Φέτος τα Χριστούγεννα, το 25% των Ελλήνων φαίνεται ότι θα πραγματοποιήσει γιορτινές αγορές της τελευταίας στιγμής, ενώ τουλάχιστον το 40% των καταναλωτών σκέφτεται να συνδυάσει online και offline shopping, με τους νεότερους σε ηλικία να δείχνουν ελαφρώς μεγαλύτερη προτίμηση στις ηλεκτρονικές αγορές (45%).
Τρεις στους δέκα Έλληνες πελάτες θα ξοδέψουν περισσότερα χρήματα αυτές τις γιορτές, με έναν στους 10 να σχεδιάζει να διαθέσει ένα ποσό μεγαλύτερο κατά 50% από πέρυσι. Οι τάσεις αυτές απεικονίζουν το γεγονός ότι οι ηλεκτρονικές αγορές τα Χριστούγεννα γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς σε όλες τις ομάδες καταναλωτών, καθώς, δυστυχώς, ο αυξανόμενος αριθμός κρουσμάτων κορωνοϊού ωθεί σταδιακά τη θέσπιση νέων αυστηρών περιορισμών σε πολλές χώρες.
Είναι ενδιαφέρον ότι το 57% των Ελλήνων καταναλωτών έχει σκοπό να ψωνίσει διαδικτυακά ακόμα και τα τρόφιμα του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού. Αξίζει να σημειώσουμε ότι το ποσοστό αυτό υπερβαίνει κατά πολύ αυτό που διαπιστώθηκε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ιταλία, η Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου περίπου το 40% των πολιτών σκοπεύει να αγοράσει online τα απαραίτητα -για τις γιορτές- είδη παντοπωλείου.
«Σύμφωνα με πρόσφατη ευρωπαϊκή έρευνα της PayPal, οι μισοί Έλληνες καταναλωτές ισχυρίζονται ότι το κύριο πλεονέκτημα των διαδικτυακών αγορών είναι η ευκολία – έτσι, έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν αγορές από την άνεση του σπιτιού τους και να εξοικονομούν πολύτιμο χρόνο. Επιπλέον, μπορούν κάλλιστα να συγκρίνουν προσφορές πιο εύκολα, αποφεύγοντας την αφόρητη πολυκοσμία των φυσικών καταστημάτων. Ένα άλλο σημαντικό “προνόμιο” των ηλεκτρονικών αγορών συνδέεται άμεσα με τη μεγαλύτερη γκάμα προϊόντων και τις ελκυστικές online προσφορές», τονίζει ο Efi Dahan, Γενικός Διευθυντής της PayPal για την Κεντρική-Ανατολική Ευρώπη, τη Ρωσία και το Ισραήλ.
Οι online αγορές στο στόχαστρο των χάκερ
Εντούτοις, δεν είναι καθόλου απίθανο να πληρώσετε ακριβά την ευκολία που συνεπάγονται τα ψώνια από το σπίτι. Η απόλαυση που προσφέρει το online shopping κινδυνεύει να χαθεί εξαιτίας της αύξησης του αριθμού περιπτώσεων απάτης, όπως το ηλεκτρονικό ψάρεμα (phishing), δηλαδή οι επιθέσεις μέσω email από χάκερ που χρησιμοποιούν τον μηχανισμό πλαστογράφησης μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από αξιόπιστους αποστολείς, προκειμένου να εξαπατήσουν τους ανυποψίαστους παραλήπτες τους και να υποκλέψουν σημαντικές πληροφορίες, όπως οι κωδικοί ασφαλείας.
