Στο γαλλικό ντιμπέιτ της Μ. Τετάρτης οι δύο υποψήφιοι είχαν να επικεντρωθούν καθένας στον δικό του επικοινωνιακό στόχο: Η Λεπέν να περάσει την εικόνα μιας ικανής και αξιόπιστης «προέδρου εν αναμονή», που θα φέρει ενότητα στη Γαλλία. Ο Μακρόν να επανασυστηθεί ως «ο υποψήφιος που απευθύνεται σε όλους» και όχι ως ένας τεχνοκράτης των πλουσίων.
- Από τον
Βασίλη Γαλούπη
Στην ουσία, η εκλογή της Κυριακής είναι μεταξύ θυμού και φόβου. Το βασικό ερώτημα για τους ψηφοφόρους είναι αν εξοργίζονται περισσότερο με τον Μακρόν ή αν περισσότερο φοβούνται να δώσουν την προεδρία στη Λεπέν.
Στο ντιμπέιτ ο Μακρόν έδωσε τη μητέρα των μαχών, αφού τώρα δεν είναι πια ο φρέσκος πρωτοεμφανιζόμενος. Έπρεπε να «πουλήσει» δυναμικά την προοπτική της πολιτικής συνέχειας, κάτι που δεν ενθουσιάζει τους ψηφοφόρους. Η εμφάνιση των δύο υποψηφίων έμοιαζε παράδοξη. Κρίνοντας από τη στάση του σώματος και τους διαλόγους, η Λεπέν ήταν αυτή που έπαιζε αμυντικά και ο Μακρόν έδειχνε ως ο αντιπολιτευόμενος που έβγαινε επιθετικά, προσπαθώντας να προκαταλάβει τις εντυπώσεις, ακόμα και διακόπτοντας συχνά την αντίπαλό του με απανωτές ερωτήσεις.
Αυτή η αντιστροφή των ρόλων, όμως, συμβάδιζε ακριβώς με την τακτική των επικοινωνιακών επιτελείων τους. Ο Μακρόν έπρεπε να διορθώσει την εικόνα του «αλαζόνα προέδρου των μεγαλοεπιχειρηματιών», όπως τον κατηγορούν, να πείσει ότι παραμένει δυναμικός και ότι δεν έχει απομακρυνθεί από τις αγωνίες των ψηφοφόρων για την καθημερινότητα. Το μήνυμά του ήταν «ψηφίστε με κι ας με απεχθάνεστε, ως τη λιγότερο κακή επιλογή».
Η Λεπέν, που στο ντιμπέιτ του 2017 είχε συντριβεί επικοινωνιακά, προετοιμάστηκε για να δείξει στους Γάλλους ότι δεν πρέπει να φοβούνται να της δώσουν την ευκαιρία ώστε να κυβερνήσει τη χώρα. Προσπάθησε να προβάλει το ίματζ της «μητέρας της Γαλλίας», μιας αξιόπιστης κυβερνητικής λύσης που θα βοηθήσει τους φτωχότερους πολίτες και τη μεσαία τάξη.
Στην πράξη είδαμε μια ξεκάθαρη σύγκρουση δύο διαφορετικών κοσμοθεωριών, με διαμετρικά αντίθετες θέσεις: Ο Μακρόν με το νεοφιλελεύθερο μήνυμα «όλα για τις μπίζνες», περαιτέρω «λιμπεροποίηση» της οικονομίας, ακόμα περισσότερα χρόνια δουλειάς για τους εργαζομένους μέχρι να πάρουν σύνταξη και πάνω απ’ όλα η Ευρώπη. Η Λεπέν με το δόγμα του προστατευτισμού, της κατανόησης της καθημερινότητας των ευάλωτων και της μεσαίας τάξης, αλλά κυρίως το μήνυμα «πρώτα οι Γάλλοι και όχι η Ευρώπη εις βάρος της Γαλλίας».
1. ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ
ΜΑΚΡΟΝ: Κατηγόρησε τη Λεπέν ότι είναι εξαρτώμενη από τη Ρωσία για την παλαιότερη ιστορία και το δάνειο 9.000.000 ευρώ που πήρε το 2014 το κόμμα της από ρωσική τράπεζα. Τάχθηκε ξεκάθαρα υπέρ της ευρωπαϊκής ενιαίας γραμμής στο θέμα της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.
