Οι ενδοοικογενειακές κόντρες σε επιχειρήσεις που έχουν καταγραφεί τα τελευταία χρόνια αποκαλύπτουν πολλές φορές τα κρυμμένα μυστικά των ιδιοκτητών και ιδρυτών με τα παιδιά και τα εγγόνια τους.
- Από τον Ανέστη Ντόκα
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτή την περίοδο που διανύουμε σε πολλές ελληνικές επιχειρήσεις έχει αρχίσει η μετάβαση της διοίκησης από τη πρώτη γενιά στην επόμενη. Κακοδιαχείριση, σπατάλες, κακές επιλογές και άλλες ακόμα πιο σοβαρές κατηγορίες έχουν εκτοξευτεί τα τελευταία χρόνια μεταξύ των βασικών μετόχων μεγάλων εταιριών, κλονίζοντας τη φήμη τους και την πορεία των εταιριών.
Οι ενδοοικογενειακές κόντρες αλλά και η έλλειψη διαδοχής είναι τα δύο σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι ελληνικές επιχειρήσεις. Αυτές οι οικογενειακές διαφωνίες έφθασαν μέχρι τις ετήσιες γενικές συνελεύσεις, ειδικά στις εισηγμένες εταιρίες που γίνονται παρουσία των μικρομετόχων. Επίσης, έχουμε δει (πολύ περισσότερες σε αριθμό) «μικρότερου βεληνεκούς» κόντρες μεταξύ των μελών μιας οικογένειας για θέματα όπως ποια από τα ανίψια θα μετάσχουν στο διοικητικό συμβούλιο ή ποιο από τα παιδιά θα πάρει τα ηνία της επιχείρησης. Ενίοτε -δυστυχώς- οι εμπλεκόμενες πλευρές συμβιβάζονται με αντάλλαγμα τις υψηλές ετήσιες αποδοχές που λαμβάνουν όλα τα μέλη της οικογένειας από την εισηγμένη! Σε βάρος, δηλαδή, των μικρομετόχων…
Σε άλλη εταιρία, που τώρα έχει βάλει λουκέτο, λέγεται ότι το μισό σόι πάλευε για να διασώσει την (τότε) εισηγμένη και το άλλο μισό προσπαθούσε να μεταφέρει την εναπομείνασα πελατεία σε δικά του ξεχωριστά «μαγαζάκια».
- Για παράδειγμα, στην εταιρία Inform Λύκος μέλος της οικογένειας Λύκου ζήτησε αναβολή της γενικής συνέλευσης και περισσότερη πληροφόρηση, προκειμένου να εγκρίνει -όπως και τελικά έκανε- την πώληση της θυγατρικής Austrian Cards στον βασικότερο μέτοχο.
- Επίσης, μέλη της οικογένειας Παπαθανασίου στην ΕΛΤΟΝ Χημικά είχαν καταψηφίσει την πρόταση της διοίκησης για μη διανομή μερίσματος (τελικά μειοψήφησαν), με το σκεπτικό ότι η εταιρία ήταν κερδοφόρος και πως θα μπορούσε να αντεπεξέλθει χωρίς ουσιαστικά προβλήματα, σε περίπτωση επιδείνωσης της οικονομικής κατάστασης.
- Χαρακτηριστική περίπτωση ενδοοικογενειακής κόντρας που έφερε την εταιρία στα πρόθυρα χρεοκοπίας ήταν η περίπτωση της Creta Farms, όπου η κόντρα μεταξύ των αδερφών Κωνσταντίνου και Εμμανουήλ Δομαζάκη κόντεψε να τινάξει στον αέρα την αλλαντοβιομηχανία. Η Creta Farms, όμως, δεν θα είναι η μοναδική εταιρία που αντιμετωπίζει εσωτερικές έριδες.
Αρκετοί όμιλοι, λένε οι καλά γνωρίζοντες, θυμίζουν καζάνι που βράζει στο εσωτερικό τους, αφού η συνεννόηση μεταξύ των στελεχών γίνεται διά αντιπροσώπων, ενώ οι ισορροπίες χαρακτηρίζονται ιδιαίτερα «εύθραυστες». Ας θυμηθούμε τι συνέβη τα τελευταία χρόνια σε επιχειρήσεις όπου προέκυψαν ενδοοικογενειακές κόντρες για τα ηνία των εταιριών.
