Ο Ερντογάν… πνίγει το Αιγαίο στη «Θάλασσα των νησιών»!

Η αναγραφή στα τουρκικά σχολικά βιβλία του όρου «Θάλασσα των νησιών», αντί του γνωστού ανά τους αιώνες και σε όλη την υφήλιο ιστορικού όρου «Αιγαίο», φαινομενικά, επιπόλαια και επιφανειακά φαίνεται να μη δημιουργεί πρόβλημα σε βάρος της Ελλάδας, δεδομένου ότι είναι εσωτερική τουρκική υπόθεση, με όλη την -οθωμανικών προδιαγραφών- πρόσφατη περιφρόνηση του Ερντογάν για οτιδήποτε εκφράζει τον δυτικό πολιτισμό.

• Από την Κύρα Αδάμ

Ωστόσο, άμεσα ή σε βάθος χρόνου, νομικά και διπλωματικά, η Τουρκία μπορεί να αξιοποιήσει τον όρο «Θάλασσα των νησιών», δεδομένου ότι διεθνώς δεν υπάρχει καμιά απαγόρευση για τη θεσμοθέτηση τέτοιου όρου. Και τούτο διότι νομικά και διπλωματικά, σε διεθνές επίπεδο, δεν είναι θεσμοθετημένος και οριοθετημένος γεωγραφικά ο όρος «Αιγαίο» (Aegean Sea).

Εως σήμερα ο βαρύτατος ιστορικός και πολιτισμικός όρος της παγκόσμιας κληρονομιάς (Αιγαίο) δεν έχει καθορισμένα διεθνώς γεωγραφικά όρια. Συγκεκριμένα, ούτε στον ΟΗΕ, ούτε στον ΙCΑΟ (Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας – International Civil Aviation Organization), ούτε στον ΙΜΟ (Διεθνής Οργανισμός Ναυσιπλοΐας – International Maritime Organization), ούτε στο ΝΑΤΟ, ούτε στην Ε.Ε. υπάρχουν καθορισμένα γεωγραφικά όρια για το Αιγαίο.

Ετσι ο προκλητικός για την Ελλάδα και περιφρονητικός για την παγκόσμια Ιστορία και κληρονομιά νέος τουρκικός όρος «Θάλασσα των νησιών» έχει στόχο να «σβήσει» τα συνηθισμένα όρια του Αιγαίου, ανεξάρτητα αν δεν είναι πουθενά θεσμοθετημένα, και να τα ξεπεράσει, με στόχο να καλύψει την περιοχή ολόκληρου του Αιγαίου, την περιοχή έως 20 μίλια δυτικά του δυτικού άκρου της Κρήτης, καταλαμβάνοντας όλη τη Μεσόγειο, με στόχο να μπορεί η Αγκυρα να κάνει έρευνες νότια νοτιοδυτικά της Κρήτης και στις θαλάσσιες ζώνες της Λιβύης.

Διαφορετικοί όροι

Ετσι αυτήν τη στιγμή υπάρχουν για την ίδια περιοχή τρεις όροι χωρίς γεωγραφικά όρια: Αιγαίο, Θάλασσα των Νησιών, Γαλάζια Πατρίδα. Η Τουρκία σε διεθνές πλαίσιο κατηγορεί -ψευδώς- την Ελλάδα ότι στρατιωτικοποιεί παράνομα βάση των συνθηκών τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, χρησιμοποιώντας έως τώρα τον όρο Eastern Aegean Islands.

