Η ανησυχία για την υγεία του Προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας ξεπεράστηκε, προσωρινά ίσως, αλλά η κακή κατάσταση στην οικονομία της χώρας, κατά τον Πρόεδρό της «απογειώνεται» και «τη ζηλεύουν οι δυτικές χώρες, που αντιμετωπίζουν άδεια ράφια και μεγαλύτερη ακρίβεια…».
Μέρος 2ο
Στο προηγούμενο άρθρο μου είχα γράψει ότι η πραγματική αιτία της μεγάλης ανησυχίας δεν είναι ούτε η οικονομία, ούτε η υγεία του Προέδρου. Είναι το αναθεωρημένο Σύνταγμα του 2017 που έδωσε υπερεξουσίες στον Πρόεδρο, παρακάμπτοντας το Κοινοβούλιο.
Τελικά ο Πρόεδρος ανάγκασε τους έγκριτους οικονομολόγους της χώρας του να σκεφτούν σοβαρά να σχίσουν τα πτυχία τους και τις διατριβές τους. Ο λόγος που σήμερα ασχολούμαι με την οικονομία της Τουρκίας δεν είναι οι ανησυχίες μου για την κακή της κατάσταση: είναι η άκρως ενδιαφέρουσα προσέγγιση του Ερντογάν στην καταπολέμηση του υψηλού πληθωρισμού της χώρας του, που ανεβάζει το κόστος του καλαθιού της νοικοκυράς και ροκανίζει τα εισοδήματα των πολιτών και πιστών του. Κατ’ αρχήν πρέπει να υπενθυμίσω ότι ο ίδιος δήλωσε οικονομολόγος και ότι δεν έχει ανάγκη από «τις λύσεις που του προτείνει η αντιπολίτευση που παίζει το παιχνίδι της κακής Δύσης».
Η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας βάσει του καταστατικού της, «είναι ένα ίδρυμα που έχει ως κύριο στόχο τη διασφάλιση της σταθερότητας των τιμών, κρατώντας ένα χαμηλό ποσοστό πληθωρισμού». Τα εργαλεία που θα χρησιμοποιήσει η Τράπεζα (η Κεντρική) τα καθορίζει μόνη της, με άλλα λόγια είναι ανεξάρτητη. Άλλο ένα καθήκον της Τράπεζας είναι να διαμορφώνει το καθεστώς συναλλαγματικών ισοτιμιών της χώρας μαζί με την Κυβέρνηση. (Σημειώστε ότι καθήκοντα πρωθυπουργού εκτελεί ο ίδιος ο Ερντογάν βάση του προαναφερθέντος Συντάγματος του 2017). Επιπλέον, η Κεντρική Τράπεζα είναι ο φορέας «που είναι αρμόδιος για την αποθήκευση και διαχείριση των αποθεμάτων του χρυσού και συναλλάγματος στην Τουρκία σύμφωνα με τα συμφέροντα της χώρας» (www.tcmb.gov.tr).
Ο πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας, Σαχάπ Καβτσίογλου, στην τελευταία του έκθεση, της 28/10/2021, σημείωσε μεταξύ άλλων ότι «έχουν απομείνει περιορισμένης έκτασης περιθώρια μέχρι το τέλος του έτους, για πτωτική διόρθωση του επιτοκίου».
Ο οικονομολόγος Πρόεδρος του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, της Τουρκικής Κυβέρνησης, της Δημοκρατίας της Τουρκίας και Αρχηστράτηγος των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, με μία λέξη ο Ρεής, δηλαδή ο Αρχηγός, δήλωσε τα εξής, την 17/11/2021, στην Βουλή, πριν το δολάριο αγγίξει τις 11 λίρες: «Λυπάμαι για τους συνοδοιπόρους μου που υπερασπίζονται τα (υψηλά) επιτόκια. Δεν μπορώ να είμαι μαζί με τους υπερασπιστές των επιτοκίων. Όσο διάστημα θα υπηρετώ θα συνεχίσω τον αγώνα μου εναντίον των επιτοκίων». Αυτή η δήλωση θεωρήθηκε ως μια εντολή προς τον Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας. Είναι γνωστή άλλωστε η τύχη των διοικητών της Τράπεζας που δεν συμβαδίζουν με τις ερντογανικές οδηγίες, τους αλλάζει περίπου ανά εξάμηνο το τελευταίο διάστημα.