Για ένα χρόνο μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, η Kaspersky εξακολουθούσε να παρατηρεί ότι αυτού του είδους η απόπειρα επίθεσης προς καταναλωτές επηρέασε το 15% των Ελλήνων χρηστών λογισμικού της εταιρείας. Πρόκειται για το τέταρτο υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη. Άλλες παρεμφερείς δόλιες πρακτικές που διενεργούνται τακτικά από κυβερνοεγκληματίες είναι οι ακόλουθες: απατηλά μηνύματα sms (smishing), απάτη μέσω τιμολογίων και λοιπών παραστατικών (invoice fraud), πλαστογραφημένοι ιστότοποι τραπεζών (spoofed bank websites), κλοπή προσωπικών δεδομένων (personal data theft), επενδυτικές απάτες (investment scams) και απάτες σε αγορές μέσω διαδικτύου (online shopping scams).
Ουκ ολίγοι Έλληνες παραδέχονται ότι το διαθέσιμο budget αποτελεί ένα από τα πιο πιο σοβαρά ζητήματα που λαμβάνουν υπόψη τους και ότι είναι ιδιαίτερα πιθανό να επισκεφθούν e-shops, προκειμένου να εντοπίσουν τις καλύτερες δυνατές τιμές και προσφορές, ειδικά στις περιπτώσεις των βιαστικών αγορών της τελευταίας στιγμής. Η αγοραστική αυτή στρατηγική, σε συνδυασμό με τον καταναλωτικό «πυρετό» που χαρακτηρίζει τις ημέρες πριν από τις γιορτές, ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την αύξηση των πιθανοτήτων να εκτεθεί κανείς σε απόπειρες απάτης και δόλου.
«Η εορταστική περίοδος είναι, δίχως άλλο, μια ξεχωριστή και πολυαναμενόμενη εποχή του χρόνου. Δυστυχώς, είναι εξίσου “αγαπητή” και για τους εγκληματίες του κυβερνοχώρου, οι οποίοι καραδοκούν παντού και θα κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να εκμεταλλευθούν τον ενθουσιασμό, τη φούρια και την ανεμελιά των Χριστουγέννων. Το ηλεκτρονικό ψάρεμα (phishing) έχει εξελιχθεί σε επιστήμη στις μέρες μας, σε τέτοιο βαθμό που ακόμη και οι εξπέρ σε θέματα τεχνολογίας ενδέχεται να δυσκολευθούν να αντιληφθούν εάν ένα μήνυμα είναι αυθεντικό ή ψευδές. Το ζήτημα αυτό δυσχεραίνει κυρίως τους ηλικιωμένους και πιο “ευάλωτους” χρήστες του Διαδικτύου. Οι βασικοί κανόνες συνιστούν να παραμένετε σε επαγρύπνηση και να σκέφτεστε με γνώμονα την κοινή λογική – ειδικά όταν πέφτετε μπροστά σε “ευκαιρίες” πολύ καλές για να είναι αληθινές – ενώ, ταυτόχρονα, να χρησιμοποιείτε ασφαλή online εργαλεία, όπως είναι οι ισχυροί κωδικοί πρόσβασης και οι αξιόπιστες μέθοδοι πληρωμής», σχολιάζει ο Efi Dahan.
Xρηστικές συμβουλές για την αντιμετώπιση των κυβερνοεγκληματιών
Τρεις χρηστικές συμβουλές για το πώς μπορείτε να αποφύγετε να πέσετε θύμα ηλεκτρονικής απάτης:
- Ένας αποστολέας δεν είναι πάντα αυτός που φαίνεται ως αποστολέας. Μήπως το τηλέφωνό δείχνει ότι σας καλούν από την τράπεζά σας; Βλέπετε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στο inbox, το οποίο μοιάζει να προέρχεται από ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα όπου διατηρείτε λογαριασμό; Μην θεωρείτε δεδομένη την αυθεντικότητα εισερχομένων κλήσεων ή μηνυμάτων. Η φετινή χρονιά θα μείνει στην ιστορία για απατηλές περιπτώσεις «τραπεζικού υπαλλήλου», «κούριερ» και άλλων επιτήδειων. Ακόμα κι αν ένα email ή ένα γραπτό μήνυμα προέρχεται θεωρητικά από μια διεύθυνση email ή έναν αριθμό τηλεφώνου που γνωρίζετε καλά, ελέγξτε το προσεκτικά προτού πατήσετε τον ηλεκτρονικό σύνδεσμο ή ανοίξετε το επισυναπτόμενο αρχείο. Εάν μάλιστα η εν λόγω σελίδα απαιτεί να εισαγάγετε το όνομα χρήστη ή τον κωδικό πρόσβασής σας, ένας λόγος παραπάνω να είστε ακόμα πιο καχύποπτοι και προσεκτικοί. Είναι πάντοτε διαθέσιμη η δυνατότητα να επαληθεύσετε την αυθεντικότητα ενός ύποπτου μηνύματος, επικοινωνώντας τηλεφωνικώς ή γραπτώς με το αρμόδιο τμήμα εξυπηρέτησης πελατών της εκάστοτε εταιρείας, χρησιμοποιώντας τον αριθμό της γραμμής επικοινωνίας που αναφέρεται δημόσια ή την κεντρική ηλεκτρονική διεύθυνση που αναγράφεται στην ιστοσελίδα.
