Για την κατάσταση που επικρατεί στην Τουρκία, μετά και την φυλάκιση με συνοπτικές διαδικασίες του δημάρχου Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, αναφέρθηκε ο βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας, συγγραφέας Ορχάν Παμούκ.
Ο Παμούκ κατηγορήθηκε στην Τουρκία μετά από δηλώσεις του που αφορούσαν στη Γενοκτονία των Αρμενίων και στους Κούρδους. Συγκεκριμένα, ο Παμούκ κατηγορήθηκε για την δήλωσή του: «Τριάντα χιλιάδες Κούρδοι και ένα εκατομμύριο Αρμένιοι σκοτώθηκαν σ’ αυτή τη γη και κανείς εκτός από μένα δεν τολμά να μιλήσει γι’ αυτό».
Βλέποντας το τί συμβαίνει στη χώρα του δεν μπόρεσε να μην τοποθετηθεί για την αυταρχικότητα του καθεστώτος Ερντογάν, αναφέροντας μάλιστα πως «δεν υπήρξε πλήρης δημοκρατία στην Τουρκία τα τελευταία 10 χρόνια».
Αναλυτικά στην τοποθέτησή του αναφέρει:
«Τα τελευταία 50 χρόνια δεν έχω ξαναδεί τόσα μέτρα ασφαλείας στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης, όσα είδα αυτή την εβδομάδα. Η πλατεία Ταξίμ, το μεγαλύτερο τουριστικό αξιοθέατο της πόλης, βρίσκεται υπό αστυνομικό αποκλεισμό εδώ και πέντε ημέρες και παραμένει άδεια. Η είσοδος αυτοκινήτων και λεωφορείων στην πόλη περιορίστηκε από το γραφείο του νομάρχη: Εάν η αστυνομία εντοπίσει υπόπτους να εισέρχονται στην πόλη με αυτοκίνητα ή λεωφορεία για να συμμετάσχουν σε συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, τους απομακρύνει. Όχι μόνο στην Κωνσταντινούπολη, αλλά σε ολόκληρη την Τουρκία, οι τηλεοράσεις είναι ανοιχτές και χάρη στις ζωντανές μεταδόσεις, όλοι παρακολουθούν τις τρομακτικές πολιτικές εξελίξεις με την άκρη του ματιού τους ενώ συνεχίζουν την καθημερινότητά τους. Το διαδίκτυο επιβραδύνθηκε με αποτέλεσμα να μην πραγματοποιούνται πορείες και συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας. Η νομαρχία τις απαγόρευσε -το συνταγματικό αυτό δικαίωμα- για μια εβδομάδα αλλά οι συγκεντρώσεις, οι πορείες, διάφορες διαμαρτυρίες και φυσικά οι συγκρούσεις με την αστυνομία, η ανελέητη χρήση δακρυγόνων, οι κρατήσεις και συλλήψεις συνεχίζονται με όλη τους τη βία.
Αυτό που πυροδότησε τα γεγονότα ήταν ότι ο Πρόεδρος Erdogan αποφάσισε να απαλλαγεί από τον δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης Ekrem İmamoğlu, ο οποίος θα λάμβανε σαφώς περισσότερες ψήφους από εκείνον στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές, και τον έβαλε προσχηματικά στη φυλακή. Ο İmamoğlu είχε κερδίσει με περισσότερες ψήφους από τον υποψήφιο του κόμματος AKP του Erdogan στις τρεις προηγούμενες δημοτικές εκλογές. Όταν ο İmamoğlu νίκησε τον υποψήφιο του Erdogan στις εκλογές που διεξήχθησαν τον Απρίλιο του 2019, ο Erdogan επανέλαβε τις εκλογές επικαλούμενος τεχνικούς λόγους. Ο İmamoğlu κέρδισε τις δεύτερες δημοτικές εκλογές του 2019 της Κωνσταντινούπολης που πραγματοποιήθηκαν τρεις μήνες αργότερα με μεγαλύτερη διαφορά απ΄ότι θα περίμενε ποτέ ο Erdogan. Μετά από πέντε χρόνια στη δημαρχία Κωνσταντινούπολης, ο İmamoğlu επανεξελέγη Δήμαρχος για τρίτη φορά, νικώντας τον υποψήφιο του Erdogan στις εκλογές του 2024. Λόγω αυτών των επιτυχιών και της δημοτικότητας, θεωρήθηκε ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης που θα νικούσε τον Erdogan στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές. Σήμερα, όλοι στην Κωνσταντινούπολη, τόσο στην κυβέρνηση όσο και στην αντιπολίτευση, πιστεύουν ότι ο Erdogan αποφάσισε ότι θα μπορούσε να σταματήσει τον İmamoğlu, ένα αστέρι που ανατέλλει ραγδαία και προσελκύει μεγάλες μάζες, μόνο με τη φυλάκισή του.
