Οι κινήσεις ανοικοδόμησης του Χαφτάρ στην Ανατολική Λιβύη

Πάνω από μια δεκαετία αναταραχής και εμφυλίου πολέμου στη Λιβύη έχει αφήσει σχεδόν το ένα τρίτο της Βεγγάζης, της de facto πρωτεύουσας της ανατολικής Λιβύης, σε ερειπιώδη κατάσταση, με μεγάλο μέρος των ιστορικών κτιρίων της πόλης καθώς και στρατηγικά σημαντικούς διοικητικούς και επιχειρηματικούς κόμβους να έχουν καταστραφεί ολοσχερώς.

Τα τελευταία δύο χρόνια, ωστόσο, η διαλυμένη από τον πόλεμο πόλη έχει γίνει αγνώριστη για τους κατοίκους της. Σχεδόν όλοι όσοι επισκέπτονται τη Βεγγάζη εκφράζουν τον θαυμασμό τους για τη δραματική ανοικοδόμηση που συντελείται. Το αστικό τοπίο της πόλης έχει αναδιαμορφωθεί μέσω ενός συνδυασμού κατασκευών και κατεδαφίσεων, δίνοντάς της μια νέα, ξεχωριστή αίσθηση. Ωστόσο, οι ειδικοί πιστεύουν ότι πίσω από το πρόσφατο λίφτινγκ της πόλης κρύβονται «σκοτεινά κίνητρα», καθώς οδηγείται από τις επενδύσεις και τη στρατιωτική επιρροή των γιων του Χαλίφα Χαφτάρ, οι οποίοι χρησιμοποιούν αυτές τις προσπάθειες ως στρατηγικό μέσο για να εδραιώσουν περαιτέρω την εξουσία τους στη Λιβύη.

Οι γιοί του Χαφτάρ έχουν «αόριστο budget» και «τη νομική εξουσία να απαλλοτριώνουν ιδιοκτησίες κατά βούληση», σύμφωνα με τον Faraj Ali al-Amari, πρώην σύμβουλο για τεχνικές υποθέσεις και ανοικοδόμησης του Προεδρικού Συμβουλίου και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Αρχής Δημοσίων Έργων. «Αυτές οι προσπάθειες ανοικοδόμησης είναι σίγουρα στο κουτουρού», δήλωσε ο al-Amari στο The New Arab. «Στοχεύουν στην αντιμετώπιση της τρέχουσας δυσχέρειας και όχι στην ολοκληρωμένη και επιστημονικά σχεδιασμένη ανοικοδόμηση που θα επιτύχει συνεκτικούς αναπτυξιακούς στόχους».

Η Σαλίμα αλ-Μπαράσι, 45 ετών, και η οικογένειά της εκδιώχθηκαν βίαια από το σπίτι τους στην περιοχή Τζουλιάνα, όπου ζούσαν για περισσότερες από τρεις δεκαετίες, χωρίς αποζημίωση. Το σπίτι τους, μαζί με άλλες περιοχές όπως οι Sabri, Souq Al-Hout, Lethama και Jamal Street – όλες προνομιακές παραθαλάσσιες τοποθεσίες με θέα στη Μεσόγειο – είχαν προβλεφθεί για ανάπλαση στη Βεγγάζη. «Οι υπάλληλοι ήρθαν στο σπίτι μας με στοίβες εγγράφων και φακέλων, απαιτώντας από τον πατέρα μου να εκκενώσει το χώρο, επειδή το σπίτι μας περιλαμβανόταν στο νέο σχέδιο ανάπλασης», δήλωσε ο al-Barassi. «Μας έδωσαν μόνο δύο ημέρες για να φύγουμε».

Μαζικά έργα ανοικοδόμησης αξίας δισεκατομμυρίων δηναρίων βρίσκονται σε εξέλιξη στις ανατολικές πόλεις της Λιβύης, υπό την εποπτεία του Ταμείου Ανάπτυξης και Ανασυγκρότησης της Λιβύης, του οποίου ηγείται ο Μπελγκατσέμ Χαφτάρ. Ωστόσο, πολλοί Λίβυοι πολίτες και επενδυτές στερήθηκαν βίαια τις περιουσίες, τα εδάφη και τις επιχειρήσεις τους με το πρόσχημα της ανάπλασης, συχνά χωρίς να λάβουν τη δίκαιη αποζημίωση που ορίζει ο νόμος. Ο νόμος ανέφερε ασαφώς ότι οι πηγές εσόδων του ταμείου περιλαμβάνουν έναν ειδικό προϋπολογισμό από το κοινοβούλιο, καθώς και επιχορηγήσεις, δάνεια και συνεισφορές από τοπικούς και διεθνείς οργανισμούς. Αυτό έχει εγείρει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τις πηγές χρηματοδότησης αυτών των μεγαλεπήβολων έργων, το κόστος των οποίων εκτιμάται ότι ανέρχεται σε δισεκατομμύρια δολάρια. 

«Οι μηνιαίες εκθέσεις που εκδίδονται από την Κεντρική Τράπεζα της Λιβύης δεν έχουν αποκαλύψει καμία οικονομική κατανομή ή δαπάνη προς το ταμείο», δήλωσε στο The New Arab. «Οι μη αποκαλυπτόμενες πηγές χρηματοδότησης μπορεί να περιλαμβάνουν πλεονάζοντα υπόλοιπα και κεφάλαια που είχαν προηγουμένως δανειστεί από την Κεντρική Τράπεζα της Λιβύης στη Βεγγάζη, κατά τη διάρκεια της θητείας της προσωρινής κυβέρνησης με επικεφαλής τον Αμπντουλάχ αλ Θίνι, ή από τα κέρδη που αποκόμισαν οι αρχές της ανατολικής Λιβύης από το λαθρεμπόριο πετρελαίου και καυσίμων, τα οποία πωλούνταν από λιμάνια υπό τον έλεγχό τους».

Οι προσπάθειες ανοικοδόμησης στη Λιβύη συμβαίνουν την ώρα που η χώρα αντιμετωπίζει πολλαπλές κρίσεις και παραμένει διαιρεμένη, χωρίς να εμφανίζεται κάποια προοπτική επανένωσης στο σύντομο μέλλον. Η πολιτική που ακολουθεί ο Χαφτάρ, με μία σκιώδη ανοικοδόμηση που, παρά τα αποτελέσματα της, έχει άγνωστες πηγές χρηματοδότησης και αφήνει χιλιάδες Λίβυους χωρίς σπίτια, πυροδοτεί τις εντάσεις σε μία περίοδο που η ομόνοια στη χώρα είναι αναγκαία προϋπόθεση για την οικονομική ανάκαμψη και την κοινωνική ειρήνη.