- Καρέλιας. Δεν είναι η πρώτη περίπτωση εισηγμένης εταιρίας όπου οι ενδοοικογενειακές κόντρες γίνονται φανερές ακόμη και στο πλαίσιο της γενικής συνέλευσης των μετόχων. Η ισχυρή μειοψηφία της οικογένειας Καρέλια για δύο συνεχή χρόνια δεν ψήφιζε τη διοίκηση της οικογένειας Καρέλια (έθεσε ερωτήματα για τη δραστηριοποίηση της εταιρίας μέσω θυγατρικών και για τις συναλλακτικές σχέσεις της μητρικής εταιρίας με τις θυγατρικές της, καθώς και ζητήματα που άπτονται σε χορηγηθέντα δάνεια και στα αποθεματικά της εισηγμένης). Το οξύμωρο είναι ότι εδώ και μια τριετία είχε αμφισβητηθεί η διοίκηση μιας εταιρίας που -αναμφίβολα- σημειώνει εξαιρετικές οικονομικές επιδόσεις εδώ και δεκαετίες. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως οι αδελφοί Κούτλα της Προοδευτικής όχι μόνο είχαν «ανταλλάξει κουβέντες» στο πλαίσιο της Γ.Σ., αλλά επιπλέον συνέχισαν την κόντρα τους στις αίθουσες των δικαστηρίων.
- ΒΙΟΚΑΡΠΕΤ. Υπήρχαν και «οικογενειακά διαζύγια» που έλαβαν χώρα σε «ήπιους και πολιτισμένους» τόνους, όπως για παράδειγμα αυτό στη ΒΙΟΚΑΡΠΕΤ, όπου ο ένας βασικός μέτοχος ρευστοποίησε κατά το παρελθόν τη θέση του και στη συνέχεια δημιούργησε ανταγωνιστική εταιρία στον χώρο του αλουμινίου. Από την άλλη πλευρά, πάντως, οι μικροεπενδυτές θεωρούν ως θετικό στοιχείο να εκφράζει κάθε μέλος της οικογένειας ανοιχτά την άποψή του, αρκεί αυτό να γίνεται καλόπιστα και όχι σε τέτοια έκταση που να δυσφημεί τις εταιρίες. Είναι άλλο ο καλόπιστος έλεγχος της διοίκησης και άλλο η απόπειρα εκβιασμού της μέσα από την επισημότητα που παίρνει η γενική συνέλευση ενός εισηγμένου ομίλου. Δεν θα πρέπει να μεταφέρονται στην εταιρία ούτε ταπεινές προσωπικές επιδιώξεις ούτε διαφορές που προέρχονται από άλλους χώρους. Πέραν αυτού, η πολυφωνία μεταξύ των μελών του Δ.,Σ και των μελών της οικογένειας βάζει συχνά περισσότερες απόψεις στο τραπέζι των συζητήσεων και επιπλέον ελέγχει στενότερα το έργο της διοίκησης, πράγμα που εξυπηρετεί τα συμφέροντα της μειοψηφίας, όπως υποστηρίζει γνωστός παράγοντας της χρηματιστηριακής αγοράς.
- Οικογένεια Λουμίδη. Αν και είχαν καταφέρει να δημιουργήσουν μία από τις μεγαλύτερες εταιρίες καφέ στην Ελλάδα, οι διαφωνίες που προέκυψαν τους ανάγκασαν να πουλήσουν το brand τους. Ο λόγος για τη Λουμίδης Παπαγάλος, όπου το 1987, έχοντας ήδη αναλάβει τα ηνία η δεύτερη γενιά, αποτελούμενη από πέντε παιδιά, αποφάσισαν να πουλήσουν την εταιρία στη Nestlé. Σε εκείνους αλλά και στην τρίτη γενιά που βρίσκεται σήμερα στο τιμόνι έμειναν τα Καφεκοπτεία Λουμίδη, που σήμερα συμπληρώνουν 100 χρόνια παρουσίας στην ελληνική αγορά.
- Οικογένεια Κωνσταντινίδη. Στο φως ήρθε και η ενδοοικογενειακή κόντρα στη γνωστή αλυσίδα ζαχαροπλαστείων Κωνσταντινίδη. Ολα άρχισαν με τα εγκαίνια του νέου καταστήματος Ζαχαροπλαστεία Κωνσταντινίδης στη λεωφόρο Κύμης, στο ύψος της Νέας Ιωνίας, από τον Θεόδωρο Κωνσταντινίδη (διατηρεί τρία ζαχαροπλαστεία στον Βόλο), αδερφό του Γρηγόρη, που διαχειρίζεται τα ζαχαροπλαστεία στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Με ανακοίνωση η πλευρά του Γρηγόρη Κωνσταντινίδη, ως Ζαχαροπλαστεία Κωνσταντινίδη, στράφηκε κατά του νέου ζαχαροπλαστείου στη Νέα Ιωνία, ενημερώνοντας τους πελάτες της ότι «το κατάστημα – ζαχαροπλαστείο που έχει ξεκινήσει τη λειτουργία του το τελευταίο διάστημα στη Νέα Ιωνία Αττικής, επί της οδού Κύμης αρ. 17, δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την αλυσίδα καταστημάτων της εταιρίας».
