Κόντρα Στέιτ Ντηπάρτμεντ και Κρεμλίνου για το αποτέλεσμα των εκλογών στον Δήμο του Βελιγραδίου
– Διεθνής ανησυχία για ανάφλεξη στην Βοσνία και το Κοσσυφοπέδιο
Διπλωματικές πηγές ανέφεραν στην «Ετκ» ότι, αν η κατάστασις εκτραχυνθεί, η σταθερότης της ευρυτέρας περιοχής τίθεται σε κίνδυνο. Αν, λόγου χάριν, ο Βούτσιτς εκδιωχθεί βιαίως, με πραξικόπημα, τότε δεν αποκλείεται να βρεί καταφύγιο στην σερβική οντότητα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, Republika Srpska, της οποίας ηγείται ο φιλορώσσος Μίλοραντ Ντόντικ.
ΜΥΡΝΑ ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ – Εστία της Κυριακής
Αναζωπυρώνονται οι φόβοι για κλιμάκωση της εντάσεως στα Δυτικά Βαλκάνια, μετά το κύμα των διαδηλώσεων της αντιπολιτεύσεως που επέφερε η επικράτησις του νυν Προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς στις εκλογές στην Σερβία. Η αντιπολίτευσις έχει διοργανώσει μαζικές διαδηλώσεις, ζητώντας την επανάληψη των εκλογών, υποστηρίζοντας ότι στις βουλευτικές, περιφερειακές και δημοτικές εκλογές, που διεξήχθησαν στις 17 Δεκεμβρίου, έγιναν σοβαρές παρατυπίες, οι οποίες αλλοίωσαν το αποτέλεσμα. Διπλωματικές πηγές ανέφεραν στην «ΕτΚ» ότι πρόκειται για μια εξαιρετικώς ανησυχητική κατάσταση, η οποία μπορεί να πυροδοτήσει ένα εκρηκτικό σπιράλ στην ευρυτέρα περιοχή, με απρόβλεπτες συνέπειες τόσο για την συνοχή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, η οποία τα τελευταία χρόνια βαδίζει σε τεντωμένο σκοινί, όσο και για το Κοσσυφοπέδιο, αποσταθεροποιώντας ουσιαστικώς τα Δυτικά Βαλκάνια. Κάτι που, φυσικά, θα έχει άμεσες επιπτώσεις και στην Ελλάδα, η οποία πιέζεται ήδη σε πολλαπλά μέτωπα.
Ο Βούτσιτς κατήγαγε συντριπτική νίκη στις προεδρικές εκλογές, με 46%, έναντι 23% της αντιπολιτεύσεως. Ωστόσο, επέτυχε οριακή νίκη στον Δήμο του Βελιγραδίου, με 38%, έναντι 35% του συνδυασμού «Η Σερβία ενάντια στην βία». Η αντιπολίτευσις κατήγγειλε ότι στις εκλογές για τον Δήμο του Βελιγραδίου εψήφισαν περίπου 40.000 ψηφοφόροι από την Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας, οι οποίοι δεν έχουν έδρα κατοικίας το Βελιγράδι, και εκάλεσε τους πολίτες σε κινητοποιήσεις. Για παρατυπίες έκανε λόγο και ο ΟΑΣΕ, ενώ αντιδράσεις υπήρξαν τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από την ΕΕ. «Οι καταγγελίες για παρατυπίες που ανεφέρθησαν από τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) και την ομάδα παρατηρητών πρέπει να διερευνηθούν, ενώ η βία κατά εκλογικών στελεχών, δημοσιογράφων και διαπιστευμένων παρατηρητών, για την οποία έχουμε δεί αναφορές, είναι απαράδεκτη, και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε σαφές στην Σερβία» εδήλωσε ο εκπρόσωπος του Σταίητ Ντηπάρτμεντ, Μάθιου Μίλλερ, κατά την διάρκεια συνεντεύξεως Τύπου στις 19 Δεκεμβρίου. Από την πλευρά της ΕΕ, ο επί κεφαλής της ευρωπαικής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορρέλλ και ο Επίτροπος Διευρύνσεως Olivér Várhelyi εζήτησαν από τις σερβικές αρχές να διερευνήσουν όλες τις «αξιόπιστες αναφορές για παρατυπίες» κατά την ψηφοφορία, προειδοποιώντας την Σερβία για πιθανές επιπτώσεις στην διαδικασία εντάξεώς της στην ΕΕ.
