Ο πόλεμος στην Ουκρανία διανύει τον τρίτο χρόνο και τίποτα δεν δείχνει ότι πρόκειται να λήξει άμεσα. Ολοι συμφωνούν πλέον ότι ο τερματισμός της σύγκρουσης θα μπορούσε να επέλθει είτε με την ξεκάθαρη νίκη της μιας πλευράς είτε με έναν συμβιβασμό ή απλώς με μια παύση των εχθροπραξιών, χωρίς τελική συμφωνία.
Η τελική έκβαση του πολέμου μπορεί, όμως, να εξαρτηθεί όχι από τις τακτικές που ακολουθούν οι αντιμαχόμενοι στα πεδία των μαχών, αλλά από το ποια πλευρά θα εξαντλήσει πρώτη τους πόρους της. Αυτό το ενδεχόμενο της εξάντλησης των πόρων μπορεί, ωστόσο, να αργήσει να έρθει, καθώς ο Πούτιν αυξάνει την αμυντική παραγωγή της Ρωσίας και η Ουκρανία υποστηρίζεται στρατιωτικά από Ευρωπαίους και Αμερικανούς.
Στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ η Ουκρανία πήρε πολλά, αλλά όχι αυτό που πάνω από όλα επιθυμούσε: ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα ένταξης. Ακουσε πάντως τα μέλη του ΝΑΤΟ να τη διαβεβαιώνουν για τη «μη αναστρέψιμη πορεία» εισόδου στην οικογένειά τους. Η στήριξή τους εκδηλώθηκε επίσης με υποσχέσεις για μαχητικά αεροσκάφη F-16, συστοιχίες συστημάτων αντιαεροπορικής άμυνας και άλλα οπλικά συστήματα. Τα 32 μέλη της στρατιωτικής συμμαχίας διαβεβαίωσαν το Κίεβο για την «αταλάντευτη» υποστήριξη στην πολεμική προσπάθειά του. Εχουν μάλιστα δεσμεύσει 40 δισεκατομμύρια ευρώ σε βοήθεια για τον επόμενο χρόνο, συμπεριλαμβανομένων των μαχητικών αεροσκαφών F-16 και της αεροπορικής άμυνας. Η Ουκρανία βασίζεται και στις διμερείς συμφωνίες. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι και ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ υπέγραψαν στη Βαρσοβία μια διμερή συμφωνία συνεργασίας σε θέματα ασφάλειας. Η συνολική αξία της βοήθειας της Πολωνίας προς την Ουκρανία «ξεπερνά τα 4 δισεκατομμύρια ευρώ», ενώ η Πολωνία έχει εκπαιδεύσει 22.000 μέλη των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων.
Την ώρα που ο Ζελένσκι περιμένει την ένταξη των F-16 στις δυνάμεις του, ο Πούτιν αυξάνει την αμυντική παραγωγή της Ρωσίας
Η ρωσική εισβολή άρχισε τον Φεβρουάριο του 2022 βάζοντας στο στόχαστρο μεγάλες πόλεις, ανάμεσά τους το Κίεβο. Επειτα από λίγες εβδομάδες, ωστόσο, η Μόσχα είχε αποσύρει τις δυνάμεις της στην περιοχή του Ντονμπάς στα ανατολικά και προσπαθούσε να κρατήσει τα εδάφη που είχε καταλάβει στον ουκρανικό Νότο. Οι υπό ρωσικό έλεγχο περιοχές θα συρρικνώνονταν κι άλλο μέσα στο 2022, καθώς οι Ουκρανοί θα έπαιρναν πίσω το Χάρκοβο και τη Χερσώνα. Ο Πούτιν απαιτεί πια από το Κίεβο, προκειμένου η Μόσχα να συμφωνήσει σε μια κατάπαυση του πυρός, να αποσύρει τις δυνάμεις του από τις τέσσερις ουκρανικές περιφέρειες (Ντόνετσκ, Λουγκάνσκ, Χερσώνα, Ζαπορίζια) που η Ρωσία ελέγχει μερικώς και να εγκαταλείψει την προσπάθειά του να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Το Κίεβο, από την πλευρά του, θεωρεί απαράδεκτη οιαδήποτε παραχώρηση εδαφών. Η -μήκους περίπου 1.000 χιλιομέτρων- γραμμή του μετώπου έχει αλλάξει ελάχιστα τους τελευταίες 12 μήνες. Αξιοποιώντας τη στρατιωτική στήριξη της Δύσης, οι Ουκρανοί κατάφεραν να πλήξουν ρωσικές θέσεις και ρωσικά οπλικά συστήματα στην Κριμαία, στη Μαύρη Θάλασσα, στις κατεχόμενες από τη Ρωσία περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας αλλά και εντός των συνόρων της ρωσικής ομοσπονδίας.
