Με ένα τριαντάλεπτο βίντεο, που απευθύνεται στις ευρωπαϊκές και τις κρατικές Αρχές των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης αλλά και στους Ευρωπαίους καταναλωτές, ο Μπέρναρντ Χόιβελ, πρόεδρος της Ενωσης Ευρωπαίων Επαγγελματιών Μελισσοκόμων (ΕΡΒΑ), στέλνει σαφές μήνυμα: το 80% του μελιού στα ράφια της Ευρώπης είναι νοθευμένο, κάτι που μπορεί κανείς να υποψιαστεί και από την τιμή πώλησης, που είναι σημαντικά χαμηλότερη από το κόστος παραγωγής του μελιού στην Ευρώπη.
- Tου ΧΑΡΗ ΜΠΕΡΤΙΔΗ – Εφημερίδα «Έλληνας Αγρότης»
Πέρα από την εξαπάτηση των καταναλωτών, ο αθέμιτος ανταγωνισμός με τα εισαγόμενα σιρόπια έχει οδηγήσει τους επαγγελματίες μελισσοκόμους της Ε.Ε. σε οικονομικό αδιέξοδο. Τα τελευταία δύο χρόνια δεν μπορούν να πουλήσουν το μέλι τους στη χονδρική, καθώς η τιμή του είναι σημαντικά υψηλότερη από το εισαγόμενο, και ολοένα περισσότεροι εγκαταλείπουν τη μελισσοκομία.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΡΒΑ, σε ορισμένες χώρες το ποσοστό εγκατάλειψης αγγίζει το 75%, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει η Ε.Ε. από έλλειψη επικονιαστών. Σε μια λογιστική ανάλυση που παρουσιάζεται στο βίντεο, προκύπτει ότι το μέλι που βλέπει κανείς στα σούπερ μάρκετ της Γερμανίας, ακόμα και με 1,93 ευρώ το μισό κιλό (3,86 ευρώ το κιλό), με έναν μόνο μεσάζοντα, θα πρέπει να έχει αγοραστεί στα 83 λεπτά από τον μελισσοκόμο! Δεν υπάρχει απολύτως καμία περίπτωση να παραχθεί μέλι με τόσο χαμηλό κόστος πουθενά στον κόσμο!
Εν συνεχεία, ο πρόεδρος της Ενωσης Ευρωπαίων Επαγγελματιών Μελισσοκόμων αναλύει το πώς τα νοθευμένα αυτά μέλια -ή τα σκέτα σιρόπια- που εισάγονται από το εξωτερικό ξεγελούν τις τρέχουσες αναλυτικές μεθόδους και τα ύψη στα οποία έχει φτάσει η επιστήμη της νοθείας, ώστε να προσομοιάζουν τα σιρόπια με το μέλι και να «κοροϊδεύουν» τα ευρωπαϊκά εργαστήρια. Μάλιστα, διαφημίζουν στο διαδίκτυο ότι το προς πώληση προϊόν περνά τους ελέγχους!
Ο κ. Χόιβελ επισημαίνει ότι τέτοια σιρόπια, με πατενταρισμένη τη μέθοδο της επεξεργασίας από γενετικά τροποποιημένο βάκιλο (Bacillus subtilis), πωλούνται ως «μέλι χωρίς μέλισσες» για το vegan κοινό. Τέτοια «μέλια» είναι απλές γλυκαντικές ουσίες, χωρίς κανένα από τα συστατικά και τις ιδιότητες του μελιού που η επιστήμη αναγνωρίζει ως θησαυρό για την υγεία.
Οι Ευρωπαίοι επαγγελματίες μελισσοκόμοι πλέον δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αντισταθούν και να προσπαθήσουν να ανατρέψουν αυτή την κατάσταση. Μια πρώτη κίνηση έγινε στη Γερμανία, από την ΕΡΒΑ και την Ενωση Επαγγελματιών Μελισσοκόμων Γερμανίας, που πήραν δείγματα από τα σούπερ μάρκετ και τα έστειλαν στα αρμόδια εργαστήρια, χωρίς όμως τη συσκευασία, ώστε η ανάλυση να είναι πραγματικά τυφλή.
Μεταξύ αυτών υπήρχε και δείγμα αυθεντικού μελιού από έναν Γερμανό μελισσοκόμο. Τα εργαστήρια δεν βρήκαν καμία διαφορά και έβγαλαν όλα τα δείγματα κατάλληλα. Οταν όμως τα ίδια δείγματα εξετάστηκαν με τη μέθοδο της μεταγονιδιωματικής ανάλυσης του DNA του μελιού στην Εσθονία, που πρώτη έτρεξε ένα πιλοτικό πρόγραμμα ανίχνευσης νοθείας στο μέλι με αυτήν, τα 25 από αυτά βρέθηκαν νοθευμένα, τα δύο ύποπτα νοθείας και μόνο τρία ήταν πραγματικά μέλια!