Το τραγικό ή κωμικοτραγικό εδώ είναι ότι το ίδιο ακριβώς συνέβη με τον Erdogan πριν από 27 χρόνια. Το 1998, όταν ο Tayyip Erdogan ήταν ο αγαπημένος και επιτυχημένος εκλεγμένος δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, το κοσμικό κατεστημένο και ο στρατός, θεωρώντας τον πολιτικό του ισλαμισμό επικίνδυνο, τον οδήγησαν στο δικαστήριο και τον καταδίκασαν σε 10 μήνες φυλάκιση, χρησιμοποιώντας ως δικαιολογία ένα πολιτικό ποίημα που ανέγνωσε στο κοινό. Ο Erdogan απομακρύνθηκε από τη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης και εξέτισε τέσσερις μήνες στη φυλακή. Όμως η φυλάκισή του και η ανυποχώρητη περιφρόνησή του στο κατεστημένο τον κατέστησαν αγαπητό στις μάζες και τον βοήθησαν να κάνει τα πρώτα δύσκολα βήματα για να γίνει δημοφιλής πολιτικός. Ορισμένοι σχολιαστές επαναλαμβάνουν ότι ο Erdogan βοήθησε την πολιτική σταδιοδρομία του İmamoğlu, κάνοντας ακριβώς ό,τι του έκαναν πριν από 27 χρόνια. Αλλά η κατάσταση δεν είναι ακριβώς η ίδια, επειδή οι εισαγγελείς ήθελαν την τιμωρία του İmamoğlu ως «τρομοκράτη». Το να κατηγορείς και να μεταχειρίζεσαι συνεχώς την πολιτική αντιπολίτευση ως «τρομοκράτες» είναι μια συνήθεια που ανέπτυξε ο Erdogan μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016. Ο Erdogan, ο οποίος εξοργίστηκε όταν το Νόμπελ Λογοτεχνίας απονεμήθηκε στον Peter Handke το 2019 (επειδή ο Handke ήταν υποστηρικτής του Milosevic στον πόλεμο της Βοσνίας), και προέβη σε δηλώσεις απροετοίμαστος και εκτός κειμένου, είπε ότι «έδωσαν το βραβείο σε τρομοκράτη της χώρας μας!”». Εκείνη την ημέρα, ήμουν έτοιμος να επιστρέψω στην Κωνσταντινούπολη από τη Νέα Υόρκη και άλλαξα γνώμη μόνο όταν ο εκπρόσωπος Τύπου του Erdogan έκανε μια δήλωση πέντε ώρες αργότερα, λέγοντας ότι ο Πρόεδρος δεν εννοούσε εμένα.
Αλλά αυτή τη φορά, φαίνεται ότι ο Erdogan είναι εξαιρετικά αποφασισμένος και προετοιμασμένος. Μια ημέρα πριν στείλουν την αστυνομία στο σπίτι του İmamoğlu, ο φιλοκυβερνητικός Τύπος και ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης, που διορίστηκε από τον Erdogan, ακύρωσαν τον πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών του İmamoğlu, χρησιμοποιώντας ως δικαιολογία μια γραφειοκρατική λεπτομέρεια. Αυτό σήμαινε ότι ο İmamoğlu δεν θα μπορούσε να ανταγωνιστεί τον Erdogan, αφού είναι απαραίτητο να είναι απόφοιτος πανεπιστημίου για να γίνει Πρόεδρος στην Τουρκία. Αυτή η πρώτη παράνομη και αυθαίρετη απόφαση έδειξε σε όλο την τουρκική κοινή γνώμη πόσο πολύ φοβάται ο Erdogan τον İmamoğlu. Οι κατηγορίες για τρομοκρατία και διαφθορά ήρθαν αργότερα. Οι δικαστές της επιρροής Erdogan έστειλαν τον İmamoğlu στη φυλακή με την κατηγορία της διαφθοράς, αλλά δεν επικύρωσαν την κατηγορία των εισαγγελέων περί «τρομοκρατίας». Αν το είχαν κάνει, ο Πρόεδρος Erdogan θα είχε εύκολα διορίσει δικό του άνθρωπο στη θέση του Δημάρχου της Κωνσταντινούπολης, την οποία έχασε σε τρεις εκλογές, και έτσι θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ένα μέρος των ατελείωτων φορολογικών πόρων της Κωνσταντινούπολης για την πολιτική προβολή και προπαγάνδα του κόμματός του. Φυλακίζοντας τον İmamoğlu, ο Erdogan όχι μόνο παραμερίζει έναν πιο δημοφιλή πολιτικό αντίπαλο, αλλά βοηθά το κόμμα του να αποκτήσει ξανά πρόσβαση στους πόρους της πλούσιας πόλης της Κωνσταντινούπολης που δεν μπορούσε να ελέγξει εδώ και έξι χρόνια. Αν πετύχει, αυτό σημαίνει ότι στις επόμενες εκλογές θα δούμε μόνο αφίσες του Erdogan και του υποψηφίου του στους τοίχους της Κωνσταντινούπολης και στις διαφημιστικές πινακίδες του δήμου της Κωνσταντινούπολης.
Τα τελευταία 10 χρόνια επιβλήθηκε μονοφωνία στην Τουρκία. Δεν εξετάζουμε καν ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι δημοσιογράφοι προφυλακίστηκαν μαζί με τον İmamoğlu για να δοθεί βάθος και αξιοπιστία στις καταγγελίες περί διαφθοράς ή επειδή θεωρήθηκε ότι κανείς δεν θα νοιαζόταν αυτές τις μέρες. Όταν ρωτάμε πώς μπορούν να συμβούν τέτοια αίσχη σε μια χώρα που είναι μέλος του ΝΑΤΟ και προσπαθεί να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όλοι μιλούν για τον Trump και για τις πιο μεγάλες του ατιμίες. Αλλά ενώ όλος ο κόσμος είναι απασχολημένος με τους πολέμους Παλαιστίνης-Ισραήλ και Ουκρανίας-Ρωσίας ή με τον Trump, η περιορισμένη δημοκρατία στην Τουρκία πεθαίνει. Δεν υπήρξε πλήρης δημοκρατία στην Τουρκία τα τελευταία 10 χρόνια: Υπήρχε μια δημοκρατία στις κάλπες χωρίς ελευθερία σκέψης όπου μπορούσες απλά να ψηφίσεις τον υποψήφιο που ήθελες. Αλλά αυτή η περιορισμένη δημοκρατία τελειώνει με τον πιο αγαπητό από τον κόσμο υποψήφιο που θα λάμβανε τις περισσότερες ψήφους στις επόμενες εκλογές να ρίχνεται στη φυλακή».