Επιτεύχθηκε μετά από τέσσερις ημέρες εντατικών διαπραγματεύσεων στη Ντόχα, η πολυαναμενόμενη συμφωνία για την απελευθέρωση ομήρων και την κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας. Διπλωμάτες από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αίγυπτο και το Κατάρ κατάφεραν να πείσουν τις αντιπροσωπείες του Ισραήλ και της Χαμάς να αποδεχθούν το προτεινόμενο σχέδιο.
Κρίσιμο εμπόδιο στη διαδικασία αποτέλεσε η απροθυμία της Χαμάς να αποκαλύψει τον ακριβή αριθμό και την ταυτότητα των ομήρων που θα απελευθέρωνε στο πρώτο στάδιο εφαρμογής της συμφωνίας. Ωστόσο, στα τέλη Δεκεμβρίου, η οργάνωση συμφώνησε τελικά στη λίστα των ομήρων, γεγονός που επιτάχυνε τις συνομιλίες. Το αποτέλεσμα ήταν να δρομολογηθεί η ανταλλαγή: η απελευθέρωση των ομήρων της 7ης Οκτωβρίου 2023 από την επίθεση στη Νότια Ισραηλινή περιοχή, με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση Παλαιστινίων κρατουμένων.
Στις τελευταίες 96 ώρες των συνομιλιών συζητήθηκαν εντατικά θέματα όπως οι όροι της εκεχειρίας, η σειρά απελευθέρωσης ομήρων, ο αριθμός των Παλαιστινίων που θα απελευθερώσει το Ισραήλ, και η μελλοντική ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα. Σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο, τον οποίο επικαλείται το πρακτορείο Reuters, οι διαπραγματεύσεις είχαν στόχο να εξισορροπήσουν τις απαιτήσεις των εμπλεκομένων πλευρών, ώστε να διασφαλιστεί η επιτυχία της συμφωνίας.
Η συνεργασία του ΜακΓκερκ με τον Γουίτκοφ απέφερε σημαντικά αποτελέσματα, συμβάλλοντας στην επίλυση κρίσιμων ζητημάτων που οδήγησαν στην τελική συμφωνία, σύμφωνα με πηγές. Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ πραγματοποίησε συνάντηση με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, ασκώντας πιέσεις για την αποδοχή της συμφωνίας.
Όπως αφηγήθηκε Αμερικανός αξιωματούχος, μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες της Τετάρτης, ο ΜακΓκερκ, μαζί με διπλωμάτες από την Αίγυπτο και το Κατάρ, συμμετείχαν σε εντατικές συνομιλίες με την ισραηλινή αντιπροσωπεία στον δεύτερο όροφο του κτιρίου που φιλοξενούσε τις διαπραγματεύσεις. Την ίδια ώρα, η αντιπροσωπεία της Χαμάς βρισκόταν σε αίθουσα του κάτω ορόφου.
Ο αξιωματούχος εκτίμησε ότι η συμφωνία για την εκεχειρία θα μπορούσε να τεθεί σε ισχύ το νωρίτερο την Κυριακή. Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, θα εφαρμοστεί κατάπαυση του πυρός διάρκειας έξι εβδομάδων, ενώ προβλέπεται σταδιακή αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Λωρίδα της Γάζας. Παράλληλα, η συμφωνία περιλαμβάνει την απελευθέρωση ομήρων από τη Χαμάς, με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση Παλαιστινίων κρατουμένων από το Ισραήλ. Επιπλέον, θα επιτραπεί η καθημερινή είσοδος 600 φορτηγών με ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα.
«Φτερά ελευθερίας»
Στο πλαίσιο αυτό, ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε πως έχει αρχίσει προετοιμασίες για την υποδοχή ομήρων στο πλαίσιο της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, ενώ διευκρίνισε μέσω X ότι η επιχείρηση προετοιμασίας βαφτίστηκε «Φτερά ελευθερίας».
Στο μεταξύ, ο ισραηλινός πρόεδρος Ισαάκ Χέρτσογκ συναντήθηκε με την πρόεδρο της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου (ΔΕΕΣ), τη Μιριάνα Σπόλιαριτς, ώστε να γίνουν διευθετήσεις για την εφαρμογή της συμφωνίας, σύμφωνα με τις υπηρεσίες του.
Η ΔΕΕΣ είχε παραλάβει τους ομήρους από τους παλαιστίνιους μαχητές κατά την μοναδική μέχρι τώρα ανακωχή, τον Νοέμβριο του 2023, παραδίδοντάς τους κατόπιν στις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις.
Με βάση όσα ανακοίνωσε το Κατάρ, χώρα που μεσολαβεί στις έμμεσες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην κυβέρνηση του ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου και τη Χαμάς, στην πρώτη φάση της συμφωνίας θα απελευθερωθούν 33 όμηροι.