- Χρησιμοποιήστε αξιόπιστα εργαλεία. Κάθε φορά που επιλέγετε τις online αγορές, αποφύγετε να κοινοποιείτε τα στοιχεία της τραπεζικής σας κάρτας. Αντίθετα, επωφεληθείτε από τα ψηφιακά πορτοφόλια πληρωμών, όπως η PayPal, όπου εργάζονται σκληρά για να διατηρήσουν ασφαλή τα οικονομικά σας στοιχεία, ανεξάρτητα από το εάν ψωνίζετε σε ένα μικρό άγνωστο κατάστημα ή σε ένα μεγάλο επώνυμο κατάστημα – και τα δύο μπορούν να βρεθούν αντιμέτωπα με περιστατικά παραβίασης και διαρροής δεδομένων εξαιτίας μιας επίθεσης hacking.
- «Η εξαιρετική αυτή προσφορά θα λήξει σύντομα!». Η δημιουργία της αίσθησης του επείγοντος και η παρότρυνση να προβεί ένας πελάτης τάχιστα σε μία συγκεκριμένη ενέργεια αποτελεί μια συχνή τεχνική κοινωνικής μηχανικής που χρησιμοποιείται κατά κόρον και από τους κυβερνοεγκληματίες. Εάν πέσετε τυχαία επάνω σε μια ευκαιρία στην οποία σας είναι δύσκολο να αντισταθείτε, ξανασκεφτείτε το, σε περίπτωση κιόλας που εμφανίζεται σε ένα ελάχιστα γνωστό ηλεκτρονικό κατάστημα ή μοιάζει πολύ καλή για να είναι αληθινή. Προτού προβείτε σε οποιαδήποτε ενέργεια, φροντίστε να ελέγξετε τις κριτικές της συγκεκριμένης εταιρείας σε δημόσια διαθέσιμα φόρουμ ή σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Καλύτερα να χάσετε μια φαινομενικά φοβερή προσφορά παρά να κλαίτε τα χρήματά σας.
Ομολογουμένως, ένας ικανός αριθμός από διάφορες απόπειρες εισόδου σε ιστότοπους ηλεκτρονικού ψαρέματος θα μπορούσαν να έχουν ήδη αποκλειστεί στο επίπεδο του εκάστοτε Παρόχου Υπηρεσιών Διαδικτύου (Internet Service Provider, ISP). Ωστόσο, οι επιτήδειοι απατεώνες χρησιμοποιούν ολοένα και πιο εξελιγμένες σοφιστικέ μεθόδους για να ξεγελάσουν και να παρακάμψουν ακόμα και τα φίλτρα anti-phishing. Οι ασφαλείς και αξιόπιστες λύσεις πληρωμών θα συνδράμουν στην προστασία σας, σε περίπτωση που εξαπατηθείτε, έχοντας πέσει άθελά σας σε παγίδα που έστησαν οι κυβερνοεισβολείς.
