα όρια αυτά.