Κατά τον Ερντογάν «το επιτόκιο είναι το αίτιο, ο πληθωρισμός η συνέπεια», λέγοντας ότι «σε αυτό το θέμα τόκων υπάρχει Θεία εντολή που είναι αδιαμφισβήτητη, εκλαμβανόμενη ως απόλυτη αλήθεια ή δόγμα (nas»)». Αναφέρεται στο κεφάλαιο Β’ του Κορανίου, «Η Βους» (αλ-μπάκκαρα) και συγκεκριμένα στο εδάφιο 275, όπου μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι «Ο Κύριος επέτρεψε την αγοραπωλησίαν και απέτρεψε την τοκογλυφίαν. […] Οι επανελθόντες εις την τοκογλυφίαν θα καταδικασθώσιν εις το πυρ της γεέννης, ένθα αιωνίως θα διαμένωσι». Κάνοντας αυθαίρετη ερμηνεία του Κορανίου, μειώνει τα επιτόκια της Κεντρικής Τράπεζας, χωρίς να εφαρμόζει έστω και τον ισλαμικό νόμο που επιτρέπει την «αγοραπωλησία», δηλαδή τη διαμόρφωση των τιμών στην αγορά (στο παζάρι).
Ας φέρουμε ένα παράδειγμα επ’ αυτού: αν δανειστείτε ένα κιλό ζάχαρη από τη γειτόνισσα σήμερα και της την επιστρέψετε σε ένα μήνα δεν θα έχετε ισοσκελίσει το χρέος σας, έστω και αν επιστρέψατε με ποσοτική και ποιοτική ακρίβεια τη ζάχαρη που δανειστήκατε. Ο λόγος είναι, διότι η τιμή της ζάχαρης στην αγορά σήμερα είναι διαφορετική από αυτήν σε ένα μήνα. Μπορεί να έχει διακυμανθεί ανοδικά ή και καθοδικά. Αυτή η διαφορά, επιτάσσει το Κοράνιο, ότι δεν πρέπει να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης, δηλαδή τοκογλυφία και «να τεθεί τέρμα στην αδικία αυτή…». Το Κοράνιο δεν αναφέρεται στην φυσιολογική διαφορά της τιμής που προκύπτει από τον «νόμο της αγοράς» που επιτρέπεται και από το Κοράνιο, και που πρέπει ρυθμιστεί βάσει των διακυμάνσεων της αγοράς· με άλλα λόγια να ρυθμιστούν και τα επιτόκια της Κεντρικής Τράπεζας όταν η αγορά παρουσιάζει ανοδικές τάσεις, δηλαδή να ανέβουν και αυτά, αν όχι τουλάχιστον να μείνουν σταθερά. Αντιθέτως, ο Ερντογάν έδωσε εντολή στον Διοικητή, και πειθήνιο όργανό του, της Κεντρικής Τράπεζας, αφού είναι διορισμένος από τον ίδιο άνευ αξιοκρατικών διαδικασιών, να μειώσει τα επιτόκια, πηγαίνοντας ενάντια και στην επιστήμη των Οικονομικών αλλά και στις κορανικές εντολές!
Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι ότι ο Αρχηγός και το ΑΚΡ είναι ισλαμικής ιδεολογίας, αλλά ότι ερμηνεύουν τους κανόνες, είτε Ισλαμικούς, είτε Δυτικούς, κατά τα συμφέροντα τα δικά τους και του στενού κύκλου τους. Το Ισλάμ, το χρησιμοποιούν ως μέσον υποταγής για τους ψηφοφόρους τους και πιστούς του Ισλάμ.
Έτσι, με την προαναγγελθείσα την 17/11/2021, από ερντογανικά χείλη «Θεοπρόβλητη» εντολή μείωσης των επιτοκίων της 18/11/2021, οι κατέχοντες είχαν 24 ώρες στη διάθεσή τους για να αγοράσουν συνάλλαγμα και να αυξήσουν την περιουσία τους. Όσοι δε, κατείχαν ήδη συνάλλαγμα έγιναν και αυτοί πλουσιότεροι! Οι μισθοί και οι συντάξεις όμως των απλών πολιτών / πιστών εκφραζόμενοι σε δολάρια, εμφανίζονται να βυθίζονται πολύ κάτω από το όριο της φτώχειας. Ένας από τους δείκτες της κατάστασης αυτής είναι ότι οι μισές περίπου του συνόλου των καταθέσεων στις τουρκικές τράπεζες είναι σε λογαριασμούς ευρώ και δολαρίου, κατά τα λεγόμενα του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Τέλος, θα πρότεινα στον Ισπανό σεναριογράφο της σειράς La Casa De Papel να σκίσει και αυτός το πτυχίο της σεναριογραφίας του και να εμπνευστεί ένα ερντογανικό σενάριο ληστείας, ειδικά τώρα που ο Πρωθυπουργός του προσπαθεί να λύσει το οικονομικό πρόβλημα της χώρας του πουλώντας αεροπλανοφόρα στον Ερντογάν.
Σε καλή μεριά οι ερντογανικές λίρες!
*Υποψήφιος διδάκτωρ Γεωπολιτικής στο ΕΚΠΑ