Μέχρι σήμερα, από το 1975, η Τουρκία με τον όρο Eastern Aegean Islands αναφέρεται συνεχώς στα νησιά που κείνται στον 24:30 μεσημβρινό και ανατολικά που περιλαμβάνουν όλα σχεδόν τα ελληνικά νησιά έως το Καστελόριζο, μολονότι ο όρος Eastern Aegean Islands είναι αυθαίρετος διεθνώς και τον αποδέχεται και η Ελλάδα.  Σημειώνεται ότι η Συνθήκη της Λωζάννης σε κανένα απολύτως σημείο της δεν αναφέρεται στον όρο «Αιγαίο». Αντιθέτως, κατονομάζει τα νησιά που αποδίδονται στην Ελλάδα με τη συνθήκη ως Εastern Μediterranean Ιslands, δηλαδή νησιά της ανατολικής Μεσογείου.

Η Τουρκία όμως έχει δεσμευθεί επισήμως και διμερώς με την υπογραφή της μόνον μία φορά στη χρήση του όρου «Αιγαίο» και αυτό είναι το Μνημόνιο Παπούλια – Γιλμάζ 1988, το οποίο αναφέρεται σε απαγόρευση πτήσεων στο Αιγαίο κατά τους θερινούς μήνες. Στην περίπτωση που η Τουρκία επιχειρήσει να επιβάλει σε προσεχείς ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις τον καινούργιο όρο της «Θάλασσα των νησιών», είναι προφανές ότι θα δημιουργηθεί ένα νέο και τεράστιο πρόβλημα συνεννόησης.

Η Τουρκία δεν έχει ακόμα «εμπεδώσει» τον καινούργιο όρο της για το Αιγαίο και τούτο φαίνεται από τις δύο διεθνείς αγγελίες τις οποίες εξέδωσε στις 28 Μαΐου 2024, με τις οποίες κατηγορεί την ελληνική κυβέρνηση ότι παραβιάζει τη Συνθήκη Λωζάννης και τη Συνθήκη Παρισίων, διότι εκτελεί ασκήσεις στα Eastern Aegean Islands και στο Καστελόριζο.

Το αξιοπερίεργο είναι ότι η κυβέρνηση έσπευσε να αντιδράσει στην τουρκική αγγελία Α4978/24, που περιλαμβάνει όλα τα νησιά με την τουρκική ονομασία τους, αλλά δεν έχει αντιδράσει ακόμα και ούτε θα αντιδράσει, όπως έκανε για τα άλλα νησιά της τουρκικής αγγελίας, στην ξεχωριστή αγγελία που εξέδωσε η Αγκυρα για τις ελληνικές ασκήσεις στο Καστελόριζο. Η απουσία ελληνικής αντίδρασης για την παράνομη τουρκική αγγελία Α4981/24 για το Καστελόριζο είναι ηχηρή, ωσάν να επρόκειτο για κάποια περίεργη συμφωνία που συμπαρασύρει και την ΑΟΖ ολοκλήρου της Μεσογείου, νότια νοτιοανατολικά προς Κύπρο και νοτιοδυτικά έως τη Λιβύη, όπως είναι σχεδιασμένη και εγκεκριμένη από τον ΟΗΕ η Συμφωνία για την τουρκολιβυκή ΑΟΖ.

Η «κυριακάτικη δημοκρατία» αποκαλύπτει τις δύο τουρκικές αγγελίες ως τεκμήριο. Επισημαίνεται ότι για τη Γαύδο και για νησίδες και βραχονησίδες νοτίως της Κρήτης η Τουρκία από το 1989 στο ΝΑΤΟ αμφισβητεί την ελληνικότητά τους και κατηγορεί την Ελλάδα ότι παρανομεί, διότι εκτελεί ασκήσεις στα νησιά αυτά, χωρίς όμως να αναφέρεται σε Αιγαίο, Μεσόγειο ή σε «Γαλάζια Πατρίδα» ή κάτι άλλο.

Το βρόμικο παιχνίδι της Τουρκίας με όχημα τη «Γαλάζια Πατρίδα»

Με τον όρο «Θάλασσα των νησιών», ο οποίος αποτελεί τουρκική επινόηση, η Αγκυρα αναμένεται σύντομα να κυκλοφορήσει χάρτες με την περιοχή αυτή (δηλαδή, από τα δυτικά όρια νοτίως Κρήτης έως Ρόδο Καστελόριζο, Κύπρο και Καλόγηροι – Θάσος), μια περιοχή δηλαδή χωρίς θεσμοθετημένα όρια, με στόχο να αυξήσει τη «Γαλάζια Πατρίδα».