Απαντώντας στους ισχυρισμούς του αδερφού του, ο Θεόδωρος Κωνσταντινίδης με ανακοίνωσή του ανέφερε ότι λυπάται για όσα του καταλογίζει ο αδελφός του και τονίζει ότι «δεν μπορεί να του αφαιρέσει ούτε το επίθετο Kωνσταντινίδης, ούτε και την προσωπική του ιστορία και διαδρομή στη ζαχαροπλαστική». Μάλιστα, ανέφερε ότι ο ίδιος διαθέτει την άδεια χρήσης του σήματος και του ονόματος, καθότι είναι και εκείνος διαχειριστής στην κοινή εταιρία με τον ίδιο και τα άλλα αδέλφια τους από το 1983 στη Λάρισα και από το 2007 στον Bόλο.
- Προοδευτική / Αδελφοί Κούτλα. Πολυετής είναι η κόντρα που υπάρχει στον κατασκευαστικό όμιλο Προοδευτική, ανάμεσα στα αδέρφια και βασικούς μετόχους Κωνσταντίνο και Σπύρο Κούτλα. Τα εμπόδια που έβαζαν η μία και η άλλη πλευρά (μπλοκάρισμα αυξήσεων κεφαλαίου, προσφυγές στη Δικαιοσύνη κ.λπ.) είχε ως αποτέλεσμα ο όμιλος να έχει οδηγηθεί στην απαξίωση. Μάλιστα, πολλές φορές οι γενικές συνελεύσεις της εταιρίας μετατρεπόταν σε ρινγκ, με τα δύο αδέρφια να ανταλλάσσουν βαρύτατες κατηγορίες ενώπιον των μετόχων.
- Οικογένεια Δασκαλαντωνάκη. Ο εμφύλιος στην οικογένεια Δασκαλαντωνάκη του ξενοδοχειακού ομίλου Grecotel άρχισε το 2009. Μέχρι τότε ο Νίκος Δασκαλαντωνάκης, η σύζυγός του Παρθενόπη (Πόπη) Φραγκούλη και τα τρία τους παιδιά -Μάρη, Γιάννη και Τίνα- διατηρούσαν ποσοστό 20% του ομίλου έκαστος. Ωστόσο, τον Απρίλιο του 2009, με αφορμή διαφωνίες που είχαν προκύψει για την αναδιάρθρωση του συνόλου του δανεισμού του ομίλου, ο Νίκος Δασκαλαντωνάκης ζήτησε από τη σύζυγό του Παρθενόπη να του παραχωρήσει το ποσοστό της (20%) επί των μετοχών. Τον Φεβρουάριο του 2010 ο Νίκος Δασκαλαντωνάκης άσκησε ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Ρεθύμνης αίτηση λήψης ασφαλιστικών μέτρων, που ζητούσε να τεθούν υπό δικαστική μεσεγγύηση οι προσωρινοί τίτλοι μετοχών όσων εταιριών έχουν εκδώσει τίτλους μετοχών, να απαγορευθεί στη σύζυγο και στα παιδιά του να συμμετέχουν και να ψηφίζουν στις γενικές συνελεύσεις των εταιριών του ομίλου και να ψηφίζει ο ίδιος μόνος του διά όλων των μετοχών που ανήκουν σε εκείνους. Η υπόθεση βρίσκεται στα χέρια της Δικαιοσύνης, με εκατέρωθεν μηνύσεις και αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων.
- Οικογένεια Μαλαματίνα. Στις αίθουσες των δικαστηρίων συνεχίζεται να παίζεται η υπόθεση του ποιος ελέγχει τη Μαλαματίνα, την ιστορική εταιρία που παράγει το ομώνυμο κρασί. Ο έλεγχος της οινοποιίας έχει γίνει το μήλον της Εριδος μεταξύ του εν διαστάσει πλέον ζεύγους Κωνσταντίνου Μαλαματίνα και Αικατερίνης Μαλαματίνα. Αν και το 2016, με απόφασή του, το Εφετείο Θεσσαλονίκης τάχθηκε υπέρ του Κωνσταντίνου Μαλαματίνα, η πλευρά της πρώην συζύγου του Αικατερίνης προσέφυγε στον Αρειο Πάγο. Οι δύο πλευρές βρίσκονται στα δικαστήρια και για τρεις εκατέρωθεν μηνύσεις, μία του Κωνσταντίνου σε βάρος της Αικατερίνης για πλαστογραφία και δύο της Αικατερίνης για απιστία των μελών της προσωρινής διοίκησης και ηθική αυτουργία του Κωνσταντίνου σε αυτήν. Οι υποθέσεις βρίσκονται στο στάδιο της έρευνας.