Πάντα σύμφωνα με τη Ντόχα, η συμφωνία θα τεθεί σε ισχύ την Κυριακή 19η Ιανουαρίου στις 12:15 (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας).
«Δεν θα δημοσιοποιηθεί επίσημη ανακοίνωση του πρωθυπουργού»
Την ίδια ώρα, οι υπηρεσίες του ισραηλινού πρωθυπουργού σημείωσαν περί τα μεσάνυχτα (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας) της Τετάρτης προς Πέμπτη, πως οι «τελευταίες λεπτομέρειες» της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας, η οποία θα συνοδευτεί από ανταλλαγή ισραηλινών ομήρων με παλαιστινίους κρατούμενους, βρίσκονται ακόμη στη διαδικασία της «οριστικοποίησης».
«Δεν θα δημοσιοποιηθεί επίσημη ανακοίνωση του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου (σ.σ. για τη συμφωνία που ανακοινώθηκε από το Κατάρ, χώρα που μεσολαβεί στις έμμεσες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς) παρά μετά την οριστικοποίηση των τελευταίων λεπτομερειών, που διευθετούνται αυτή τη στιγμή», σύμφωνα με τη λακωνική ενημέρωση των υπηρεσιών του.
Την ίδια ώρα, καλά πληροφορημένη πηγή κάνει λόγο για δύο αμερικανούς ομήρους που περιλαμβάνονται στη λίστα εκείνων που θα απελευθερωθούν πρώτοι από τη Χαμάς, στη διάρκεια των έξι εβδομάδων που θα διαρκέσει η «πρώτη φάση» της συμφωνίας εκεχειρίας με το Ισραήλ, όπως επισημαίνει καλά πληροφορημένη πηγή.
Πρόκειται για τον Κιθ Σίγκελ και τον Σαγκί Ντέκελ-Χεν, οι οποίοι απήχθησαν από μαχητές της Χαμάς κατά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023 στο νότιο Ισραήλ, που αποτέλεσε έναυσμα για τον πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας. Ο Σίγκελ απήχθη μαζί με τη σύζυγό του Αβίβα, η οποία ήταν μεταξύ των ομήρων που απελευθερώθηκαν τον Νοέμβριο του 2023, στο πλαίσιο συμφωνίας για την ανταλλαγή αιχμαλώτων μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.
Η αντίδραση της διεθνούς κοινότητας
Η κατάπαυση του πυρός, που θα τεθεί σε εφαρμογή δεκαπέντε λεπτά μετά το μεσημέρι της Κυριακής, προκάλεσε την αντίδραση της διεθνούς κοινότητας.
Ο εκλεγμένος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, εξήρε μέσω Truth Social την «επική» συμφωνία η οποία, κατ’ αυτόν, δεν θα μπορούσε να είχε συναφθεί χωρίς «την ιστορική νίκη μας τον Νοέμβριο», διαμηνύοντας ταυτόχρονα πως δεν θα επιτρέψει η Λωρίδα της Γάζας «να ξαναγίνει ασφαλές καταφύγιο τρομοκρατών».
Ο ισραηλινός πρόεδρος Ισαάκ Χέρτσογκ, που έχει κατά κύριο λόγο εθιμοτυπικό ρόλο, εξήρε τη συμφωνία χαρακτηρίζοντάς τη «σωστή επιλογή», «σημαντική» και «απαραίτητη» για να επιστρέψουν οι όμηροι στα σπίτια τους, καθώς δεν υπάρχει «μεγαλύτερη ηθική, ανθρώπινη, εβραϊκή η ισραηλινή υποχρέωση» από αυτή, σε τηλεοπτικό διάγγελμά του. Αντίθετα, ο Μπεζαλέλ Σμότριτς, ο ακροδεξιός υπουργός Οικονομικών του Ισραήλ, καταδίκασε την «κακή και επικίνδυνη για την ασφάλεια του κράτους του Ισραήλ» συμφωνία αυτή τονίζοντας πως οι υπουργοί της παράταξής του θα την καταψηφίσουν. Η συμφωνία αναμένεται να επικυρωθεί αργότερα σήμερα από το υπουργικό συμβούλιο.
«Δεν θα ξεχάσουμε, ούτε θα συγχωρήσουμε» τα δεινά που υπέστησαν οι Παλαιστίνιοι, υπογράμμισε από την πλευρά του ο Χαλίλ Αλ Χάγια, από τους βασικούς διαπραγματευτές της Χαμάς.