ΛΕΠΕΝ: Η απάντηση Λεπέν ήταν ότι πήρε το συγκεκριμένο δάνειο επειδή καμία γαλλική τράπεζα δεν τη δάνειζε εκείνη την εποχή, όταν υπουργός Οικονομίας ήταν ο Μακρόν, και ότι οι δόσεις αποπληρώνονται κανονικά, οπότε δεν τίθεται θέμα εξάρτησης. Αμφισβητεί την προοπτική απαγόρευσης από την Ε.Ε. των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου γιατί «αυτό θα κάνει τεράστιο κακό στον γαλλικό λαό».
2. ΚΡΙΣΗ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ
ΛΕΠΕΝ: Υποσχέθηκε μόνιμη και μεγάλη μείωση ΦΠΑ σε καύσιμα, ενέργεια και 100 βασικά αγαθά, έτσι ώστε να δοθούν πίσω σε κάθε γαλλικό νοικοκυριό 150-200 ευρώ κάθε μήνα. Θα αυξήσει τους μισθούς 10%.
ΜΑΚΡΟΝ: Υποστήριξε ότι το πλαφόν στις τιμές είναι πιο αποτελεσματικό, αφού οι μειώσεις στον ΦΠΑ θα ευνοούσαν και τους πλούσιους. Θέλει να αυξήσει τα μπόνους που θα δίνουν οι εταιρίες στους εργαζομένους.
3. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΜΑΚΡΟΝ: Επέμεινε στην ανάγκη για επέκταση της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 65 έτη. Επανέλαβε ότι ενισχύθηκε το γαλλικό ΕΣΥ κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
ΛΕΠΕΝ: Πρότεινε να δίνεται πλήρης κρατική σύνταξη στα 60-62 έτη, με 42 έτη εισφορών. Εκανε λόγο για αποκαμωμένους νοσοκόμους και γιατρούς στο ΕΣΥ, υποσχόμενη ενίσχυσή του.
4. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΡΙΣΗ
ΛΕΠΕΝ: Θέλει η τιμή της ενέργειας να ορίζεται εντός της Γαλλίας, ανεξάρτητα από την Ε.Ε. Θεωρεί ότι η κύρια αιτία της κλιματικής κρίσης είναι η παγκόσμια ελεύθερη αγορά. «Το οικονομικό μοντέλο που βασίζεται στο ελεύθερο εμπόριο, το οποίο συνίσταται στην παραγωγή 10.000 χλμ. μακριά για να καταναλωθούν τα προϊόντα 10.000 χλμ. μακρύτερα, σκοτώνει τον πλανήτη. Αυτό είναι υπεύθυνο για τα αέρια θερμοκηπίου». Η Λεπέν θέλει να αυξήσει την πυρηνική ενέργεια για να αντικαταστήσει τα ορυκτά καύσιμα, κατηγορώντας τον Μακρόν ότι «σχεδιάζει ανεμογεννήτριες στη θάλασσα και παντού, εκτός από το Λε Τουκέ όπου πάει διακοπές».
ΜΑΚΡΟΝ: Την κατηγόρησε ότι δεν υπάρχει ούτε μία οικολογική πρόταση στο σχέδιό της και κατέκρινε την υπόσχεσή της να απαγορεύσει περαιτέρω κατασκευή αιολικών πάρκων. Επανέλαβε τις πράσινες ιδέες στο σχέδιό του σε μια προσπάθεια να προσελκύσει αριστερούς και διστακτικούς οικολόγους ψηφοφόρους. Δεν εξετάζει καμία απόκλιση από την πράσινη μετάβαση.
5. ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ, ΙΣΛΑΜ ΚΑΙ ΒΙΑ
ΜΑΚΡΟΝ: Κατηγόρησε τη Λεπέν για το θέμα του Ισλάμ ότι «θα υποκινήσετε έναν εμφύλιο πόλεμο εάν απαγορεύσετε τη μαντίλα», με τη Γαλλίδα να αντιδρά άμεσα. Για το Μεταναστευτικό ανέφερε ότι η γαλλική κοινωνία παραμένει «ανοιχτή», αλλά η χώρα θα θωρακιστεί περισσότερο για την παράτυπη μετανάστευση, τονίζοντας ότι άλλες είναι οι χώρες που κινδυνεύουν περισσότερο από μεταναστευτικά κύματα, κάνοντας αναφορά και στην Ελλάδα. Είπε στην αντίπαλό του ότι δεν υπάρχει τρόπος να ελεγχθεί το μέτρο κατάργησης της μαντίλας. Για την παραβατικότητα στους δρόμους και την ασφάλεια ουσιαστικά δεν έδωσε απάντηση, περιοριζόμενος στην έξαρση της ενδοοικογενειακής βίας.