Επισημαίνεται ότι, αν παρουσιαστεί ελληνική ανοχή, η Τουρκία ενδέχεται να επανέλθει με χάρτες διεκδικούμενων θαλάσσιων περιοχών, που μπορεί να φτάνουν έως Θερμαϊκό, Παγασητικό, Κάβο Μαλιά κ.λπ., τις οποίες η Τουρκία θα θελήσει να εντάξει στη «Θάλασσα των νησιών», δεδομένου ότι δεν υπάρχει προηγούμενη απαγορευτική γεωγραφική θεσμοθέτησή της. Η Τουρκία μπορεί να καταθέσει χάρτη με γεωγραφικές συντεταγμένες της «Θάλασσας των νησιών», με το νομικό επιχείρημα ότι, σύμφωνα με την έγκριση από τον ΟΗΕ της τουρκολιβυκής ΑΟΖ (η οποία περιλαμβάνεται στη «Θάλασσα των νησιών»), είναι η μόνη αρμόδια και υπεύθυνη να εκτελεί θαλάσσιες έρευνες και διάσωση (SAR) στην τουρκολιβυκή ΑΟΖ.

Επισημαίνεται, ακόμα, ότι η Τουρκία έχει καταθέσει στον ΙΜΟ τον τουρκικό νόμο 24611 12 Δεκ 2001, με τον οποίο ορίζει ότι η περιοχή δυτικά του 25ου μεσημβρινού εμπίπτει στα ναυτικά SAR στις αρμοδιότητες της Αγκύρας, χωρίς να αναγράφεται η λέξη «Αιγαίο». Τον νόμο αυτό έχει συμπεριλάβει ο ΙΜΟ στο επίσημο εγχειρίδιο GLOBAL SAR του οργανισμού. Επισημαίνεται ακόμα ότι στις περιοχικές συμφωνίες του ICAO 1950, 1952 και 1958 για καθορισμό του FIR Αθηνών/Κων και των περιοχών SAR για αεροπορικά ατυχήματα δεν αναγράφεται πουθενά ο όρος Αιγαίο.

«Γαλάζια Πατρίδα»: Και ο όρος αυτός είναι αυθαίρετος και δείχνει τις επεκτατικές βλέψεις της Τουρκίας σε βάρος της Ελλάδας. Ουδέποτε έως τώρα η Τουρκία δεν έχει οριοθετήσει την περιοχή αυτήν με γεωγραφική συντεταγμένες, μολονότι έχει εκδώσει χάρτες χωρίς γεωγραφικές συντεταγμένες.

Η εμφανής προσπάθεια Ερντογάν να εξαλείψει -προς το παρόν τουλάχιστον- τον όρο Αιγαίο με διάφορες άλλες ονομασίες στο εσωτερικό της Τουρκίας, επηρεάζοντας την τουρκική κοινή γνώμη, δεν αποτελεί και το άκρον άωτον της φιλικής διάθεσης της τουρκικής κυβέρνησης απέναντι στην κυβέρνηση Μητσοτάκη. Ουδείς γνωρίζει βεβαίως αν η πολυλογάδικη καινούργια, τουρκική φρασεολογία θα εισαχθεί εν ευθετώ χρόνω στον διμερή πολιτικό διάλογο.

Το σίγουρο είναι όμως ότι η διαπραγμάτευση θα περιπλεχτεί και το ήπιο πολιτικό «ατμοσφαιρικό κλίμα» ανάμεσα στις δύο χώρες δεν αποκλείεται να γνωρίσει πρωτόγνωρους καύσωνες.