Ο αιγύπτιος πρόεδρος Άμπντελ Φάταχ αλ Σίσι εξήρε τη συμφωνία, που παρουσίασε ως αποτέλεσμα «ενός και πλέον χρόνου πεισματωδών προσπαθειών και μεσολάβησης» της Αιγύπτου, του Κατάρ και των ΗΠΑ. Επέμεινε ότι είναι πολύ σημαντικό «να επιταχυνθεί η είσοδος επειγόντως απαραίτητης ανθρωπιστικής βοήθειας στον πληθυσμό της Γάζας», περιοχής βυθισμένης σε ανθρωπιστική καταστροφή.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Ιορδανίας εξήρε τη συμφωνία και κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να ενεργήσει «αμέσως» για να διανεμηθεί ανθρωπιστική βοήθεια στον μικρό παλαιστινιακό θύλακο.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χαιρέτισε μέσω X τη συμφωνία και κάλεσε τα μέρη «να την εφαρμόσουν πλήρως», κρίνοντας πως φέρνει «ελπίδα σε μια ολόκληρη περιοχή όπου οι άνθρωποι υπέμειναν τεράστια δεινά για πάρα πολύ καιρό».
Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν τόνισε ότι η συμφωνία πρέπει να «τηρηθεί» και ότι πρέπει να «προκύψει» από αυτήν «πολιτική λύση». «Έπειτα από δεκαπέντε μήνες αδικαιολόγητου μαρτυρίου, τεράστια ανακούφιση για τους Γαζαίους, ελπίδα για τους ομήρους και τις οικογένειές τους. Απόψε οι σκέψεις μου βρίσκονται στον Οφέρ (σ.σ. Καλδερόν) και Οχάντ (Γιααλομί)», σημείωσε ο αρχηγός του γαλλικού κράτους μέσω X, αναφερόμενος στους δυο γαλλοϊσραηλινούς ομήρους που κρατούν οι μαχητές του παλαιστινιακού ισλαμιστικού κινήματος. «Η συμφωνία πρέπει να τηρηθεί. Οι όμηροι να απελευθερωθούν. Οι Γαζαίοι να διασωθούν. Πρέπει να προκύψει πολιτική λύση», συμπλήρωσε.
Ο βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ τόνισε πως η συμφωνία ήταν «είδηση που περίμεναν απελπισμένα οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι» και «άργησε πολύ». «Πλήρωσαν το βαρύτερο τίμημα αυτής της ένοπλης σύρραξης που πυροδοτήθηκε από τη βάρβαρη επίθεση των τρομοκρατών της Χαμάς», προσθέτοντας πως πρέπει να επιτρέψει «καλύτερο μέλλον με διάρκεια» βασισμένο «στη λύση των δυο κρατών» — που απορρίπτει η κυβέρνηση Νετανιάχου.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας Αντόνιο Ταγιάνι χαρακτήρισε «εξαίρετη είδηση» και «σημαντικό βήμα προς την ειρήνη» τη συμφωνία, καλώντας να «εδραιωθεί» ώστε «να προχωρήσουμε στα επόμενα στάδια».
Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ εξήρε και αυτός τη συμφωνία, «κρίσιμη για να επιτευχθεί περιφερειακή σταθερότητα». «Ήταν απόλυτα απαραίτητο βήμα στον δρόμο προς τη λύση δυο κρατών και τη δίκη ειρήνη με σεβασμό του διεθνούς δικαίου», πρόσθεσε ο επικεφαλής της ισπανικής κυβέρνησης μέσω X, συμπληρώνοντας πως πρέπει να «βάλει τέλος στον πόλεμο, να επιτρέψει να βελτιωθεί η καταστροφική ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα και να απελευθερωθούν όλοι οι όμηροι».
«Έπειτα από πάρα πολλούς μήνες σύρραξης, αισθανόμαστε τεράστια ανακούφιση για τους ομήρους, τις οικογένειές τους και τον πληθυσμό στη Γάζα», ανέφερε ο πρωθυπουργός του Βελγίου Αλεξάντερ ντε Κρο μέσω X. «Ας ελπίσουμε ότι αυτή η κατάπαυση του πυρός θα βάλε τέλος στις εχθροπραξίες και θα σημάνει την έναρξη διαρκούς ειρήνης. Το Βέλγιο είναι έτοιμο να βοηθήσει», πρόσθεσε.
«Ο Καναδάς χαιρετίζει την ανακοίνωση της κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας και θα υποστηρίξουμε όλες τις προσπάθειες για να εφαρμοστεί. Καλούμε τα μέρη να ενεργήσουν αμέσως. Όλοι οι όμηροι πρέπει να απελευθερωθούν. Αυτή η βία και αυτά τα φρικτά δεινά πρέπει να τελειώσουν», σχολίασε ο πρωθυπουργός του Καναδά Τζάστιν Τριντό μέσω X. «Η ανθρωπιστική βοήθεια, που είναι τόσο κρίσιμη, φάρμακα, νερό, τρόφιμα, πρέπει να μπορέσουν να φθάσουν στους ανθρώπους που τα έχουν τόσο μεγάλη ανάγκη στη Λωρίδα της Γάζας», πρόσθεσε αργότερα ο καναδός πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.