Το «ευχαριστώ» στην Ρωσσία
Εν τούτοις, ο Σέρβος Πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς σε διάγγελμά του εδήλωσε ότι «το κράτος δεν θα υποκύψει στην βία των κομμάτων της αντιπολιτεύσεως», ενώ ευχαρίστησε και ξένες υπηρεσίες που «προειδοποίησαν εγκαίρως και αμέσως, αποτρέποντας τα σχέδια των τραμπούκων». Είχε προηγηθεί η αποκάλυψις της Πρωθυπουργού Άνα Μπρνάμπιτς ότι «η ρωσσική υπηρεσία πληροφοριών προειδοποίησε τις σερβικές αρχές πριν από τις εκλογές για τις προθέσεις της αντιπολιτεύσεως». Η εκπρόσωπος του ρωσσικού ΥΠΕΞ, Μαρία Ζαχάροβα, παρομοίασε τις κινητοποιήσεις της αντιπολιτεύσεως με τα γεγονότα στην πλατεία Μειντάν στο Κίεβο, το 2014, και επανέλαβε τα περί «ουκρανικού σεναρίου βιαίας ανατροπής της νομίμου εξουσίας στην Σερβία». Ο δε εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκώφ, υπεστήριξε ότι «υπάρχουν διαδικασίες και προσπάθειες τρίτων δυνάμεων, μεταξύ άλλων από το εξωτερικό, να προκαλέσουν παρόμοιες αναταραχές στο Βελιγράδι».
Σαφή προειδοποίηση προς την κυβέρνηση του Σέρβου Προέδρου απηύθυνε και ο πρόεδρος της Δούμας, Vyacheslav Volodin, καλώντας τον να υπερασπισθεί την βούληση του σερβικού λαού, διαφορετικώς η Σερβία θα πάψει να υπάρχει! «Οι σημερινές Αρχές της Σερβίας είναι υποχρεωμένες να υπερασπισθούν την βούληση του σερβικού λαού και την επιλογή της πλειοψηφίας. Όλοι γνωρίζουν καλά τι μπορεί να συμβεί διαφορετικώς: Η χώρα μπορεί να παύσει να υπάρχει» ανέφερε σε ανάρτησή του στο Telegram ο Volodin, ο οποίος υπεστήριξε πως, όταν η Ουάσιγκτων και οι Βρυξέλλες αποτυγχάνουν να φέρουν τις «μαριονέττες» τους στην εξουσία σε άλλες χώρες μέσω της κάλπης, διαδραματίζεται το «γνωστό σενάριο», βάσει του οποίου ΗΠΑ και Ευρώπη ισχυρίζονται ότι οι εκλογές εστιγματίσθησαν από παραβιάσεις στην εκλογική διαδικασία. Σημειωτέον ότι η Σερβία έχει αποκρούσει τις ευρωπαικές πιέσεις για υποστήριξη των δυτικών κυρώσεων εναντίον της Ρωσσίας. Ωστόσο, ηρνήθη να αναγνωρίσει τα αποτελέσματα των δημοψηφισμάτων στις κατεχόμενες από την Μόσχα περιοχές της Ουκρανίας, δηλαδή το Ντονέτσκ, το Λουγκάνσκ, την Ζαπορίζια και την Χερσώνα.
Η περίπτωσις Μιλόσεβιτς-Κοστούνιτσα
Η αμφισβήτησις των εκλογικών αποτελεσμάτων από την αντιπολίτευση φέρνει στην μνήμη την παλαιότερη σύγκρουση Μιλόσεβιτς-Κοστούνιτσα. Ήταν 5 Οκτωβρίου 2000, όταν εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στο κέντρο του Βελιγραδίου απαιτώντας από τον τότε πρόεδρο της Γιουγκοσλαβίας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς να παραδεχθεί την ήττα του στις εκλογές και να παραδώσει την εξουσία. Στις προεδρικές εκλογές της 24ης Σεπτεμβρίου, ο Μιλόσεβιτς ηττήθηκε από τον υποψήφιο της Δημοκρατικής Αντιπολίτευσης (DOS), Βόισλαβ Κοστούνιτσα, που έλαβε το 50,24 % των ψήφων. Η κεντρική εκλογική επιτροπή αρνήθηκε να ανακηρύξει νικητή τον Κοστούνιτσα, υποστηρίζοντας ότι το ποσοστό που έλαβε ήταν μικρότερο του 50% και ότι έπρεπε να διεξαχθεί δεύτερος γύρος. Τότε η αντιπολίτευσις υποκίνησε ογκώδεις κινητοποιήσεις σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Σερβίας, με αίτημα να αναγνωριστεί η νίκη του Κοστούνιτσα. Ο Μιλόσεβιτς διέταξε το στρατό να επέμβει, ωστόσο η ηγεσία του ενόπλων δυνάμεων δεν υπάκουσε και οι άνδρες των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας αρνήθηκαν να ανοίξουν πυρ κατά των διαδηλωτών. Το επόμενο βράδυ, ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς παραδέχτηκε την ήττα του λέγοντας την μνημειώδη φράση: «Μόλις τώρα έμαθα ότι έχασα τις εκλογές».