ΛΕΠΕΝ: Η Λεπέν θέλει να διεξαγάγει δημοψήφισμα για τους όρους της ανεξέλεγκτης μετανάστευσης, επειδή «είναι μία από τις κύριες αιτίες εγκληματικότητας στη χώρα». Σχετικά με την υπόσχεσή της να απαγορεύσει τη μαντίλα σε δημόσιους χώρους, απάντησε ότι η ίδια δεν είναι αντι-Ισλάμ, αλλά αντιτίθεται στην ισλαμιστική ιδεολογία. Κατηγόρησε για διχασμό τον Μακρόν όταν μίλησε για εμφύλιο. Πρόσθεσε ότι «όλες αυτές οι γυναίκες πρέπει να απελευθερωθούν, να πετάξουν τη μαντίλα, όπως και όταν απελευθερώνονται στις χώρες τους». Για τον έλεγχο του μέτρου απάντησε στον Μακρόν ότι είναι εφικτός, «όπως έγινε και για τη χρήση μάσκας στην πανδημία». Εκθείασε τον ρόλο του έργου της αστυνομίας, υποσχόμενη περισσότερη ασφάλεια για τη μικροεγκληματικότητα του δρόμου.
Έκλεισε η ψαλίδα σε σύγκριση με το 2017
Ο Μακρόν ήταν ο νικητής του ντιμπέιτ, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, όμως σε σχέση με το 2017 η Λεπέν ήταν σίγουρα κερδισμένη. Το 59% βρήκε πιο πειστικό τον Γάλλο πρόεδρο, με τη Λεπέν στο 39%. Όμως το 2017 το ποσοστό του Μακρόν ήταν στο 63%, με την αντίπαλό του στο 34%.
Το προηγούμενο ντιμπέιτ ήταν καταστροφικό για τη Γαλλίδα υποψήφια, όταν το πολύ επιθετικό προφίλ της απώθησε τους ψηφοφόρους, που χαρακτήρισαν «βρόμικη» τη συζήτηση. Σύμφωνα με τα γκάλοπ του 2017, η Λεπέν έχανε 30.000 ψήφους κάθε λεπτό του ντιμπέιτ. Αυτή τη φορά δεν συνέβη το ίδιο. Η Λεπέν έκλεισε την ψαλίδα, αφού ήταν καλύτερα προετοιμασμένη και προσεκτική στους προσβλητικούς χαρακτηρισμούς που το 2017 τρόμαζαν τους μετριοπαθείς ψηφοφόρους και έδιναν το δικαίωμα στον Μακρόν να την κατηγορεί για «σκοταδιστικά ψέματα γεμάτα μίσος, που τρέφουν τη δυστυχία».
Η Λεπέν, όμως, δεν είχε ανάγκη μόνο να ξεχαστεί το 2017, αλλά κυρίως να κάνει την ανατροπή του προβαδίσματος Μακρόν. Κάτι που δεν φάνηκε να καταφέρνει. Χθεσινή δημοσκόπηση για τις εκλογές δεν ανατρέπει τις ισορροπίες και το 55,5%-44,5% υπέρ του Μακρόν παραμένει εν όψει Κυριακής. Ωστόσο, ο Γάλλος πρόεδρος παραμένει πολύ μακριά από το θριαμβευτικό 66%-34% των εκλογών του 2017.
Το προχθεσινό ντιμπέιτ παρακολούθησαν περίπου 1.000.000 λιγότεροι Γάλλοι σε σχέση με το προηγούμενο. Προχθές κάθισαν μπροστά στις τηλεοράσεις τους 15.600.000 τηλεθεατές, ενώ το 2017 ήταν 16.500.000. Το ποσοστό των τηλεθεατών που περίμενε προχθές το ντιμπέιτ προκειμένου να αποφασίσει τι θα ψηφίσει κυμαινόταν περίπου στο 15%. Πόσοι πείστηκαν και από ποιον θα φανεί την Κυριακή. Όπως και πώς θα πράξουν όσοι δηλώνουν ότι θα απέχουν, κυρίως οπαδοί του Μελανσόν. Οι μισοί εξ αυτών, όμως, αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο να αλλάξουν μέχρι την Κυριακή.
