Μπορεί όλη σχεδόν η αρθρογραφία την τελευταία περίοδο να μιλάει για μια βαλτωμένη ουκρανική αντεπίθεση, τα πράγματα όμως δεν είναι ακριβώς έτσι. Η ουκρανική αντεπίθεση σημειώνει μικρή μεν, αλλά ουσιαστική πρόοδο σε κάποια σημεία Οι στρατηγοί της Ρωσίας το γνωρίζουν σίγουρα και αυτοί.
- Γράφει ο Νίκος Γκλεζάκος
Μεγάλα δυτικά ειδησεογραφικά πρακτορεία επικαλούνται υπηρεσίες πληροφοριών που θεωρούν ότι τα πράγματα είναι «άσχημα» και ότι οι ελπίδες τελειώνουν για την Ουκρανία ώστε να επιτύχει τον (υποτιθέμενο) στόχο της, τη Μελιτόπολη. Από την οποία τα ουκρανικά στρατεύματα σήμερα απέχουν μια απόσταση μεγαλύτερη από 50 μίλια.
Αυτή όμως είναι μια λάθος στρατιωτική ανάλυση. Η στρατιωτική ματιά στον χάρτη της Νότιας Ουκρανίας βλέπει και μετράει διαφορετικά τις αποστάσεις. Οι στρατιωτικές αναλύσεις εφαρμόζουν απλά μαθηματικά και μπορούν να δουν κάτι πολύ διαφορετικό. Γνωρίζουν ότι για να πετύχουν το στόχο τους οι ουκρανικές δυνάμεις, δεν χρειάζεται να προχωρήσουν 50 μίλια, 10 αρκούν. Να συντρίψουν τον ρωσικό στρατό και να στραγγαλίσουν τα ρωσικά στρατεύματα στα οχυρά της πρώτης γραμμής.
Γιατί; Διότι, αν και θα ήθελαν τα ουκρανικά στρατεύματα να φθάσουν στις ακτές της Αζοφικής Θάλασσας, αυτό δεν χρειάζεται. Και η αλήθεια είναι ότι ίσως να μην μπορούν. Αντίθετα, μπορούν να επιτύχουν ένα σημαντικό επιχειρησιακό αποτέλεσμα επιτυγχάνοντας να θέσουν υπό τον έλεγχο των πυρών τους την επίγεια γραμμή επικοινωνίας της Ρωσίας (GLOC).
Το Ραμποτίνο
Στις 22 Αυγούστου και τις επόμενες δυο ημέρες, τα στρατεύματα της Ουκρανίας εισήλθαν στο χωριό Robotyne, περίπου 90 χιλιόμετρα (περίπου 55 μίλια) από την Αζοφική Θάλασσα, ένα σημαντικό επίτευγμα δεδομένων των τεράστιων προσπαθειών των Ρώσων να το οχυρώσουν και να το κρατήσουν. Οι Ρώσοι έκαναν ισχυρές αντεπιθέσεις με ευρεία χρήση πυροβολικού και αεροπορίας, αλλά οι ουκρανοί φαίνεται προς το παρών να κρατάνε τις θέσεις τους.
Από εδώ (Ραμποτίνο), οι Ουκρανοί πρέπει να προχωρήσουν άλλα 10 με 15 χλμ. (7-10 μίλια) προς το Τόκμακ, προκειμένου να θέσουν τα όπλα τους πάνω από τα κεφάλια των Ρώσων στις μεταφορικές διαδρομές ανατολής-δύσης της Ρωσίας που είναι κρίσιμες για την ικανότητα του ρωσικού στρατού και των ενόπλων δυνάμεών της Ρωσικής Ομοσπονδίας ώστε να συνεχίσουν να μάχονται. Εάν η Ουκρανία μπορέσει να διακόψει αυτές τις οδικές και σιδηροδρομικές διαδρομές και διασυνδέσεις, είναι πολύ δύσκολο ο ρωσικός στρατός να συνεχίσει να πολέμα. Και θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε πως και εάν θα το επιχειρούσε αυτό.
Το να διακόψει τις ρωσικές γραμμές επικοινωνίας είναι ένας δύσκολος, αλλά όχι ανέφικτος στόχος για τις ουκρανικές δυνάμεις. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί χρησιμοποιώντας την έμμεση ικανότητά των α) M142 High Mobility Artillery Rocket System (HIMARS), και β) M270 Multiple Launch Rocket Systems (MLRS), των οποίων η εμβέλεια είναι περίπου 80km-90km. Και αργότερα με το πυροβολικό του 155 mm το οποίο διαθέτει βεληνεκές πάνω από 40 χλμ. Είναι αντικειμενικά ένα πολύ πιο αποτελεσματικό όπλο από το προπολεμικό πυροβολικό, σοβιετικού τύπου, 152 mm που χρησιμοποιούσε η Ουκρανία και έχει βεληνεκές μόνο 17–20 km.
