Η επιστροφή της αμαρτωλής USAID

Τρεις μήνες μετά το γενικό «πάγωμα» της εξωτερικής βοήθειας από την κυβέρνηση Τραμπ, έξι προγράμματα της USAID που είχαν προηγουμένως διακοπεί επιστρέφουν — αυτή τη φορά υπό νέα πολιτική επιτήρηση.

Σύμφωνα με το Reuters, η επανενεργοποίηση αφορά επείγουσα χρηματοδότηση για ανθρωπιστική βοήθεια σε Λίβανο, Συρία, Σομαλία, Ιορδανία, Ιράκ και Ισημερινό.

Η απόφαση ελήφθη, όπως μεταδίδεται, έπειτα από πιέσεις τόσο εντός της κυβέρνησης όσο και από το Κογκρέσο. Ωστόσο, η επιστροφή της USAID γίνεται σε ένα περιβάλλον εντελώς διαφορετικό από αυτό στο οποίο η υπηρεσία είχε μέχρι πρότινος λειτουργήσει.

Ο πρόεδρος Τραμπ, σε συνεργασία με τον επικεφαλής του νεοσύστατου Υπουργείου Κυβερνητικής Αποδοτικότητας (DOGE), Ίλον Μασκ, είχε στο παρελθόν κατηγορήσει ανοιχτά την USAID για κακοδιαχείριση, παρασκηνιακές πολιτικές παρεμβάσεις και απευθείας εμπλοκή σε σενάρια αποσταθεροποίησης. Ο ίδιος ο Μασκ είχε χαρακτηρίσει την υπηρεσία «εγκληματική οργάνωση», ενώ ο Υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο είχε δηλώσει ότι «έχει ξεφύγει εδώ και καιρό από την αποστολή της».

Η επανεκκίνηση των επιχειρήσεων της USAID σε αυτές τις έξι χώρες, που αποτελούν διαχρονικά σημεία γεωπολιτικής τριβής, προκαλεί αναπόφευκτα ερωτήματα: Πρόκειται για μια καθαρά ανθρωπιστική παρέμβαση ή για επαναφορά της USAID ως εργαλείου ήπιας ισχύος της Ουάσινγκτον;

Πολλοί επικριτές τονίζουν ότι, ιστορικά, η USAID έχει λειτουργήσει όχι μόνο ως φορέας αναπτυξιακής βοήθειας, αλλά και ως βραχίονας άσκησης πολιτικής επιρροής μέσω της υποστήριξης «οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών» και της προώθησης φιλοαμερικανικών δομών διακυβέρνησης. Το γεγονός ότι η επανεκκίνηση αφορά συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές ενισχύει την εντύπωση ότι το State Department επιδιώκει μια «ήπια επιστροφή» σε εδάφη που είχαν στρατηγικά εγκαταλειφθεί τα τελευταία χρόνια.

Αν και η USAID επανέρχεται τυπικά για λόγους επείγουσας επισιτιστικής βοήθειας, η ταυτόχρονη αναφορά της στον δημόσιο λόγο ως “παρακρατική” από κορυφαίους αξιωματούχους της ίδιας της κυβέρνησης φανερώνει την αμφισημία της θέσης της: είναι εργαλείο εξωτερικής πολιτικής ή φορέας ανακούφισης;

Το μόνο σίγουρο είναι ότι η παρουσία της USAID σε ζώνες κρίσης δεν περνά πλέον απαρατήρητη. Από τη στιγμή που η ίδια η Ουάσινγκτον την είχε θέσει εκτός παιχνιδιού, η επιστροφή της δεν μπορεί να ιδωθεί απλώς ως τεχνική ή διοικητική απόφαση. Είναι πολιτική πράξη — και μάλιστα σε μια χρονική συγκυρία που κάθε κίνηση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική επαναξιολογείται με γνώμονα τις σχέσεις με Ρωσία, Κίνα και το μπλοκ των BRICS.

Η επόμενη ερώτηση είναι ποια θα είναι η μορφή της USAID από εδώ και πέρα — και ποιοι θα ορίσουν την αποστολή της. Γιατί το μόνο που φαίνεται σίγουρο, είναι πως δεν επιστρέφει ως είχε.

Δείτε Επίσης:

• Το Πεκίνο τραβά τη σκανδάλη στα ομόλογα – Η απάντηση στον Τραμπ