Περιγράφοντας τη μέθοδο, ο κ. Χόιβελ εξηγεί ότι αναλύει την αλληλουχία του DNA όλων των οργανισμών που υπάρχουν σε ένα δείγμα μελιού (φυτικά είδη, μέλισσα, μικρόβια της μέλισσας και άλλοι οργανισμοί) και το συγκρίνει με μια βάση δεδομένων αυθεντικών δειγμάτων μελιού. Εφόσον η σύνθεση, οι αναλογίες και η συγκέντρωση του DNA στο δείγμα διαφέρουν από τις αντίστοιχες στο αυθεντικό μέλι, το δείγμα κρίνεται ως νοθευμένο.
Η νοθεία του μελιού είναι παγκόσμιο πρόβλημα, με το 1/3 του διακινούμενου μελιού να θεωρείται νοθευμένο – και αυτό το έγκλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί, τονίζεται στο βίντεο. Η ΕΡΒΑ θα συνεχίσει τις δειγματοληψίες και τα αποτελέσματα θα σταλούν στα αρμόδια όργανα της Ε.Ε., στις κρατικές Αρχές των χωρών-μελών και τις καταναλωτικές οργανώσεις, και θα δημοσιοποιηθούν στα ΜΜΕ.
Οι εισαγωγείς μελιού, οι έμποροι, οι τυποποιητές και τα σούπερ μάρκετ θα πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να ελέγχουν σωστά το προϊόν που διακινούν ως μέλι. Οι καταναλωτές μπορούν να στηρίξουν αυτή την προσπάθεια, αγοράζοντας μέλι απευθείας από τους μελισσοκόμους στον τόπο τους, συμμετέχοντας σε δειγματοληψίες, στις διαμαρτυρίες των μελισσοκόμων και ενισχύοντας τις μελισσοκομικές οργανώσεις. Τα πολύ φθηνά μέλια και τα μείγματα μελιού από πολλές χώρες πρέπει να εγείρουν υποψίες στον καταναλωτή, τονίζει ο κ. Χόιβελ.
Εξυγίανση της αγοράς μελιού ακόμα και από… την Interpol
Με το σύνθημα «Να εξυγιάνουμε την αγορά μελιού», ο πρόεδρος της ΕΡΒΑ καλεί μελισσοκόμους, καταναλωτές, κυβερνώντες και ελεγκτικούς μηχανισμούς -ακόμα και την Interpol- σε δράση. Εκπροσωπώντας τους Ελληνες μελισσοκόμους και ως μέλος της ΕΡΒΑ, η Ομοσπονδία Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδας, που χρόνια αγωνίζεται για την πάταξη των ελληνοποιήσεων εισαγόμενου «μελιού» και την προστασία μελισσοκόμων και καταναλωτών από τα φαινόμενα νοθείας, θα οργανώσει δικές της δράσεις, παράλληλα με εκείνες που ξεκίνησαν σε όλη την Ευρώπη. Υπάρχουν τρόποι για να παταχθεί η νοθεία του μελιού – και όλοι κερδίζουμε από αυτό!
Ισχυρές πιέσεις από τα εισαγόμενα
Και στη χώρα μας οι τιμές στην τοπική αγορά δέχονται ισχυρές πιέσεις από τα εισαγόμενα μέλια χαμηλότερων προδιαγραφών και τιμών, αλλά και από τις ελληνοποιήσεις. Οπως σημειώνουν μελισσοπαραγωγοί, παρατηρούνται εισαγωγές μεγάλων ποσοτήτων μελιού από ασιατικές χώρες, που έχουν περάσει από ειδικά φίλτρα απομάκρυνσης της γύρης, η οποία είναι το στοιχείο που ταυτοποιεί την ακριβή προέλευση του προϊόντος.
Ετσι, επιτήδειοι αναμειγνύουν αυτό το προϊόν, που αγοράζουν σε τιμές 1-1,5 ευρώ/κιλό, με μικρές ποσότητες αυθεντικού μελιού που προμηθεύονται από Ελληνες παραγωγούς, πληρώνοντας κάτι παραπάνω από 4-5 ευρώ/κιλό, σχεδόν η τιμή κόστους παραγωγής. Ετσι, διαθέτουν στην αγορά του λιανεμπορίου προϊόντα μελιού σε πολύ χαμηλές τιμές. Οπότε, οι μελισσοκόμοι ζητούν, μεταξύ άλλων, να μπει πλαφόν στην περιεκτικότητα γυρεόκοκκου στο μέλι, ώστε να ξεχωρίζει η ήρα από το σιτάρι, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με όσα αποφασίστηκαν στη γενική συνέλευση της Ομοσπονδίας Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδος το Σάββατο 17/2/2024, οι μελισσοκόμοι ζητούν επίσης άρση των αυξημένων περιοριστικών πυροσβεστικών μέτρων τους καλοκαιρινούς μήνες, που απαγορεύουν την παρουσία τους στα δάση (πέραν του τριώρου 7-10), με το βασικό τους εργαλείο, το καπνιστήρι. Τονίζουν ότι είναι προστάτες του δάσους, από το οποίο εξαρτάται η βιωσιμότητα της επιχείρησής τους, άρα δεν μπορούν να του προκαλέσουν βλάβη.