Το GLOC της Ρωσίας δεν τρέχει κατά μήκος της παραλίας της ακτογραμμής της Αζοφικής Θάλασσας, αλλά προφανώς πιο μέσα στην ενδοχώρα και, επομένως, πιο κοντά στις προόδους της ουκρανικής επίθεσης. Ο αυτοκινητόδρομος Μ14 που εκτείνεται ανατολικά-δυτικά, και σε μεγάλο βαθμό παράλληλα με την ακτογραμμή, απέχει περίπου 7 χλμ.–10 χλμ. από την ακτή. Αυτός είναι ο μεγαλύτερος διάδρομος ανεφοδιασμού όπου οι Ρώσοι τοποθετούν αποθήκες ανεφοδιασμού και πυρομαχικών, αποθήκευση καυσίμων, θέσεις διοίκησης υψηλότερων κλιμακίων, εφεδρικές μονάδες και σιδηροδρομικές μηχανές επιμελητείας.
Αυτός ο διάδρομος επιμελητείας γίνεται όλο και πιο στενός για τους Ρώσους για κάθε εκατοστό που καταλαμβάνουν οι Ουκρανοί. Μόλις τα ρωσικά στοιχεία και μονάδες που αναφέρονται παραπάνω βρίσκονται εντός του βεληνεκούς των ουκρανικών MLRS, η ρωσική στρατιωτική ηγεσία θα έχει μια σχεδόν αδύνατη επιλογή να κάνει. Πως θα είναι σε θέση να διατηρήσει τις πολεμικές επιχειρήσεις δυτικά της Μελιτόπολης όταν κάθε εκατοστό της πολεμικής της προσπάθειας θα δέχεται τα πυρά των Ουκρανών;
Καθώς πλησιάζει ο χειμώνας, ήδη αρχίσαν οι βροχές, η υλικοτεχνική κατάσταση δυτικά της Μελιτόπολης είναι πιθανό να χειροτερεύσει για τις ρωσικές δυνάμεις. Τότε, όπως συνέβη και στη δυτική όχθη του ποταμού Δνείπερου το περασμένο φθινόπωρο, ο ρωσικός στρατός θα αναγκαστεί να αναγνωρίσει την πραγματικότητα. Μπορεί να πολεμήσει και να διακινδυνεύσει να παραδοθούν μαζικά κάποια στρατεύματα ή να αποσυρθεί. Είτε έτσι είτε αλλιώς, η λεγόμενη χερσαία γέφυρα από τη Ρωσία στην Κριμαία θα διασπαστεί.
Με αυτό τον τρόπο οι Ρώσοι διοικητές δεν θα πιστεύουν ότι έχουν 90 χιλιόμετρα χώρο για να ελιχθούν στα μετόπισθεν τους. Το μόνο ευχάριστo για τους Ρώσους σε αυτό το σενάριο είναι ότι οι Ουκρανοί δεν μπορούν να τοποθετήσουν τα MLRS στη πρώτη γραμμή, στη Γραμμή Επαφής. Οι μονάδες αυτές είναι εξαιρετικά πολύτιμες και χρησιμοποιούνται από ασφαλέστερες θέσεις 10-15 χλμ. στα μετόπισθεν, πίσω από την πρώτη γραμμή.
Οι επιχειρησιακοί διοικητές και στις δύο πλευρές είναι σίγουρο ότι γνωρίζουν μαθηματικά. Εάν ο ουκρανικός στρατός απέχει 90 χιλιόμετρα από την Αζοφική Θάλασσα και το MLRS έχει μέγιστη εμβέλεια 90 χιλιόμετρα αλλά πρέπει να τοποθετηθεί 10 χιλιόμετρα πίσω από την πρώτη γραμμή, τότε οι Ουκρανοί πρέπει να προχωρήσουν άλλα 10 χιλιόμετρα προς τα νότια για να καλύψουν όλο το έδαφος ανάμεσα σε αυτούς και την Αζοφική Θάλασσα.
Η Ουκρανία πλησιάζει σε αυτόν τον στόχο, πιθανότατα και σε άλλα σημεία κατά μήκος της πρώτης γραμμής, προσπαθώντας να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις το πυροβολικό της να είναι σε θέση να χτυπήσει τη ρωσική χερσαία δίοδο από διαφορετικές γωνίες και θέσεις.
Μόλις συμβεί αυτό, αρχίζει το φαινόμενο ντόμινο. Όλοι οι δρόμοι και οι σιδηρόδρομοι ανατολής-δύσης θα είναι εντός της εμβέλειας των ουκρανικών όπλων. Σε αυτό το σημείο, οι ρωσικές ιδιωτικές εταιρείες δεν θα ενδιαφέρονται πλέον να ρισκάρουν τους οδηγούς τους και τα βαγόνια και τα φορτηγά τους αξία 150.000 δολαρίων για ένα κόμιστρο 700 δολαρίων από τη Μαριούπολη στην περιφέρεια της Χερσώνας.