Απόσχισις της σερβικής οντότητας της Βοσνίας
Ογκώδεις διαδηλώσεις πραγματοποιούνται τις τελευταίες δέκα περίπου ημέρες και πάλι στην Σερβία, προκαλώντας ανησυχία για την σταθερότητα της χώρας. Διπλωματικές πηγές ανέφεραν στην «Ετκ» ότι αν η κατάστασις εκτραχυνθεί, η σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής τίθεται σε κίνδυνο. Αν λόγου χάρη ο Βούτσιτς εκδιωχθεί βίαια, με πραξικόπημα, τότε δεν αποκλείεται να ‘βρει καταφύγιο στην σερβική οντότητα της Βοσνίας Ερζεγοβίνης,Republika Srpska, της οποίας ηγείται ο φιλορώσσος Μίλοραντ Ντόντικ. Κάτι που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε απόσχιση της Σερβικής Δημοκρατίας από την Βοσνία Ερζεγοβίνη. Άλλωστε ο ηγέτης της RS, ο οποίος μάλιστα τελεί υπό αμερικανικές κυρώσεις, δεν έκρυψε ποτέ τις προθέσεις του. Πριν από περίπου ένα χρόνο, μετά την εκλογική του νίκη τον Οκτώβριο του 2022, είχε κάνει λόγο για “ανεξαρτησία” της σερβοβοσνιακής περιοχής και ένωση της με την Σερβία, στα πρότυπα των δημοψηφισμάτων που οργανώθηκαν στις τέσσερις περιοχές της Ουκρανίας. Επανήλθε μάλιστα προ ημερών εν μέσω των διαδηλώσεων στην Σερβία, λέγοντας ότι ήρθε η ώρα για μια ανεξάρτητη Ρεπούμπλικα Σέρπσκα, εκτιμώντας ότι οι γεωπολιτικές συνθήκες έχουν αλλάξει σημαντικά και ότι η RS δεν είχε ποτέ περισσότερους φίλους, επικαλούμενος τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτωρα Όρμπαν και τον Σλοβάκο πρωθυπουργό Ρόμπερτ Φίτσο. Ο Ντόντικ επεσήμανε ότι η Σέρπσκα χρειάζεται την υποστήριξη χωρών όπως η Κίνα, η Ρωσσία, η Ουγγαρία, η Σερβία, η Σλοβακία , τονίζοντας ότι έχει καλές σχέσεις με τον Πρόεδρο της Τουρκίας και την κατανόηση της ηγεσίας της Κροατίας, η οποία σημειωτέον εποφθαλμιά και αυτή την προσχώρηση εδαφών σε περίπτωση διαμελισμού της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.
Πέρα από τις αναταράξεις στην Βοσνία, αν οι δύο άνδρες, Βούτσιτς και Ντόντικ συμμαχήσουν δεν αποκλείεται να προκαλέσουν μικρής ή μεγάλης εκτάσεως επεισόδια και στο Κοσσυφοπέδιο. Σε κάθε περίπτωση όλα εξαρτώνται από τις επιλογές που θα κάνει ο ίδιος ο Βούτσιτς και κυρίως αν θα έχει μαζί του και τον τακτικό σερβικό στρατό, καθώς οι δυνάμεις του Ντόντικ είναι μικρές για αντιπαρατεθούν με την Σερβία ή το Κοσσυφοπέδιο, που παραμένει υπό τον έλεγχο της διεθνούς ειρηνευτικής δύναμης υπό την ηγεσία του NATO στο Κοσσυφοπέδιο, της λεγόμενης Kosovo Force (KFOR).