Τα συν και τα πλην των 2 μονομάχων
- ΜΑΚΡΟΝ
ΤΑ ΣΥΝ
+ Ο Γάλλος πρόεδρος φάνηκε πιο έτοιμος για τα ενεργειακά και κυρίως για το σχέδιο που οδηγεί στη λύση του υδρογόνου.
+ Προεκλογικά κατηγορήθηκε ότι δεν είναι πια τόσο δυναμικός. Προχθές ήταν πιο δυναμικός από τη Λεπέν, επικρατώντας με 49%-31%, σύμφωνα με το γκάλοπ της Elabe.
+ Εμφανίστηκε πιο πειστικός στους ψηφοφόρους του Μελανσόν, με 61%, έναντι 39% της Λεπέν.
+ Στην πρόταση Λεπέν για αύξηση 10% στους μισθούς απάντησε ότι «ο πρόεδρος δεν αποφασίζει τους μισθούς, αυτό εξαρτάται από τους εργοδότες».
ΤΑ ΜΕΙΟΝ
- Προσπαθώντας να εκνευρίσει και να αποσυντονίσει τη Λεπέν, ήταν συχνά νευρικός, εριστικός και ειρωνικός.
- Αν και η Λεπέν δεν έκανε σημαία την εμπλοκή του αντιπάλου της στο σκάνδαλο McKinsey, που «καίει» τον Μακρόν, ο Γάλλος πρόεδρος αναφέρθηκε στην παλιά ιστορία των δανείων από τη ρωσική τράπεζα.
- Ο Μακρόν δεν είχε καμία απάντηση που να δείχνει μια πιο αποτελεσματική προσέγγιση στο θέμα της βίας στους δρόμους και της ανεξέλεγκτης μετανάστευσης.
- Διέκοπτε άκομψα την αντίπαλό του, όταν αυτή μιλούσε, και ήταν πιο αλαζονικός από τη Λεπέν (50%-16%), ενώ δεν κέρδισε καθαρά ούτε τη μάχη της ειλικρίνειας, σύμφωνα με τα γκάλοπ (36%-34%).
- ΛΕΠΕΝ
ΤΑ ΣΥΝ
+ Απέφυγε τα λάθη και τις ακραίες προσβολές του 2017. Ηταν σαφώς πιο προετοιμασμένη και πιο συγκροτημένη στον λόγο της.
+ Βγήκε «από αριστερά» στον Μακρόν, όταν είπε «τα Κίτρινα Γιλέκα σας ζήτησαν περισσότερη δημοκρατία και δεν εισακούστηκαν, είστε διχαστικός και περιφρονητικός».
+ Το επιχείρημά της για το δημοψήφισμα ότι «στη δημοκρατία ο κυρίαρχος λαός ορίζει το Σύνταγμα» ήταν ισχυρό, με τον Μακρόν να εκτίθεται κάνοντας λόγο «μόνο για το Κοινοβούλιο».
+ Ηταν πιο πειστική και έτοιμη από τον αντίπαλό της στα θέματα Μεταναστευτικού και κοινωνικής βίας, αλλά και ετοιμόλογη για τον έλεγχο της μαντίλας.
ΤΑ ΠΛΗΝ
- Στην προσπάθειά της να μην εκνευριστεί, φάνηκε πιο μαζεμένη και άτονη απ’ όσο απαιτούσε η περίσταση. Έμοιαζε σφιγμένη, σαν να επιχειρεί να «κρύψει» τον εαυτό της.
- Ηταν ανέτοιμη στο θέμα της ενέργειας και της πράσινης μετάβασης. Εμφανίστηκε αμήχανη στο ζήτημα του υδρογόνου.
- Δεν άσκησε πίεση για σαφείς απαντήσεις στο θέμα της ενέργειας και το σχέδιο Μακρόν, αν διακοπούν οι ροές από τη Ρωσία..
- Δεν ήταν τόσο επικοινωνιακή έτσι ώστε να αντιμετωπίσει την άνεση του Μακρόν, επιτρέποντάς του να υπεκφεύγει στις απαντήσεις.