Η Ρωσία χρησιμοποιεί ιδιώτες εργολάβους πολιτικών μεταφορών εδώ και πολλούς μήνες και προσφέρει καλές τιμές. Αλλά η πιθανότητα χτυπήματος πυροβολικού αλλάζει τον υπολογισμό, δημιουργώντας τον κίνδυνο θανάτου οδηγών και οικονομικής καταστροφής. Και είναι λογικό και εν μέρει σωστό αυτό με κριτήριο την πολεμική οικονομία. Ο λόγος είναι και εδώ τα απλά μαθηματικά.
Ένα σύγχρονο ιδιωτικό φορτηγό 18 μέτρων μπορεί να μεταφέρει 15–30 τόνους προμήθειες, σε σύγκριση με ένα φορτηγό Kamaz του ρωσικού στρατού, το οποίο μπορεί να μεταφέρει μόνο μερικούς τόνους σε ένα μη παλετοποιημένο όγκο φορτίου στη καρότσα του φορτηγού. Φυσικά, οι ιδιωτικές εταιρείες μπορούν να διαταχθούν, να εθνικοποιηθούν ή να εξαναγκαστούν με άλλο τρόπο να συνεχίσουν να παρέχουν έργο στον στρατό, αλλά αυτό ενέχει τον δικό του κίνδυνο ενδεχομένης κοινωνικής απογοήτευσης ή ξεκάθαρου θυμού με στόχο το Κρεμλίνο. Και μη ξεχνάμε ότι το 2024 που πλησιάζει είναι μια εκλογική χρονιά στη Ρωσία.
Με τη χερσαία δίοδο της Ρωσίας να διαταράσσεται ή να έχει κλείσει από ουκρανικά έμμεσα πυρά ή ακόμα και την απειλή τους, η Κριμαία θα τροφοδοτείται αποκλειστικά από τη γέφυρα του Κερτς ή από τη θάλασσα. Σε εκείνο το σημείο, το Κρεμλίνο θα πρέπει να κάνει άσχημες επιλογές. Είτε ο πληθυσμός της Κριμαίας θα υποστεί σημαντικές ελλείψεις κατά τον επερχόμενο χειμώνα, είτε ο στρατός θα καταρρεύσει. Η μεταφορική ικανότητα της Γέφυρας του Κερτς πιθανότατα δεν θα είναι αρκετή για να τροφοδοτήσει τόσο το δυτικό τμήμα του μετώπου όσο και τον άμαχο πληθυσμό της χερσονήσου.
Πώς θα αντιδράσουν οι Ρώσοι τότε στην Κριμαία; Δεν γνωρίζουμε, αλλά οι προηγούμενες επιθέσεις της Ουκρανίας έχουν οδηγήσει σε έξοδο αμάχων. Αυτό δεν είναι ένα μήνυμα που θα καλωσόριζε το Κρεμλίνο, ιδίως αυτή την περίοδο.
Όλα αυτά βέβαια μένει να τα δούμε. Εν τω μεταξύ, όλα επικεντρώνονται σε αυτές τις προόδους 7-10 χιλιομέτρων από το Robotyne και άλλες περιοχές της πρώτης γραμμής. Είναι πιθανότατα η πρώτη φορά που ίσως δούμε τους Ρώσους να παραμένουν στις θέσεις τους παρά το γεγονός ότι μπορεί να έχουν απώλειες. Και αυτό δεν θα επιβάλλεται από στρατιωτική άποψη αλλά από πολιτική. Στο κλείσιμο δυο ετών από την έναρξη της σύρραξης και την Ρωσική κοινωνία να οδηγείται σε εκλογές, ένα ενδεχόμενο διάρρηξης του ενιαίου ρωσικού μετώπου από τις ουκρανικές δυνάμεις, θα θέσει αμείλικτα ερωτήματα στην προεκλογική εκστρατεία, και για το αποτέλεσμα και τη χρησιμότητα τελικά της εκστρατείας αυτής. Κουβέντα που πιθανώς το Κρεμλίνο δε θα ήθελε να ανοίξει προεκλογικά και επ’ ουδενί συνοδευόμενη από μια ενδεχόμενη ρωσική υποχώρηση. Ή μήπως όχι πλέον. Βέβαια, υπάρχει πάντα η πιθανότητα μέχρι να εκπληρωθεί αυτός ο στόχος, ο ουκρανικός στρατός, να καταρρεύσει.
Νίκος Γκλεζάκος
Αμυντικός αναλυτής
