«Εγώ είμαι εκείνος που προέβη στις διαρροές για την Uber», ακούγεται να λέει στο ξεκίνημα της αποκλειστικής συνέντευξης που παραχώρησε ο Ιρλανδός λομπίστας Mark MacGann στον «Guardian», παραδεχόμενος χωρίς φόβο, αλλά με περίσσιο πάθος ότι ο ίδιος είναι ο πληροφοριοδότης πίσω από τη διαρροή εσωτερικών αρχείων που «συνθέτουν» το ήδη πολυσυζητημένο σκάνδαλο της Uber.
Στην συνέντευξη-ποταμό που παραχώρησε στη βρετανική εφημερίδα, ο 52χρονος λομπίστας περιέγραψε με κάθε λεπτομέρεια το προσωπικό ταξίδι που τον οδήγησε στο να διαρρεύσει περισσότερα από 124.000 εταιρικά αρχεία, χρόνια μετά την αποχώρησή του από την αμερικανική εταιρεία, παρά το γεγονός ότι ηγήθηκε αυτοπροσώπως των προσπαθειών της Uber να κερδίσει τις κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική.
Όπως είπε, ο MacGann αποφάσισε να μιλήσει, επειδή πιστεύει ότι η Uber εν γνώσει του παραβίασε τους νόμους σε δεκάδες χώρες και παραπλάνησε τους ανθρώπους σχετικά με τα οφέλη για τους οδηγούς του μοντέλου οικονομίας της εταιρείας. Υποστήριξε δε ότι εν μέρει υποκινήθηκε από… τύψεις, καθώς, ως μέλος της κορυφαίας ομάδας της Uber, φέρει, όπως λέει, μερίδιο ευθυνών.
«Είμαι εν μέρει υπεύθυνος», λέει αρχικά. «Ήμουν αυτός που μιλούσα με τις κυβερνήσεις, ήμουν αυτός που πίεζα με τα μέσα ενημέρωσης, ήμουν αυτός που έλεγα στους ανθρώπους ότι πρέπει να αλλάξουν τους κανόνες, γιατί οι οδηγοί θα επωφεληθούν και οι άνθρωποι θα είχαν τόσες οικονομικές ευκαιρίες. Όμως αποδείχθηκε ότι δεν ήταν έτσι. Στην πραγματικότητα είχαμε πουλήσει στους ανθρώπους ένα ψέμα. Πώς μπορείς να έχεις ήσυχη τη συνείδησή σου;», προσθέτει.
Η θέση που κατείχε ο MacGann στην Uber μεταξύ 2014 και 2016 τον έβαλε στο επίκεντρο των αποφάσεων που ελήφθησαν στα υψηλότερα επίπεδα της εταιρείας, κατά την περίοδο κατά την οποία εισερχόταν αναγκαστικά στις αγορές παραβιάζοντας τους νόμους περί αδειοδότησης ταξί. Επόπτευε τις προσπάθειες της Uber να πείσει τις κυβερνήσεις να αλλάξουν τους κανονισμούς για τα ταξί και να δημιουργήσουν ένα πιο ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον σε περισσότερες από 40 χώρες.
Διείσδυσε στα υψηλότερα κλιμάκια εξουσίας με «μεθυστική» ευκολία
Είπε ότι η ευκολία με την οποία η Uber διείσδυσε στα υψηλότερα κλιμάκια εξουσίας σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Ρωσία ήταν «μεθυστική», αλλά και «βαθιά άδικη» και «αντιδημοκρατική». «Λυπάμαι που υπήρξα μέλος μιας ομάδας ανθρώπων που παραποίησαν τα γεγονότα, για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των οδηγών, των καταναλωτών και των πολιτικών ελίτ», είπε στη συνέχεια. «Θα έπρεπε να είχα δείξει περισσότερη κοινή λογική και να είχα πιέσει περισσότερο για να σταματήσω την τρέλα. Είναι καθήκον μου να μιλήσω τώρα και να βοηθήσω τις κυβερνήσεις και τους βουλευτές να διορθώσουν ορισμένα θεμελιώδη λάθη. Ηθικά, δεν είχα άλλη επιλογή σε αυτό το θέμα», συμπληρώνει.