Μια τηλεμαχία μακριά από τα ελληνικά φοβικά και ανούσια πρότυπα
Αν και ο Μελανσόν «έχασε τον χρόνο» του, όπως είπε, το ντιμπέιτ ήταν ενδιαφέρον. Τουλάχιστον για εμάς τους Ελληνες, αφού η γαλλική τηλεμαχία ήταν πολύ μακριά από τα ελληνικά πρότυπα των δικών μας ανούσιων, φοβικών και παρωχημένης λογικής ντιμπέιτ.
Μάλιστα, πολλές φορές η θεματολογία έμοιαζε με αυτή που απασχολεί και την Ελλάδα, ειδικά όσον αφορά τις πολιτικές που ασκεί ο Μακρόν και που σε μεγάλο βαθμό είναι πανομοιότυπες με αυτές του Μητσοτάκη.
Στο γαλλικό ντιμπέιτ οι συντονιστές δημοσιογράφοι δεν ήταν αρτηριοσκληρωτικοί με τον χρόνο κάθε υποψηφίου, άφηναν να ανεβαίνει η ένταση των διαλόγων και παρενέβαιναν ουσιαστικά μόνο όταν έπρεπε. Στο μοναδικό σημείο που έκανε «κοιλιά» το τρίωρο ντιμπέιτ ήταν όταν τέθηκαν τα θέματα των σχολείων και του ίντερνετ με την Google.
Στη γλώσσα του σώματος, ο Μακρόν ήταν ασυνήθιστα κινητικός, ειδικά με τα χέρια. Υπήρχαν στιγμές που έδειχνε εριστικός και πιο ανασφαλής, ενώ καμπούριαζε όταν δεν μιλούσε, παρακολουθώντας τη Λεπέν. Ωστόσο, έδειξε σαφώς πιο εκπαιδευμένος επικοινωνιακά. Χαμογελούσε και έδειχνε πιο «φρέσκος» από τη Λεπέν.
Η Λεπέν προσπαθούσε να περάσει το μήνυμα ότι πλέον είναι πιο ήπια, κοιτάζοντας διαρκώς και επίμονα τον Μακρόν με το ύφος της «μαμάς» που απλά ακούει φτηνές δικαιολογίες ή ασάφειες. Παρά ταύτα, δεν ήταν έτοιμη να χτυπήσει την επικοινωνιακή ανωτερότητα του Μακρόν. Ναι μεν η Λεπέν γελούσε πιο συχνά από το 2017, αλλά έμοιαζε καμουφλαρισμένη.
Τα πρωτοσέλιδα στο ξένο Τύπο
Πως βαθμολόγησε τους δύο πολιτικούς ο ξένος Τύπος:
- Politico (ΗΠΑ): Μακρόν και Λεπέν συγκρούστηκαν για τις σχέσεις τους με τη Ρωσία σε μια ζωντανή τηλεοπτική συζήτηση που δεν απέφερε ξεκάθαρο νικητή.
- Süddeutsche Zeitung (Γερμανία): Η Λεπέν παρουσιάστηκε στην τηλεοπτική μονομαχία ως συνήγορος του απλού λαού, ενώ ο νυν πρόεδρος ως εγγυητής για το μέλλον της Ε.Ε. Μια πρώτη έρευνα βλέπει τον Μακρόν νικητή της μονομαχίας.
- The Economist (Βρετανία): Φάνηκε ότι ο Μακρόν οδεύει προς μια δεύτερη θητεία που θα αφορά περισσότερο τη διαχείριση της απογοήτευσης παρά των προσδοκιών.
- New York Times (ΗΠΑ): Της επιτέθηκε κατηγορώντας την ότι είναι όργανο του Πούτιν. Του ανταπέδωσε αποκαλώντας τον πρόεδρο του διχασμού και της περιφρόνησης.
- BBC (Βρετανία): Ο Μακρόν, όταν ρωτήθηκε τι σχεδίαζε για μια δεύτερη θητεία, έπρεπε να παραμείνει στη μη συναρπαστική επιλογή της συνέχειας. Η Λεπέν θα μπορούσε να κάνει περισσότερες επιθέσεις στις αναπόφευκτες αποτυχίες του Μακρόν στη διάρκεια της πενταετίας. Κι όμως, ο Γάλλος πρόεδρος δεν έδωσε ποτέ την αίσθηση ότι δεν βρισκόταν σε στέρεο έδαφος.
