Για πόσο ακόμη θα αντέξει το Ισραήλ τον διμέτωπο πόλεμο; Οι τεράστιες οικονομικές συνέπειες

Η συνεχιζόμενη σύγκρουση μεταξύ του Ισραήλ, της Χαμάς και της Χεζμπολάχ έχει καταστροφικό τίμημα, όχι μόνο σε όρους ανθρώπινων ζωών, αλλά και στην οικονομία του Ισραήλ. Ενώ η χώρα διαθέτει ισχυρό στρατό και σημαντική διεθνή υποστήριξη, το οικονομικό κόστος του πολέμου αρχίζει να προκαλεί σοβαρές ανησυχίες. Καθώς οι μάχες παρατείνονται, είναι σαφές ότι οι μακροπρόθεσμες οικονομικές συνέπειες θα μπορούσαν να είναι βαθιά επιζήμιες για τη μελλοντική σταθερότητα του Ισραήλ.

Οι στρατιωτικές δαπάνες του Ισραήλ έχουν εκτοξευθεί στα ύψη ως αποτέλεσμα του πολέμου. Πριν από τη σύγκρουση, το Ισραήλ δαπανούσε περίπου 1,8 δισεκατομμύρια δολάρια το μήνα για την άμυνα. Αλλά από την επίθεση της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023, το ποσό αυτό έχει εκτοξευθεί σε περίπου 4,7 δισεκατομμύρια δολάρια. Συνολικά, το Ισραήλ δαπάνησε πέρυσι 27,5 δισεκατομμύρια δολάρια για τον στρατό, ένα τεράστιο ποσό για μια χώρα του μεγέθους του. Για να το θέσουμε σε προοπτική, το Ισραήλ δαπανά πολύ μεγαλύτερο ποσοστό της οικονομικής του παραγωγής για τον στρατό από ό,τι τα περισσότερα άλλα πλούσια έθνη.

Αυτού του είδους οι στρατιωτικές δαπάνες δεν είναι βιώσιμες μακροπρόθεσμα. Το Ισραήλ μπορεί να είναι σε θέση να χρηματοδοτήσει την άμυνά του βραχυπρόθεσμα, αλλά η συνέχιση της διοχέτευσης χρημάτων στον πόλεμο πιθανότατα θα αναγκάσει την κυβέρνηση να κάνει δύσκολες επιλογές. Περισσότερα χρήματα για την άμυνα σημαίνουν λιγότερα για κοινωνικά προγράμματα, την εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη. Η επιβάρυνση των ισραηλινών φορολογουμένων αναμένεται να αυξηθεί, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξανόμενη απογοήτευση, καθώς οι οικονομικές ανισότητες διευρύνονται.

Ο αντίκτυπος του πολέμου είναι ήδη αισθητός στην ευρύτερη οικονομία. Μετά την επίθεση της Χαμάς, η οικονομική παραγωγή του Ισραήλ συρρικνώθηκε κατά 5,6%, η χειρότερη επίδοση μεταξύ των πλούσιων χωρών. Αν και υπήρξε μια σύντομη ανάκαμψη στις αρχές του έτους, η ανάπτυξη παραμένει υποτονική και πολλοί κλάδοι αγωνίζονται. Οι παραμεθόριες περιοχές που εκκενώθηκαν λόγω της σύγκρουσης έχουν ουσιαστικά παραλύσει, με επιχειρήσεις κλειστές και ολόκληρες κοινότητες εκτοπισμένες.

Οι ξένες και εγχώριες επενδύσεις στο Ισραήλ επιβραδύνονται, καθώς η αβεβαιότητα της σύγκρουσης τρομάζει τους δυνητικούς επενδυτές. Οι ανησυχίες για την ασφάλεια, η απειλή κλιμάκωσης και οι διαταραγμένες αλυσίδες εφοδιασμού καθιστούν το Ισραήλ λιγότερο ελκυστικό για τις επιχειρήσεις. Ακόμη και ο τομέας της τεχνολογίας, ο οποίος υπήρξε ακρογωνιαίος λίθος της ισραηλινής οικονομίας, παρουσιάζει σημάδια πίεσης καθώς οι εισροές κεφαλαίων μειώνονται.