Οι Ρώσοι συνεχίζουν, όμως, από την πλευρά τους να σφυροκοπούν την Ουκρανία με βλήματα και drones, σε μια προσπάθεια να την αποδυναμώσουν στρατιωτικά, οικονομικά, ενεργειακά αλλά και ηθικά. Οπως σημειώνει στην ανάλυσή του το Βloomberg, προκειμένου να υπερασπιστεί τις θέσεις του, ο στρατός της Ρωσίας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε γραμμές χαρακωμάτων, ναρκοπέδια και άλλες προσωρινές οχυρώσεις. Η Ουκρανία, από την άλλη πλευρά, δεν μπορεί να αντέξει τόσο πολλές απώλειες, καθώς δεν έχει στη διάθεσή της τόσο πολλούς στρατιώτες. Η αντεπίθεση που επιχείρησαν οι Ουκρανοί στα μέσα του 2023 απέτυχε και έκτοτε έχουν υιοθετήσει μια πιο στοχευμένη προσέγγιση, πλήττοντας ρωσικές γραμμές εφοδιασμού με όπλα μεγάλης εμβέλειας και εξαπολύοντας σύντομες, μικρότερης κλίμακας, επιθέσεις. Οι Ουκρανοί πλήττουν ρωσικές θέσεις, αεροδρόμια και αποθήκες όπλων με πυραύλους Storm Shadow και συστήματα ATACMS. Ελπίζουν επίσης ότι θα καταφέρουν να «ανοίξουν» τις ρωσικές αεράμυνες όταν θα αρχίσουν να χρησιμοποιούν τα μαχητικά αεροσκάφη F-16 που αναμένουν από τη Δύση.
Η πρώτη παρτίδα των F-16 μεταφέρεται ήδη στην Oυκρανία από τη Δανία και την Ολλανδία και θα πετάξουν πάνω από τον ουκρανικό ουρανό αυτό το καλοκαίρι, όπως δήλωσε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν. Ορισμένοι αναλυτές λένε στο Reuters ότι τα F-16 δεν θα αποτελέσουν από μόνα τους σημείο καμπής στον πόλεμο. «Θα πρέπει να διαχωρίσετε τον συμβολισμό από τον πραγματικό αντίκτυπο στο πεδίο της μάχης – ο οποίος θα είναι χρήσιμος αλλά μέτριος, ιδιαίτερα στην αρχή» δήλωσε ο Μαρκ Κανκιάν, ανώτερος σύμβουλος του Προγράμματος Διεθνούς Ασφάλειας στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS).
Το Κίεβο τρέχει να προλάβει τον… Τραμπ
Το Κίεβο θέλει να συγκαλέσει μια δεύτερη συνάντηση για την επίτευξη μιας δίκαιης ειρηνευτικής διευθέτησης στην Ουκρανία πριν από τις αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου, αυτή τη φορά με τη συμμετοχή της Ρωσίας, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Bloomberg. Το σχέδιο ακολουθεί την πρώτη Σύνοδο Κορυφής που πραγματοποιήθηκε στην Ελβετία τον περασμένο μήνα και στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι από περισσότερες από 90 χώρες. Η Ρωσία δεν προσκλήθηκε, αρκετά κράτη έστειλαν αντιπροσωπίες χαμηλότερου επιπέδου και η προσπάθεια της Ουκρανίας να κερδίσει, απέτυχε. Πολλές από αυτές τις χώρες -και η Κίνα, η οποία δεν συμμετείχε στη συνάντηση στην Ελβετία- υποστηρίζουν εδώ και καιρό ότι η Μόσχα θα έπρεπε να συμμετάσχει στις συνομιλίες. Το Πεκίνο έχει καταθέσει τις δικές του προτάσεις με τη Βραζιλία για τον τερματισμό του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η συζήτηση για τη διοργάνωση μιας νέας συνόδου πριν από τις αμερικανικές εκλογές υποδηλώνει την αίσθηση του επείγοντος από την πλευρά της Ουκρανίας, καθώς αντιμετωπίζει την προοπτική της επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Ο Τραμπ δηλώνει ότι θα τερματίσει τον πόλεμο μέχρι την ορκωμοσία του τον Ιανουάριο και έχει ταχθεί κατά της συνέχισης της στρατιωτικής υποστήριξης των ΗΠΑ προς το Κίεβο. «Η Ρωσία είναι ανοιχτή στον διάλογο, αλλά είναι απαραίτητο να καταλάβουμε περί τίνος πρόκειται» δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ.