Τονίζοντας πως η ανακωχή συμφωνήθηκε έπειτα από «τεράστιες θυσίες και μεγάλα δεινά του παλαιστινιακού λαού» στη Γάζα, το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράκ υπογράμμισε «την ανάγκη να επιτραπεί αμέσως η διανομή βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας και στα παλαιστινιακά εδάφη». Η Βαγδάτη παρότρυνε να «εντατικοποιηθούν οι διεθνείς προσπάθειες για την ανοικοδόμηση περιοχών που επλήγησαν από καταστροφές κατά τη διάρκεια της επίθεσης» του ισραηλινού στρατού, ώστε να υπάρξουν εγγυήσεις για την «επιστροφή στη φυσιολογική ζωή» και «βελτίωση των συνθηκών ζωής του πληθυσμού».
Η Σαουδική Αραβία σημείωσε την ανάγκη να «εφαρμοστεί» η συμφωνία, να «τερματιστούν οι ισραηλινές επιθέσεις στη Γάζα» και να υπάρξει «μόνιμη αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων κατοχής» από τον θύλακο και «όλα τα άλλα παλαιστινιακά και αραβικά εδάφη», με ανακοίνωση Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών του βασιλείου.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες χαιρέτισε τη συμφωνία, πρώτο «κρίσιμο βήμα», προσθέτοντας πως είναι επιτακτική ανάγκη η συμφωνία να οδηγήσει σε άρση των «εμποδίων» ώστε να διανεμηθεί «ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα», σύμφωνα με ανακοίνωση που δημοσιοποιήθηκε από τις υπηρεσίες του.
Ο Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Φόλκερ Τουρκ εξήρε τη συμφωνία, που υπόσχεται «τεράστια ανακούφιση έπειτα από τόσο αφόρητο πόνο και μιζέρια». «Είμαι εξαιρετικά ανακουφισμένος χάρη για την είδηση της πρώτης φάσης της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας και τώρα είναι επιτακτική ανάγκη να αντέξει», υπογράμμισε σε ανακοίνωσή του.
Η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου (ΔΕΕΣ) δήλωσε διατεθειμένη να διευκολύνει την απελευθέρωση των ομήρων και των φυλακισμένων και να «αυξήσει μαζικά» τη βοήθεια που παρέχει στη Λωρίδα της Γάζας. «Αυτός ο εφιάλτης κράτησε υπερβολικά πολύ. Τα δεινά πρέπει να τερματιστούν. Οι άμαχοι στη Λωρίδα της Γάζας χρειάζονται προστασία και ανθρωπιστική βοήθεια. Οι όμηροι πρέπει να επιστρέψουν σπίτια τους», υπογράμμισε η Μιριάνα Σπόλιαριτς, σύμφωνα με ανακοίνωσή της.
«Η κατάπαυση του πυρός είναι η αρχή — όχι το τέλος», τόνισε η εκτελεστική διευθύντρια του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος (ΠΕΠ), η Σίντι Μακέιν. «Έχουμε τρόφιμα που περιμένουν στα σύνορα της Γάζας — και πρέπει να μπορέσουμε να τα μεταφέρουμε εντός σε μεγάλη κλίμακα. Για αυτό, χρειαζόμαστε να ανοίξουν όλα τα συνοριακά περάσματα και να μπορούμε να διανέμουμε τρόφιμα με κάθε ασφάλεια (…) σε όλους όσοι τα έχουν ανάγκη απ’ άκρου σ’ άκρο της Γάζας», συνέχισε. «Το προσωπικό των ανθρωπιστικών οργανισμών πρέπει να προστατεύεται», απαίτησε κι επέμεινε: «Χρειαζόμαστε να δοθεί άδεια σε περισσότερο προσωπικό ανθρωπιστικών οργανώσεων να εισέλθει στη Γάζα. Και έχουμε ανάγκη περισσότερη επείγουσα χρηματοδότηση για να φθάσουμε σε όλους όσοι έχουν ανάγκη».
Δείτε επίσης:
- Συμφωνία για εκεχειρία στη Γάζα έπειτα από 15 μήνες
- Ο άνθρωπος κλειδί του Τραμπ για την εκεχειρία στην Λωρίδα της Γάζας – Αντιδράσεις και όροι
- Αποδέχεται η Χαμάς το σχέδιο συμφωνίας για εκεχειρία στην Λωρίδα της Γάζας