- J&P Overseas. Oι ενδοοικογενειακές κόντρες που ξέσπασαν στον κυπριακό κατασκευαστικό όμιλο J&P Overseas με μετόχους της οικογένειας Παρασκευαΐδη και της οικογένειας Ιωάννου (μητρική της ελληνικής κατασκευαστικής J&P Αβαξ) είχε ως αποτέλεσμα την υπαγωγή του σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης. Η κατάρρευση του κατασκευαστικού ομίλου οφείλεται στις έριδες μεταξύ των μελών της οικογένειας Παρασκευαΐδη, που υποχρέωσαν και την πλευρά της οικογένειας Ιωάννου να αποστασιοποιηθεί. Οι κόντρες στην οικογένεια Παρασκευαΐδη φέρνουν σε αμηχανία στην πλευρά Ιωάννου, η οποία σταδιακά μετατρέπεται σε αποστασιοποίηση και τελικά προκρίνεται η επεξεργασία ενός σχεδίου διάσπασης του ομίλου, το οποίο αρχίζει να τίθεται σε εφαρμογή στα μέσα του 2016. Τα πράγματα, όμως, δεν εξελίχθηκαν όπως είχαν συμφωνηθεί στην οικογένεια Παρασκευαΐδη, με αποτέλεσμα ο όμιλος να καταρρεύσει.
Οικογένεια Αγγελόπουλου: Η δυναστεία στα μαχαίρια
Σε διαχωρισμό των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων οδήγησε η κόντρα που ξέσπασε μεταξύ των δύο αδερφών Θεόδωρου και Κωνσταντίνου Αγγελόπουλου, της γνωστής εφοπλιστικής οικογένειας. Το 1998, με δήλωση που εστάλη στις εφημερίδες, ο Κωνσταντίνος Αγγελόπουλος κατηγόρησε τον αδελφό του Θεόδωρο για «κακοδιαχείριση της περιουσίας», «αδηφάγο διάθεση», «αλόγιστα δάνεια», «μεταμφίεση και εξαφανίσεις εταιριών». Μία προσπάθεια συμφιλίωσης έγινε το 2000, όταν τα δύο αδέρφια υπέγραψαν στη Ζυρίχη συμφωνία, με την οποία υπήρξε διαχωρισμός των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Ο Κωνσταντίνος Αγγελόπουλος ανέλαβε τις δραστηριότητες του ομίλου στην Ελλάδα και ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος τις επιχειρήσεις του εξωτερικού. Ωστόσο, οι έριδες στην οικογένεια Αγγελόπουλου δεν σταμάτησαν εδώ.
Η κόντρα που ξέσπασε πρόσφατα στην οικογένεια του Κωνσταντίνου Αγγελόπουλου, με τα παιδιά του Παναγιώτη και Γιώργο να στρέφονται κατά του πατέρα τους για τη Χαλυβουργική, οδηγεί την ιστορική χαλυβουργία σε ειδική εκκαθάριση με αίτημα της Εθνικής Τράπεζας.
Οικογένεια Χόντου: Αποκήρυξαν τον αδερφό τους
Γνωστή εδώ και αρκετά χρόνια είναι η κόντρα που επικρατεί ανάμεσα στα αδέρφια Χόντου, που είχε ως αποτέλεσμα την αποχώρηση του ενός και τη δημιουργία δικής του αλυσίδας. Αν και στην αρχή τα πέντε αδέρφια (Νίκος, Γιώργος, Κώστας, Γιάννης, Αργύρης) κατάφεραν να δημιουργήσουν έναν από τους πλέον επιτυχημένους ομίλους της αγοράς, εντούτοις οι γκρίνιες που προέκυψαν είχαν ως αποτέλεσμα την αποχώρηση του Γιώργου Χόντου από τον όμιλο, δημιουργώντας τη δική του αλυσίδα το 2004, με την επωνυμία Hondos Palace Πολυκαταστήματα Α.Ε. Τα υπόλοιπα αδέρφια έφτασαν σε σημείο με ανακοίνωσή τους στον Τύπο να αποκηρύξουν τον αδερφό τους. Τελικά, η Hondos Palace Πολυκαταστήματα τέθηκε σε καθεστώς πτώχευσης, ενώ τα ακίνητά της οδηγήθηκαν σε πλειστηριασμό.