Ο «Guardian» ηγήθηκε μιας παγκόσμιας έρευνας για τα αρχεία της Uber που διέρρευσαν, μοιράζοντας τα δεδομένα με οργανισμούς μέσων ενημέρωσης σε όλο τον κόσμο μέσω της Διεθνούς Κοινοπραξίας Ερευνητικών Δημοσιογράφων (ICIJ). Απαντώντας στην έρευνα, η Uber αναγνώρισε προηγούμενες αποτυχίες, αλλά επέμεινε ότι η είχε «μεταμορφωθεί» από το 2017, υπό την ηγεσία του νέου διευθύνοντος συμβούλου της, Dara Khosrowshahi.
Τα «αρχεία Uber» αποτελούνται από εμπιστευτικά εταιρικά δεδομένα, στα οποία ο MacGann είχε πρόσβαση στην εταιρία. Περιλαμβάνουν παρουσιάσεις εταιρειών, ενημερωτικές σημειώσεις, αναφορές ασφαλείας και δεκάδες χιλιάδες μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και WhatsApp, iMessage και ανταλλαγές συνομιλίας μεταξύ του ανώτερου στελέχους της εταιρείας εκείνη την εποχή.
Μεταξύ αυτών είναι ο Travis Kalanick, ο μάχιμος συνιδρυτής και στη συνέχεια διευθύνων σύμβουλος της Uber, ο David Plouffe, πρώην βοηθός της εκστρατείας του Μπαράκ Ομπάμα που έγινε ανώτερος αντιπρόεδρος στην Uber, και η Rachel Whetstone, στέλεχος δημοσίων σχέσεων, που είχε επίσης ανώτερους ρόλους στην Google, το Facebook και τώρα πια στο Netflix.
Όταν ο MacGann έφυγε από την Uber το 2016, ο Whetstone τον περιέγραψε ως «έναν υπέροχο ηγέτη», ενώ ο Plouffe τον αποκάλεσε «ταλαντούχο επαγγελματία δημόσιας πολιτικής» και «εξαιρετικό συνήγορο της Uber».
Ένας ασυνήθιστος πληροφοριοδότης
Το προφίλ του ως ανώτερου στελέχους και πολιτικού τον καθιστά έναν ασυνήθιστο πληροφοριοδότη. Το ίδιο ισχύει και για το γεγονός ότι συμμετείχε ενεργά σε κάποια από τα αδικήματα που επιδιώκει να αποκαλύψει, αλλά και το ότι του πήρε περισσότερα από πέντε χρόνια μετά την αποχώρησή του από την εταιρεία για να μιλήσει.
Ο MacGann φέρεται να κατέληξε σε εξώδικο συμβιβασμό με την Uber μετά από δικαστική διαμάχη σχετικά με την αμοιβή του. Είπε ότι του απαγορεύτηκε να συζητήσει τη νομική του διαμάχη, αλλά αναγνώρισε ότι είχε προσωπικά παράπονα με την εταιρεία, η οποία, όπως ισχυρίζεται, «υποτίμησε τον ρόλο του ως συνομιλητή με την κυβέρνηση και απέτυχε στο καθήκον της να τον φροντίζει».
Κατηγορεί την Uber υπό την ηγεσία του Kalanick, ότι υιοθέτησε μια στρατηγική σύγκρουσης με αντιπάλους στις βιομηχανίες ταξί, που τον άφησε προσωπικά εκτεθειμένο. Ως δημόσιο πρόσωπο της εταιρίας στην Ευρώπη, ο MacGann έφερε το κύριο βάρος της σκληρής αντίδρασης εναντίον της εταιρείας σε χώρες όπως η Γαλλία, το Βέλγιο, η Ιταλία και η Ισπανία.
Εν μέσω απειλών για τη ζωή του, τού δόθηκε προστασία σωματοφύλακα. Η εμπειρία του από την εργασία στην Uber, λέει, είχε ψυχικό τίμημα και συνέβαλε στη διάγνωση της διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD).