Μειωμένη παραγωγή πάνω από 60% στο μέλι, ελληνοποιήσεις κινεζικών και τουρκικών μελιών, αυξημένο κόστος λόγω των ανατιμήσεων σε καύσιμα, συσκευασίες και πρώτες ύλες μελισσοτροφών συσσωρεύουν προβλήματα στον κλάδο της μελισσοκομίας και οδηγούν τους παραγωγούς στην καταστροφή.
Λεονταράκης: «Να δουλέψουμε σοβαρά για το μέλλον του κλάδου»
Ο Κωνσταντίνος Λεονταράκης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδος (ΟΜΣΕ), αναφέρει στον «Ε.Α.» τον προβληματισμό του ότι «δεν μπορεί να πουλάω στην Κρήτη το μέλι μου στα 7 ευρώ συν ΦΠΑ και να το βρίσκω στα ράφια της λιανικής στην τιμή των 3,5 ευρώ το κιλό. Από την άλλη, έχουμε εισαγωγές μελιού από Ουκρανία χωρίς δασμούς. Επίσης, δεν καταγράφονται οι εισαγωγές μελιού από χώρες της Ε.Ε. Θα πρέπει να αποφασίσουν όλοι να κάνουν ελέγχους στο μέλι, γιατί η κατάσταση έχει ξεφύγει και οι παραγωγοί αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα. Οι ελληνοποιήσεις μελιών είναι ένα από τα διαχρονικά και μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε όχι μόνο εμείς, αλλά και ο απλός πολίτης, ο καταναλωτής, ασχέτως του αν δεν το καταλαβαίνει. Είναι ευρωπαϊκό φαινόμενο αυτό. Εισάγονται ως γλυκαντικές ουσίες και καταλήγουν στα ράφια ως… ελληνικά μέλια. Αυτά είναι επικίνδυνα για την υγεία, παραπλανητικά και καταστροφικά για το μέλλον της μελισσοκομίας στη χώρα μας. Δεν υπάρχει ανταγωνισμός στις τιμές – τα ελληνικά μέλια μένουν αδιάθετα και απούλητα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια σειρά προβλημάτων σε όλους. Τα ελεύθερα σύνορα και τα νομοθετικά κενά δημιουργούν όλη αυτή τη στρέβλωση. Χρειάζονται ουσιαστικές κρατικές παρεμβάσεις, και όχι οι ιθύνοντες να αδιαφορούν, όπως συμβαίνει μέχρι τώρα. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος είναι πολλά, σοβαρά, διαχρονικά και συνεχώς έχουμε να δώσουμε και από μία μάχη για να μείνει ο κλάδος ζωντανός. Πολλά από αυτά τα προβλήματα σήμερα είναι και τα εμπόδια στη μεγάλη εκτίναξη που θα έπρεπε να είχε ο κλάδος. Το πρώτο και σημαντικό βήμα που πρέπει να γίνει είναι η σύσταση ενός ενιαίου οργανισμού διαχείρισης του μελιού, όπου τα μέλη θα δουλέψουν πάνω στα κενά της νομοθεσίας σοβαρά, με όραμα την περαιτέρω εξέλιξη της ελληνικής μελισσοκομίας».
Κίνδυνος για την υγεία
Κωνσταντίνος Λεονταράκης: «Oι ουσίες αυτές είναι επικίνδυνες για την υγεία, παραπλανητικές και καταστροφικές για το μέλλον της μελισσοκομίας στη χώρα μας»
Ουσιαστικές παρεμβάσεις
«Τα ελεύθερα σύνορα και τα νομοθετικά κενά δημιουργούν αυτή τη στρέβλωση. Χρειάζονται ουσιαστικές κρατικές παρεμβάσεις» λένε οι μελισσοκόμοι
Κενά νομοθεσίας
«Πρέπει να συσταθεί ένας ενιαίος οργανισμός διαχείρισης του μελιού, τα μέλη του οποίου θα δουλέψουν πάνω στα κενά της νομοθεσίας»