Ο τουρισμός, ένα άλλο βασικό τμήμα της ισραηλινής οικονομίας, έχει επίσης δεχθεί μεγάλο πλήγμα. Λιγότεροι επισκέπτες είναι πρόθυμοι να ταξιδέψουν σε μια χώρα που είναι μπλεγμένη σε έναν μακρόχρονο και απρόβλεπτο πόλεμο. Αυτή η απώλεια εσόδων από τον τουρισμό αποδυναμώνει περαιτέρω την ικανότητα του Ισραήλ να διατηρήσει την οικονομική σταθερότητα κατά τη διάρκεια μιας τόσο δαπανηρής σύγκρουσης.

Το Ισραήλ εισήλθε στη σύγκρουση με σχετικά χαμηλό εθνικό χρέος σε σύγκριση με άλλες χώρες. Ωστόσο, ο πόλεμος αυξάνει γρήγορα το χρέος αυτό. Οι στρατιωτικές δαπάνες, σε συνδυασμό με την οικονομική επιβράδυνση, ωθούν το χρέος του Ισραήλ σε επικίνδυνα επίπεδα. Αν συνεχιστούν οι μάχες, οι ειδικοί προβλέπουν ότι το χρέος θα μπορούσε να ανέλθει στο 80% του ΑΕΠ της χώρας.

Αυτό το αυξανόμενο χρέος θα έχει πραγματικές συνέπειες για τους απλούς Ισραηλινούς. Καθώς η κυβέρνηση αγωνίζεται να χρηματοδοτήσει τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις, είναι πιθανό οι δημόσιες υπηρεσίες να αντιμετωπίσουν περικοπές και οι φόροι να αυξηθούν. Ήδη, η πιστοληπτική ικανότητα του Ισραήλ έχει υποβαθμιστεί, πράγμα που σημαίνει ότι ο δανεισμός γίνεται όλο και πιο ακριβός για την κυβέρνηση. Όσο περισσότερο παρατείνεται η σύγκρουση, τόσο μεγαλύτερη οικονομική πίεση θα αντιμετωπίζει η χώρα, αφήνοντας λιγότερα περιθώρια για κοινωνικές δαπάνες και αυξάνοντας τη δυσαρέσκεια του πληθυσμού.

Καθώς η κυβέρνηση του Ισραήλ παλεύει με τις οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου, βρίσκεται αντιμέτωπη με δύσκολες επιλογές. Η σύγκρουση δεν δείχνει σημάδια τερματισμού και η συνέχιση αυτής της πορείας θα απαιτήσει ακόμη περισσότερες θυσίες. Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι το Ισραήλ μπορεί να χρειαστεί να αυξήσει τους φόρους και να περικόψει βασικές υπηρεσίες για να συντηρήσει τις στρατιωτικές του δαπάνες, ένα σενάριο που θα μπορούσε να προκαλέσει κοινωνική αναταραχή και να διχάσει περαιτέρω τη χώρα.

Ενώ το Ισραήλ μπορεί να είναι ακόμη οικονομικά ισχυρό προς το παρόν, ο πόλεμος διαβρώνει σιγά-σιγά αυτή τη δύναμη. Χωρίς σαφή τερματισμό των μαχών, το Ισραήλ κινδυνεύει να παγιδευτεί σε έναν κύκλο στρατιωτικών δαπανών που υπονομεύει τη μακροπρόθεσμη ευημερία του. Η σύγκρουση μπορεί τελικά να ωθήσει το Ισραήλ σε μια βαθύτερη οικονομική κρίση, που θα μπορούσε να δει τη χώρα να θυσιάζει την ευημερία των πολιτών της για έναν ατελείωτο πόλεμο.

Στο τέλος, οι ηγέτες του Ισραήλ πρέπει να αναρωτηθούν αν αυτός ο δαπανηρός πόλεμος αξίζει τις τεράστιες συνέπειες. Το οικονομικό τίμημα μπορεί σύντομα να υπερκαλύψει τα όποια θεωρούμενα στρατιωτικά οφέλη, αφήνοντας το Ισραήλ πιο αδύναμο και πιο διχασμένο από πριν.