Το «παγκόσμιο σχέδιο» της Uber
Πριν από την Uber, ο MacGann είχε εργαστεί σε καθιερωμένες εταιρείες δημόσιας πολιτικής όπως η Weber Shandwick και η Brunswick και διηύθυνε την DigitalEurope, μια εμπορική ένωση που υποστήριζε εταιρείες όπως η Apple, η Microsoft και η Sony. Η πιο πρόσφατη δουλειά του ήταν ως ανώτερος αντιπρόεδρος στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης με ετήσιο μισθό 750.000 δολάρια.
Όπως ισχυρίστηκε, για να εργαστεί στην Uber, ο MacGann έκανε σημαντική περικοπή μισθού, λαμβάνοντας μόλις 160.000 ευρώ. Αλλά, όπως όλα τα ανώτερα στελέχη που εντάχθηκαν στην εταιρεία τότε, η οικονομική ανταμοιβή ήταν η υπόσχεση δικαιωμάτων μετοχών που θα μπορούσαν να αξίζουν εκατομμύρια, εάν η Uber πραγματοποιούσε τις παγκόσμιες φιλοδοξίες της.
Η Uber και οι επενδυτές της προσέβλεπαν σε τεράστιες αποδόσεις, εάν η εταιρεία τεχνολογίας πετύχαινε την αποστολή της να απορυθμίσει τις αγορές, να μονοπωλήσει τις πόλεις, να μεταμορφώσει τα συστήματα συγκοινωνίας και ίσως κάποια μέρα ακόμη και να… αντικαταστήσει τους οδηγούς με αυτόνομα οχήματα. Το σχέδιο, όπως αναγνωρίζει ο MacGann, απαιτούσε από την Uber να αψηφά τη νομοθεσία σε πόλεις στις οποίες οι ελεγχόμενες αγορές ταξί απαιτούσαν δύσκολα άδειες για την οδήγηση ταξί.
«Η προσέγγιση της εταιρείας σε αυτά τα μέρη ήταν, ουσιαστικά, να παραβιάσει το νόμο, να δείξει πόσο εκπληκτική ήταν η υπηρεσία της Uber και στη συνέχεια να αλλάξει τη νομοθεσία. Η δουλειά μου ήταν να υπερβώ τα κεφάλια των αξιωματούχων της πόλης, να οικοδομήσω σχέσεις με το ανώτατο επίπεδο της κυβέρνησης και να διαπραγματευτώ. Ήταν επίσης να αντιμετωπίσουμε τις τυχόν επιπτώσεις», συνεχίζει.
Τα αρχεία της Uber ως επί το πλείστον τον δείχνουν να εκφράζει ελάχιστη διαφωνία σχετικά με τις «σκοτεινές» τακτικές της εταιρείας και σε ορισμένες περιπτώσεις εμφανίζεται άμεσα εμπλεκόμενος σε αδικοπραξίες. «Πίστεψα στο όνειρο που πιέζαμε και είχα υπερβολικό ενθουσιασμό», είπε, προσθέτοντας «δούλευα 20 ώρες την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα, συνεχώς σε αεροπλάνα, σε συναντήσεις, σε τηλεδιασκέψεις. Δεν σταμάτησα να κάνω ένα βήμα πίσω».
Η θητεία του στην εταιρεία περιελάμβανε συναντήσεις με πρωθυπουργούς, προέδρους, υπουργούς Μεταφορών και Οικονομίας, Επιτρόπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δημάρχους και ρυθμιστικές αρχές πόλεων. Όπως είπε, οι περισσότεροι ανώτεροι πολιτικοί υποστήριζαν ενστικτωδώς την Uber, θεωρώντας την εταιρεία τεχνολογίας ως προσφορά μιας καινοτόμου νέας πλατφόρμας που θα μπορούσε να επιτρέψει την ευέλικτη εργασία και να βοηθήσει στην επανεκκίνηση των οικονομιών μετά την οικονομική κρίση.
Τα ραντεβού με την πολιτική ελίτ και το πλεονέκτημα του Νταβός
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δεν είναι η μόνη πολιτική προσωπικότητα που γνωρίζει τον MacGann. Έχει ονομαστικές σχέσεις με δύο πρώην επιτρόπους της Ε.Ε., τη Neelie Kroes και τον Peter Mandelson. Μετά την αποχώρησή του από την Uber, ο MacGann διατήρησε μια επιχειρηματική σχέση με τον Λόρδο Mandelson, πρώην υπουργό Εργασίας.
Ο MacGann είναι επίσης οικείο πρόσωπο μεταξύ των VIP που παρευρίσκονται στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός. Θυμάται ότι έπεισε τον αρχικά απρόθυμο Kalanick να παρευρεθεί στη συγκέντρωση στις Ελβετικές Άλπεις το 2016. «Για έναν λομπίστα, το Νταβός είναι ένα θαυμάσιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Οι πολιτικοί δεν έχουν μια ακολουθία συμβούλων και δημοσίων υπαλλήλων που τριγυρνούν κρατώντας σημειώσεις», ανέφερε.
Τα στελέχη της Uber συναντήθηκαν με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, τον Ιρλανδό ηγέτη Έντα Κένι και τον καγκελάριο του Ηνωμένου Βασιλείου, Τζορτζ Όσμπορν. Η εξασφάλιση αυτών των συναντήσεων, λέει ο MacGann, «ήταν πανεύκολη». Η Uber θεωρήθηκε ως κάτι πολυπόθητο… Τόσο πολύ, που όταν ο Kalanick συνάντησε τον Τζο Μπάιντεν στο ελβετικό θέρετρο, ήταν κατόπιν… αιτήματος της αντιπροέδρου των ΗΠΑ.
Ωστόσο, ήταν ένα άλλο κείμενο για τον Kalanick στη διαρροή, στο οποίο ο πρώην διευθύνων σύμβουλος φαίνεται να υποστηρίζει την αποστολή οδηγών της Uber σε διαμαρτυρία στη Γαλλία, παρά τον κίνδυνο βίας – που έχει πυροδοτήσει πρωτοσέλιδα σε όλο τον κόσμο. Προειδοποιημένος από τους MacGann και Whetstone ότι η ενθάρρυνση των οδηγών της Uber να διαμαρτυρηθούν εν μέσω βίαιων απεργιών ταξί στο Παρίσι κινδύνευε να τους θέσει σε κίνδυνο, ο Kalanick απάντησε: «Νομίζω ότι αξίζει τον κόπο. Η βία εγγυάται την επιτυχία».
Ο MacGann χαρακτήρισε την οδηγία του Kalanick να οργανώσει μια πράξη πολιτικής ανυπακοής με τους Γάλλους οδηγούς Uber, παρά τους κινδύνους, ως «επικίνδυνη» και «εγωιστική» τακτική. Ο εκπρόσωπος του Kalanick διέψευσε ότι πρότεινε πως η Uber θα έπρεπε να εκμεταλλευτεί τη βία σε βάρος της ασφάλειας του οδηγού.
Φτάνοντας στο σήμερα, τον Ιανουάριο του 2022 ο πρώην κορυφαίος λομπίστας της Uber ταξίδεψε στη Γενεύη και συναντήθηκε με δημοσιογράφους από τον «Guardian». Άνοιξε δύο βαλίτσες και έβγαλε φορητούς υπολογιστές, σκληρούς δίσκους, iPhone και δέσμες χαρτιού. Προειδοποίησε ότι θα χρειαστούν μερικές μέρες, στην καλύτερη περίπτωση, για να εξηγήσει όλα όσα ήξερε. «Έχω δει κάτι πολύ σκοτεινό, για να χρησιμοποιήσω μια από τις εκφράσεις της Silicon Valley», τους είπε. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία, όπως λένε…
- Δείτε ολόκληρη την συνέντευξη του Mark MacGann στον «Guardian»:
- Δείτε επίσης: Όταν στελέχη της ΝΔ έδιναν μάχη υπέρ της Uber
